Switluli

Tlula longoloko

“I Mani Lweyi A Nyimaka na Yehovha?”

“I Mani Lweyi A Nyimaka na Yehovha?”

“Ufanele uchava Yehovha Xikwembu xa wena, umutirhela, umunamarhela.” — DETERONOMA 10:20.

TINSIMU: 106, 27

1, 2. a) Hayini kuli wutlhari kunyima na Yehovha? b) Hita vulavula hi yini ka djondzo leyi?

XANA xi kona Xikwembu lexinga ni matimba, wutlhari ni lirhandzu kutlula Yehovha? Axi kona. Hikolaho, i wutlhari kukhomelela ka Yehovha, kutshembeka ka yena ni kunyima na yena minkama hinkwayu. (Tipisalema 96:4-6) Lexi vavisaka, malandza man’wana ya Yehovha ma tsandzekile kuyendla leswo.

2 Ka djondzo leyi, hita vulavula hi malandza ya Yehovha ya khale, lawa ama vula leswaku ma nyima na Yehovha kuve hi hala tlhelo ama yendla swilo leswi aswimu nyenyentsa. Kudjondza hi malandza lawa switahi pfuna kuvona leswi hingaswi yendlaka kuva hi tshama hi tshembekile ka Yehovha.

YEHOVHA A VONA MBILU YA HINA

3. a) Hayini Yehovha azame kupfuna Kayini? b) I yini leswi Yehovha a byeleke Kayini?

3 Hi xikombiso, yehleketa hi leswi humeleleke Kayini. Hambileswi a anga gandzeli swikwembu swa hava, Yehovha a angamayamukeli magandzelo ya yena. Hi mhaka muni? A vone leswaku mbilu ya yena ayi byekamela ka kuyendla swilo swa kubiha. (1 Yohane 3:12) Hikolaho, a byele Kayini a ku: “Loko uhundzuka uyendla leswinene, xana awungetlheli utsakeliwa? Loko ungahundzuki uyendla leswinene, xidjoho xi le nyangweni naswona kunavela ka xona kutava henhla ka wena; xana untakuhlula?” (Genesa 4:6, 7) Hi kuvula marito lawa, Yehovha a apfuna Kayini kuvona leswaku loko ocinca mimpimisu ya yena ya kubiha atlhela anyima na Yehovha, Yena a atamu yamukela.

4. Xana Kayini a yendle yini loko a layiwa hi Yehovha?

4 Yehovha a atiyimisele kuyamukela magandzelo ya Kayini loko ntsena o yingisa leswi a byeliweke swona. Kambe xana a yingisile? Nikatsongo. Mimpimiso ya yena ya kubiha ni kunavela ka yena ka wutiyanakanyi swimu susumetele kuyendla minchumu ya kubiha. A pfukele Yehovha atlhela a dlaya ni makwavu! (Yakobo 1:14, 15) Swinga yendleka loko ahali mutsongo, a angaswiyanakanyi leswaku leswi a aswi yendla hi kufamba ka nkama aswitamu hundzula nala wa Xikwembu.

5. I yini lexinga honhaka wuxaka la hina na Yehovha?

5 Kufana na Kayini, Mukreste namuntlha angaha vula leswaku a gandzela Yehovha kuve a yendla swilo leswimu nyenyetsaka. (Yudha 11) Swinga yendleka a hiseka akuchumayeleni ni kuva kona amihlanganwini hinkwayu. Kambe hi hala tlhelo a tshamela kupimisa hi ndela leyi hoxeke hi timhaka ta masangu, anga yeneliseki hi swilo leswi anga na swona kumbe a pfumelela livengo li byala timintsu ambilwini ya yena. (1 Yohane 2:15-17; 3:15) Kutshamela kupimisa hi swilo leswi swinga yendla Mukreste a wela xidjoheni. Hambileswi vanhu van’wana vangaswi tiviki leswi hi tshamelaka kuswi pimisa, Yehovha waswi tiva. Waswi tiva leswaku hi nyima na yena hilaha kuheleleke kumbe inhim. — Lerha Yeremiya 17:9, 10.

6. Xana Yehovha ahi pfunisa kuyini kuhlula kunavela kobiha?

6 Hambiloko hi phazama, Yehovha angahi tsukuli. Loko a vona leswaku ha huma ndleleni, wahi rhamba: “Tlhelelani ka mina, kutani nitatlhelela ka n’wina”. (Malakiya 3:7) Yehovha wahi twisisa. Waswi tiva leswaku hi lwa ni kutsana ka hina. Hambileswo, a navela leswaku hi tiya hitlhela hi bakanya swilo swobiha. (Esaya 55:7) Loko hi yendla leswo, ahi tshembisa leswaku atahi pfuna ni kuhi nyika matimba ya kuhlula kunavela kun’wana ni kun’wana kobiha loku hingaha vaka na kona. — Genesa 4:7.

UNGA TIKANGANYISI

7. I yini lexi yendleke Solomoni a lahlekeliwa hi wuxaka la yena na Yehovha?

7 Loko ahali mumpsha, Solomoni a ali ni wuxaka leli tiyeke na Yehovha. Hi mhaka leyo, Yehovha amu nyike wutlhari la likulu swinene ni lunghelo la lisima la kuyaka Tempele ya kusaseka aYerusalema. Hambiswilitano, Solomoni a lahlekeliwile hi wuxaka leli. (1 Tihosi 3:12; 11:1, 2) Nawu wa Yehovha awu vula leswaku tihosi atinga fanelanga ‘tititekela vasati votala leswaku mbilu ya tona yingahambuki.’ (Deteronoma 17:17) Solomoni angawu yingisanga nawu lowu. Hi kufamba ka nkama, ave ni 700 wa vasati ni 300 wa vasati lavatsongo. (1 Tihosi 11:3) Vanyingi va vona avangali Vayisrayele naswona ava gandzela swikwembu swa mavunwa. Hikolaho, a tlule nawu wun’wana lowu awu vula leswaku Vayisrayele ava fanelanga va chada ni vamatiko. — Deteronoma 7:3, 4.

8. I minchumu yihi ya kubiha leyi Solomoni ayi yendleke?

8 Hi katsongokatsongo, lirhandzu leli Solomoni a ali na lona hi minawu ya Yehovha li pumbekile. Hi wugamu, a yendle minchumu ya kubiha swinene. A yakele swikwembu swa mavunwa Astoreti na Kemoxi mayaltari atlhela aswi gandzela, yena ni vasati va yena. Solomoni a yake mayaltari lawa ka ntshava leyi ayili phambheni ka tempele ya Yehovha. (1 Tihosi 11:5-8; 2 Tihosi 23:13) Swinga yendleka Solomoni a atikanganyisa, a pimisa leswaku loko a nyikela magandzelo atempeleni, Yehovha a angatava na mhaka ni swilo swa kubiha leswi a aswiyendla.

9. Hi lihi vuyelo leli Solomoni a veke na lona hi mhaka ya kukala anga yingisanga Yehovha?

9 Yehovha angaxi bakanyi xidjoho. Bibele li li: ‘Yehovha ahlundzukele Solomoni hi mhaka ya leswi mbilu ya yena yimufularheleke’. Yehovha a ringetile kupfuna Solomoni. ‘Ahumelele kambirhi ka yena, amuba ndleve hi mhaka yoleyi ya tin’we, ya leswaku angafanelanga alandzela swikwembu swin’wana; kambe yena angaswiyingisanga leswi Yehovha amubyeleke swona.’ Hi mhaka leyo, Yehovha angahamu tsakelanga Solomoni naswona angahamu seketelanga. Anga xipfumelelanga xintukulwana xa Solomoni leswaku xi hambeta xi fuma tiko hinkwalu la Israyele. Handle ka leswo, xi kumane ni swikarhato swa swinyingi kuringana malembe yotala. — 1 Tihosi 11:9-13.

10. I yini lexinga dlayaka wuxaka la hina na Yehovha?

10 Hi fanele hi hlawula kahle vanghanu va hina. Loko hi hamba wunghanu ni vanhu lavanga tiviki minawu ya Yehovha kumbe lavangayi hloniphiki, hinga sungula kuvona swilo hi ndlela leyi hoxeke ivi hi lahlekeliwa hi wuxaka la hina na Yehovha. Hikolaho, hi fanele hiti vonela ka maxaka, vayakelani, vatirhikulobyi kumbe vakolega va xikola lava kalaka vanga gandzeli Yehovha. Hambi ndzeni ka bandla, kungahava ni vamakwerhu lavanga liki ni wuxaka leli tiyeke na Yehovha. Loko hi heta nkama ni vanhu va muxaka lowu, lavanga hanyiki hi minawu ya Yehovha, hinga sungula kuyendla swilo leswi hoxeke, ivi hi lahlekeliwa hi wuxaka la hina na Yehovha.

Xana vanhu lava u hetaka nkama na vona vali khumbisa kuyini wuxaka la wena na Yehovha? (Paragrafu 11)

11. Hi fanele hi tivutisa yini hi lava hiva langaka kuva vanghanu va hina?

11 Lerha 1 Vakorinto 15:33. Vanhu vanyingi va ni wumunhu lelinene naswona swinga yendleka lava kalaka vanga gandzeli Yehovha vanga yendli minchumu ya kubiha. Kumbexana u tiva van’wana lavanga liki Vakreste kambe vanga vanhu vavanene. Xana leswo swi vula leswaku hinga vumba wuxaka na vona? Leswaku u hlamula xivutiso lexo, tivutise: Vali khumbisa kuyini wuxaka la mina na Yehovha? Xana vani pfuna kuli tiyisa? I yini lexi vaxi nyikaka lisima awuton’wini la vona? Va rhandza kubula hi yini? Xana va tshamela kuvulavula hi timpahla ta nyuwana letinga nkameni, male, matelefoni, matableti, makomputadori, kuhungata kumbe swilo swofambelana ni leswo? Xana va rhandza kusolasola van’wana? Xana va rhandza mafenya ya nhlamba? Yesu ahi be ndleve: “Nomo wuvula lesvi mbilu yitaleke hi svona.” (Matewu 12:34) Hikolaho, teka goza loko u xiya leswaku vanhu lava u tlangaka na vona va dlaya wuxaka la wena na Yehovha! Pumba nkama lowu uwu hetaka na vona, naswona loko swi laveka, dlaya wunghanu. — Swivuriso 13:20.

YEHOVHA A LAVA HI TSHEMEBEKA KA YENA

12. a) I yini leswi Yehovha a byeleke Vayisrayele ndzhaku nyana ka loko va humile aGibita? b) Xana Vayisrayele va hlamulise kuyini loko Yehovha ava kombela leswaku va tshembeka?

12 Hinga djondza swin’wana ka leswi yendlekeleke Vayisrayele ndzhaku ka loko Yehovha ava chunsile aGibita. Loko va tlhanganile antshaveni ya Sinayi, Yehovha a humelele ka vona hi ndlela leyi hlamalisaka. Va vone ndzilo, ximusi ni rhefu la ntima naswona va twe kudzindza ni npfumawulo wa wukulu wa kufana ni nanga. (Eksoda 19:16-19) Ndzhaku ka leswo, va twe Yehovha a tivisa leswaku yena i “Xikwembu lexi lavaka kutinyiketela lokuhlawulekeke” ni leswaku ata tshembeka ka lavamu rhandzaka ni kuyingisa minawu ya yena. (Lerha Eksoda 20:1-6.) Hi kuvulavula na vona hi ndlela leyi, Yehovha a alava kukomba Vayisrayele leswaku a atavaseketela loko va nyima na yena. Xana awuta titwisa kuyini loko awova xikarhi ka xitshungu lexi utlhela u twa marito lawa ya Yehovha? Kumbexana awuta hlamula hilaha Vayisrayele va hlamuleke ha kona: “Marito hinkwawo lawa Yehovha amavuleke hitiyimiselile kumayendla.” (Eksoda 24:3) Kambe swingasi fika kwini, va kumane ni xikarhato lexi ringeke kutshembeka ka vona. Hi xihi xikarhato xa kona?

13. I yini lexi ringeke kutshembeka ka Vayisrayele?

13 Vayisrayele va chavisiwile hi ndlela yohlamalisa leyi Yehovha a kombiseke ha yona matimba ya yena. Hi mhaka leyo, Ava vanga ni xivindzi xa kuvulavula na Yehovha. Va kombele Moxe leswaku a khwela ntshava ya Sinayi leswaku aya vulavula na yena. (Eksoda 20:18-21) Kambe kuhundze nkama wa wunyingi, Moxe anga tlheli. Swinga yendleka Vayisrayele va sungule kupimisa leswaku avata fela mananga tani hileswi mukongomisi wa vona a angali na vona. Se avata yendla yini? Va sungule kuvilela. Hikolaho ka leswi ava khomelele hintamu ka munhu wa nyama, va byele Aroni va ku: “Sekeleka, uhiyendlela xikwembu lexingatahirhangela, hikusa ahiswitivi leswingahumelela Moxe, wanuna loyi ahirhangeleke hihuma atikweni la Gibita.” — Eksoda 32:1, 2.

14. Xana Vayisrayele ava tikangayisa hi kupimisa yini naswona Yehovha a yangulise kuyini?

14 Vayisrayele avaswi tiva leswaku swi hoxile kugandzela swifaniso. (Eksoda 20:3-5) Hambiswilitano, hi kuhantlisa va sungule kugandzela xifaniso xa rhole. Ava pimisa leswaku hambileswi vakalaka vanga yingisanga nawu wa Yehovha, yena a atava yamukela. Aroni avi a chula ni xiyendlakalo lexi a ku i “nkhuvu wa Yehovha”! Xana Yehovha a yendle yini? A byele Moxe leswaku vanhu va yena “vahonhile” naswona va hambukile andleleni leyi ‘avalerhiseke yona.’ Yehovha akwate ngopfu la kakuva a pimisa ni hi kuhelisa tiko hinkwalu. — Eksoda 32:5-10.

Yehovha a nyike mukhandlu Vayisrayele wa kukombisa leswaku va nyima na yena

15, 16. Xana Moxe na Aroni vaswi kombise kuyini leswaku a va nyima na Yehovha? (Vona xifaniso akusunguleni ka djondzo.)

15 Kambe Yehovha i Xikwembu xa timpsalu. Hi mhaka leyo, angali lovisanga tiko la yena. Matsan’wini ya leswo, ali nyike mukhandlu wa kuva li kombisa leswaku li nyima na yena. (Eksoda 32:14) Loko Moxe a chika hi le ntshaveni, a kume Vayisrayele vali karhi va huwelela, va yimbelela hi rito leli tlakukeke ni kucinela xifaniso lexa rhole. Hiloko axi khoma, axi fayetela atlhela axi sila xiza xi va mpumpu. Agama a ku: “I mani lweyi anyimaka na Yehovha? Aate ka mina!” Hiloko “vana va Levhi hinkwavo vahlengeletana” varhendzela Moxe. — Eksoda 32:17-20, 26.

16 Hambileswi kunga va Aroni a yendleke xifaniso lexiya, yena kupatsa ni Valevhi lavan’wana hinkwavu va tisolile ivi va nyima na Yehovha. Hi kuyendla leswo, va kombise leswaku avanga nyimi ni vadjohi. I xa wutlhari xiboho lexi vaxi yendleke hikusa ka siku lolelo, votala lava gandzeleke xifaniso lexiya va lovisiwile. Kambe lava nyimeke tlhelweni la Yehovha va ponisiwile naswona Yehovha a tshembise kuva katekisa. — Eksoda 32:27-29.

17. Hi djondza yini ka leswi Pawulo aswi tsaleke hi xifaniso xa rhole?

17 Hi djondza yini ka leswi humeleleke Vayisrayele? Mupostola Pawulo a te: “Svilo lesvi svihundzukile xitsundzuxu ka hina”, leswaku minga tshuki miva “vanhu lavagandzelaka svikwembu sva hava.” Atlhele a kombisa leswaku swilo leswi “svitsaleliwe lesvaku na hina hitsundzuxiwa hi svona, hina lava hinga minkameni ya makumu. Hikolaho, lweyi ayanakanyaka lesvaku wahayimile, aativonele lesvaku angawi.” (1 Vakorinto 10:6, 7, 11, 12) Hilaha Pawulo a kombiseke ha kona, hambi lava gandzelaka Yehovha va fanele vati vonela leswaku vanga yendli swilo swa kubiha. Vangaha yanakanya leswaku Yehovha wa yamukela wugandzeli la vona. Kambe leswaku munhu a navela kuva munghanu wa Yehovha kumbe kuvula leswaku wa tshembeka ka yena, aswi vuli swona leswaku Yehovha hakunene wamu yamukela. — 1 Vakorinto 10:1-5.

18. I yini lexingahi hambukisaka ka Yehovha, naswona mavuyelo mangava wahi?

18 Vayisrayele avanga nyimelanga leswaku Moxe ata teka nkama wa wunyingi antshaveni ya Sinayi. Hikolaho, loko a hlwela kuchika, va sungule kuvilela. Na hina hingaha sungula kuvilela hintamu loko hi vona onge xiyimo xa misava leyi xa hlwela kuhela. Hingaha sungula kukanakana switshembiso swotsakisa leswi Yehovha ahi yendlelaka swona naswona hingaha sungula kunyikela yingiso ka leswi laviwaka hi hina kutlula leswi Yehovha aswi lavaka. Loko hinga tivoneli, hingaha hambuka ka Yehovha ivi hiyendla swilo leswi ahinga yehleketi leswaku ni siku la lin’we hinga pfuka hiswi yendlile.

19. Xana Yehovha a lava hi yendla yini naswona hayini?

19 Yehovha a lava leswaku himu yingisa ni kumu gandzela swi huma mbilwini. (Eksoda 20:5) Hayini? Hikusa wahi rhandza. Phela loko hinga yendli leswi Yehovha aswi lavaka, hitava na hi yendla leswi laviwaka hi Sathana ivi hi tivavisa. Pawulo a te: ‘Aminge nwi xinwelo xa Yehovha swin’we ni xinwelo xa madimona; amingedji atafuleni la Yehovha swin’we ni le tafuleni la madimona.’ — 1 Vakorinto 10:21, Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyimtshwa.

KHOMA SWI TIYA KA YEHOVHA

20. Xana Yehovha angahi pfunisa kuyini hambiloko hi yendla swihoxo?

20 Yehovha a nyike mukhandlu Kayini, Solomoni ni Vayisrayele leswaku va cinca ndlela ya vona. (Mintirho 3:19) Leswo swi kombisa leswaku Yehovha anga kahluleli kutsukula vanhu loko va yendla swihoxo. Hi ni xikombiso xa Aroni, lweyi a rivaleliweke hambileswi a adjohile. Hi kutirhisa Bibele, mabuku ni Vamakwerhu va hina, namuntlha Yehovha ahi nyika swileleto swa lirhandzu leswihi sivelaka kuyendla swilo swo biha. Loko hiswi yingisa, hingatiyiseka leswaku atahi komba timpsalu.

21. Hi fanele hi yendla yini loko kutshembeka ka hina ka Yehovha kuringiwa?

21 Timpsalu leti Yehovha ahi kombisaka tona ti ni xikongomelo xokarhi. (2 Vakorinto 6:1) Tihi nyika mukhandlu wa kupapalata “kusandza sva Xikwembu ni kunavela sva misava”. (Lerha Tito 2:11-14.) Loko hahali hansi ka mafambiselo lawa ya swilo, hita kumana ni swiyimo swinyingi leswingata ringa kutshembeka ka hina ka Yehovha. Hikolaho, tiyimisele kunyima na Yehovha hambi koba lexi dumaka. Khumbuka leswaku “ufanele uchava Yehovha Xikwembu xa wena, ufanele utirhela yena” ntsena utlhela “umunamarhela.” — Deteronoma 10:20.