Switluli

Tlula longoloko

“Xava Ntiyiso Naswona Ungawu Xavisi”

“Xava Ntiyiso Naswona Ungawu Xavisi”

“Xava ntiyiso naswona ungatshuki uwuxavisa, ni wutlhari, ni kulaya ni kutwisisa.” — SWIVURISO 23:23.

TINSIMU: 113, 114

1, 2. a) Hi wihi nchumu wa lisima kutlula hinkwaswo awuton’wini la wena? b) Hi yihi mintiyiso leyi hiyi nyikaka lisima naswona hayini? (Vona swifaniso akusunguleni ka djondzo.)

HI WIHI nchumu wa lisima kutlula hinkwaswo awuton’wini la wena? Ka hina vagandzeli va Yehovha, nchumu lowunga ni lisima kutlula hinkwaswo i wuxaka la hina na yena. Phela wuxaka leli ahingeli cinci hi nchumu. Xin’wana lexi hixi nyikaka lisima i mintiyiso leyi kumekaka aBibeleni. Hiyi nyika lisima hikuva yihi pfuna kuva vanghanu va Yehovha. — Vakolosa 1:9, 10.

2 Yehovha i Mudjondzisi wa hina Lwenkulu, lweyi ahi djondzisaka ntiyiso wa lisima lowu kumekaka aRitweni la yena kunga Bibele. Ahi djondzisa hi lisima la vito la yena ni wumunhu la yena leli hlamalisaka. Ahi byela leswaku wahi rhandza hintamu swinene la kakuva a nyikele ni wutomi la N’wana wa yena. Ahi djondzisa hi Mfumu wa Mesiya. A tshembisa wutomi amatilweni ka vakreste lava totiweke ni wutomi aparadeyisini laha misaveni ka lava “tinyempfu tin’wana”. (Yohane 10:16) Yehovha ahi djondzisa ndlela leyi hi faneleke hi hanya ha yona. Hiyi nyika lisima hintamu mintiyiso leyi hikuva yihi pfuna kutshinela ka Muvumbi wa hina ni kuhi yendla hi hanya wutomi lelinga ni xikongomelo.

3. Xana Yehovha wahi hakelisa hi mintiyiso leyi ahi djondzisaka?

3 Yehovha i Xikwembu lexi hananaka. A nyikana hintamu la kakuva anga yanakanyanga kambirhi kunyikela n’wana wa yena leswaku ahi fela. Loko Yehovha a vona leswaku munhu a lavetela ntiyiso, wamu pfuna leswaku awu kuma. Angahi hakelisi hi mintiyiso leyi ahi djondzisaka. Ka khambi lin’wana, wanuna lweyi a vitaniwaka Simoni a tshembise kunyika male Petro loko owomu nyika wulawuli la kunyika moya wokwetsima vanhu van’wana. Petro amu kombile leswaku mimpimiso ya yena ayi hoxile loko a ku: ‘Male ya wena ayilove swin’we na wena, leswi upimisaka leswaku ungaxava nyiko ya Xikwembu hi male!’ (Mintirho 8:18-20) Kutani swi vula yini ‘kuxava ntiyiso’?

XANA SWI VULA YINI ‘KUXAVA NTIYISO’?

4. Hita djondza yini hi ntiyiso wa le Bibeleni ka djondzo leyi?

4 Lerha Swivuriso 23:23. Hi fanele hi yendla minzamu ya yikulu leswaku hi djondza ntiyiso lowunga Bibeleni. Hi fanele hi tshika kuyendla swin’wana. Kambe ndzhaku ka kuva hi “xave ntiyiso”, leswi vulaka kudjondza ntiyiso, hi fanele hi tivonela leswaku hingawu “xavisi”. Xana hingawu “xavisa kuyini ntiyiso”? I male muni? Tinhlamulo ta swivutiso leswi titahi pfuna kuhambeta hi nyika lisima ntiyiso wa le Bibeleni ni kuhi yendla hi tiyimisela kungawu tshiki. Hita twisisa leswaku hayini kunga li na nchumu lexinga ni lisima kutlula ntiyiso lowunga Bibeleni.

5, 6. a) Hingawu xavisa kuyini ntiyiso hinga hakelanga nchumu? Hlamusela. b) Ntiyiso wuhi vuyelisa hi yini?

5 Hambiloko nchumu wu li wa mahala, hi fanele hi yendla swokarhi leswaku hiwu kuma. Rito la xiheberu leli hundzuluxiweke li va “kuxava” ka Swivuriso 23:23, linga tlhela li vula “kukuma” nchumu wokarhi. Marito lawa hamambirhi ma kombisa leswaku munhu wa tikarhata kumbe kutitsona swokarhi leswaku a kuma nchumu lowu awu tekaka wu li wa lisima. Leswaku hiswi twisisa kuyampsa leswi swi vulaka swona kuxava ntiyiso, yehleketa hi bazara lokarhi leli ka lona kunyikeliwaka tibanana mahala. Hambileswi tibanana ti nyinkeliwaka mahala, leswaku munhu ati kuma a fanele a yendla minzamu ya kuya bazara. Hilaha kufanaka, ntiyiso lowunga Bibeleni i mahala, kambe leswaku hi va na wona, hi fanele hi yendla minzamu ni kutitsona swokarhi leswaku hiwu kuma.

6 Lerha Esaya 55:1-3. Leswi Yehovha aswi vuleke swihi pfuna kutwisisa leswi swi vulaka swona “kuxava ntiyiso”. A fanisa ntiyiso lowunga Bibeleni ni mati, ntswamba ni vhinyu. Kufana ni mati yotitimeta lama pepisaka nkolo wa munhu lweyi a twaka torha, ntiyiso wuhi yendla hi rhula mbilwini. Kufana ni ntswamba lowu pfunaka n’wana leswaku a kula hi ndlela leyinene a tlhela a tiya, ntiyiso lowunga Bibeleni wu yendla leswaku wuxaka la hina na Yehovha li kula li tlhela li tiya. Kambe Yehovha a tlhele a fanisa marito lamanga Bibeleni ni vhinyu. Hi mhaka muni? Bibele li vula leswaku vhinyu li yendla mbilu ya munhu yi tsaka. (Tipisalema 104:15) Hikolaho, Yehovha ahi khutaza ‘kuxava ntiyiso’ hikuva waswi tiva leswaku loko hiwu pfumelela wu kongomisa wutomi la hina, hita tsaka. (Tipisalema 19:8) Yehovha a fanise ntiyiso lowunga Bibeleni ni swilo leswi akuva ahi pfuna kutwisisa leswaku loko hi hanya hi wona, hita vuyeliwa. Swoswi ahi buleni hi swilo swa 5 leswingaha lavaka leswaku hiswi tshika kuva hi “xava ntiyiso”.

I YINI LESWI U FANELEKE U PFUMELA KULAHLEKELIWA HI SWONA LESWAKU U XAVA NTIYISO?

7, 8. a) Hayini kudjondza ntiyiso swi teka nkama? b) I yini leswi Mariko a titsoneke swona, naswona hi yihi minkateko leyi ayi kumeke?

7 Nkama. Swi lava nkama leswaku munhu a yingisa rungula la Mfumu, a djondza Bibele ni mabuku ya nhlengeletano, a djondza Bibele ni Timboni ta Yehovha, a lulamisa minhlangano ni kuva kona ka yona. Leswaku hi yendla swilo leswi hinkwaswo, hi fanele hi xava nkama lowu ahitawu tirhisela swilo swin’wana leswinga liki swa lisima. (Lerha Vaefesa 5:15, 16.) Xana swi teka nkama muni leswaku munhu a djondza mintiyiso ya xisekelo ya le Bibeleni? Swiya hi munhu ni munhu. Phela hambi hova ni nkama wa kufika kwini, ahingeswi koti kudjondza hi wutlharhi hinkwalo la Yehovha, kutiva tindlela ta yena ni swilo leswi aswi tumbuluxeke. (Varhoma 11:33) Murindzi wa kusungula kugandlisiwa (hi Xinghiza) wu fanise ntiyiso ni “xiluva xa xitsongo”. A vule leswi: “Unga tsaki hi kutiva ‘xiluva’ xin’we ntsena xa ntiyiso. Loko akova leswaku xiluva xin’we xa ntiyiso xi yenelile, Xikwembu axingatahi nyika mintiyiso ya yinyingi. Hikolaho, lava tindlela ta kutiva yin’wana.” Mun’wana ni mun’wana wa hina a fanele a tivutisa: “Xana wutivi la mina hi Yehovha i likulu kufikela kwini? Hambiloko hi hanya hilaha kunga heliki, hahata djondza swa swinyingi hi Yehovha. Kambe namuntlha, hi fanele hi tirhisa nkama lowu hinga na wona leswaku hi djondza swotala hi Yehovha hilaha hinga kotaka ha kona. Ahi voneni xikombiso xa makwerhu mun’wana lweyi a yendleke leswi.

Hi fanele hi tirhisa nkama lowu hinga na wona leswaku hi djondza swotala hi Yehovha hilaha hinga kotaka ha kona

8 Mariko, * (vona nhlamuselo ya le hansi) ntombhi ya Japão, yi rhurhele Estados Unidos leswaku yi ya djondza xikola aNova York. Siku lin’wana, yi chumayeliwe hi phayona la xisati akaya ka yona. Hambileswi Mariko a ani wukhongeli la yena, a pfumelile kudjondza Bibele ni makwerhu. Aaswi rhandza hintamu leswi aaswi djondza la kakuva a kombele kudjondzeliwa kambirhi hi vhiki. Hambileswi aanga na nkama hi mhaka ya leswi a adjondza a tlhela a tirha masiku nyana hi vhiki, aswi hlwelanga leswaku a sungula kuya minhlanganwini. Leswaku a kuma nkama wa kudjondza leswi yengetelekeke hi ntiyiso, a pumbe nkama lowu aawu heta kutlangeni. Hi kuva a yendle leswi, a tiyise wuxaka la yena na Yehovha naswona a khuvuliwile hi 2006 swingasi teka lembe na a djondza Bibele. Ndzhaku ka 6 wa tiwheti na a khuvuliwile, a sungule kuphayona naswona kuta fikela swoswi aha li phayona.

9, 10. a) Ntiyiso wuyi cincisa kuyini ndlela leyi hiswi vonisaka xiswona swilo leswi vonekaka? b) I yini lexi Mariya axi tshikeke, naswona a titwisa kuyini hi xiboho lexi axi yendleke?

9 Swilo leswi vonekaka. Leswaku hi djondza ntiyiso, hingaha boheka kutshika ntirho lowu holelaka kahle. Hi xikombiso, Petro na Andriya ava li vaphasi va tihlampfi. Kambe loko Yesu ava rhambile leswaku va va vadjondzisiwa va yena, va tshike ntirho wa vona. (Matewu 4:18-20) Hambileswo, leswi aswi lavi kuvula leswaku u fanele u tshika kutirha hileswi u djondzaka ntiyiso. Munhu a fanele a tirha leswaku a khatalela ndjangu wa yena. (1 Timotiya 5:8) Kambe ndlela leyi uswi vonisaka xiswona swilo leswi vonekaka ya cinca loko u sungula kudjondza ntiyiso. U sungula kutwisisa leswi hi kakunene swinga swa lisima awuton’wini. Yesu a te: “Mingatihlengeleteleni rifuwo misaveni . . . kambe tihlengeleteleni rifuwo tilweni.” (Matewu 6:19, 20) Leswi hi leswi Mariya aswi yendleke.

10 Kusukela loko aha li mutsongo, aaswi rhandza hintamu kubela tindandi. Axikola secundariya a ali mubeli lweyi anga ni wutshila hintamu. Hi mhaka ya leswo, a nyikiwe npfumelelo wa leswaku a ya djondza mahala univhersidadi. Mariya a alava kuva mubeli wa tindandi lweyi a dumeke ni lweyi anga ni male. Kambe, a sungule kudjondza Bibele. Aaswi rhandza leswi aaswi djondza naswona a sungule kuswi tirhisa awuton’wini la yena. A vule leswi: “Loko ni ya ni cinca mahanyela ya mina leswaku nima twananisa ni minawu leyinga Bibeleni, ani ya ni tsaka.” Mariya aswi vonile leswaku aswingata koteka kuva mutirheli wa Yehovha tlhelo mubeli wa tindandi. (Matewu 6:24) Hikolaho, a tshike kuva mubeli wa tindandi. Namuntlha, Mariya i phayona naswona a vula leswaku a ni “wutomi la kutsakisa ni lelinga ni xikongomelo.”

Yesu a tshembise leswaku minkateko leyi hingatayi kuma hikolaho ka ntiyiso yi tlula hinkwaswo leswi hingahaswi tshikaka

11. Xana wuxaka la hina ni van’wana lingaha khumbisiwa kuyini loko hi djondza ntiyiso?

11 Wuxaka la wena ni van’wana. Wuxaka la hina ni maxaka kumbe vanghanu lingaha cinca loko hi sungula kuhanya hi leswi hiswi djondzaka Bibeleni. Yesu a hlamusele xivangelo xa kona loko a khongelela vadjondzisiwa va yena a ku: “Vakwetsimise hi ntiyisu; ritu ra wena i ntiyisu.” (Yohane 17:17) Kukwetsimisa swinga vula “kuhambanisa”. Loko hi sungula kuhanya hi ntiyiso, Yehovha wahi hambanisa ni misava leyi hikuva hi hanya hi minawu ya Bibele. Hambiloko hi zama kuva ni wuxaka lelinene ni vanghanu va hina swin’we ni maxaka, van’wana vangaha tshika kuhi rhandza hilaha avahi rhandza ha kona kumbe kulwa ni leswi hi sungulaka kukholwa swona. Leswo aswihi hlamalisi hikuva Yesu a te: “Swirho swa njangu wa munhu switava valala va yena.” (Matewu 10:36) Hambileswo, Yesu a tshembise leswaku minkateko leyi hingatayi kuma hikolaho ka ntiyiso yi tlula hinkwaswo leswi hingahaswi tshikaka!  — Lerha Marka 10:28-30.

12. I yini leswi wanuna mun’wana wa Muyuda angaswi pfumelelangiki leswaku swimu sivela kudjondza ntiyiso?

12 Kusukela a psaliwa, nuna mun’wana wa Muyuda lweyi a vitaniwaka Aaron a akholwa leswaku swi hoxile kuvula vito la Xikwembu. Hambileswo, aaswi navela hintamu kutiva ntiyiso hi xona. Siku lin’wana, Mboni ya Yehovha yimu kombe leswaku loko a peta 4 wa maletra ka 4 wa maletra ya Xiheberu lawa ama nyimela vito la Xikwembu, aataswi kota kuvula swaku “Yehovha.” Swimu tsakise hintamu kutiva leswi la kakuva a ye sinagogeni leswaku a ya byela vadjondzisi va yena leswi aswi djondzeke. A apimisa leswaku vataswi tsakela kutiva ntiyiso hi vito la Xikwembu. Kambe aswi vanga tanu. Vamu pshitelile va tlhela vamu hlongola. Ni ndjangu wa yena wumu pfukelile. Hambiswilitano, anga tshikanga kudjondza leswi yengeteleke hi Yehovha. A game a khuvuliwa tani hi Mboni ya Yehovha naswona a tirhele Yehovha wutomi la yena hinkwalo. Ahiswi tiveni leswaku leswi swingahi humelela na hina. Wuxaka la hina ni van’wana lingaha cinca hikolaho ka leswi hi djondzaka ntiyiso.

13, 14. Loko hi djondza ntiyiso, hi kwihi kucinca loku hi faneleke hi kuyendla ka ndlela leyi hi pimisaka ni kuyendla swilo ha yona? Nyikela xikombiso.

13 Mimpimiso ni mahanyelo ya kubiha. Loko hi djondza ntiyiso ni kusungula kuhanya hikuya hi leswi hiswi djondzaka, hi fanele hi tiyimisela kucinca mimpimiso ni mahanyelo ya hina. Mupostola Petro a te: “Kufana ni vana lavanga ni kuyingisa, mingalandzeni kunavela ka n’wina lokobiha loku amili nakona na mingasitiva nchumu.” A tlhele a ku: “Kwetsimani na n’wina mahanyeleni hinkwawu ya n’wina.” (1 Petro 1:14, 15) Ka doropa la khale la Korinto, vanhu ava tikhoma hi ndlela ya kubiha hi tlhelo la masangu. Lava ava hanya ka doropa leli ava fanele va yendla kucinca ka kukulu leswaku va basa amatihlweni ya Yehovha. (1 Vakorinto 6:9-11) Namuntlha, vanhu vanyingi va yendla kucinca ka kukulu loko va djondza ntiyiso. Petro a hlamusele leswo loko a tsala a ku: ‘Tshikani kuyendla leswitsakeliwaka hi vamatiko, hikuva swiringene loko miswiyendlile minkameni leyihundzeke. Khale amihanya hi kuyendla swa kubiha, hi kunavela kutitsakisa, hi kudakwa, ni makolo, ni kuhanya mabyaleni, ni kugandzela swikwembu swa hava leswingalavekiki.’ — 1 Petro 4:3.

14 Kuringana malembe yotala Devyn na Jasmine ava li swidakwa swa swikulu. Devyn aawu yendla kahle ntirho wa yena wa wukontabilixta kambe a atshamela kuhlongoliwa ntirhweni hikolaho ka kudakwa. Nsati wa yena Jasmine a ativiwa hi kutshamela kukwata ni kuva ni madzolonga. Siku lin’wana, Timboni timbirhi ta Yehovha ta vamisiyonariyo ti kumane na yena xitaratwini na a dakwile. Ti tshembise kusungula djondzo ya Bibele na yena. Kambe loko timu yendzele ka vhiki leli landzeleke, ti kume leswaku yena na Devyn ava dakwile hawumbirhi la vona. Ava pimisa leswaku vamisiyonariyo avangata va ni mhaka na vona la kakuva vava yendzela. Ka khambi la wumbirhi vanga yendzeliwa, ava lunghekele kuva yingisa. Jasmine na Devyn va sungule kudjondza Bibele naswona hi kuhantlisa va sungule kuhanya hi leswi avaswi djondza. Kungasi hundza 3 wa tiwheti, va nyime kuphuza naswona ndzhaku nyana ka leswo va tsalise muchadu. Vanyingi ka xidoropani lexi ava tshama ka xona va kuvonile kucinca loku Jasmine na Devyn va kuyendleke. Hi mhaka leyo, na vona va sungule kukombela kudjondzeliwa Bibele.

15. I yini lexingaha karhataka swinene kuxi cinca hi mhaka ya ntiyiso, naswona hayini?

15 Mikhuva leyinga tsakisiki Xikwembu. Xin’wana xa swilo leswi karhataka kuxi cinca ka wutomi la hina i kutshika kuhlangayela ka mikhuva yokarhi leyinga tsakisiki Yehovha. Hambileswi van’wana va djondzaka ndlela leyi Yehovha ati twaka ha yona hi swilo leswi, swa va karhatela kuswi tshika. Va karhateka hi ndlela leyi maxaka, vatirhikuloni kumbe vanghanu vangata yangula ha yona. Vaswi tiva leswaku van’wana vayi nyika lisima hintamu mikhuva yokarhi, yofana ni kuhlonipha vafi. (Deteronoma 14:1) Kutani, i yini lexingahi pfunaka kuyendla kucinca loku lavekaka? Hinga djondza ka swikombiso leswinene swa malandza ya khale ya Yehovha lawa ma cinceke mahanyelo loko ma djondze ntiyiso. Man’wana ya wona i Vakreste vosungula va le Efesa.

16. I yini leswi vanhu van’wana va le Efesa vaswi yendleke hi mhaka ya ntiyiso?

16 Ka doropa la khale la le Efesa, kuyendla masalamusi aku li ntshamelomaxelo. Xana va yendle yini vanhu lava ava yendla masalamusi ndzhaku ka loko va hundzuke Vakreste? Bibele la hlamusela: ‘Kutani lavanyingi xikarhi ka lava avatirhile swa masalamusi, vahlengeleta tibuku ta vona, vatihisa mahlweni ka vanhu hinkwavu; kutani loko kuhlayiwa nxavu wa tona, kukumeka leswaku wuyendla timale ta silivhere toringana . . . 50.000. Hi ndlela yoleyo rito ra Hosi rihangalaka hi matimba, riya ritiya.’ (Mintirho 19:19, 20) Vakreste lavayani votshembeka ava tiyimisele kucukumeta mabuku ya vona lawa ma durheke. Hi kuva va yendle leswo, Yehovha ava katekisile..

Xana i yini leswi u pfu meleke kulahlekeliwa hi swona leswaku u djondza ntiyiso?

17. a) Hi swihi swilo swin’wana leswi hi pfumeleke kulahlekeliwa hi swona hi mhaka ya ntiyiso? b) Hi swihi swivutiso leswi hingataswi hlamula ka djondzo leyi landzelaka?

17 Xana i yini leswi u pfumeleke kulahlekeliwa hi swona leswaku u djondza ntiyiso? Hina hinkwerhu hi boheke kuxava nkama. Van’wana va hina va tshike mukhandlu wa kuva lava ganyeke, naswona wuxaka la hina ni van’wana lingaha cinca. Votala va hina hi cince ndlela leyi ahi pimisa ni kuhanya ha yona. Hi papalate mikhuva leyinga tsakisiki Yehovha. Kambe hi yendle leswi hikuva ha tiyiseka leswaku ntiyiso wu ni lisima kutlula swilo hinkwaswo leswi hiswi tshikeke. Ntiyiso lowunga Bibeleni wuhi pfuna kuyaka wuxaka leli tiyeke na Yehovha. Xana xi kona lexinga ni lisima kutlula kuva munghanu wa Yehovha? Loko hi yanakanya hi minkateko hinkwayo leyi hinga na yona hikolaho ka ntiyiso, hingaha hlamala loko hi vona van’wana vawu “xavisa.” Xana leswo swinga yendlekisa kuyini? Naswona hinga yendla yini leswaku hingawi ka ntlhamu lowu? Swivutiso leswi swita hlamuliwa ka djondzo leyi landzelaka.

^ ndz. 8 Mavito man’wana ma cinciwile.