Switluli

Tlula longoloko

Joseph F. Rutherford ni vamakwerhu van’wana na va le aEuropa

1920 — Lembe Leli Nga Rivalekiki

1920 — Lembe Leli Nga Rivalekiki

KU SUKELA hi 1920, vanhu va Yehovha va tirhe hi matimba ka ntirho wa yena. Hi lembe lolelo, va lange ndzimana ya lembe leyi nge: “A HOSI i ntamu ni lisimu la mina.” — Pis. 118:14, Versão Rei Jaime.

Yehovha a va pfunile vachumayeli lava. Ku sukela hi lembe lolelo ku ve ni ku yengeseleka ka vapfuli va ndlela. Leswi a va li 225, va yengeselekile va va 350. Naswona ku ve ni 8.000 wa vachumayeli, lava a va nyikela mawora wheti ni wheti amisaveni hinkwayu. Phela Yehovha a va katekisile hikakunene!

A VA TIRHA HI MATIMBA

Hi 21 ka Março wa 1920, Joseph F. Rutherford lweyi a a rhangela Vadjondzi va Bibele, a vulavule hi nhlokomhaka leyi a yi ku: “Ma Milhões Ya Vanhu Lava Hanyaka Swoswi A Va Nga Ta Fa.” Vadjondzi va Bibele va rhambe vanhu va vanyingi swaku va ta twa nhlokomhaka leyi. Va lugari ndhawu ya yikulu aNova York naswona va nyikele makovhinti ya ku tlula 320.000.

Jornali leli kombisaka nhlokomhaka ya wukaneli leli nge: “Ma Milhões Ya Vanhu Lava Hanyaka Swoswi A Va Nga Ta Fa”

Ku te vanhu va vanyingi va ku tlula lava a va va nyimelile. Leswi ka ndhawu leyi va nga yi lugara a ko yanela 5.000 wa vanhu, ku ve ni vanhu va 7.000 lava kalaka va nga nghenanga hi ku pfumala ndhawu. Ka nkama wolowo, a revhixta la Murindzi li vule swaku “lowu a ku li ntlhanganu lowu ku nga va ni vanhu va vanyingi wu tlhela wu tsakisa ka mintlhanganu hinkwayu leyi Vadjondzi va Bibele va nga va na yona.”

Ku sukela kolanu Vadjondzi va Bibele a va tiviwa hi ku chumayela swaku “ma milhões ya vanhu lava hanyaka swoswi a va nga ta fa.” Ka nkama wolowo, a va nga se swi twisisa swaku ka ha ni ntirho wa wunyingi lowu a wu fanele wu yentxiwa. Kambe a va godolanga, va tirhe hi matimba. Ida Olmstead, lweyi a nga sungula ku ya mitlhanganwini hi 1902 a vule leswi: “A hi swi tiva swaku ku ni minkateko ya yinyingi leyi nga ta kumiwa hi vanhu naswona hi tame hi va byela hi minkateko yoleyo.”

KU IMPRIMIRA MABUKU YA HINA

Leswaku ku va ni mabuku ya manyingi, vamakwerhu aBetele va sungule ku tiyimprimirela mabuku hi voxe. Va xave michini va gama va yi veka ka prediyu leli va nga lugara, leli a li kumeka ka Avenida 35 Myrtle aBrooklyn, kusuhi ni Betele.

Leo Pelle na Walter Kessler va sungule ku tirha aBetele hi Janeiro wa 1920. Walter a vule leswi: “A nkama hi nga fika, mulanguteli wa ntirho wa ku imprimira a hi langutile, a gama a ku: ‘Mo va ni wora ni hanfu swaku mi ya ku dleni kambe ku ni ntirho lowu mi faneleke mi wu yentxa.’ A hi rhume swaku hi tlakulela mabuku hi ya ma veka lomu a ma ta tshama kona.”

Loko a tlhamusela leswi nga humelela mundzuku ka kona, Leo a li: “Ntirho wa hina a ku li ku hlampsa maparedi ya prediyu leli a hi li ka lona. A ku li ntirho wa ku chimisana wa ku tlula hinkwayu leyi ni nga tshama ni yi yentxa kambe leswi a hi tirhela Yehovha, a hi wu yentxa na hi tsakile.”

Michini leyi a yi tirhisiwa ka ku imprimira a revhixta la Murindzi

Hi mavhikinyana ntsena a revhixta la Murindzi a li imprimiriwa hi vavholuntariyu lava a va tirha hi matimba. Ku imprimiriwe 60.000 wa marevhixta ya Murindzi wa 1 ka Fevereiro wa 1920. Naswona vamakwerhu a va tama va tirha hi matimba va imprimira mabuku. Phela ndhawu leyi a va tirha ka yona a va yi chule swaku i Xitimela xa Mati xa Nyimpi. Va sungule ni ku imprimira revhixta leli swoswi li vitaniwaka Khindlimuka! la 14 ka Abril wa 1920. A swi tikomba swaku hikakunene Yehovha a katekisa ntirho wa vamakwerhu lava.

“Leswi a ku li ntirho wa Yehovha hi wu yentxe na hi tsakile”

“A HI TSHAMENI HI KU RHULA”

Vanhu va Yehovha va ku tshembeka a va tsaka hi ntirho wa vona ni wunghanu leli a va li na lona. Hambileswo, Vadjondzi van’wana va Bibele va tshike nhlengeletanu ku sukela hi 1917 ku ya ka 1919, nkama va nga kumana ni swikarhatu. Se ku yentxiwe yini swaku va pfuniwa?

Murindzi wa 1 ka Abril wa 1920 a a ni nhlokomhaka leyi nge: “A hi tshameni hi ku rhula.” A a ni marito lama tiyisaka la ma nge: “Ha tiyiseka swaku . . . hinkwavu lava nga ni moya wa Hosi . . . va ta tshika hinkwaswu leswi nga hundza . . . swaku hi tshama xikan’we hi ku twanana ku fana ni miri lowu tirhisanaka.”

Vamakwerhu va vanyingi va khumbekile hi marito lawa ya ku tsakisa. Nuna na nsati va tsale leswi: “Ha swi tiva swaku hi phazamile hi ku tshika ku chumayela kuve vamakwerhu van’wana a va ha tama va chumayela. . . . Hi tinyimisele ku kala hi nga ha tlheli hi tshika nhlengeletanu.” Phela vamakwerhu lava, a va ni ntirho wa wunyingi lowu a va fanele va wu yentxa.

KU NYIKELA XIBUKWANA XA “ZG”

Hi 21 ka Junho wa 1920, Vadjondzi va Bibele va sungule ku hamba kampanya la ku nyikela xibukwana xa “ZG”, lexi a xi susiwe ka buku leli nge: The Finished Mystery (O Mistério Consumado). * Hi 1918 nkama mabuku lawa ma nga tsimbisiwa, a ka ha ni mabuku ya manyingi ma nga vekiwa.

Hinkwavu lava a va li vachumayeli ku patsa ni vapfuli va ndlela va tirhile ka kampanya leli. “Hinkwavu lava a va tsakamisiwile ka mabandla hinkwawu a va tirha ka kampanya leli na va tsakile. Vamakwerhu lava a va rhangela va pfune vamakwerhu hinkwavu swaku va rhangisa ntirho lowu wa ku nyikela xibukwana xa ZG.” Edmund Hooper a vule swaku ka kampanya leli, vanhu va vanyingi a vo sungula ku chumayela hi munti ni munti. Naswona ntirho lowu wa fana ni lowu wu yentxiwaka namuntlha. A game a ku: “Hi sungule ku swi twisisa swaku a ka ha li ni ntirho wa wunyingi lowu a wu fanele wu yentxiwa ku tlula leswi a hi pimisa swona.”

KU LUNGHISELELA NTIRHO A EUROPA

Leswi a swi karhata ku vulavula ni Vadjondzi va Bibele lava a va tshama ka matiko man’wana hi nkama wa Nyimpi ya Kusungula ya Misava, Makwerhu Rutherford a a lava ku va khensa ni ku va tiyisa vamakwerhu lava hi ntirho wa ku chumayela lowu a va wu yentxa. Hi mhaka leyo, hi 12 ka Agosto wa 1920, Makwerhu Rutherford ni 4 wa vamakwerhu va ye a Inglatera ni ka matiko man’wana.

Makwerhu Rutherford na a li Egipto

A nkama Rutherford a nga fika a Inglatera, Vadjondzi va Bibele va ve ni 3 wa makongresu ni 12 wa mintlhanganu. A ku ni vanhu va kolomu ka 50.000. A revhixta la Murindzi loko li vulavula hi vhizita lelo, li te: “Vamakwerhu va tiyisiwile hi mhaka leswi va nga tlhangana, va tirha xikan’we naswona leswo a swi va tsakisa.” A París, Makwerhu Rutherford a tlhele a vulavula hi nhlokomhaka leyi nge: “Ma Milhões Ya Vanhu Lava Va Hanyaka Swoswi A Va Nga Ta Fa.” A nkama a nga sungula ku vulavula, a ku yo khapa hi vanhu naswona ku ve ni 300 wa vanhu va nga kombela ku djondzisiwa swin’wana hi Bibele.

Kovhinti leli kombisaka wukaneli leli a li ta vekiwa a Salão la Royal Albert, aLondres

Ka mavhiki ma nga landzela, vamakwerhu van’wana va ye a Atena, Cairo ni Yerusalema. Leswaku ku pfuniwa vanhu lava va nga tsakela ka tindhawu leto, Makwerhu Rutherford a yentxe swaku ku lunghiseleliwa ndhawu leyi a ku ta vekiwa mabuku ka doropa la Ramalá kusuhi ni Yerusalema. A game a tlhelela aEuropa a ya pfula Ndhawu leyi a ku ta hamba ku imprimiriwa mabuku ka yona.

KU VONINGA HI NKAMA WA SWIKARHATU

Hi 1920 Vadjondzi va Bibele va humesi Khindlimuka! wa N.27, lweyi a a vulavula hi ku xanisiwa ka Vadjondzi va Bibele hi 1918. Ka ndhawu ya ku imprimira mabuku leyi va nga yi chula swaku i Xitimela xa Mati xa Nyimpi, a ku tirhiwa wusiku ni nhlikanhi swaku ku imprimiriwa marevhixta ya ku tlula 4.000.000.

Foto la Makwerhu Emma Martin, leli a nga susiwa maphoyiseni

Hinkwavu lava nga lerha, va djondze hi mhaka ya Makwerhu Emma Martin. Makwerhu lweyi a a li mupfuli wa ndlela wa San Bernardino, aCalifórnia. Hi 17 ka Março wa 1918, yena ni vamakwerhu vanharhu ku nga E. Hamm, E. J. Sonnenburg na E. A. Stevens a va li ka ntlhanganu wa wutsongo wa Vadjondzi va Bibele.

Ka lava a va li kona ka ntlhanganu lowu, a ku ni munhu lweyi a a nga yelanga ku djondza Bibele. Hi ku famba ka nkama munhu lweyi a game a ku: “Ni yile ka ntlhanganu lowuyani  . . . na ni rhumiwe hi mfumu naswona a ni lava nchumu xa ku va phasa hi xona swaku va ta khomiwa.” Phela munhu lweyi a xi kumile xa ku va phasa hi xona, hikusa a kume buku leli nge: O Ministério Consumado. A swi tekanga masiku ya manyingi, Makwerhu Emma ni vamakwerhu lavaya va vanharhu va khomiwile. Tribunali a li vula swaku va tlule nawu hi ku nyikela mabuku lawa ma nga tsimbisiwa.

Emma ni vamakwerhu lava va vanharhu va kume nandzu va tlhela va byeliwa swaku va ta tshama 3 wa malembe adjele. Hi 17 ka Maio wa 1920, va pfaleliwe djele kambe swilo swi game swi txintxa.

Hi 20 ka Junho wa 1920 Makwerhu Rutherford a bule hi leswi swi nga va yentxekela a kongresu la São Francisco. Lava a va li kona a kongresu, va vavisekile loko va twa leswi nga humelela vamakwerhu lava, va gama va tsala karta va tsalela prezidenti wa Estados Unidos. A va tsale leswi: “Hi vona swaku ku khomiwa . . . ka Emma Martin . . . na ku vuliwa swaku a tluli nawu a hi swinene funtshi a swi lulamanga . . . A mfumu wu tirhise matimba ya wona hi ndlela ya ku biha . . .  Hikusa wu rhiye ntlhamu swaku wu ta phasa Emma Martin . . . na wu lava xivangelo xa ku mu peta djele na a nga wonhanga nchumu . . . Swoleswo swi bihile.”

Hi mundzuku wa kona prezidenti Woodrow Wilson, a suse nandzu lowu Makwerhu Emma Martin na Makwerhu Hamm Sonnenburg na Stevens a va li na wona, va gama va humesiwa djele.

A ku heleni ka 1920, Vadjondzi va Bibele a va humeleliwe hi swilo swa ku tsakisa. Ntirho a wu tama wu yentxiwa aBetele la Estados Unidos naswona a wu tama wu kula hikusa Vadjondzi va Bibele a va tama va chumayela swaku a Mfumu wa Xikwembu hi wona wu nga ta helisa swikarhatu hinkwaswu swa vanhu. (Mat. 24:14) Hi lembe leli nga landzela hi 1921, a ku ta va ni ntirho wa wunyingi wa ku chumayela ntiyiso hi Mfumu wa Xikwembu.

^ par. 18 A buku leli nge: O Mistério Consumado, a li li vholumu la wu-7 la buku leli nge: Estudos das Escrituras. Ku tirhisiwe buku leli swaku ku yentxiwa xibukwana xa “ZG”, lexi nga imprimiriwa ka Murindzi wa 1 ka Março wa 1918. A “Z” a a nyimela Zion’s Watch Tower (Swoswi ku nga Murindzi) kasi a “G” a a nyimela letra la wu-7, leswi vulaka swaku vholumu la wu-7.