NHLOKOMHAKA YA DJONDZO 10
U Nga Swi Kota Ku ‘Hlivila Wumunhu La Khale’
“Hlivilani wumunhu la khale ni mintirho ya lona.” — KOL. 3:9.
LISIMU 29 Mahanyelo ya Hina Ama Kwetsimise Vito la Wena
LESWI HI NGA TA SWI DJONDZA *
1. A wu tshamise ku yini na u nge se sungula ku djondza Bibele?
A WU tshamise ku yini na u nge se sungula ku djondza Bibele ni Timboni ta Yehovha? Phela van’wana, a va swi rhandzi ku khumbuka mahanyelo lawa a va li na wona na va nge se sungula ku djondza Bibele. Swi nga yentxeka a hi ni mahanyelo ya ku fana ni ya vanhu va misava leyi ya ku biha. Loko ku li leswo, ‘a hi hanya misaveni na hi nga na ntshembo naswona a hi nga xi tivi Xikwembu.’ (Efe. 2:12) Kambe nkama hi nga sungula ku djondza Bibele, hi txintxe mahanyelo ya hina.
2. I yini leswi u nga swi vona nkama u nga sungula ku djondza Bibele?
2 Nkama u nga sungula ku djondza Bibele, u swi vonile swaku Papayi wa wena Yehovha a ku rhandza hintamu. U djondze swaku kuva u tsakisa Yehovha u tlhela u lumba ndjangu wa yena, u fanele u txintxa mahanyelo ya wena ni mapimiselo ya wena, u tlhela u yingisa minawu ya yena ka wutomi la wena. — Efe. 5:3-5.
3. Hi ku ya hi Vakolosa 3:9, 10, i yini leswi Yehovha a lavaka hi swi yentxa naswona hi ta djondza hi yini ka nhlokomhaka leyi?
3 Leswi Yehovha a nga Muyentxi wa swilo hinkwaswu a tlhela a va Papayi wa hina, a ni mfanelo ya ku hi byela leswi hi faneleke hi hanyisa xiswona. A lava leswaku na hi nge se tsakamisiwa, hi zama ku ‘hlivila wumunhu la khale ni mintirho ya lona.’ * (Lerha Vakolosa 3:9, 10.) Nhlokomhaka leyi, yi ta pfuna lava va lavaka ku tsakamisiwa kuva va tiva swaku i yini “wumunhu la khale,” hi mhaka muni Yehovha a lava swaku va hlivila wumunhu la khale, ni swaku va nga li hlivilisa ku yini. Naswona nhlokomhaka leyi yi ta pfuna lava nga tsakamisiwa swaku va nga ha tlheli va va ni wumunhu leli a va li na lona khale.
I YINI “WUMUNHU LA KHALE”?
4. I yini leswi lweyi a nga ni “wumunhu la khale” a nga ha swi yentxaka?
4 Munhu lweyi a nga ni “wumunhu la khale,” a tolovela ku pimisa a tlhela a yentxa swilo swa ku biha. Munhu yelweyo wa tibyela, a nga rhandzi ku khensa funtshi a nga hlweli ku kwata. A nga ha rhandza ku sixtira pornografiya, mafilmi ya ku chavisa ni swilo swin’wana swa ku kala swi nga li swinene. Hambileswo, munhu wa ku tshamisa xileswo a yentxa swilo swin’wana swa swinene, naswona a nga ha tisola hi swilo swa ku biha leswi a swi vulaka ni leswi a swi yentxaka kambe swi mu karhatela ku txintxa mahanyelo ni mapimiselo ya yena. — Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5.
Loko hi hlivila “wumunhu la khale,” hi ta tshika ku va ni mapimiselo ya ku biha ni ku yentxa swilo swa ku biha (Vona paragrafu 5) *
5. Hi nga swi kota ku tshika wumunhu la khale hi ku helela? Tlhamusela. (Mintirho 3:19)
5 Leswi hi nga ni xidjoho, a hi nge swi koti ku li tshika hi ku helela wumunhu leli a hi li na lona khale. Minkama yin’wana hi nga ha yentxa minchumu kumbe hi vula swilo leswi hi nga gamaka hi tisola hi swona. (Yer. 17:9; Yak. 3:2) Kambe loko hi tshika wumunhu la khale, a hi nga ha ta fumiwa hi swilo swa ku biha leswi a hi swi yentxa, funtshi a hi nga ha ta tiviwa hi li vanhu va ku tshamisa xileswo. — Esa. 55:7; lerha Mintirho 3:19.
6. Hi mhaka muni Yehovha a lava swaku hi tshika ku va ni mimpimiso ni mahanyelo ya ku biha?
6 Yehovha a li hi fanele hi tshika ku va ni mimpimiso ni mahanyelo ya ku biha, hikusa wa hi rhandza naswona a lava hi tsaka. (Esa. 48:17, 18) Wa swi tiva swaku loko hi yentxa swilo swa ku biha, a swi nga ta hi fambela kahle naswona hi ta yentxa vanhu lava hi rhandzaka va vaviseka. Se Yehovha a nga swi lavi swaku hi tivavisa hi tlhela hi vavisa vanhu van’wana.
7. Hi ku ya hi Varoma 12:1, 2, i yini leswi hinkwerhu hi faneleke hi swi yentxa?
7 Maxaka ni vanghanu va hina va nga ha hi poyila nkama hi zamaka ku txintxa wumunhu la hina. (1 Ped. 4:3, 4) Va nga ha hi byela swaku a hi fanelanga hi pfumelela munhu a hi byeletela leswi hi faneleke hi hanyisa xiswona ka wutomi la hina. Kambe lava yalaka ku hanya hi minawu ya Yehovha a va yentxi leswi vona va swi lavaka hi ku helela, kambe va yentxa leswi misava ya Sathana yi va byelaka swona. (Lerha Varoma 12:1, 2.) Hinkwerhu hi fanele hi langa swaku hi ta tama hi va ni wumunhu la khale, leli vanhu va misava leyi ya Sathana va nga na lona kumbe hi ta pfumelela Yehovha a hi pfuna ku txintxa wumunhu la hina swaku hi va vanhu va vanene. — Esa. 64:8.
HI NGA LI ‘HLIVILISA’ KU YINI WUMUNHU LA KHALE?
8. Yehovha a ku pfunisa ku yini swaku u kota ku txintxa mahanyelo ya wena?
8 Yehovha wa swi tiva swaku swi teka nkama naswona swi lava hi yentxa minzamu swaku hi za hi kota ku tshika mahanyelo ya ku biha. (Pis. 103:13, 14) Hambileswi swi karhataka, Yehovha a tirhisa Rito la yena, moya wa yena wa ku kwetsima ni nhlengeletanu ya yena swaku a hi nyika wutlharhi ni matimba leswaku hi kota ku txintxa wutomi la hina. Naswona ha tshemba swaku Yehovha a tshame a ku pfuna ka wutomi la wena. Swoswi, a hi voneni swilo swin’wana leswi u nga swi yentxaka swaku u kota ku txintxa mahanyelo ya wena kuva u kota ku tsakamisiwa.
9. Bibele li nga ku pfunisa ku yini?
9 Tirhisa Bibele swaku u tikambela. Bibele li fana ni xipelhu. Li nga ku pfuna ku kambela mimpimiso ya wena, leswi u swi vulavulaka ni leswi u swi yentxaka. (Yak. 1:22-25) Lweyi a ku djondzelaka Bibele ni vamakwerhu van’wana lava nga ni wunghanu la linene na Yehovha va nga ku pfuna. Hi xikombiso, va nga ha tirhisa Bibele swaku va ku pfuna lani u faneleke u yampsisa kona. Va nga ha ku djondzisa swaku u nga ma kumisa ku yini mabuku ya nhlengeletanu lawa ma nga ku pfunaka ku hlula ku yentxa minchumu ya ku biha. Leswi Yehovha a yi tivaka mbilu ya wena, wa swi tiva leswi a nga ku pfunisaka xiswona, naswona a tinyimisele ku ku pfuna. (Swi. 14:10; 15:11) Se khongela u tlhela u djondza Bibele siku ni siku.
10. U djondza yini ka xikombiso xa Elie?
10 Tiyiseka swaku minawu ya Yehovha ya ku pfuna. Hinkwaswu leswi Yehovha a ku byelaka swaku u swi yentxa swa ku pfuna. Hinkwavu lava yingisaka minawu ya Yehovha va tshama va tsakile ka wutomi la vona. (Pis. 19:7-11) Kambe lava kalaka va nga hanyi hi minawu ya Yehovha va hlupheka swinene hi mhaka ya mahanyelo ya vona ya ku biha. Vona leswi Elie, wanuna lweyi a nga kulisiwa hi vapsali lava rhandzaka Yehovha a nga swi vula hi ku tshika ku hanya hi minawu ya Yehovha. Nkama na a ya a kula a ve ni vanghanu va ku biha lava nga mu yentxa a sungula ku dzaha timbangi, a va ni mahanyelo ya ku biha a tlhela a yiva. Yena a vula swaku a sungule ku kala a nga ha hlweli ku kwata a tlhela a holovisa vanhu. Funtshi hinkwaswu leswi a nga djondzisiwa hi vapsali va yena na a ha li mutsongo a a nga ha swi yentxi. Kambe Elie a nga swi khohlwanga hinkwaswu leswi vapsali va yena va nga mu djondzisa na a ha li mutsongo. Hi mhaka leyo, a tlhele a sungulisa ku djondza Bibele a tlhela a txintxa mahanyelo ya yena naswona a tsakamisiwile hi 2000. Se ku hanya hi leswi Bibele li swi vulaka swi mu pfunise ku yini Elie? Yena a vula leswi: “Swoswi ni ni ku rhula, funtshi lipfalu la mina a la ha ni karhati.” * Xikombiso xa Elie, xi hi djondzisa swaku loko hi nga yi yingisi minawu ya Yehovha hi ta hlupheka. Xi tlhela xi hi djondzisa swaku minkama hinkwayu Yehovha a tinyimisele ku hi pfuna loko hi lava ku txintxa mahanyelo ya hina.
11. Hi swini swilo leswi Yehovha a swi nyenyaka?
11 Nyenya leswi Yehovha a swi nyenyaka. (Pis. 97:10) Bibele li vula swaku Yehovha a nyenya “matihlo lawa ma titlakusaka, lirimi la mavunhwa ni mavoko lawa ma halataka ngati ya ku kala yi nga na nandzu.” (Swi. 6:16, 17) Naswona a “nyenya munhu lweyi a halataka ngati ni mukanganyisi.” (Pis. 5:6) Yehovha a swi nyenya hintamu swilo leswi, lakaku a ze a helisa vanhu va ku biha va nkameni wa Nowa lava a va hanya hi swona. (Gen. 6:13) A tlhele a tirhisa muprofeta Malakiya kuva a vula swaku wa va nyenya vanhu lava dlayaka wukati na va nga na xivangelo xa ku twala naswona wugandzeli la vona a li pfuni nchumu ka yena funtshi hi wugamu a ta va yavanyisa. — Mal. 2:13-16; Heb. 13:4.
Hi fanele hi nyenya swilo swa ku biha ku fana ni leswi hi swi nyenyisaka xiswona swakudla swa ku bola (Vona maparagrafu 11-12)
12. Swi vula yini ku ‘nyenya minchumu ya ku biha’?
12 Yehovha a lava hi ‘nyenya minchumu ya ku biha.’ (Rom. 12:9) Nchumu lexi hi xi nyenyaka, hambi ku lava ku va kusuhi na xona a hi swi lavi. Hi xikombiso, a wu ta titwisa ku yini loko a vo ku nyika swakudla swa ku bola? Hi ku swi languta ntsena a swi ta ku hlamukisa ni timbilu. Phela hi swona leswi hi faneleke hi titwisa xiswona loko hi vona minchumu leyi Yehovha a yi nyenyaka.
13. Hi mhaka muni hi fanele hi vhikela mimpimiso ya hina?
13 Vhikela mimpimiso ya wena. Minkama ya yinyingi leswi hi swi yentxaka swi sukela ka mimpimiso. Yesu a vule swaku hi fanele hi tivonela ka mimpimiso ya ku biha leyi nga hi yentxaka hi djoha. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Loko hi lava ku tsakisa Yehovha, hi fanele hi tekela ku tshika mimpimiso ya ku biha leyi nga hi yentxaka hi djoha.
14. Leswi hi swi vulavulaka swi kombisa yini naswona hi fanele hi tivutisa yini?
14 Vana ni mavulavulelo ya manene. Yesu a te: “Leswi humaka hi ka nomo swi ta hi le mbilwini.” (Mat. 15:18) Phela leswi hi swi vulaka swi kombisa leswi hi nga tshamisa xiswona. Se tivutisi leswi: ‘Ni tinyimisele ku vulavula ntiyiso minkama hinkwayu? Loko ni chadile, na tivonela swaku ni nga tlangi hi ku gangisana ni vanhu van’wana? Ni tinyimisele ku kala ni nga tshuki ni vulavula swilo swa ku biha? Ni hlamula na ni rhulile hambiloko va ni kwatisa?’ Swivutiso leswi swi ta hi pfuna ku tikambela leswi hi nga tshamisa xiswona. Ku fana ni leswi swi karhataka ku hlivila hembe na hi nga pfulanga ti botão, swi nga hi karhatela ku hlivila wumunhu la khale loko ha ha tama hi hemba, hi rhuketela hi tlhela hi vulavula nhlambha.
15. Swi vula yini ku gongondzela wumunhu la khale ka mhandzi?
15 Yentxa hinkwaswu leswi u nga swi kotaka swaku u txintxa. Mupostolo Pawulo a tirhise xikombiso swaku a hi pfuna ku vona lisima la ku txintxa mahanyelo ya hina. A vule swaku hi fanele hi gongondzela “wumunhu la hina la khale” ka ‘mhandzi.’ (Rom. 6:6) Leswi vulaka swaku hi fanele hi zama ku tekelela Yesu. Loko hi tshika ku yentxa leswi Yehovha a swi nyenyaka, hi ta va ni lipfalu lalinene naswona hi ta kuma wutomi la ku kala li nga heli. (Yoh. 17:3; 1 Ped. 3:21) Phela Yehovha a nge tshuki a txintxa minawu ya yena swaku a hi tsakisa. Kambe hi hina hi faneleke hi txintxa mahanyelo ya hina, swaku ma fambisana ni minawu ya Yehovha. — Esa. 1:16-18; 55:9.
16. Hi mhaka muni u fanele u tama u lwisana ni ku navela ku yentxa swilo swa ku biha?
16 Tama u lwisana ni ku navela ku yentxa swilo swa ku biha. Hambiloko se hi tsakamisiwile, hi fanele hi tama hi lwisana ni ku navela ku yentxa swilo swa ku biha. Hi xikombiso, vona leswi nga yentxekela Maurício. Nkama na a ha li mutsongo, a a famba masangu ni vavanuna kuloni. Hambileswo, Maurício a game a djondza Bibele, a txintxa mahanyelo ya yena a tlhela a tsakamisiwa hi 2002. Hambileswi Maurício se a nga ni malembe ya manyingi na a tirhela Yehovha, a vula swaku ku ve ni minkama leyi a a lwisana ni ku yentxa swilo leswi a a swi yentxa khale. Kambe leswo a swi mu godolisanga, hikusa a a swi tiva swaku loko a lwela ku txintxa mahanyelo ya yena, a a ta tsakisa Yehovha. *
17. U djondza yini ka leswi nga humelela makwerhu Nabiha?
17 U nga titshembi, kambe khongela ka Yehovha swaku a ku pfuna u tlhela u tshemba moya wa yena wa ku kwetsima. (Gal. 5:22; Filp. 4:6) Hi fanele hi tshemba Yehovha swaku hi kota ku hlivila wumunhu la khale. Vona leswi nga humelela Nabiha, wansati mun’wana lweyi a nga tsukuliwa hi papayi wa yena, a mu siya a li yexe na a ni 6 wa malembe. Makwerhu Nabiha a te: “Leswo swi ni yentxe ni vaviseka hintamu, naswona loko ni ye ni kula ni sungule ku xavisa timbangi. Ni game ni khomiwa ni ya tshama djele, funtshi a ni li munhu wa ku kala a nga hlweli ku kwata ni tlhela ni holovisa vanhu.” Vamakwerhu lava a va chumayela vanhu lava a va li djele, va djondze Bibele na Nabiha naswona a sungule ku txintxa mahanyelo ya yena. Nabiha a te: “Ku txintxa swin’wana ka mahanyelo ya mina swi ni vevukelile, kambe ku tshika ku dzaha swi ni karhatele hintamu.” Nabiha a hete lembe ni ku tlula swaku a kota ku nyima ku dzaha. Kambe a swi kotise ku yini leswo? Yena a te: “Ku khongela nkama ni nkama ka Yehovha hi mbilu hinkwayu swi ni pfune hintamu swaku ni kota ku tshika ku dzaha.” Nabiha a tlhele a ku: “Loko ni swi kotile ku txintxa mahanyelo ya mina swaku ni tsakisa Yehovha, na tiyiseka swaku mun’wana ni mun’wana a nga swi kota!” *
SWI NGA KOTEKA KUVA U TSAKAMISIWA!
18. Hi ku ya hi 1 Vakorinto 6:9-11, i yini leswi vanhu va Yehovha va swi yentxaka swaku va mu tsakisa?
18 Ka nkama wa vapostolo, Vakreste lava Yehovha a nga va langa swaku va ya fuma na Yesu tilweni, va tshame va va ni mahanyelo ya ku biha. Xikarhi ka vona, a ku ni vavanuna lava a va tiyentxa vavasati ni vavanuna lava a va famba masangu ni vavanuna kuloni, va hanya hi nsila ya swa masangu va tlhela va yiva. Hi ku pfuniwa hi moya wa ku kwetsima wa Yehovha va swi kotile ku txintxa mahanyelo ya vona. (Lerha 1 Vakorinto 6:9-11.) Ni namuntlha, Bibele li pfuna vanhu va vanyingi swaku va tshika swilo swa ku biha leswi a va swi yentxa khale. * Xikombiso xa vona, xi kombisa swaku na wena u nga swi kota ku txintxa wumunhu la wena ni ku tshika mahanyelo ya ku biha swaku u tsakamisiwa.
19. Hi ta vona yini ka nhlokomhaka leyi landzelaka?
19 Loko se u hlivilile wumunhu la khale, leswaku u tsakamisiwa u fanele u yambala wumunhu la nyuwani. Ka nhlokomhaka leyi landzelaka, hi ta vona swaku u nga swi yentxisa ku yini leswo ni swaku van’wana va nga ku pfunisa ku yini.
LISIMU 41 Ni Kombela U Yingisa Xikhongelo Xa Mina
^ par. 5 Leswaku munhu a tsakamisiwa a fanele a rhanga hi ku txintxa wumunhu la yena kumbe mahanyelo ya yena. Ka nhlokomhaka leyi, hi ta vona swaku i yini wumunhu la khale ni swaku hi mhaka muni hi fanele hi li hlivila. Hi ta tlhela hi vona swaku hi nga li hlivilisa ku yini wumunhu la khale. Kasi ka nhlokomhaka leyi landzelaka, hi ta vona swaku hi nga yentxa yini swaku hi tama hi va ni wumunhu la nyuwani hambiloko se hi tsakamisiwile.
^ par. 3 MARITO LAMA NGA TLHAMUSELIWA: Ku ‘hlivila wumunhu la khale’ swi vula ku tshika ku yentxa swilo hinkwaswu leswi kalaka swi nga mu tsakisi Yehovha. Naswona leswo hi fanele hi swi yentxa na hi nge se tsakamisiwa. — Efe. 4:22.
^ par. 10 Leswaku u djondza swin’wana, vona nhlokomhaka leyi nge “Bibele Yi Hundzula Vutomi Bya Vanhu — ‘A Ndzi Lava Ku Tlhelela Eka Yehovha,’” ka Murindzi wa 1 ka Abril wa 2012 (hi Xitsonga).
^ par. 16 Leswaku u djondza swin’wana, vona nhlokomhaka leyi nge “Bibele Yi Hundzula Vutomi Bya Vanhu — ‘Ti Ve Ni Musa Eka Mina,’” ka Murindzi wa 1 ka Maio wa 2012 (hi Xitsonga).
^ par. 17 Leswaku u djondza swin’wana, vona nhlokomhaka leyi nge “Bibele Yi Hundzula Vutomi Bya Vanhu — ‘Ndzi Sungule Ku Va Nhwanyana Loyi A A Tshama A Hlundzukile Ni Ku Va Ni Madzolonga,’” ka Murindzi wa 1 ka Outubro wa 2012 (hi Xitsonga).
^ par. 18 Vona kwadru leli nge “ Bibele Li Txintxa Wutomi La Vanhu.”
^ par. 64 NTLHAMUSELO WA MUFOTO: Ku tshika ku va ni mapimiselo ya ku biha ni mahanyelo ya ku biha, swi fana ni ku hlivila mpahla ya nsila.
