Switluli

Tlula longoloko

Xana U Lwela Kutiviwa hi Mani?

Xana U Lwela Kutiviwa hi Mani?

“Hikusa Xikwembu axi na mona, xingakala xingarivali ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mirikombeke hi vito ra xona”. — VAHEVERU 6:10.

TINSIMU: 4, 91

1. Xana i kunavela kwihi ka ntumbuluku loku hinga na kona?

XANA u titwisa kuyini loko munhu lweyi umu tivaka utlhela umu hlonipha a rivala vito la wena kumbe angaku khumbuki? Swinga yendleka leswo swiku heta ntamu. Hayini? Hikusa hi ntumbuluku, hina vanhu hi lava kutsakeliwa hi van’wana. Hikolaho, hi navela leswaku vahi khumbuka ni kutlhela va tiva wumunhu la hina ni leswi hiswi yendlaka. — Tinhlayo 11:16; Yobo 31:6.

2, 3. Kunga yendleka yini hi kunavela ka hina kolava kutsakeliwa hi van’wana? (Vona xifaniso akusunguleni ka djondzo.)

2 Kambe loko hingati voneli, hingava ni vonelo leli hoxeke hi kunavela loku ka ntumbuluku. Misava ya Sathana yingahi yendla hi navela kuva henhla ka van’wana kumbe kuva ni ndhuma. Kutiviwa hi ndlela leyi aku yisi kudzuneka ka Yehovha, Tatana wa hina wa le matilweni. — Nhlavutelo 4:11.

3 Ankameni wa Yesu, varhangeli va wukhongeli ava navela kutiviwa. Kambe kunavela ka vona aku hoxile. Hi mhaka leyo, Yesu a be ndleve valandzeli va yena a ku: “Tivoneleni ka Vatsali lavarhandzaka kufambafamba na vayambele xiyambalu xoleha, varhandzaka ni kuxewetiwa mintsendzeleni; vahlawula svitshamu lesvinene masinagogeni, vatsakela ni kutshama lomu kochaviseka minkhubzeni.” Atlhele a yengetela a ku: “Vatayavanyisiwa hi kuyavanyisa loku kutlulisaka!” (Luka 20:46, 47) Yesu a ahambanile ni varhangeli lava. A bumabumele mufelakazi lweyi a nyikeleke swimalana swimbirhi swa nsimbi, hambileswi swinga yendlekaka van’wana vangaswi vonanga leswi a swi yendleke. (Luka 21:1-4) Swi le rivaleni leswaku ndlela leyi Yesu a ayivona ha yona mhaka ya kulava kutiviwa ayi hambane swinene ni van’wana. Djondzo leyi yitahi pfuna kuvona ndlela leyi Yehovha a lavaka leswaku hiyi vona ha yona mhaka ya kulava kutiviwa.

LWELA KUTIVIWA HI YEHOVHA

4. Hi fanele hi lwela kutiviwa hi mani naswona hayini?

4 Vanyingi va lwela kudjondza ma universidadi, kunghenela mabindzu lama nyikaka male ya yinyingi kumbe kuva ni ndhuma ka misava leyi leswaku va tiviwa. Xana i swa lisima kutiviwa hi ndlela leyi? Nikatsongo! Pawulo a hlamusele leswaku hinkwaswu leswo ahi swa nchumu loko a ku: “Kambe lesvi namuntlha mitivaka Xikwembu (kumbe ningaku, lesvi namuntlha Xikwembu ximitivaka), xana sviyendlekisa kuyini lesvaku mitlhelela ka mimoya leyi ya khale, leyi tsaneke ya misava leyi ke? Hikolaho ka yini milava kutlhela mihundzuka svikarawa sva yona ke?” (Vagalatiya 4:9) ‘Kutiviwa hi Xikwembu’, Mufumi lweyi a Tlakukeke amisaveni hinkwayu i lunghelo lelikulu swinene! Yehovha wahi tiva, wahi rhandza naswona a lava leswaku hiva ni wuxaka na yena. Ahi vumbe ni wuswikoti loyendla xinghanu na yena. — Eklesiasta 12:13, 14.

5. Hi fanele hi yendla yini leswaku hi tiviwa hi Xikwembu?

5 Haswi tiva leswaku Moxe a ali munghanu wa Yehovha. Loko a kombela Yehovha hi kuphindhaphindha a ku: “Nikombise tindlela ta wena,” Yehovha a hlamule a ku: “Leswi uswikombelaka nitaswiyendla, hikusa nikutsakelile naswona nikutiva hi vito.” (Eksoda 33:12-17) Kufana na Moxe, Yehovha a tiva mun’wana ni mun’wana wa hina. Kambe hi fanele hi yendla yini leswaku hiva vanghanu va Yehovha? Hi fanele himu rhandza hitlhela hi tinyiketela ka yena. — Lerha 1 Vakorinto 8:3.

6, 7. I swilo swihi leswinga yendlaka leswaku hi lahlekeliwa hi wunghanu la hina na Yehovha?

6 Hi fanele hi hlayisa wunghanu la hina la lisima na Yehovha, Tatana wa hina wa le tilweni. Kufana ni Vakreste vosungula va le Galatiya, hi fanele hi tshika kuva swikarawa swa ‘mimoya kumbe swilo swa khale, leswi tsaneke’ swa misava leyi, kupatsa ni swilo leswinga ka yona, kunga kuhumelela ni ndhuma. (Vagalatiya 4:9) Vamakwerhu va le Galatiya avamu tiva Yehovha naswona yena se a avativa. Kambe Pawulo a hlamusele leswaku vamakwerhu lava ava ‘tlhelela’ ka swilo leswi kalaka swinga nyawuli. Hi marito man’wana, a avavutisa leswi: ‘Ha yini mi tlhelela ka swilo swa khale ivi mi tlhela mi va swikarawa swa swilo leswinga nyawuliki?’

7 Xana swilo leswi fanaka swinga yendleka ka hina? Ina, swinga yendleka. Kufana na Pawulo, loko hi tive ntiyiso, swiga yendleka hi tshike ndhuma ni kuhumelela loko ahi li na kona ka misava leyi ya Sathana. (Lerha Vafilipiya 3:7, 8.) Swinga yendleka hi tshike mukhandlu woya universidadi, woyendla mali ya yinyingi kumbe ntirho lowu holelaka kahle. Kumbexana ahitava tinkuvana kumbe vanhu va ndhuma hikolaho ka leswi ahi li ni nyiko ya wuyimbeleli kumbe ya mintlangu. Lexi tsakisaka, hi leswaku hiswi be hi makatla hinkwaswu leswo. (Vaheveru 11:24-27) Hikolaho, akuta va wuphukuphuku swinene kutisola ka swiboho swa kahle leswi hiswi yendleke ni kupimisa leswaku wutomi la hina alita yampsa loko ahi hlongolise swilo swa misava leyi! Kupimisa hi ndlela leyo akuta yendla leswaku hi tlhelela ka swilo swa misava leyi, leswi se hi boheke leswaku i ‘swilo swa khale naswona swi tsanile’. * — Vona nhlamuselo ya le hansi.

TIYISA KUNAVELA KA WENA KOLAVA KUTIVIWA HI YEHOVHA

8. I yini lexingatahi pfuna kukulisa kunavela ka hina kolava kutiviwa hi Yehovha?

8 Xana i yini lexingatahi pfunaka kukulisa kunavela ka hina kolava kutiviwa hi Yehovha matshan’wini ya kutiviwa hi misava leyi? I mintiyiso yimbirhi ya lisima. Wa kusungula: minkama hinkwayu Yehovha wama tiva malandza ya yena lawa mamu tirhelaka hi kutshembeka. (Lerha Vaheveru 6:10; 11:6) Yehovha a nyika mun’wana ni mun’wana wa malandza ya yena yotshembeka lisima la likulu swinene, la kakuva ka yena akutava kuvafela ‘mona’ loko angava nyikeli yingiso. Minkama hinkwayu, wava tiva ‘lavanga va yena’. (2 Timotiya 2:19) Wava tiva “lavolulama” naswona waswi tiva kuva ponisa. — 1 Petro 3:12; 2 Petro 2:9.

9. Nyikela xikombiso lexi kombaka ndlela leyi Yehovha a kombiseke ha yona leswaku wava yamukela vanhu va yena.

9 Minkama yin’wana, Yehovha a akombisa leswaku wava yamukela vanhu va yena hi tindlela leti hlamalisaka. (2 Tikronika 20:20, 29) Hi xikombiso, anakanya hi ndlela leyi Yehovha a poniseke ha yona vanhu va yena ka lwandle lopshuka loko Faro ni masonchwa ya yena ya matimba va ringete kuhlongolisa Vayisrayele. (Eksoda 14:21-30; Tipisalema 106:9-11) Ndlela leyi ava poniseke ha yona yi hlamalise ngopfu swinene la kakuva vanhu va le matikweni ya le kusuhi avaha vulavula hi yona hambileswi se aku hundze 40 wa malembe. (Yoxuwa 2:9-11) Swahi chavelela kuvona ndlela leyi Yehovha a rhandzeke tiko la yena ha yona ni ndlela leyi a tirhiseke matimba yena leswaku ali ponisa. Swahi tiyisa nhlana, ngopfungopfu leswi hi tivaka leswaku kungalikhale hita hlaseliwa hi Gogo wa tiko la Magogo. (Ezekiyele 38:8-12) Loko nkama lowo wu fika, hita tsaka swinene hi kuva hi lwele kutiviwa hi Yehovha, hayi hi misava leyi.

Makhambi manyingi Yehovha a katekisa malandza ya yena hi tindlela leti amangati nyimelanga

10. Hi wihi ntiyiso wun’wana lowungatahi pfuna kukulisa kunavela ka hina kolava kutiviwa hi Yehovha?

10 Ntiyiso wa wumbirhi: Yehovha angahi katekisa hi tindlela leti ahinga tinyimelanga. Yehovha angava katekisi vanhu lava yendlaka swilo ntsena leswaku va bumabumeliwa hi van’wana. Hayini? Hikusa hilaha Yesu a vuleke ha kona, loko van’wana vava bumabumela, kudzuneka kuya ka vona vinyi. (Lerha Matewu 6:1-5.) Hi hala tlhelo, Yehovha ‘wava vona xihundleni’ lavanga bumabumeliwiki hi swilo swa swinene leswi vaswi yendlelaka van’wana. Waswi xiya leswi vaswi yendlaka naswona wava katekisa. Naswona minkama yin’wana ava katekisa hi ndlela leyi avangayi nyimelanga. Ahi voneni swikombiso swingaliswingani leswi tiyisekisaka mhaka leyi.

MARIYA — KUTIVIWA HI XIKWEMBU SWI YENDLE A KATEKISIWA HI NDLELA LEYI A ANGAYINYIMELANGA

11. Xana Yehovha amu katekise kuyini Mariya?

11 Yehovha a lange Mariya, wansati wa kutitsongohata, leswaku a va mamana wa Yesu. Mariya a atshama Nazareta, xidoropana lexi axi li kule ni Yerusalema kupatsa ni tempele ya yona yosaseka. (Lerha Luka 1:26-33.) Hayini Yehovha a lange Mariya? Ntsumi Gabriyele yi byele Mariya leswaku yena ‘a akume timpsalu mahlweni ka Xikwembu’. Marito lawa Mariya ama byeleke xaka la yena Elizabeta maswi veka rivaleni leswaku a ali ni wuxaka leli tiyeke na Yehovha. (Luka 1:46-55) Yehovha a amutiva Mariya, naswona hikolaho ka leswi Mariya a atshembeka ka yena, amu katekisile hi ndlela leyi a angayinyimelanga.

12. Loko Yesu a psaliwa, hi wihi nchumu wohlawuleka lowu Yehovha amu yendleleke wona?

12 Xana i vamani lava Yehovha ava tiviseke hi kupsaliwa ka Yesu? Matshan’wini ya kutivisa tindhuna ni tihosi ta le Yerusalema ni Betlehema, Yehovha a rhumele tintsumi ka varisi lava ava li karhi va khatalela tinyimpfu ta vona ahandle ka miminti ya Betlehema. (Luka 2:8-14) Endzhaku ka loko va tivisiwile, varisi lava vayi vaya pfuxela Yesu. (Luka 2:15-17) Mariya na Yosefa va hlamalisiwe swinene hi ndlela leyi Yehovha a kombiseke ha yona leswaku wamu tsakela n’wana wa yena. Mayendlela ya Yehovha ya swilo ma hambane hintamu ni ya Sathana. Loko Sathana a rhumele tintlhari ta swa tinyeleti leswaku tiya pfuxela Yesu ni vapsali va yena, hinkwavu aYerusalema vayi tivile mhaka leyo. Leswo swi vange timhaka ta tikulu. (Matewu 2:3) Hi mhaka leyo, swivanana swinyingi leswi aswinga li na nandzu swi dlayiwile. — Matewu 2:16.

13. Ndzhaku ka 40 wa masiku Yesu a psaliwile, xana Yehovha aswi kombise kuyini leswaku a amuyamukela?

13 Nawu lowu Yehovha awu nyikeke Vayisrayele awu vula leswaku ndzhaku ka 40 wa masiku n’wana wa xinuna a psaliwile, mamana a afanele a nyikela gandzelo ka Yehovha. Hi mhaka leyo, Mariya na Yosefa va fambe mpfhuka wa 9 km kusuka aBetlehema kuya fika atempeleni aYerusalema. (Luka 2:22-24) Swinga yendleka loko vali kufambeni Mariya a ativutisa leswi: Xana wu kona nchumu wohlawuleka lowu muprista lwenkulu angatawu yendlela n’wananga? Yehovha aswi kombisile leswaku a amuyamukela n’wana wa yena hi ndlela leyi Mariya a angayinyimelanga. Yehovha a lange Simiyoni, wanuna lweyi “aalulamile [atlhela] achava Yehovha”, ni muprofeta wa xisati Ana, lweyi a ali mufelakazi wa 84 wa malembe, akuva va tivisa leswaku Yesu a atava Mesiya, kumbe Kreste lweyi a tshembisiweke. — Luka 2:25-38.

14. Hi yihi minkateko leyi Yehovha ayi chululeke ka Mariya?

14 Xana Yehovha amu katekisile Mariya hileswi a kuliseke ni kukathalela Yesu hi kutshembeka? Ina, amu katekisile. A yendle malulamiselo ya leswaku swin’wana swa leswi Mariya aswi vuleke ni kuswi yendla swi tsaliwa Bibeleni. Swi tikomba ingi Mariya angaswi kotanga kufamba na Yesu antirhweni wa yena wa kuchumayela lowu tekeke malembe manharhu ni hafu. Kumbexana a boheke kutshama Nazareta hileswi a ali mufelakazi. Hikolaho, anga vanga ni mukhandlu lowu van’wana vanga va na wona, wa kuvona swilo swohlamalisa leswi Yesu angaswi yendla. Hambiswilitano, a ve kusuhi ni n’wana wakwe loko a dlayiwa. (Yohane 19:26) A ve kona nakambe aYerusalema swin’we ni vadjondzisiwa van’wana hi pentekoxta, loko Yehovha a chulula moya wa yena wokwetsima. (Mintirho 1:13, 14) Swi tikomba ingi na yena a totiwile swin’we ni vadjondzisiwa van’wana. Loko swili tano, a nyikiwe mukhandlu wa kuya tshama na Yesu atilweni hilaha kungaheliki. Xana wu kona nkateko wotlula lowu, lowu a atanyikiwa wona hi kutshembeka ka yena?

YESU — KUTIVIWA HI XIKWEMBU SWI YENDLE A KATEKISIWA HI NDLELA YOHLAMALISA

15. Loko Yesu a li laha misaveni, xana Yehovha aswi kombise kuyini leswaku a amuyamukela?

15 Yesu a angalweli kuyamukeliwa hi varhangeli va politika ni va wukhongeli, kambe a alwela kuyamukeliwa hi Yehovha. Hi makhambi manharhu, Yehovha a vulavule hi le tilweni leswaku a tiyisekisa n’wana wa yena leswaku wamu rhandza. Leswo swimu khutaze swinene Yesu! Endzhaku ka kukhuvuliwa ka yena ka nambu wa Yordani, Yehovha a te: “Lweyi i N’wananga lweyi nimurhandzaka, lweyi nimutsakelaka.” (Matewu 3:17) Swi tikomba ingaku i Yohani Mukhuvuli ntsena lweyi a tweke marito lawa. Khambi lin’wana, na kaha sale lembe leswaku a dlayiwa, vapostola vanharhu va twe rito la Yehovha li ku: “Lweyi i N’wananga lweyi nimurhandzaka, lweyi nimutsakelaka, muyingiseni.” (Matewu 17:5) Hi wugamu, na kaha sale masiku nyana kuva a dlayiwa, Yehovha atlhele a vulavula hi le tilweni, leswaku a tiyisa n’wana wa yena. — Yohane 12:28.

Xana u djondza yini ka ndlela leyi Yehovha a dzuniseke n’wana wa yena ha yona? (Vona maparagrafu 15-17)

16, 17. Xana Yehovha amu katekise kuyini Yesu hi ndlela leyi a angayinyimelanga?

16 Hambileswi Yesu a aswitiva leswaku a atavitaniwa murhuketeli naswona a atadlayiwa hi ndlela leyi khomisaka tingana, a khongelile a kombela leswaku kunga yendleki kurhandza ka yena, kambe kuyendleka kurhandza ka Yehovha. (Matewu 26:39, 42) “Atiyisele mhandzi ya nxanisu na anga na tingana” hikuva a alava kuyamukeliwa hi Yehovha, hayi hi misava leyi. (Vaheveru 12:2) Xana Yehovha a katekise Yesu hi tindlela tihi?

17 Loko Yesu a li misaveni, a kombele Yehovha leswaku amu dzunisa hi kudzuneka loku a ali na kona loko ahali tilweni. (Yohane 17:5) Bibele ayi vuli nikatsongo leswaku Yesu a anavela kukuma swotlula leswo. A anganyimelanga kuhakeliwa hi ndlela leyi hlamalisaka hileswi a yendleke kurhandza ka Yehovha amisaveni. Kambe, i yini leswi Yehovha aswi yendleke? A katekise Yesu hi ndlela leyi a angayinyimelanga. Endzhaku ka loko ximu pfuxile, Xikwembu “ximutlakusile svinene” atilweni. Ximu nyike mirhi wa moya lowunga fiki, kunga nchumu lexi akunga li na munhu lweyi a atshame a nyikiwa xona. * (Vona nhlamuselo ya le hansi.) (Vafilipiya 2:9; 1 Timotiya 6:16) Xana wu kona nkateko wotlula lowu, lowu Yehovha a atawunyika Yesu hi kutshembeka ka yena?

18. I yini lexingatahi pfuna kulwela kuyamukeliwa hi Yehovha, matsha’wini ya kuyamukeliwa hi misava leyi?

18 I yini lexingahi pfunaka kulwela kuyamukeliwa hi Yehovha, hayi hi misava leyi? I kutshamela kuyanakanya hi swilo swimbirhi. Xa kusungula, minkama hinkwayu Yehovha a tiva ni kukatekisa malandza ya yena lama tshembekaka. Xa wumbirhi, makhambi manyingi Yehovha a katekisa malandza ya yena hi tindlela leti mangati nyimelangiki. Ahingeswi koti ni kuyi pimisa ndlela leyi Yehovha angatahi katekisa ha yona ka nkama lowu taka. Hambileswi hi kumanaka ni swikarhato swinyingi amisaveni leyi yobiha, hi fanele hi khumbuka leswaku misava leyi ya hundza. Hikolaho, loko hi lwela kutiviwa hi misava leyi hita hundza swin’we na yona. (1 Yohane 2:17) Kuhambana ni kulava kutiviwa hi misava leyi, hi fanele hi lwela kutiviwa hi Yehovha. Hayini? Hikusa Yehovha, Tatana wa hina wa lirhandzu, ‘anga na mona’. Ange rivali lirhandzu ni ntirho lowu hiwu kombiselaka vito la yena. (Vaheveru 6:10) Kunene, atahi katekisa, hi ndlela leyi ahingayi nyimelanga!

^ ndz. 7 Bibele lin’wana li tirhisa a rito “lexinga pfuniki nchumu” matshan’wini ya “swilo swa khale”.

^ ndz. 17 Swi tikomba ingi nkateko lowu awunga nyimeliwanga hikuva ka matsalwa ya Xiheberu aku kona laha kuvulavuliwaka hi mirhi wa moya lowunga fiki.