Mina ni psaliwe aAlemanha, ku nga lomu vapsali va mina va nga ya tshama kona nkama va nga suka aEstónia hi nkama wa Nyimpi Ya Wumbirhi Ya Misava. Loko se ni psaliwile, va game va suka va ya Canadá. Hi game hi ya tshama kusuhi ni doropa la Ottawa, aCanadá. A hi hanya ka xib’ala xa tihuku, ka ndhawu leyi a yi pendiwe hi kori ya ku basa. A hi li ka wusiwana lalikulu, kambe mixo wun’wani ni wun’wani, a matandza a ma nga choti ka matabixo.

Siku lin’wani, Timboni ta Yehovha ti lerhele mamani wa mina buku la Nhlawutelo 21:3, 4. Ndzimana liyani yi mu khumbe hintamu swinene mamani lakakuva a sungule ku rila. Hi ku famba ka nkama, papayi na mamani va wu tsakelile ntiyiso funtshi na swi nga yanga kwini, va vhele va tsakamisiwa.

A Xinghiza xa papayi na mamani a xi nga tati nkombe. Hambileswo, va wu nyike lisima hintamu a ntiyiso. Sábado mun’wani ni mun’wani, papayi wa mina a a teka mina ni makwenu wa mina Sílvia swaku hi ya nsin’wini hambiloko tolo ka kona wusikuwusiku a a li ntirhweni a Sudbury, Ontario, ka komponi leyi a a tirha ka yona. Naswona vhiki lin’wani ni lin’wani a hi djondza Murindzi hi ndjangu. Phela i papayi na mamani va nga ni djondzisa ku rhandza Yehovha. Leswo swi yendle leswaku hi 1956, na no va ni 10 wa malembe ntsena, ni nyiketela wutomi la mina ka Yehovha ni tsakamisiwa. Lirhandzu leli papayi na mamani a va li na lona hi Yehovha hi lona li nga ni nyika ntamu wa leswaku ni tama ni mu tirhela.

Nkama ni nga heta sekundariya, ni sungule ku trapahlareka hi swilo swin’wani. A ni pimisa swaku loko no va mupfuli wa ndlela a ni nga ta swi kota ku kuma male leyi lavekaka swaku ni yendla leswi a ni swi lava ku sukela loko na ha li mutsongo, ku nga ku yendza hi ma avião ni tiva tindhawu ta ku hambanahambana. Ni sungule ku tirha ka radiyu, ni prezentara maprograma ya wuyimbeleli. A ni wu rhandza ntirho lowuyani, kambe a swi lava ni tirha niwusiku funtshi leswo a swi ni yendla ni lovha mintlhanganwini nkama ni nkama ni tlhela ni va ni vanghanu lava kalaka va nga tirheli Yehovha. Se hi ku famba ka nkama, lipfalu li sungule ku ni ba funtshi leswo hi swona swi nga ni pfuna swaku ni txintxa swilo ka wutomi la mina.

Ni game ni rhurha ni ya tshama Oshawa, ku nga doropa leli nga a Ontario. Se loko ni li koseniyani, ni tive Ray Norman, makwavu wa yena Lesli ni vapfuli va ndlela van’wani. Phela va ni khome hi lirhandzu swinene, funtshi a nkama ni nga vona swaku va tsakile hi ku tirhela Yehovha swi yendle leswaku na mina ni lava ku txintxa wutomi la mina. Vona va ni kutxile swaku ni va mupfuli wa ndlela, i ni vhele ni swi yendla leswo hi Setembro wa 1966. A ni tsakile hintamu swinene funtshi a ni tikhorisa hi wutomi, kambe lexi a ni nga xi tivi i xa leswaku a ni ta humeleliwa hi swilo swa ku hlamalisa ni swa ku tsakisa ka wutomi la mina.

A nkama a ni li xikola sekundariya, ni prenxere petição la ku ya tirhela Betele la Canadá. Hi ku famba ka nkama, na se ni li mupfuli wa ndlela, ni rhambiwile swaku ni ya tirha Betele hi 4 wa malembe. Kambe leswi a ni mu rhandza hintamu Lesli, a ni chava swaku loko no tshuka ni ya Betele, a ni nga ha ta vonana na yena. Ni yendle swikhongelo swa swinyingi funtshi hi wugamu ni pfumelile xirhambu lexiyani, naswona hambileswi mbilu ya mina a yi tshovekile ni te bye-bye Lesli se ni tifambela Betele.

Ni tirhe ka ku hlampsa mpahla aBetele ni tlhela ni va sekretariyu. Hi nkama wolowo, Lesli a ve mupfuli wa ndlela wa ku hlawuleka aGatineau, aQuebec. Nkama ni nkama a ni pimisa hi Lesli funtshi a ni tivutisa swaku xiboho lexi ni nga xi yendla i xinene ke. Kambe hi ku famba ka nkama ku game ku yendleka nchumu wa ku hlamalisa ka wutomi la mina. Makwavu wa Lesli, Ray, a rhambiwile swaku a ta tirha Betele naswona hi game hi tshama ka kwartu la lin’we. Se swi game swi koteka swaku ni tlhela ni bula na Lesli. Hi chadile hi siku leli ntirho wa mina wa Betele wu nga hela hi lona, ku nga 27 ka Fevereiro wa 1971.

Mina na Lesli hi game hi yaveliwa ku ya tirha ka bandla la Xifransa a Quebec. Loko se ku hundze malembenyana, ni rhambiwile swaku ni va mudjikelezi. Phela swi ni dzukisile hikusa a no va ni 28 wa malembe ntsena. A ni tivona na na ha li jovhem hintamu funtshi a ni pimisa swaku a ni na xiperiyensiya, kambe marito ya Yeremiya 1:7, 8 ma ni tiyisile. Funtshi leswi Lesli a nga tshama a va ni tinghozi ta movha naswona a swi mu karhatela ku yetlela, a ni pimisa swaku a ntirho wa wudjikelezi a wu nga ta hi vevukela. Hambileswo, Lesli a hlaye leswi: “Leswi ku nga Yehovha a hi rhambaka, swi ngo yini hi zama?” Leswo swi yendle swaku hi pfumela xiyavelo lexiyani naswona hi tirhe ka xona 17 wa malembe. A swi tsakisa hintamu swinene ku va vadjikelezi.

Ka ntirho wa mina wa ku va mudjikelezi a ni ni mintirho yinyingi ya ku yi yendla funtshi minkama ya yinyingi a ni nga li na wona nkama wa ku va na Lesli. Se swi lave ni djondza nchumu wa lisima, ku nga ku heta nkama ni nsati wa mina. Siku lin’wani hi segunda-feira nimpundzu, ni twe xipfalu xi biwa. Nkama ni nga huma ni ya tendera, ni yo kuma ndzhava na wu ni thawula, mafruta, keju, bolhela la vhinyu, tikopu ni bilheti la ku a li nga na vito la munhu kambe lona a li tsaliwe leswi: “Teka nsati wa wena mi famba mi beliwa hi moya”. Phela siku la kona a li xe kahle ku tlhela ku tsakisa, kambe ni byele Lesli leswaku a ni ni madixkursu ya manyingi lawa a ni fanele ni ma lunghiselela se a swi nga ta koteka swaku ni famba. A ni twisisile kambe a swi mu tsakisanga. Se nkama ni nga sungula ku lunghiselela madixkursu, lipfalu la mina li sungule ku ba. Ni khumbuke Vaefeza 5:25, 28. A swo fana ni loko Yehovha i li yena a nga ni khumbukisa tindzimana leti leswaku ni swi vona swaku ni fanele ni yampsisa ka ku hlayisa nsati wa mina. Loko se ni khongelile, ni byele Lesli ni ku: “A hi fambi”. Yena a tsake swinene. Hi humile hi ya ka ndhawu ya ku saseka akusuhi ni nambu, hi yandlala thawula lani hansi, hi tikhorisa. Phela siku lelo li ve siku la ku tsakisa swinene lani mina ni nsati wa mina hi nga heta nkama xikan’we. Kambe xa ku hlamalisa hileswaku ni game ni wu kuma nkama wa ku lunghiselela madixkursu ya mina.

A nkama a ni li mudjikelezi hi yendle mintirho ya yinyingi funtshi hinkwayu ka yona a yi tsakisa. Hi yendze ka tindhawu ta tinyingi ta tiko, ku sukela aColúmbia Británica ku ya fika aTerra Nova. Phela hi leswo a ni swi lava ku sukela loko na ha li mutsongo, ku nga ku yendza ni famba ni tiva tindhawu. Nkama wun’wani a ni pimisa hi ku va ni prenxera petição la ku ya Xikola xa Jiliyadi, kambe a ni nga swi lavi ku va misiyonariyu ni ya tirha ka tiko lin’wani. Ka mina, a vamisiyonariyu a va li vanhu va ku hlawuleka, se mina a ni tivona ingaku swi nge ni faneli ku va misiyonariyu. Xin’wani lexi a ni xi chava a ku li ku ni gama ni rhumeliwa ka tiko la África lani a ku ni tinyimpi ni mavabyi. Se vhela a ni titwa ni tsakile lani a ni li kona aCanadá.

Hi 1992, swi kotekile swaku Timboni ta Yehovha ti kota ku chumayela ka matiko lawa khale a ma lumba ka União Soviética. Se vamakwerhu va hi vutisile swaku a hi ta swi tsakela ku rhurha hi ya va vamisiyonariyu a Estónia. Phela leswo swi hi khome kola na kola naswona swi lave hi khongela hi swona. Kambe hi tlhele hi pimisa leswi: ‘Leswi ku nga Yehovha a hi rhambaka, swi ngo yini hi zama?’ Hi pfumelile xirhambu lexi, naswona ni tlhele ni tibyela leswi: ‘Oh, swa yampsa. A va hi rhumelanga África.’

Hi ku hantlisa hi sungule ku djondza xiEstoniano naswona loko se ku hundze tiwhetinyana hi rhambiwile swaku hi va vadjikelezi. Hi pfuxele 46 wa mabandla ni magrupu aEstónia, Letónia ni Lituánia. Naswona hi pfuxele ni Kaliningradu, ku nga teritoriyu leli lumbaka Rússia. Hi mhaka leyo a swi lava hi djondza lirimi lin’wani ni lin’wani. A swi lava hi djondza xiLetão, xiLituano ni xiRusso. Phela leswo a ku nga li matlangwana. Vamakwerhu a va hi khensa hi minzamu leyi hi yi yendlaka funtshi a va hi pfuna. Hi 1999, ku simekiwe aBetele aEstónia naswona ni rhambiwile swaku ni va wa Comissão la Filiyali na makwerhu Toomas Edur, Lembit Reile na Tommi Kauko.

Hi tive vamakwerhu lava malembendzhaku va nga hlongoliwa va yisiwa Sibéria. Hambileswi va nga hluphiwa va tlhela va hambanisiwa ni mindjangu ya vona, a va nga tshami na va kwatile kumbe ku veketela xiviti kambe a va tshama na va tsakile, funtshi a ntirho wa ku chumayela a va wu rhandza swinene va tlhela va hiseka ka wona. Xikombiso xa vona xi hi djondzise swaku hi nga tiyisela na hi tsakile hambiloko hi kumana ni swiyimu swa ku karhata.

Hi hete malembe ya manyingi na hi tirhela Yehovha ka ntirho wa nkama hinkwawu naswona a hi ni masiku ya matsongo swaku hi humula. Loko ku hundze nkamanyana, Lesli a sungule ku titwa na a karhalile kambe a hi nga swi tivi swaku a ni mavabyi lawa ma vitaniwaka fibromialgia, ku nga swivavu ka tindhawu ta ku hambanahambana ka muzimbha. Loko a sungule ku titwa hi ndlela leyi hi pimisile hi ku tlhelela Canadá. Hi nkama wolowo hi rhambiwile ku ya xikola xa lava tirhaka ka Comissão la Filiyali aPatterson, Estados Unidos. Loko hi rhambiwile, hi kanakanenyana swaku hi ta famba kumbe nada, kambe hi khongelile swinene hi mhaka leyi, hi gama hi boha swaku a hi ta famba. Yehovha a xi katekisile xiboho xa hina, hikusa ku ve kohala ku nga tsumbuliwa swaku hi wani mavabyi lawa a a li na wona a tlhela a tenderiwa. Naswona leswo swi yendle swi koteka ku tlhela hi tlhelela ka ntirho wa hina.

Siku lin’wani niwusiku hi 2008 na na ha li Estónia, ni ligareliwile hi vamakwerhu va sede mundial na va ni vutisa swaku swi nga koteka swaku hi ya tirha aCongo ke. Phela leswo a ni nga swi nyimelanga ngopfungopfu leswi vamakwerhu a va lava nhlamulu hi mundzuku ka kona. Nhambi hi Lesli a ni mu byelanga hi mhaka leyi hikusa a ni swi tiva swaku loko no mu byela hi wusiku leliyani, a a nga ta li kuma wurhongo. Kambe ni tsumbule swaku lweyi a nga ka a nga yetleli hi mina hikusa ni hete wusiku hinkwalu na ni khongela ka Yehovha ni mu byela hi leswi a ni swi chava a África.

Hi mundzuku ka kona ni byele Lesli leswi vamakwerhu va sede mundial a va ni byelile. Se loko hi bulile, hi swi vonile swaku i Yehovha lweyi a a hi rhumela a África. Hi pimisile hi leswi: “Loko ho yala hi nga fambi, hi ta swi tivisa ku yini swaku hi ta swi tsakela kumbe a hi nga ta swi tsakela ke?” Kutani hi yendle xiboho xa ku famba. Se hi sukile aEstónia lani hi nga heta 16 wa malembe, hi ya Kinshasa aCongo. A Betele la le Congo a li ni jardim la ku saseka swinene funtshi ndhawu ya kona a yi rhulile yi ku pee. Nchumu wa ku sungula lowu Lesli a nga wu veka akwartu ka hina ku ve cartão leli a a li na lona ku sukela loko a ha tshama Canadá. Cartão leli a li vula leswi: “Tsaka kun’wani ni kun’wani lomu u nga kona”. Phela nkama lowu hi nga tiva vamakwerhu, hi fambisa swidjondzo swinyingi swa Bibele, hi tlhela hi vona swaku ntirho wa wumisiyonariyu wa nandziha, hi ye hi wu rhandza hintamu swinene ntirho wa Yehovha. Hi ku famba ka nkama, hi game hi va ni lunghelo la ku pfuxela Mabetele ya 13 wa matiko ya le África. Leswo swi hi pfunile ku tiva tindhawu ta ku hambanahambana ni vanhu va ku hambanahambana. Ku chava lokuyani a ni li na kona ku sunguleni ku nyamalalile funtshi hi mu khense hintamu swinene Yehovha hi ku va a hi rhumelile a África.

A Congo hi djondze ku dla swakudla swa ku hambana swa ku fana ni swiharaharani, ku nga swakudla leswi a ni tibyela swaku a ni nge tshuki ni swi dlile. Kambe nkama hi nga vona swaku vamakwerhu a va swi dla naswona a va swi tsakela, hi swi ringile hi gama hi swi tsakela na hinawu.

A hi pfana hi vhiyajara hi ya ka tlhelo la leste la tiko hi ya tiyisa vamakwerhu hi tlhela hi va pfuna hi leswi va swi lavaka. Ka tindhawu leto, a ku ni ntlawa wa vanhu lava a va ni swibamu lava a va dumela miganga yin’wanyani va tlhela va hluphetela vavasati ni swivanani. Ku tala ka vamakwerhu va hina ka ndhawu yoleyo a va li swisiwana. Nhambileswo, ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi a wu tiyile ka vona funtshi a va mu rhandza hintamu Yehovha va tlhela va tshembeka ka nhlengeletanu ya yena. Ku vona hinkwaswu leswi swi hi khumbe swinene. Xikombiso xa vona xi hi yendle hi pimisa hi swaku kasi hi mhaka muni hi tirhela Yehovha, xi tlhela xi tiyisa lipfumelo la hina. Van’wani va vamakwerhu va hina va luzekeliwe hi tiyindlo ni masimu. Se leswo swi ni khumbukise swaku a swilo leswi hi nga na swona swi nga ha tshuka swi hela siku lin’wani na hi nga swi nyimelanga ni swaku a wunghanu leli hi nga na lona na Yehovha hi lona li nga la lisima ku tlula swilo leswi hi nga na swona. Naswona hambileswi vamakwerhu a va langutana ni swikarhatu, a va nga tshameli ku khalakhala. Se swoleswo swi hi pfunile swaku hi tiyisela swikarhatu swa hina ni mavabyi ya hina na hi nga chavi.

Hi ve ni surpreza lin’wani: Hi rhumeliwe swaku hi ya tirha ka Betele la Hong Kong. Phela a hi nge se tshama hi pimisa swaku siku lin’wani a hi ta tshuka hi ya tshama Ásia, kambe leswi hi nga li vona voko la Yehovha ka tindhawu hinkwatu leti se hi nga tirhela ka tona, a hi pimisanga kambirhi, hi yo vhela hi pfumela a ntirho lowu. Hi 2013, hi siye vanghanu va hina a África ni tindhawu ta ku xonga leti a hi ti rhandza na hi nga swi tivi swaku a ku ta humelela yini hi hina. Phela hi hume ni mihloti a nkama lowu hi nga suka a África.

A swi hi vevukelanga ku ya tshama ka doropa lalikulu li tlhela li tala hi vanhu la ku fana ni Hong Kong. Phela aHong Kong ku tshama vanhu va ku hambanahambana naswona va tindhawu ta ku hambanahambana. Handle ka leswo, ku djondza Xixina a swi hi vevukelanga. Kambe vamakwerhu a va hi komba lirhandzu naswona swakudla swa kohala a swi nandzika. A ntirho wa ku chumayela aHong Kong a wu ya wu kula kambe ni tiyindlo kumbe tindhawu ta ku ti lugara kumbe ku ti xava a ti dura. Hi mhaka leyo, Ntlawa Lowu Rhangelaka wu yendle xiboho xa ku xavisa tindhawu ta tinyingi leti a ti lumba betele, se mina ni nsati wa mina hi rhurha hi ya Betele la Coreia de Sul hi 2015, ku nga lomu ku ta fikela namuntlha hi tirhelaka kona. A ku djondza xiCoreano na swona a swi hi vevukeli, kambe vamakwerhu va hi tlangela hi minzamu leyi hi yi yendlaka funtshi va hi byela minkama hinkwayu swaku hi ya hi yampsisa siku ni siku.

Ku kuma vanghanu va nyuwani a hi minkama hinkwayu swi vevukaka, kambe hi tsumbule swaku loko hi li va ku sungula ku rhamba van’wani swaku va ta kaya ka hina, swa hi vevukela ku kuma vanghanu va nyuwani. Hi tlhele hi swi vona swaku vamakwerhu amisaveni hinkwayu a va hambananga, naswona Yehovha a hi yendle na hi swi kota ku rhandza vanghanu va ku hambanahambana hi nkama wun’we. — 2 Kor. 6:11.

Hi swi vonile swaku i swa lisima ku rhandza vanhu ku fana ni leswi Yehovha a va rhandzisaka xiswona hi tlhela hi lavetela swilo leswi kombisaka swaku Yehovha wa hi rhandza naswona wa hi kongomisa minkama hinkwayu. Loko hi tshuka hi godola kumbe hi sungula ku kanakana swaku indjhe vamakwerhu va hi rhandza kumbe a va hi rhandzi, a hi tinyika nkama wa ku lerha ma cartão ni makarta ya vanghanu va hina. Leswo a swi hi tiyisa naswona minkama yinyingi a hi swi vona swaku Yehovha wa hlamula swikhongelo swa hina. Leswo swi tiyise lipfumelo la hina swi tlhela swi hi tiyisekisa swaku hikakunene Yehovha wa hi rhandza hintamu swinene.

Ka malembe hinkwawu lawa hi nga va xikan’we, mina na Lesli hi djondze lisima la ku tinyika nkama wa ku va xikan’we ku nga na mhaka swaku hi ni swilo leswi hi lavaka ku swi yendla. Hi tlhele hi vona lisima la ku kala hi nga pimisi hintamu hi swihoxo swa hina ngopfungopfu loko hi djondza lirimi la nyuwani. Siku lin’wani ni lin’wani hi pimisa hi nchumu lexi hi nga xi tsakela hi siku lolelo ivi hi khensa Yehovha hi xona.

Ku vula ntiyiso, a ni nge se tshuka ni pimisa swaku siku lin’wani a ni ta va misiyonariyu kumbe ni tshama ka matiko man’wani. Kambe swa ni tsakisa ku vona swaku swilo hinkwaswu hi ku pfuniwa hi Yehovha swa koteka. Minkama hinkwayu ni khumbuka marito ya muprofeta Yeremiya lama nge: “U ni kanganyisile wena Yehovha.” (Yer. 20:7) Yehovha a ni yendlele swilo swa ku hlamalisa funtshi a ni katekise hi ndlela ya ku ni ku yi pimisa a ni nga nga yi pimisa. Yehovha a tlhele a yendla swaku ni fikelela leswi a ni swi navela ku sukela loko na ha li mutsongo, ku nga ku yendza hi avião; funtshi hi yendzele tindhawu ta ku hambi hi nkama na na ha li mutsongo a ni nga ti pimisanga. Hi pfuxele mabetele ka 5 wa makontinenti. Ni mu khensa hintamu Lesli lweyi a nga ni seketela ka mintirho hinkwayu leyi.

Minkama hinkwayu hi zama ku khumbuka swaku hinkwaswu leswi hi swi yendlaka, hi swi yendla hikusa ha mu rhandza Yehovha. Naswona minkateko leyi hi nga na yona namuntlha i xikombiso ntsena xa leswaku swi ta va ndjhani ku hanya na hi nga fi loko Yehovha a ‘pfula voko la yena a yenelisa ku navela ka nchumu xin’wana ni xin’wana lexi hanyaka.’ — Pis. 145:16.