Swivutiso Swa Valerhi
Ku nga va swaku a nkama Vayisrayele a va li mananga a vo dla mana ni swinyenyani leswi va nge i tin’hwarhi ntsena?
Nkama Vayisrayele va nga heta 40 wa malembe na va li mananga, a swakudla leswi a va swi dla hintamu a ku li mana. (Ekso. 16:35) Naswona ku ve ni makhambi mambirhi lawa Yehovha a nga va nyika muxaka wa swinyenyani lowu vitaniwaka tin’hwarhi swaku va dla. (Ekso. 16:12, 13; Tinhl. 11:31) Kambe Vayisrayele a va ni swilo swin’wani leswi a va ta swi dla nkama na va li mananga.
Hi xikombiso, Yehovha minkama yin’wani a a yisa tiko la yena “ka ndhawu ya ku humula ka yona” lani a ku ni swilo swa ku va dla ni mati. (Tinhl. 10:33) Ndhawu yin’wani leyi a nga va yisa ka yona i Elimi, ku nga ndhawu leyi a ku ni mati ni swilo swin’wani swa ku va dla. Bibele li vula leswaku ka ndhawu leyi “a ku ni 12 wa swihlovo swa mati ni 70 wa minsinya ya mintxindzu,” leyi kumbexana a ku li minsinya ya ku psala ma támara. (Ekso. 15:27) Buku lin’wani leli nge: Minsinya Leyi Ku Vulavuliwaka Hi Yona Ka Bibele, (hi Xinghiza) loko li vulavula hi minsinya yoleyo li li: “Minsinya yoleyo yi kula ka tindhawu ta tinyingi naswona amananga vanhu va vanyingi va yi tirhisa . . . leswaku va dla mihandzu ya kona, kambe ku nga li mihandzu ya kona ntsena, va tlhela va kuma mafurha yi tlhela yi pfuna vanhu swaku va va ni ndzhuti.”
Swi tikomba a ku ni ndhawu yin’wani leyi a yi ni mati ni minsinya leyi Vayisrayele va nga nyima ka yona a nkama a va li mananga leyi namuntlha va nge i Feiran, leyi patsaka musele lowu wu vitaniwaka Feiran. a A buku lin’wani leli vulavulaka hi leswi swi nga tsaliwa ka Bibele li vula swaku musele wolowo a wu lehe kolomu ka 130 wa makilometru naswona ka misele hinkwayu ka mananga ya Sinayi lowu hi wona wa ku saseka hintamu, wawukulu hintamu wu tlhela wu tiviwa hintamu. A ndhawu yoleyo yi kumeka kolomu ka 45 wa makilometru ni lani nambu wu kumanaka kona ni lwandle. A ndhawu yoleyo ya ku tala hi minsinya yi kumeka ahenhla, kolomu ka 600 wa mametru loko u konta na u sukela ka lwandle u ya henhla. Naswona a ndhawu leyi minsinya yoleyo yi nga kona, i yikulu ku ringana 5 wa makilometru naswona a ndhawu yoleyo yi tale hi minsinya ya mintxindzu yi tlhela yi xonga hintamu lakakuva vanhu va ze va yi fanisa ni jardim la Edeni. Se ku hundza malembe ya manyingi na vanhu va ya ka ndhawu liyani leswaku va pfuxela hi mhaka ya minsinya ya yinyingi leyi yi nga kona ya ma támara.
Nkama Vayisrayele va nga suka Gibita va teke farinya la ku hamba mapawu, swilo swa ku woxa hi swona mapawu, swi nga yendleka funtshi va teke ni mafurha ni swilo swin’wanyani swa ku yendla mpupu hi swona. Va tlhele va teka tinyempfu, tihomu ni swifuyu swin’wani va famba na swona amananga lomu va nga ya tshama kona. Ha tshemba swaku minchumu yoleyo hi ku famba ka nkama swi nga yendleka yi game yi hela. (Ekso. 12:34-39) Phela a xiyimu hala mananga a xi nga vevuki, hambi swifuyu leswi a va swi tekile, swi nga yendleka swin’wani swa swona swi file, swin’wani swa swona swi dliwile, swin’wani va swi tirhisile leswaku va yendla magandzelo hi swona, funtshi swi nga yendleka va swi tirhisile hambi hi nkama a va gandzela swikwembu swa mavunhwa. b (Mint. 7:39-43) Kambe a pontu hileswaku leswi a va li na swona swifuyu leswi, hi nga vula leswaku ku ve ni nkama lowu a va ni leiti leli a va li susa ka swifuyu leswi hikusa a nkama a va khala va tlhela va mu sola Yehovha, yena a va byele leswi: “Vana va n’wina va ta va valusi amananga ku ringana 40 wa malembe.” (Tinhl. 14:33) Se swi nga yendleka a va phuza leiti leli a li huma ka swifuyu swa vona va tlhela va dla nyama ya swona, hambileswi a yi nga ta yenela kolomuyani ka 3 wa ma milhões wa vanhu ku ringana 40 wa malembe. c
A swiharhi swona a swi ta swi kuma kwini swakudla ni mati ke? d A mhaka yi kombisa swaku ka nkama lowuyani a ku na mpfula hintamu naswona a ku ni minsinya ni swinsinyani swa ku yandzanyana amananga. Naswona a buku leyi nge Perspicaz Vholumi 1 yi vula swaku ka 3.500 wa malembe lawa ma nga hundza a tindhawu leti a ti tshama mati aArábia a ti ni mati ya manyingi ku tlula lawa ma nga kona namuntlha. A misele ni tindhawu ta tinyingi ta ku woma ti nga kona namuntlha ti kombisa swaku khale loko ku na mpfula a ti tala hi mati. Hambileswo amananga a ku li ndhawu ya ku woma yi tlhela yi chavisa. (Det. 8:14-16) Se loko a ku nga li mhaka ya masingita lawa Yehovha a nga ma yendla leswaku ku va ni mati, Vayisrayele xikan’we ni swiharhi swa vona na va file. — Ekso. 15:22-25; 17:1-6; Tinhl. 20:2, 11.
Moxe a byele Vayisrayele swaku Yehovha a va nyike mana swaku va dla hikusa a vanhu a va nga fanelanga va hanya ntsena hi swilo leswi a va li na swona swaku va swi dla kambe ni hi minawu ya Yehovha. — Det. 8:3.
a Vona Murindzi wa 1 ka Maio wa 1992, mapaj. 24-25 (hi Xitsonga).
b A Bibele li vulavula hi makhambi mambirhi lawa Vayisrayele va nga nyikela magandzelo ka Yehovha hi swiharhi amananga. Khambi la ku sungula, ku ve nkama lowu ku nga vekiwa vaprista; la wumbirhi ku ve hi nkama wa Paxkwa. Hinkwaswu leswo swi yendleke hi 1512 na ku nge se nguva ya hina, hi lembe la wumbirhi loko se va humile aGibita. — Lev. 8:14–9:24; Tinhl. 9:1-5.
c A nkama lowu 40 wa malembe lawa Vayisrayele va nga ma heta amananga a ma li kusuhi ni ku hela, a va ni swiharhi swa swinyingi leswi va nga swi kuma a nkama lowu va nga hlula matiko lawa va nga lwa na wona. (Tinhl. 31:32-34) Kambe va tame va dla mana anze va nghena ka Tiko la Xitshembiso. — Yoxu. 5:10-12.
d A xi kona lexi xi kombaka leswaku a swiharhi na swona a swi dla mana hikusa Yehovha a byele tiko leswaku li rholela mana leli mun’wani ni mun’wani a a ta dla siku lolelo, kambe a nga vulanga nchumu hi swiharhi. — Ekso. 16:15, 16.