Switluli

Tlula longoloko

NHLOKOMHAKA YA DJONDZO 19

Kombisa Lirhandzu ni Wululami Loko U Sirhelela Vatsongwana Lava Pfinyiweke

Kombisa Lirhandzu ni Wululami Loko U Sirhelela Vatsongwana Lava Pfinyiweke

“Hikuva awu Xikwembu lexitsakisiwaka hi wubihi; Anga kona wobiha lweyi angatamaka atshama na wena.” — PIS. 5:4.

LISIMU 129 Ku Khomelela Swi Tiya Eka Ntshembo Wa Hina

LESWI HINGATASWI DJONDZA *

1-3. a) Hikuya hi Tipisalema 5:4-6, Yehovha a titwisa kuyini hi wubihi? b) Hayini hinga vulaka leswaku kupfinya vana swi lwisana hi kukongoma ni “nawu wa Kriste”?

YEHOVHA XIKWEMBU a nyenya muxaka hinkwawu wa wubihi. (Lerha Tipisalema 5:4-6.) Aku nyenya ngopfu kupfinyiwa ka vana hikusa i xiyendlo xobiha swinene ni lexi nyenyentsaka. Leswi hinga Timboni ta Yehovha, hamu tekelela hi kuva hixi nyenya xiyendlo lexi. Kuyengetela kolano, ahiva sirheleli lava pfinyaka vana naswona loko hi tiva leswaku ku ni lweyi a yendleke swilo swofana ni leswo, hi tekela ku teka magoza lama faneleke. — Rhom. 12:9; Hev. 12:15, 16.

2 Swiyendlo hinkwaswu leswi yelanaka ni kupfinya vana swi lwisana hi kukongoma ni “nawu wa Kriste”. (Gal. 6:2) Hayini hi vula leswo? Hilaha hiswi voneke ha kona ka djondzo leyinga hundza, a nawu wa Kreste, lowu patsaka hinkwaswu leswi Yesu angaswi djondzisa hi marito ni hi swiyendlo, wu seketeliwe ka lirhandzu naswona wu tlakusa wululami. Hi kulandza nawu lowu, Vakreste va ntiyiso va khoma vatsongwana hi ndlela leyiva yendlaka va titwa va sirhelelekile naswona na va rhandziwa hikakunene. Kambe kupfinya vana swi bihile, swi kombisa kupfumala kukhatala hi van’wana naswona i xiyendlo lexi kombisaka kukala wululami, lexi yendlaka vana va titwa vanga sirhelelekanga va tlhela va titwa ingi ava rhandziwi hi munhu.

3 Lexi twisaka kuvava, hi leswaku a ntungu lowu wa kupfinya vana wu hangalake amisaveni hinkwayu naswona Vakreste va ntiyiso va khumbiwile hi wona. Hayini? Hikusa “vanhu lavobiha ni vakanganyisi” va talile naswona vanyingi va zama kunghena abandleni hi xikongomelo xoyendla swilo swobiha. (2 Tim. 3:13) Kuyengetela kolano, van’wana lava va tivulaka swirho swa bandla va ngheniwile hi ntungu lowu. Ahi voneni leswaku hi mhaka muni kupfinya vana ku li xidjoho lexi kulu ngopfu swinene. Hita gama hi vona leswaku i yini leswi madoda ya bandla maswi yendlaka loko ma twa leswaku munhu wokarhi a yendle xidjoho xaxikulu ngopfu, xofana ni kupfinya vana. Nakambe hita vona leswaku vapsali vangava sirhelelisa kuyini vana va vona. *

XIDJOHO XAXIKULU

4-5. Hayini kupfinya n’wana kuli kudjohela n’wana yelweyo?

4 Kupfinyiwa ka n’wana i xiyendlo lexi vuyelo la kona li tekaka nkama wa kuleha swinene leswaku li hundza. Xi khumba n’wana swin’we ni lava vanga ni mhaka na yena, kunga maxaka ni vamakwavu lavanga Vakreste. Kupfinya n’wana i xidjoho xaxikulu.

5 I kudjohela lweyi a pfinyiwaka. * Loko munhu a yendla leswaku van’wana va twa kuvava va tlhela va hlupheka o djoha. Hilaha hingataswi vona ha kona ka djondzo leyi landzelaka, leswo hi leswi yendliwaka hi lweyi a pfinyaka n’wana. A vavisa n’wana hi ndlela leyi tsemaka nhlana. Hi swiyendlo swa yena, munhu lweyi a pfinyaka n’wana amu yendla leswaku angaha tshembi munhu naswona amu yendla a titwa anga sirhelelekanga. Vana va fanele va sirheleliwa ka swilo swotanu swobiha. Kutlula kolaho, vana lava pfinyiweke va fanele va chaveleliwa ni kupfuniwa. — 1 Tes. 5:14.

6-7. Hayini kupfinya n’wana kuli kudjohela bandla ni wuhosi la misava?

6 I kudjohela bandla. A xirho xa bandla lexi pfinyaka n’wana xi wonha vito la bandla. (Mat. 5:16; 1 Pet. 2:12) Xi yendla leswaku Vakreste lavanga karhi va lwa hi matimba leswaka va tsakisa Yehovha va tikomba ingaku leswi vaswi yendlaka i nyuku wa mbyana. (Yudha 3) Ahiva pfumeleli vanhu lava yendlaka swilo swobiha leswaku va tama va va swirho swa bandla loko vanga tisoli ni kutshika kutisa xirhuku ndzeni ka bandla.

7 I kutlula minawu ya tiko. Vakreste va fanele va tiveka “hansi ka wuhosi”. (Rhom. 13:1) Hi kombisa leswaku hi tiveka hansi ka wuhosi loko hi yingisa minawu ya tiko. Loko xirho xa bandla xi pfinya n’wana, xi va xi tlula minawu yoleyo. (Fananisa ni Mintirho 25:8.) Madoda ama na mpfumelelo wa kukhatisa munhu hileswi a tluleke minawu ya tiko. Hambileswo, amamu sirheleli munhu lweyi a pfinyaka n’wana ka vuyelo la kutlula ka yena nawu. (Rhom. 13:4) Mudjohi ata tshovela leswi aswi byaleke. — Gal. 6:7.

8. Yehovha a titwisa kuyini loko hi djohela vanhu van’wana?

8 Kutlula hinkwaswu, munhu lweyi a pfinyaka a djohela Xikwembu. (Pis. 51:4) Loko munhu a djohela munhu mun’wana, hi nkama wu li wun’we a va a djohela Yehovha. Hi xikombiso, vona Nawu lowu Xikwembu axiwu nyike Vayisrayele. Wona awu vula leswaku loko munhu o tshuka a yiva kumbe a kanganyisa muyakelani, ‘aangatshembeki ka Yehovha’. (Lev. 6:2-4) Hakunene, xirho xa bandla lexi pfinyaka n’wana ximu yendla a titwa anga sirhelelekanga, xi kombisa leswaku ‘axi tshembeki ka Yehovha’ naswona xi nchimisa vito la Yena. Hi mhaka leyo, hi fanele hi twisisa leswaku kupfinya n’wana i xidjoho xonyenyentsa. I kudjohela Xikwembu naswona ahi fanelanga hiswi pfumelela.

9. Hi lihi rungula leli seketeliweke Matsalweni leli nhlengeletanu ya Yehovha yili nyikeleke naswona hayini?

9 Kufambeni ka malembe, nhlengeletanu ya Yehovha yi nyikele rungula lotala leli seketeliweke Bibeleni leli vulavulaka hi mhaka ya kupfinya vana. Hi xikombiso, ka marevhixta ya Murindzi ni Xalamuka! kukombisiwe ndlela leyi lava pfinyiweke vanga langutanaka ha yona ni kukarhateka loku vangiwaka hi leswiva humeleleke, leswi tekaka nkama woleha. Naswona marevhixta lawa ma tlhele ma kombisa ndlela leyi van’wana vangava pfunaka ni kuva tiyisa ha yona ni ndlela leyi vapsali vangava sirhelelaka ha yona vana va vona. Madoda ma djondzisiwile ma tlhela ma nyikiwa nkongomiso lowu seketeliweke Matsalweni leswaku ma kota kutamela timhaka leti yelanaka ni kupfinyiwa ka vana. Nkama ni nkama, nhlengeletanu yi kambela nkongomiso lowu yiwu nyikaka madoda mayelana ni leswi ma faneleke ma yendlisa xiswona a timhakeni leti naswona minkama yin’wana a nkongomiso wolowo wa cinciwa. Hayini? Leswaku nkama hinkwawu madoda ma landza nawu wa Kreste loko kuva ni xidjoho xa kupfinyiwa ka n’wana.

I YINI LESWI MADODA MASWI YENDLAKA LOKO MUNHU A YENDLA XIDJOHO XAXIKULU?

10-12. a) Loko madoda ma twa leswaku ku ni lweyi a yendleke xidjoho xaxikulu, i yini leswi ma faneleke maswi tsundzuka naswona i yini leswi ma lwelaka swona? b) Hikuya hi Yakobo 5:14, 15, i yini leswi madoda ma zamaka kuswi yendla?

10 Loko madoda ma tamela mhaka leyi yelanaka ni xidjoho xaxikulu, maswi tekela nhlokweni leswaku nawu wa Kreste wu lava leswaku ma khoma tinyempfu hi lirhandzu naswona ma kombisa wululami. Hi yona mhaka leyi ma kambelaka swilo hi wuyenti loko ma twa leswaku manyani a yendle xidjoho xaxikulu. Lexi maxi lwelaka i kubasisa ni kusirhelela vito la Yehovha. (Lev. 22:31, 32; Mat. 6:9) Maswi lava hi mbilu hinkwayu kupfuna vamakwerhu leswaku va va ni wuxaka lelinene na Yehovha ni kuchavelela ni kuseketela lava khumbiweke hi xidjoho lexo lexi kulu.

11 Kuyengetela ka leswo, loko mudjohi a li xirho xa bandla, madoda ma zama kuvona leswaku wa tisola kumbe anga tisoli. Kambe loko a tisola, mamu pfuna kululamisa wuxaka la yena na Yehovha. (Lerha Yakobo 5:14, 15.) Mukreste lweyi a yendlaka xidjoho lexi kulu hi kulava kuxurhisa kunavela ka yena kobiha anga fanisiwa ni munhu lweyi a vabyaka, lweyi a lavaka dokodela leswaku amu hanyisa. * Hi ndlela leyi, kufana ni dokodela lweyi a yendlaka hinkwaswu leswi angaswi kotaka akuva a pfuna lweyi a vabyaka, madoda ma zama kuyendla leswi mangaswi kotaka leswaku ‘lweyi a vabyaka [ka mhaka leyi, mudjohi] a hanya’. Ma tirhisa minawu leyinga Bibeleni leswaku mamu pfuna kululamisa wuxaka la yena ni Xikwembu. Kambe yena ata vuyeliwa hi xipfuno lexi ntsena loko ati sola hikakunene. — Mint. 3:19; 2 Kor. 2:5-10.

12 Swi le livaleni leswaku madoda ma ni wutihlamuleli lotika swinene. Mali rhandza swinene bandla hikusa Xikwembu xima tamelise lona leswaku mali khatalela, mali khoma hi lirhandzu ni hi ndlela ya wululami. (1 Pet. 5:1-3) Ma lava leswaku vamakwerhu va titwa va sirhelekile abandleni. Hi mhaka leyo, loko ma twa leswaku ku ni lweyi a yendleke xidjoho xaxikulu, kupatsa ni kupfunyiwa ka n’wana, ama yi tshiki mhaka leyo yi yetlela. I yini leswi maswi yendlaka? Ahiswi voneni ka  maparagrafu 13,  15 na  17.

13-14. Madoda ya bandla mayi landza minawu ya tiko ya kuya vika ka wuhosi loko kupfinyiwe n’wana? Hlamusela.

 13 Madoda ya bandla mayi landza minawu ya tiko ya kuya mangala maphoyiseni loko kupfinyiwe n’wana? Ina. Ka tindhawu leti kunga ni minawu leyi vulaka leswaku loko kupfinyiwa n’wana mhaka leyo yi fanele yiya vikiwa ka wuhosi, madoda mayi landza minawu leyo. (Rhom. 13:1) Minawu leyo ayi lwisani ni minawu ya Xikwembu. (Mint. 5:28, 29) Kutani loko munhu wokarhi a byela madoda leswaku ku ni n’wana lweyi a pfinyiweke, wona ma tekela kuligarela afiliyali leswaku ma kota kutiva leswi ma faneleke maswi yendla leswaku kulandziwa minawu leyi yelanaka ni kuvika timhaka leti.

14 Loko madoda ma vulavulisana ni lweyi anga pfinyiwa, maxaka ya yena kumbe munhu mun’wana lweyi a tiveke mhaka leyi, hi lirhandzu mava tsundzuxa leswaku va ntshunxekile kuya mangala maphoyiseni. Kambe kuyendleka yini loko xiviko xa kona xi vula leswaku lweyi a pfinyeke n’wana i xirho xa bandla naswona mhaka ya kona se ya tiviwa amugangeni? Mukreste lweyi a vikaka mhaka leyo a fanele a titwa nandzu ingi hiloko a nchimisa vito la Xikwembu hileswi angaya mangala? Ihim, aswi tanu. Lweyi anga pfinya n’wana hi yena anga nchimisa vito la Xikwembu.

15-16. a) Hikuya hi 1 Timotiya 5:19, hayini kulaveka timboni timbirhi na madoda ya bandla mangase yavanyisa mhaka? b) I yini leswi madoda ya bandla maswi yendlaka loko ma twa leswaku ku ni xirho xa bandla lexi pfinyeke n’wana?

 15 Hayini madoda ya bandla ma lava timboni timbirhi leswaku ti tiyisa mhaka ya leswaku kuve ni lweyi a yendleke xidjoho xaxikulu? Hikusa hi leswi Bibele liva kongomisaka kuyendla swona. Loko munhu a yendle xidjoho xaxikulu kambe anga pfumeli leswaku axi yendlile, kulaveka timboni timbirhi leswaku ti tiyisa mhaka na madoda mangese vumba huvu ya wuyavanyisi. (Det. 19:15; Mat. 18:16; lerha 1 Timotiya 5:19.) Xana leswo swi vula leswaku kulaveka timboni timbirhi leswaku mhaka ya kupfinyiwa ka n’wana yi yisiwa maphoyiseni? Ihim. A xilaveko xa timboni timbirhi axi tirhi loko swita mhakeni ya kuva madoda kumbe vanhu van’wana vaya mangala maphoyiseni hileswi munhu wokarhi a tluleke nawu wa tiko.

16 Loko madoda ma twa leswaku xirho xa bandla xi pfinye n’wana, ma yendla hinkwaswu leswi mangaswi kotaka leswaku ma landza minawu ya tiko leyi yelanaka ni kuvika mhaka yotanu, ma gama ma sungula kuyi kambela leswaku ma twisisa leswi yendlekeke hikakunene. Ndzhaku ka leswo, hi kutirhisa Matsalwa, ma fikelela makumu ya leswaku swa laveka kumbe aswi laveki kuvumba huvu ya wuyavanyisi. Xosungula, madoda mamu vutisa leswaku axi yendlile hikakunene xidjoho lexi vamu hehlaka hi xona. Loko a ku angaxi yendlanga, madoda ma vutisa van’wana lava vaswi tivaka leswinga yendleka. Loko lweyi angaya mangala swin’we ni munhu mun’wana a vula leswaku a tshame amu vona na a pfinya n’wana, kungaha va ka xiyendlakalo xin’wana, madoda ya bandla mata va se ma ni xisekelo xa kuvumba huvu ya wuyavanyisi. * A kupfumaleka ka mboni yawumbirhi aswi vuli swona leswaku lweyi angaya mangala mhaka o hemba. Hambiloko kunga na timboni timbirhi leswaku ti tiyisekisa mhaka ya leswaku kuve ni kupfinyiwa ka n’wana, madoda ya bandla maswi tiva leswaku munhu lweyi anga mangaleliwa anga va a yendle swokarhi leswi vaviseke ngopfu vanhu van’wana. Madoda mata ya mahlweni ma pfuna ni kuchavelela lava vavisiweke. Kuyengetela kolano, madoda mata nyikela yingiso ka bandla leswaku mali sirhelela ka munhu lweyo leswaku anga tshuki a vavisa van’wana. — Mint. 20:28.

17-18. Hlamusela ntirho lowu yendliwaka hi huvu ya wuyavanyisi.

 17 Hi wihi ntirho lowu yendliwaka hi huvu ya wuyavanyisi? A huvu ya wuyavanyisi yi boha leswaku munhu lweyi a yendleke xidjoho xaxikulu angaha tama a va xirho xa bandla kumbe a fanele a susiwa. Yona ayi bohe leswaku munhu lweyi a pfinyeke n’wana a fanele a khatisiwa hi mfumu kumbe anga fanelanga hileswi a tluleke nawu. Madoda amati ngheneli timhaka leti yelanaka ni kutluliwa ka nawu wa tiko. Timhaka leti mati tshikela wuhosi. — Rhom. 13:2-4; Tito 3:1.

18 A ntirho wa madoda lawa manga ka huvu ya wuyanyisi i wa kukambela ndlela leyi xidjoho lexi xili khumbeke ha yona wuxaka la mudjohi na Yehovha ni vapfumelikuloni. Ma tirhisa Bibele leswaku lima pfuna kuvona leswaku munhu lweyo wa tisola kumbe anga tisoli. Loko anga tisoli, matamu byela leswaku ata susiwa abandleni. Ndzhaku ka leswo mata tivisa bandla leswaku yena angaha li Mboni ya Yehovha. (1 Kor. 5:11-13) Loko a tisola, angata susiwa abandleni. Kambe ata byeliwa leswaku angehe tlheli a fanelekela malunghelo naswona angehe tshuki a ve doda kumbe mupfunisi wa madoda abandleni kuringana malembe yotala kumbe wutomi la yena hinkwalu. Leswi madoda ma khatalaka ngopfu hi wuhlayiseki la vana, mata vulavulisana ni vamakwerhu lavanga ni vana axihundleni leswaku va vonelela vana va vona loko va li kusuhi ni munhu yelweyo. Loko madoda ma tsundzuxa vapsali, ma fanele ma tivonela leswaku manga tshuki ma vula mavito ya lava vavisiweke hi munhu lweyo.

UNGAVA SIRHELELISA KUYINI VANA VA WENA?

Vapsali va sirhelela vana va vona leswaku vanga pfinyiwi hi kuva djondzisa leswi va faneleke vaswi tiva hi timhaka ta masangu. Leswaku va yendla leswo, vapsali va tirhisa rungula leli humesiweke hi nhlengeletanu ya Yehovha. (Vona nhlokomhaka ya djondzo 19, maparagrafu 19 kuya ka 22)

19-22. I yini leswi vapsali vangaswi yendlaka akuva va sirhelela vana va vona? (Vona xifaniso ka tluka lorhanga.)

19 I vamani lavanga ni wutihlamuleli la kusirhelela vana leswaku vanga vavisiwi? I vapsali. * Vapsali, khumbukani leswaku vana va n’wina i nyiko leyi taka hi ka Xikwembu ni leswaku “handzu wa khwiri i hakelo.” (Pis. 127:3) Yehovha ami nyike wutihlamuleli la kusirhelela vana va n’wina. Mingaswi yendlisa kuyini leswo leswaku miva sirhelela ka vapfinyi va vana?

20 Xosungula, djondza leswi yengetelekeke hi mhaka ya kupfinyiwa ka vana. Djondza leswaku u kota kutiva leswaku i vanhu va muxaka muni va tolovelaka kupfinya vana ni tindlela leti vati tirhisaka. Zama kutsumbula vanhu lava va tikombaka va li ni nghozi. (Swi. 22:3; 24:3) Khumbuka leswaku makhambi ya kutala, lweyi a pfinyaka n’wana i munhu lweyi n’wana amu tivaka a tlhela amu tshemba.

21 Xa wumbirhi, bula ni vana va wena hi ndlela yontshunxeka naswona va khutaze leswaku vangaku fihleli nchumu. (Det. 6:6, 7) Leswo swi vula leswaku u fanele u va muyingiseli wa munene. (Yak. 1:19) Khumbuka leswaku makhambi manyingi n’wana lweyi a pfinyiweke wa chava kuboxa mhaka. Angaha chava leswaku angata kholwiwa. Swinga yendleka lweyi amu pfinyeke amu chaviselile hi kumu byela leswaku loko o tshuka a byela munhu yena atamu yendla swilo swobiha. Loko u vona leswaku ku ni nchumu xa ku axi kahle ka n’wana wa wena, mu yendli swivutiso hi ndlela ya lirhandzu u tlhela u yingiselisisa kahle loko a li karhi a vulavula.

22 Xa wunharhu, djondzisa vana va wena. Hikuya hi ntanga ya vona, va byeli swilo leswi va faneleke vaswi tiva hi timhaka ta masangu. Va djondzisi leswi va faneleke kuswi vula kumbe kuswi yendla loko munhu wokarhi a zama kuva khomakhoma hi ndlela yokala yinga fanelanga. Tirhisa marungula lawa nhlengeletanu ya Yehovha yima humesaka, lama yelanaka ni ndlela yosirhelela vana. — Vona kwadru lelinge “ Ti Djondzisi U Tlhela U Djondzisa Vana va Wena.”

23. Hiku vonisa kuyini kupfinyiwa ka swivanana naswona hita hlamula xivutiso xihi ka djondzo leyi taka?

23 Tani hileswi hi kongomisiwaka hi nawu wa Kreste, hina Timboni ta Yehovha haku nyenya hintamu kupfinyiwa ka vana naswona hiku vona tani hi xidjoho xaxikulu swinene ka Xikwembu ni le ka vanhu. Hi mhaka leyo, ahiva sirheleli lava yendlaka swilo leswi swa kubiha ka mavuyelo ya xidjoho xa vona. Kambe hita ku yini loko makwerhu a pfinyiwile? I yini leswi hingaswi yendlaka akuva himu pfuna? Djondzo leyi landzaka yitahi pfuna kukuma nhlamulo ya xivutiso lexi.

LISIMU 123 Varisi I Tinyiko Leti Nga Vanhu

^ ndz. 5 Ka djondzo leyi hita vona ndlela leyi vana vanga sirheleliwaka ha yona leswaku vanga pfinyiwi. Hita tlhela hi vona leswaku madoda mali sirhelelisa kuyini bandla ni ndlela leyi vapsali vangava sirhelelaka ha yona vana va vona.

^ ndz. 3 MARITO LAMA HLAMUSELIWEKE: Kupfinya n’wana hi loko munhu wamukulu a tirhisa n’wana leswaku ati tsakisa hi tlhelo la masangu. Leswo swingaha patsa kuyendla timhaka ta masangu na yena, kumu yendla timhaka ta masangu hi nomu, kumu yendla timhaka ta masangu hi le ndzhaku, kumu khomakhoma swirho swa yena, kumu khomakhoma mavele, kumu phakataphakata ndzhaku kumbe kumu yendla swilo swin’wana swa chaka. Hambileswi kutala ka vana lava pfinyiwaka vanga vaxisati, vana vanyingi vaxinuna navona va pfinyiwa. Nakambe kutala ka lava pfinyaka vana i vavanuna. Kambe va kona vavasati lava na vona va pfinyaka vana.

^ ndz. 5 MARITO LAMA HLAMUSELIWEKE: Ka djondzo leyi ni leyingata landzela, a marito lamange “lweyi a pfinyiweke” ma vula munhu lweyi a pfinyiweke na ahali mutsongo. Hi tirhisa marito lawa leswaku swi twisiseka leswaku n’wana yelweyo a twisiwe kuvava kambe na anga na nandzu.

^ ndz. 11 Loko munhu a wela ka xidjoho lexi kulu hileswi wunghanu la yena na Yehovha linga liki ka xiyimu lexinene, leswo aswi vuli swona leswaku angata voniwa nandzu hikolaho ka leswi aswi yendleke. — Rhom. 14:12.

^ ndz. 16 Madoda amange tshuki mamu vitanile n’wana lweyi a pfinyiweke leswaku a va kona loko ma vulavulisana ni lweyi amu pfinyeke. Leswaku mayi twisisa kuyampsa mhaka, mangaha vulavula ni xaka kumbe munhu mun’wana lweyi n’wana anga titwa a tshunxekile kumu byela leswi humeleleke. Hi ndlela leyi, n’wana angata boheka kuvulavula hi mhaka leyi, leyimu twiseke kuvava.

^ ndz. 19 Leswi byeliwaka vapsali laha swa tirha ni le ka lavanga ni wutihlamuleli la kuhlayisa vana va ku ahi va vona.