1. Hikuya hi 1 Petro 3:8, hayini hiswi rhandza kuhanyisana ni vanhu lavanga ni mhaka na hina?

HA TSAKA hi kuhanyisana ni vanhu lavanga ni mhaka na hina. Vanhu va kutshamisa xileswi va zama kutiveka ka ndhawu ya hina naswona loko va vona leswaku hi lava kupfuniwa va hantlisela kuhi pfuna hambiloko hingaseva kombela. Kunene, hava tlangela hi tlhela hiva rhandza vanhu lava, lavahi kombaka leswaku vahi ‘ntwelawusiwana’. * — Lerha 1 Petro 3:8.

2. Hayini swingahi vevukeli kukombisa ntwelawusiwana?

² Tani hi Vakreste, hinkwerhu haswi navela kukomba van’wana ntwelawusiwana. Hambiswilitanu, minkama yin’wana aswihi vevukeli kuyendla tanu. Hi mhaka muni? Xin’we xa swivangelo i kukala kuhetiseka ka hina lokuhi yendlaka hi tshamela kupimisa hi hina vinyi ntsena. (Rhom. 3:23) I nyimpi yayikulu swinene kutshika kupimisa hi hina leswaku hi pimisa hi swilaveko swa van’wana. Xin’wana kungaha va ndlela leyi hi kulisiweke ha yona kumbe swilo swin’wana leswi tshameke swihi humelela awuton’wini. Handle ka leswo, hingaha kuceteliwa hi mavonela ya vanhu va misava. Ka masiku lawa yawugamu, vanyingi a va na mhaka ni vanhu van’wana. Matshan’wini ya leswo ‘vatirhandza’. (2 Tim. 3:1, 2) Hingaswi hlulisa kuyini swihinga leswi, leswi yendlaka swi tika kuva hi komba van’wana ntwelawusiwana?

3. a) I yini lexingahi pfunaka kukomba van’wana ntwelawusiwana? b) Hita bula hi yini ka djondzo leyi?

³ Loko hi tekelela xikombiso xa Yehovha na Yesu, hitaswi kota kukomba van’wana ntwelawusiwana. Yehovha i lirhandzu naswona ahi vekela xikombiso lexikulu a kukombiseni ka ntwelawusiwana. (1 Yoh. 4:8) Yesu a kombise wumunhu la Yehovha hi ndlela leyi hetisekeke. (Yoh. 14:9) Loko a li laha misaveni, a nyikele swikombiso swa ndlela leyi hinga kombisaka ha yona a ntwelawusiwana.  Ka djondzo leyi, hita rhanga hi kukambisisa tindlela leti Yehovha na Yesu va kombiseke ha tona a ntwelawusiwana. Ndzhaku, hita vona ndlela leyi hingava tekelelaka ha yona.

4. Esaya 63:7-9 yihi tiyisekisa kuyini leswaku Yehovha a ni mhaka ni vanhu va yena?

⁴ Bibele li djondzisa leswaku Yehovha a ni mhaka swinene ni malandza ya yena. Hi xikombiso, vona leswi Bibele liswi vulaka hi ndlela leyi Yehovha a titweke ha yona loko a vona Vayisrayele va khale va hlupheka hi tindlela to hambanahambana: “Akuhluphekeni ka vona hinkwaku, na yena aahlupheka.” (Lerha Esaya 63:7-9.) Ka khambi lin’wana, Yehovha a tirhise muprofeta Zakariya kuvula leswaku vanhu lava ava hlupha vanhu va yena aswi fana ni loko va hlupha yena hi kukongoma. A te: “Mun’wana ni mun’wana lweyi amikhumbaka akhumba ndzololo ya tihlo la mina.” (Zak. 2:8) Marito lawa ma ni matimba! Maswi veka livaleni leswaku hi kakunene Yehovha a ni mhaka ni vanhu va yena!

5. Nyikela xikombiso xa leswi Yehovha a tshameke aswi yendla leswaku a pfuna vanhu va yena lava a va li kuhluphekeni.

⁵ Yehovha ongo twa ntsena kuvava loku vanhu yena vaku twaka. Kambe a yendla xokarhi leswaku aku helisa. Hi xikombiso, loko Vayisrayele va le wukaraweni aGibita, Yehovha a akutwa kuvava loku vanhu va yena avaku twa. Leswo swimu susumetele kuyendla xokarhi leswaku ava kutsula. A byele Moxe a ku: “Nikuvonile kuhlupheka ka vanhu va mina . . . naswona nixitwile xirilo xa vona . . . Nitaxika niyavatshunxa avokweni la Vagibita.” (Ekso. 3:7, 8) Ntwelawusiwana lowu a ali na wona hi vanhu va yena wumu susumetele kuva humesa awukaraweni leli ava li ka lona aGibita. Ndzhaku ka malembe yotala, loko se va li ka Tiko Leli Tshembisiweke, Vayisrayele va hlaseliwe hi valala. I yini leswi Yehovha aswi yendleke loko ava vona ka xiyimu lexi? Bibele li li: “Aavatwela wusiwana leswi avadlisiwa mbitsi vatlhela vahluphiwa.” Ina, ni le xiyimu lexi, angoyo twa kuvava loku avaku twa ntsena. Ntwelawusiwana wa yena wumu susumetele kuveka vayavanyisi lava avava ponisa ka mavoko ya valala va vona. — Vaava. 2:16, 18.

6. Yehovha aswi kombise kuyini leswaku a ani mhaka na Yonasi hambileswi mavonela ya yena ama hoxile?

⁶ Yehovha a ni mhaka ni ndlela leyi malandza ya yena ma titwaka ha yona hambiloko matitwela ya wona ma hoxile. Vona xikombiso xa Yonasi. Yehovha amu rhume leswaku aya  chumayela rungula la wuyavanyisi ka vanhu va Ninivha. Hikolaho ka leswi va tisoleke, Yehovha ava kombe timpsalu. Yonasi angaxi tsakelanga xiboho lexi Yehovha axi yendleke. ‘Ahlundzuke swinene’ hileswi wuprofeta la yena li kalaka linga hetisekanga. Kambe hambileswi Yonasi a avona swilo hi ndlela leyi hambaneke, Yehovha amu lehisele mbilu a tlhela amu pfuna kucinca mapimisela ya yena. (Yon. 3:10–4:11) Hi kufamba ka nkama, Yonasi aswi twisisile leswi a adjondzisiwa swona naswona Yehovha amu tirhisile leswaku a tsala matimu ya yena leswaku na hina hita vuyeliwa hi wona.  — Rhom. 15:4. *

7. Ndlela leyi Yehovha a tirhisaneke ha yona ni malandza ya yena yihi tiyisekisa swaku yini?

⁷ Swikombiso hinkwaswu leswi se hiswi voneke swihi tiyisekisa leswaku ni namuntlha Yehovha a ni ntwelawusiwana hi malandza ya yena. Waku vona kuhlupheka loku hi kumanaka na kona ni kuvava loku mun’wana ni mun’wana wa hina aku twaka. Yehovha ‘ayitiva kwhatsi mbilu ya vanhu.’ (2 Tikro. 6:30) Wayi twisisa mimpimiso ya hina hinkwayu ni mintlhaveko ya hina ya le ndzeni. Waswi tiva leswi hi kotaka kuswi yendla ni leswi hingaswi kotiki. ‘Angakala angapfumeli leswaku hihlangana ni ndzingo lowu wuhihlulaka’. (1 Kor. 10:13) Xitshembiso lexi xi tiyisa nhlana swinene!

8-10. I mpsini leswi aswi susumetela Yesu kuva ni mhaka ni vanhu van’wana?

⁸ Loko a li laha misaveni, Yesu aswi kombisile leswaku a ali ni mhaka ni vanhu van’wana. I yini leswi aswimu susumetela kutitwa hi ndlela leyi? Hilaha swi kombisiweke ha kona akusunguleni, i wumunhu leli anga na lona lofana ni la B’ava wa yena. Kufana na Yehovha, Yesu aava rhandza vanhu. Bibele li kombisa leswaku ka swilo hinkwaswu leswi a pfuneke Yehovha kuswi yendla, Yesu ‘aarhandza ngopfungopfu vana va vanhu.’ (Swi. 8:31) Lirhandzu hi lona li susumeteleke Yesu leswaku a va ni mhaka ni vanhu van’wana.

⁹ Kufana na Yehovha, Yesu a ani wuswikoti la kuvona leswinga timbilwini ta vanhu. (Mat. 9:4; Yoh. 13:10, 11) Hikolaho, loko a vona leswaku vanhu avanga tsakanga, ntwelawusiwana awumu susumetela kuyava chavelela. — Esa. 61:1, 2; Luk. 4:17-21.

¹⁰ A xa wunharhu lexi pfuneke Yesu kukomba van’wana ntwelawusiwana i ntokoto lowu a ali na wona. Yena a atshame a langutana ni swin’wana swa swikarhato leswi vanhu ava kumana na swona. Hi xikombiso, swi tikomba ingaku ndjangu lowu Yesu a kuleleke ka wona awu li swisiwana. Hi mhaka leyo, B’ava wa yena wa kumu wundla, Yosefa, a aboheka kutirha hi matimba. Tani hileswi a atirha na yena, Yesu aaswi tiva leswaku swi njhani kutirha hi matimba. (Mat. 13:55; Marka 6:3) Swinga yendleka Yosefa a luzile na Yesu angase sungula ntirho wa yena wa kuchumayela. Hi ndlela leyi, hinga vula leswaku Yesu waswi tiva leswaku swi vula yini kufeliwa hi munhu lweyi umu rhandzaka. Handle ka leswo, Yesu aaswi tiva leswaku swi njhani kukulela ka ndjangu lowu yavaneke hi tlhelo la wukhongeli. (Yoh. 7:5) Swiyimu hinkwaswu leswi Yesu a tlhanganeke na swona ni swin’wana swimu pfunile kuva a twisisa swikarhato leswi van’wana ava kumana na swona.

11. Ntwelawusiwana wa Yesu wu voneke hintamu ka xiyimu xihi? Hlamusela. (Vona xifaniso ka tluka lorhanga.)

¹¹ Hinga vona ntwelawusiwana lowu Yesu a ali na wona hi vanhu ka ndlela leyi a ayendla mahlori ha yona. Phela aanga yendli mahlori hi mhaka leswi a anyikiwe matimba ya kuma yendla ntsena. ‘Aavatwela vusiwana’ lava ava hlupheka. (Mat. 20:29-34; Marka 1:40-42) Hi xikombiso,  pimisa hi ndlela leyi Yesu a titweke ha yona loko a tekela tlhelweni munhu lweyi a afe tindleve ivi amu hanyisa kumbe loko a pfuxa n’wana wa mun’we wa mufelakazi wokarhi. (Marka 7:32-35; Luk. 7:12-15) Kunene, Yesu aava twela wusiwana vanhu lava naswona a alava kuva pfuna.

12. Yohane 11:32-35 yiswi kombisa kuyini leswaku Yesu aava twela wusiwana Marta na Mariya?

¹² Yesu a kombise ntwelawusiwana ka Marta na Mariya. Loko ava vona va ba nkosi va rila hileswi ava feliwe hi makwavu wa vona Lazaru, Yesu a sungule ‘kurila’. (Lerha Yohane 11:32-35.) Yesu aanga rili hi mhaka ya leswi Lazaru a afile ntsena. Phela aaswi tiva leswaku aatamu pfuxa. Se, i yini leximu riliseke? I ntwelawusiwana. A akutwa kuvava loku vanghanu va yena ava kutwa hi lifu la Lazaru.

13. Hayini swihi khutaza kutiva leswaku Yesu a ni ntwelawusiwana?

¹³ Swahi khutaza kutiva leswaku Yesu a ni ntwelawusiwana. Wumunhu leli ali kombiseke ka vanhu van’wana lihi susumetela kumu rhandza. (1 Pet. 1:8) Kutiva leswaku swoswi Yesu i Hosi ya Mfumu wa Xikwembu swahi khutaza. Kungali khale ata helisa kuhlupheka hinkwaku. Hikolaho ka leswi a hanyeke laha misaveni, hi yena ntsena a fanelekaka kahle kuhi chunsa ka swikarhato hinkwaswu leswi vangiwaka hi mfumu wa Sathana. Kunene, i nkateko lowukulu kuva ni Hosi leyi ‘yihitwelaka vusiwana minkarhalweni ya hina’. — Hev. 2:17, 18; 4:15, 16.

14. Hi kuyelana ni Vaefesa 5:1, 2, i yini lexihi susumetelekaka kuxi yendla?

¹⁴ Loko hi yanakanyisisa hi xikombiso xa Yehovha na Yesu, hita susumeteleka kuva tekelela ivi na hina hi kombisa ntwelawusiwana hi ndlela leyi yengetelekeke. (Lerha Vaefesa 5:1, 2.) Hambileswi hingaswi kotiki kuvona leswinga timbilwini ta van’wana, hingaswi kota kutwisisa ndlela va titwaka ha yona ni swilaveko leswi vanga na swona. (2 Kor. 11:29) Kuhambana ni vanhu va misava leyi, lava pimisaka hi vona ntsena, hina ‘ahitikarhateli leswi swinga swa hina ntsena, kambe hitikarhatela ni leswi swinga swa van’wana.’ — Filp. 2:4.

15. Hi vamani lava ngopfungopfu va faneleke va kombisa ntwelawusiwana?

¹⁵ Yehovha a langutele kuvona madoda ya bandla ma kombisa ntwelawusiwana. Maswi tiva leswaku mata tihlamulela ka yena hi ndlela leyi ma khomaka bandla ha yona. (Hev. 13:17) Ntwelawusiwana wungama pfuna kuva ma twisisa kahle vamakwerhu. I yini leswi madoda mangaswi yendlaka akuva ma kombisa ntwelawusiwana?

16. Doda leli khatalaka hi van’wana li yendla yini naswona hayini swi li swa lisima kuyendla tanu?

¹⁶ Doda leli khatalaka hi van’wana li heta nkama ni vamakwerhu. Liva yendla swivutiso naswona la yingisela li tlhela li lehisa mbilu loko va vulavula. I swa lisima kuyendla leswo, ngopfungopfu loko yin’we ya tinyimpfu ta lisima leti lumbaka Yehovha yi lava kutiphofula kambe yi tsandzeka kukuma marito lama faneleke. (Swi. 20:5) Loko hi kuswi rhandza doda li heta nkama wa lona ni vamakwerhu, lirhandzu, wunghanu ni kutshembana axikarhi ka lona na vona swa kula. — Mint. 20:37.

17. I yini lexi vamakwerhu vanyingi va tsakelaka kuxi vona ka madoda? Nyikela xikombiso.

¹⁷ Vamakwerhu vanyingi va vula leswaku lexi vaxi rhandzaka hintamu kuxi vona ka madoda i ntwelawusiwana wa vona. Hayini? Adeláide wa hlamusela: “Swaku nabyalela kuvulavula na vona hikusa waswi tiva leswaku vataku yingisela.” A tlhela a ku: “Ndlela leyi vaku yangulaka ha yona loko u vulavula na vona yaswi kombisa leswaku va ni mhaka na wena.” Makwerhu mun’wana waxinuna, lweyi ayi tlangelaka swinene ndlela leyi doda lin’wana limu khomeke ha yona  a te: “Ni vone minlhoti yi huma amatihlweni ya doda loko nili byela leswi ani kumana na swona. Aningata tshuka niswi rivalili leswo.” — Rhom. 12:15.

18. Hingaswi kombisa kuyini leswaku hi ni ntwelawusiwana?

¹⁸ Kunene, ahi madoda ntsena lama faneleke ma kombisa ntwelawusiwana. Hinkwerhu hi fanele kulwela kukombisa wumunhu leli. Hingaswi yendlisa kuyini? Lwela kutwisisa swikarhato leswi swirho swa ndjangu wa wena kumbe vamakwerhu va langutanaka na swona. Kombisa kukhatala hi majaha ni tintombhi ta le bandleni la wena kupatsa ni vamakwerhu lava vabyaka, lava gugeke kumbe lava feliweke. Va vutisi leswaku va titwisa kuyini. Va yingiseli kahle loko va tiphofula. Va yendli vaswi vona leswaku waxi twisisa hi kakunene xiyimu xa vona. Va pfuni hilaha unga kotaka ha kona. Loko u yendla leswi, uta va u kombisa lirhandzu la ntiyiso. — 1 Yoh. 3:18.

19. I yini leswi hi faneleke hiswi khumbuka loko hi pfuna van’wana naswona hayini?

¹⁹ Loko hi li karhi hi pfuna van’wana, hi fanele hi khumbuka leswaku hina vanhu hi hambanile. Hayini? Hikuva vanhu va yangula hi tindlela leti hambaneke loko va langutana ni swikarhato. Van’wana va titwa va chunsekile kuvulavula hi swikarhato swa vona kasi van’wana avaswi rhandzi kuyendla leswo. Hikolaho, loko hi pfuna van’wana, hi fanele hi papalata kuyendla swivutiso leswingatava khomisa tingana. (1 Tes. 4:11) Minkama yin’wana lava titwaka va chunsekile kuvula ndlela leyi va titwaka ha yona vangaha vula swilo leswi hinga twananiki na swona. Loko leswo swi yendleka, hi fanele hi hlonipha vonelo la vona. Swi lava hi khumbuka leswaku i ndlela leyi vona va titwaka ha yona. Hikolaho, hi lava kuhantlisela kutwa kambe hi hlwela kuvulavula. — Mat. 7:1; Yak. 1:19.

20. Hita bula hi yini ka djondzo leyi taka?

²⁰ Handle ka bandla, kun’wana laha hi lavaka kukombisa ntwelawusiwana kona hi le nsin’wini. Djondzo leyi landzelaka yitahi pfuna kuvona tindlela leti hinga kombisaka ntwelawusiwana ha tona loko hi li ntirhweni wa kuyendla vadjondzisiwa.