Switluli

Tlula longoloko

Wunene — Li Kombise hi Marito ni hi Swiyendlo

Wunene — Li Kombise hi Marito ni hi Swiyendlo

Ha tsaka loko vanhu van’wana vahi khoma hi ndlela leyinene. Swihi yendla hi tiyiseka leswaku va ni mhaka na hina hi kakunene. Hikolaho ka leswo, na hina hi fanele hi susumeteleka kukhoma van’wana hi ndlela leyi fanaka. Hingaswi yendlisa kuyini?

Munhu lweyi anga ni wunene aswi kombisa hi marito ni hi swiyendlo leswaku a ni mhaka ni vanhu van’wana. Angova hlonipha ntsena. Matshan’wini ya leswo, wava rhandza naswona wa khatala hi ndlela leyi va titwaka ha yona. Xa lisima ka hinkwaswo, a yendla leswo hikuva waswi tiva leswaku wunene i lin’wana la swiyenge swa handzu wa moya lowokwetsima wa Xikwembu. (Vagalatiya 5:22, 23) Phela Yehovha a lava leswaku hi kombisa wunene. Hi mhaka leyo, ahi voneni ndlela leyi yena na Yesu Kreste vali kombiseke ha yona wunene ni leswi hingaswi djondzaka ka swikombiso swa vona.

YEHOVHA A YENDLELA VANHU HINKWAVO SWILO LESWINENE

Yehovha a yendlela vanhu hinkwavo, hambi “lavangativiki kukhensa ni lavobiha”, swilo leswinene. (Luka 6:35) Hi xikombiso, “axisa jambu ra yena henhla ka lavobiha ni lavanene [ni kutlhela] anisa mpfula henhla ka lavolulama ni lavohomboloka.” (Matewu 5:45) Hambi lava yalaka leswaku Yehovha i mutumbuluxi wa swilo hinkwaswo, va vuyeliwa hi wunene la yena naswona va tsaka awuton’wini hikolaho ka swilo leswi Yehovha ava yendlelaka swona.

Hinga vona wunene la Yehovha ka ndlela leyi a khomeke Adamu na Eva ha yona. Ndzhaku ka loko va djohile, vona va ‘tirhungele matluka ya nkuwa leswaku vatipfala masenge.’ Kambe Yehovha aaswi tiva leswaku ahandle ka jaradi la Edeni, avata lava swiyambalo leswi sirhelelaka kahle a mirhi hikuva misava ayita rhukaniwa yi tlhela yi tala hi “mintwa ni mahlwehlwe”. Hi mhaka leyo, a wunene la yena limu susumetele kuva rhungela “tinguvu toleha ta dzovo”. — Genesa 3:7, 17, 18, 21.

I ntiyiso leswaku Yehovha a kombisa wunene ka “lavolulama ni lavohomboloka”. Hambileswo, ali kombisa hintamu ka malandza ya yena yotshembeka. Hi xikombiso, ankameni wa muprofeta Zakariya, ntsumi yin’wana ayi karhatekile hileswi Vayisrayele ava nyime kuyaka tempele ya Yehovha aYerusalema. Yehovha ayi yingisile ntsumi leyi ni kuyi hlamula hi “marito lamanene [ni] lamachavelelaka.” (Zakariya 1:12, 13) Muprofeta Eliya na yena a khomiwe hi ndlela leyi fanaka. Ka khambi lin’wana, a atshoveke mbilu a tlhela a titwa a li yexe la kakuva a kombela Yehovha leswaku amu dlaya. Yehovha a kombise leswaku aayi twisisa ndlela leyi Eliya a atitwa ha yona naswona a rhumele ntsumi leswaku yiyamu chavelela. Yehovha a tlhele a tiyisekisa Eliya leswaku aanga li yexe. Wunene la Yehovha limu tiyisile leswaku a hambeta a tirha tani hi muprofeta. (1 Tihosi 19:1-18) Kambe xivutiso hi lexi: Ka malandza hinkwawo ya Yehovha, i mani lweyi umu tivaka, lweyi a tekeleleke wunene la Yehovha hi ndlela leyi hlamalisaka?

YESU A ALI MUNHU WA MUNENE HINTAMU

Loko a li laha misaveni, Yesu a khome vanhu hi ndlela leyinene. Anga tshukanga ava hlundzukela kumbe kuva sindzisa kuyendla leswi aaswi lava. A ani mhaka ni van’wana. Ka khambi lin’wana a te: “Tanani ka mina, n’wina hinkwenu lavakarhaleke, ni lavatikeliwaka, nitamiwisisa . . . hikuva mpingu wa mina wawolova”. (Matewu 11:28-30) Wunene la Yesu ali susumetela vanhu kumu landzela hinkwako laha a aya kona. Hi kuva twela wusiwana, Yesu aava dlisa, ava hanyisa ni kuva djondzisa “leswotala” hi B’ava wa yena Yehovha. — Marka 6:34; Matewu 14:14; 15:32-38.

Yesu a atwisisa vanhu. Hikolaho ka leswo, aava yanakanyela ni kuva khoma hi ndlela leyinene. Hambiloko vanhu vamu lava hi nkama lowu a alava kuyendla swin’wana, aanga tshiki kuva pfuna. (Luka 9:10, 11) Pimisa hi leswi humeleleke wansati lweyi a akhuluka ngati. Hikolaho ka leswi a alava kuhanyisiwa, wansati lwiyani a khumbe mpahla ya Yesu. Leswi aswi yendleke aswi hoxile hikuya hi nawu wa Moxe hikuva a atekiwa a li munhu lweyi anga basangiki. (Levitika 15:25-28) Xana Yesu amu hlamulise kuyini? Xana amu hlundzukelile? Nikatsongo. Aswi vonile leswaku wansati lwiyani a achava. Amu twele wusiwana hi kutiva leswaku se aku hundza 12 wa malembe na a hlupheka hi mavabyi lawayani. Hi mhaka leyo, amu byele leswi: “N’wananga, kupfumela ka wena kukuponisile, famba hi kurhula, nakuhanyisa nhlomulweni wa wena.” (Marka 5:25-34) Kunene Yesu a ali munhu wa munene hintamu!

MUNHU LWEYI ANGA MUNENE A PFUNA VAN’WANA

Xikombiso xa Yehovha na Yesu xihi djondzisa leswaku wunene li kombisiwa hi swiyendlo. Yesu a tirhise xifaniso xa Musamariya lwenene leswaku a komba lisima la kuyendla leswo: Siku lin’wana, Muyuda mun’wana a yiveliwile, a biwa ivi a tshikiwa xitaratwini. Hambileswi Vasamariya avanga twanani ni Vayuda, Musamariya mun’wana amu twele wusiwana loko a li karhi a hundza hi ndlela liyani. Wunene la yena limu susumetele kuyendla xokarhi leswaku amu pfuna. Amu hlampse swilondza ivi amu heleketa ka yindlu ya vayendzi. Musamariya a tlhele a hakela n’wini wa yindlo leswaku a sala amu khatalela. Handle ka leswo, amu tshembise leswaku loko o sala a tirhisa male yotlula leyi ayi siyeke leswaku a khatalela Muyuda lwiyani, aatamu tlhelisela yona loko a vuya. — Luka 10:29-37.

A wunene litahi susumetela kuyanakanyela vamakwerhu ni kuva khutaza hi marito ni swiyendlo. Bibele li li: “Kuvilela ka mbilu ya munhu hi kona kumutshovaka, kambe rito lelinene lamutsakisa.” (Swivuriso 12:25) Loko hi yendlela van’wana swilo leswinene ni kuva komba timpsalu, vata tsaka hintamu swinene. * (Vona nhlamuselo ya le hansi.) Marito ya manene lawa hingatama vula mata kombisa leswaku hi ni mhaka na vona naswona matava pfuna kuhambeta va tiyiselela swikarhato leswi va kumanaka na swona awuton’wini. — Swivuriso 16:24.

UNGASWI KOTA KUKOMBISA WUNENE

Hinkwerhu hingaswi kota kukombisa wunene hikuva Xikwembu xihi yendle hi xifaniso xa xona. (Genesa 1:27) Hi xikombiso, Yuliyo, mukongomisi wa masonchwa ya Roma lweyi a heleketeke Pawulo aRoma, “ayendlele Pawulo timpsalu, amupfumelela kuyavona vanakulobye ni kulongeleliwa hi vona” ka doropa la Sidoni. (Mintirho 28:1, 2) Loko Pawulo ni van’wana va pone xidzedze, vahanyi va Malta vava kombe “timpsalu letohlamalisa” ni kuva tlhavikela ndzilo leswaku vawu worha ivi va kufumela. (Mintirho 28:1, 2) Leswi vahanyi va Malta vaswi yendleke aswi li swinene. Hambileswo, Yehovha anga langutelanga leswaku hi yendlela van’wana swilo leswinene makhambi nyana ntsena. A lava leswaku hiswi yendla minkama hinkwayo.

Yehovha a navela leswaku hi kombisa wunene siku ni siku. Hi mhaka leyo, ahi khutaza ‘kuyambala moya wa timpsalu kumbe wunene’. (Vakolosa 3:12) Kambe aswi vevuki kukombisa wunene minkama hinkwayo. Hi mhaka muni? Kungaha va hileswi hinga ni tingana, hinga titshembiki kumbe hileswi hinga liki na mhaka ni vanhu van’wana. Kumbexana swahi tikela kukombisa wunene ka vanhu lavahi khomaka hi ndlela ya kubiha. Kunga khataliseki xivangelo xa kona, loko hi khongela ka Yehovha himu kombela moya lowokwetsima ni kulwela kumu tekelela, hitaswi kota kukombisa wunene. — 1 Vakorinto 2:12.

Hinga yendla yini leswaku hi tiva lomu hi faneleke hi yampsisa kona aku kombiseni ka wunene? Tivutisi: ‘Xana naswi kota kuyingisela ni kutwisisa van’wana loko vati phofula? Xana naswi xiya loko van’wana va lava kupfuniwa? Ni game siku muni kukombisa wunene ka munhu lweyi anga liki xaka kumbe munghanu wa mina?’ Loko u vona leswaku ku ni lomu u faneleke u yampsisa kona, tivekele swikongometo, swotani hi kulwela kutiva vanhu lavanga kusuhi na wena, ngopfungopfu abandleni. Leswo switaku pfuna kutsumbula swikarhato leswi va kumanaka na swona ni leswi ungava pfunaka hi swona. Loko se uswi tsumbulile, lava tindlela ta kuva yendlela swilo leswinene leswi awuta tsakela kuyendleliwa swona loko awo va ka xiyimo xa vona. (Matewu 7:12) Unga rivali kukhongela, u kombela Yehovha leswaku aku pfuna. Loko u yendla leswo, atayi katekisa minzamu ya wena ya kukombisa wunene. — Luka 11:13.

MINKATEKO YA KUKOMBISA WUNENE

Xin’we xa swilo leswi Pawulo axi xaxameteke, leximu pfuneke kuva muchumayeli lweyi a humelelaka kuve wunene. (2 Vakorinto 6:3-6) Vanhu avamu rhandza Pawulo hikuva a ayendla ni kuvula swilo swa swinene. Avaswi vona leswaku Pawulo a ni mhaka na vona (Mintirho 28:30, 31) Hi ndlela leyi fanaka, van’wana vangaha navela kudjondza ntiyiso hileswi hiva khomaka hi ndlela leyinene. Loko hi yendla swilo leswinene ka vanhu hinkwavo, hambi lava vahi khomaka hi ndlela ya kubiha vangaha khumbeka timbilu ivi va cinca langutelo la vona. (Varhoma 12:20) Kumbexana ndzhaku ka nkama nyana, vangaha navela kudjondza Bibele.

Aparadeyisini, hinkwerhu hita kombisana wunene. Van’wana ka lavangata pfuxiwa kuta va khambi losungula va kombiwa wunene. Ha tiyiseka leswaku na vona vata susumeteleka kukhoma van’wana hi ndlela leyinene. Kambe swi li yini hi lavanga kombisiki wunene naswona vanga laviki kupfuna van’wana? Lavo avangata pfumeleliwa kunghena aparadeyisini. Ntsena lava kombisaka lirhandzu ni wunene hi vona vangata tikhorisa hi wutomi lelinga heliki. (Tipisalema 37:9-11) Kunene kuta va nkama wa kutsakisa ni wa kurhula swinene! Kambe hambi swoswi hinga vuyeliwa hi kuyendlela van’wana swilo leswinene. Hi ndlela yihi?

MAVUYELO LAWA HIMA KUMAKA SWOSWI HI KUKOMBISA WUNENE

Bibele li li: “Munhu lweyi anga munene apfuna yena n’winyi”. (Swivuriso 11:17) Vanhu va rhandza kutshama ni munhu lweyi a kombisaka wunene. Handle ka leswo, va tolovela kukombisa wunene ka lweyi na yena ali kombisaka. Yesu a te: “Mpimo lowu mipimelaka van’wana ha wona na n’wina mitapimeliwa ha wona.” (Luka 6:38) Hilaha hi vonaka ha kona, swa vevuka kuyendla ni kuva ni vanghanu loko u li munhu wa munene.

Mupostola Pawulo a khutaze vamakwerhu va bandla la le Efesa akuva ‘vakombana musa, vatsetselelana swinene ni kurivalelana.’ (Vaefesa 4:32) Bandla li ni vun’we li tlhela li tiya loko hinkwavo va twelana wusiwana ni kukombisana wunene. Ahiswi lavi kutshama hi kuhlevahleva vamakwerhu, hi tshamela kuva yavanyisa, kuva hlundzukela kumbe kuvula mafenya hi vona. Matshan’wini ya leswo, hi lava kuva pfuna ni kuva khutaza minkama hinkwayo. (Swivuriso 12:18) Xana lita va lihi vuyelo la kuyendla leswo? Bandla hinkwalo lita tirhela Yehovha li tsakile.

Hilaha hi djondzeke ha kona, hi fanele hi kombisa wunene ka hinkwaswo leswi hiswi vulaka ni hinkwaswo leswi hiswi yendlaka. Hi kuyendla leswo, hita va hi kombisa leswaku hi tekelela Xikwembu xa hina xa lirhandzu, Yehovha. (Vaefesa 5:1) Leswo swita tiyisa bandla la hina ni kususumetela van’wana leswaku na vona va tirhela Yehovha. Hikolaho, onge hinkwerhu hinga yendla hinkwaswo leswi hingaswi kotaka leswaku hi kombisa wunene. Leswo swita yendla leswaku vanhu vaswi vona leswaku Timboni ta Yehovha i vanhu lavanene!

^ ndz. 13 Hita vulavula hi timpsalu ka nhlokomhaka leyi landzelaka ya longoloko wa tinhlokomhaka leti vulavulaka hi handzu wa moya lowokwetsima wa Xikwembu.