Jack na Marie-Line va nghene xikan’we ka ntirho wa kuhlawuleka hi 1988. Vaswi kota kuhantla va titwananisa ni swiyimu, naswona va yamukele mintirho yayinyingi aGuadalupe ni le Guiana Francesa. Tindhawu leti, swoswi ti voneleliwa hi Betele la França. Ahi buleni nyana na vona.

I yini lexingami yendla mi nghena ka ntirho wa nkama hinkwawu?

Marie-Line: Ni kulele aGuadalupe. A nkama anahali mutsongo ani tolovela kuchumayela siku hinkwalu ni mamani wa mina, lweyi a ali Mboni ya kuhiseka. Nava rhandza vanhu. Hi mhaka leyo, ankama ninga heta xikola hi 1985, ni tekele kuva mupfuli wa ndlela.

Jack: A nkama anahali mutsongo, ani heta nkama wa wunyingi ni vatirhi va nkama hinkwawu lava avawu rhandza ntirho wa kuchumayela. Loko ni huma maferiya, ani tolovela kuva mupfuli wa ndlela wa kupfunisa. Hi kuhela ka vhiki, ahi tolovela kukhwela xibomba hi ya pfunisa vapfuli va ndlela lomu ava tirhela kona. Ahi chumayela siku hinkwalu hi gama hi ya praya. Masiku lawa ama tsakisa.

Na naha kuchada na Marie-Line hi 1988, ni tibyele leswi: ‘Ahi khomekanga hi nchumu, hingaswi kota kuyendla swotala ka ntirho wa kuchumayela.’ Ni sungule kuva mupfuli wa ndlela kufana na Marie-Line. Loko kuhundze lembe, hi ye ka xikola xa vapfuli va ndlela. Loko xi helile, hi vekiwe kutirha tani hi vapfuli va ndlela va kuhlawuleka. Hi ve ni swiyavelo swa kutsakisa ankama hinga tirha aGuadalupe, na hingase rhumeliwa kuya tirha aGuiana Francesa.

Mi rhumiwe kuyendla mintirho ya ku hambanahambana kufambeni ka malembe. I yini lexingami pfuna kutitwananisa ni swiyimu swa nyuwana?

Marie-Line: Vamakwerhu va Betele la Guiana Francesa avaswi tiva swaku ndzimana leyi ahiyi rhandza hintamu i Esaya 6:8. Loko vahi fonela ava tolovela kurhanga hi kuhi tlangisa va ku: “Mayi khumbuka ndzimana leyi muyi rhandzaka?” Loko va vula leswo ahi tekela kuswi vona swaku xiyavelo xa hina xita cinca. Ahi hlamula hi ku: “Hi hina lava! Hi rhume!”

 Ahingaswi rhandzi kufananisa swiyavelo swa khale ni swa nyuwani hikusa leswo aswitahi yendla hingaxi tsakeli xiyavelo xa hina xa nyuwana. Nakambe ahiva va kusungula kulava kutiva vamakwerhu va xiyavelo xa hina xa nyuwana.

Jack: Van’wana va vanghanu va hina va zame kuhi yendla hi ncinca mavonelo leswaku hinga rhurhi, hikusa ava lava kuva kusuhi na hina. Kambe loko hi suke aGuadalupe, makwerhu mun’wana ahi khumbuxe marito ya Yesu lama kumekaka ka buku la Matewu 13:38 lamange: “Nsimu i misava.” Se loko swiyavelo swa hina swi cinca, hi khumbaka swaku haha tama hi tirha ka nsimu yoleyi ya yin’we kun’wana ni kun’wana laha hinga kona. Nakambe xa lisima kutlula hinkwaswu, i vanhu va le nsin’wini!

Loko hi fika ka ndhawu ya nyuwana, haswi vona swaku vanhu va kona vaswi kota kuhanya na va tsakile. Kutani na hina hi zama kuhanyisa xileswi vona va hanyisaka xiswona. Swakudla swingava swi hambanile kambe hi dla leswi vona va dlaka swona, hi nwa leswi va nwaka swona nahi tivhikela ka mavabyi. Hi lwela kuvulavula kahle hi xiyavelo xin’wana ni xin’wana.

Marie-Line: Nakambe hi djondza swotala ka vamakwerhu va kolano. Ni khumbuka loko haha kufika aGuiana Francesa. Aku na mpfula ya yikulu. Se hi pimise swaku ahi fanele hi nyima yiza mpfula yi xa, hi kona ahita gama hi ya kuchumayeleni. Kambe makwerhu mun’wana waxisati ani vutisile a ku: “Ahi fambi ke?” Hi kuhlamala ni te: “Hita fambisa kuyini?” A game a ku: “Teka muthuzi wa wena, hita famba hi mabasikeni.” Kolano ni ni djondze kufambisa basikeni na ni khome muthuzi. Loko aninga djondzanga, aningataswi kota kuchumayela hi nkama wa timpfula.

Leswi minga rhurhisiwa makhambi ya kolomu ka 15, mingava byela yini van’wana hi mhaka leyi?

Marie-Line: Kurhurha swingahava xikarhato. Hi mhaka leyo, i swa lisima kukuma ndhawu leyi ungata titwa kahle ka yona loko u vuya hi ka ntirho wa kuchumayela.

Jack: Loko hi fika ka yindlu ya nyuwana ni tolovela kupenda ndzeni ka yona. Hi mhaka leyo, minkama yin’wana vamakwerhu va Betele, loko va tiva swaku ahingata hlwela ka xiyavelo lexo, avo vhela va ku: “Jack, ungazi u penda yindlu ka khambi leli!”

Marie-Line a kahle ka kulongela swilo. A longela hinkwaswu ka makaxa atlhela a tsala mavito ya leswinga ndzeni ka kaxa ha lin’we ha lin’we. A tsala swa kufana ni leswi ka kaxa: “swa mubedu”, “swa kozinya” ni “swa kuhlamba hi swona”  ni swin’wana. A tlhela a hamba a lixta lelinga ni xin’wana ni xin’wana lexinga ka kaxa. Leswo swi yendla swihi vevukela kukuma leswi hiswi lavaka. Se loko hi fika ka yindlu ya nyuwana, ha kutiva lomu kaxa lin’wana ni lin’wana li yaka kona.

Marie-Line: Leswi hinga djondza kuva vanhu va kuhleleka, haswi kota kuhantla hi sungula ntirho wa hina loko hi fika ka xiyavelo xa nyuwana.

Miwu tirhisisa kuyini nkama wa n’wina leswaku mi kota ‘kuhetisisa timfanelo ta ntirho wa n’wina?’ — 2 Tim. 4:5.

Marie-Line: Hi humula hi maSegunda hi tlhela hi lungisela mintlhanganu. Hi maTerça hi sungula ntirho wa kuchumayela.

Jack: Hambileswi hinga ni mawora lawa hi faneleke hima tlhanganisa, ahi pimisi hi wona ntsena. Kuchumayela hi swona swinga swa lisima ka hina. Kusukela ka nkama lowu hi sukaka hi wona kaya anze hi vuya, hi zama kuchumayela vanhu hinkwavu lava hi kumanaka na vona.

Marie-Line: Minkama hinkwayu loko hiya ka swifextana ni famba ni swiphephana. Vanhu van’wana vahi tshinelela ivi va kombela mabuku, hambi loko hingava byelanga swaku hi Timboni ta Yehovha. Hi mhaka leyo, hi zama kuyambala kahle ni kutikhoma kahle. Vanhu vaswi vona swilo swa kufana ni leswo.

Jack: Nakambe hi nyikela wumboni hi kuyendlela vayakelani va hina swilo swa swinene. Ni tolovela kurholela mapapela, ni kukula handle ka kintali ni tlhela ni cukumeta nsila. Vayakelani vaswi vona, naswona minkama yin’wana vani vutisa va ku: “Ni kombela Bibele?”

Haswi tiva swaku mi tolovela kuchumayela ka tindhawu ta le kule. I mpsini leswi miswi khumbukaka hi lomu minga tshama mi ya kona?

Jack: Tindhawu tin’wana ta Guiana aswi vevuki kuti fikelela. Ahi tolovela kufamba 600 wa makilometru hi vhiki ka switaratu swa kuwonhekela. Liyendzo leli hingali yendla loko hiya a Saint-Élie kunga ndhawu leyi kumekaka a floresta la amazona, ali khohlweki. Ahi heta mawora ya kutala na hi famba hi movha lowu kotaka kufamba ka tindhawu ta kukarhata hi tlhela hi famba hi boti. Kutala ka vanhu lava ava tshama ka tindhawu leto, ava tirha migodini. Van’wana hi kutlangela loko avali na kona hi mabuku lawa ahiva nyika, avahi nyika woru la litsongo. Nimadlambu hi kombise lin’we la mavhidiyu ya nhlengeletanu. Vanyingi va ve kona.

Marie-Line: Swoswinyana Jack waha kukombeliwa kuva a veka wukaneli la Xitsundzuxu a Camopi. Akuva hi fika kona hi hete 4 wa mawora na hi famba hi boti la kutirha hi motori ka Nambu wa Oiapoque. Kuve liyendzo la kutsakisa.

Jack: Lomu a kuchavisa hintamu, hi lomu nambu awu yentile. Kuvula ntiyiso, aswi hlamalisa kuvona mati ya nambu na uli ka boti. Mufambisi wa boti, a afanele aswi tiva kahle kufambisa hi boti. Kambe liyendzo la hina li tsakise hintamu. Hambi leswi ahova 6 wa Timboni, a kutile ma-50 wa vanhu ka Xitsundzuxu kupatsa ni vaAmerindiano.

Marie-Line: Vampswa na vona vanga kuma swilo swaku kutsakisa kufana ni leswi, loko va lava kuyendlela Yehovha swilo swotala. Ka swiyimo swa kufana ni leswi. kulaveka u tshemba Yehovha naswona lipfumelo la wena la tiya. Minkama yinyingi haswi vona leswi Yehovha ahi pfunisaka xiswona.

Swa tikomba swaku mi djondze tirimi ta tinyingi. Swami vevukela kudjondza tirimi?

Jack: Aswihi vevukeli. Ni djondze tirimi leto hinkwatu hikusa hi kona anita kota kuchumayela ni kupfuna van’wana abandleni. A kulaveka ni fambisa Djondzo ya Murindzi hi xiSranantongo * kuve aningase tshama ni lerha Bibele abandleni hi lirimi leli. Ni vutise makwerhu mun’wana swaku indje avaswi twisisa leswi aniswi vula. A te: “Swin’wana ahingaswi twisisi. Kambe u yendle kahle.” Swivanana aswini pfuna hintamu. Loko ni tshuka ni phazama aswini byela. Kambe lavavakulu avangani byeli nchumu. Ni djondze hintamu ka vampsha.

Marie-Line: Ka teritoriyu lin’wana ahi fambisa swidjondzo hi xiFrancês, hi xiPutukezi ni hi xiSranantongo. Makwerhu mun’wana waxisati ani byele swaku aswita va swinene kuva ni sungula hi swidjondzo leswi tirimi ta kona tini karhatelaka, ivi ni gamesa  hi leswi lirimi la kona nili tivaka kahle. Ni tekele kutwisisa swaku akuli wutlharhi kuyendla leswo.

Siku lin’wana, ni sungule hi kufambisa xidjondzo hi xiSranantongo ni gama ni fambisa xin’wana hi xiPutukezi. Loko se ni fambisa lexi xa xiPutukezi, makwerhu waxisati ani byele leswi: “Ni vona swaku swahaku karhatela! “ Ni vone swaku ani vulavula ni wansati wa Brasil hi xiSranantongo, kunga li hi xiPutukezi.

Mi rhandziwa ngopfu hi vamakwerhu lava minga tirha na vona. Mingahi byela swaku miswi kotise kuyini kuyaka wunghanu lalikulu na vona?

Jack: Swivuriso 11:25 yi li: “Lweyi ahananaka atakuluka”. Ahi tolovela kuheta nkama ni kuyendlela swilo vanhu van’wana. Loko swita mhakeni ya kulunghisa Yindlu ya Mfumu, van’wana va te: “Tshika vachumayeli va yendla ntirho lowu.” Kambe ni te: “Na mina ni muchumayeli. Loko ku li swaku ntirho lowu wu fanele wu yendliwa, ni lava kuva kona.” Hambi leswi hinkwerhu hi lavaka kuva ni nkama wa kutiyendlela swilo swa hina, mina ni nsati wa mina ahi khumbuka swaku leswo aswi fanelanga swihi sivela kuyendlela van’wana swilo swa swinene.

Marie-Line: Ahi komba vamakwerhu swaku hi ni mhaka na vona. Hi mhaka leyo, ahiswi tiva swaku i ka swiyimu swihi leswi vapsali va lavaka munhu wa kuva pfuna kuvonelela vana kumbe kuyava teka axikola. Ahi kambela leswi ahili na swona akuva hiswi yendla, hi gama tinyika nkama wa kuva pfuna. Leswo swihi pfune kuyendla wunghanu lelikulu ni van’wana.

Hi yihi minkateko mingayi kuma hi kutirha lomu kungani xilaveko?

Jack: Ntirho wa nkama hinkwawu wuhi yendle hi tsaka hintamu. Wuhi nyike mukhandlo wa kutiphina hi leswi Yehovha angaswi yendla. Hambi leswi ahini swikarhato, hini kurhula ambilwini hikusa haswi tiva swaku hi pfuna vanhu va Xikwembu kun’wana ni kun’wana laha hinga kona.

Ankama anahali mumpsha, ni pfaleliwe djele a Guiana Francesa hi mhaka leswi ninga yala kuva musonchwa. Aningase tshama niswi pimisa swaku siku lin’wana ninga tlhela niya kona tani hi misiyinariyu lweyi a pfumeleliweke kuyendzela madjele. Hakunene, Yehovha i munyiki wa minkateko!

Marie-Line: Lexini tsakisaka hintamu i kutirhela van’wana. Ha tsaka hi leswi hinga ka ntirho wa Yehovha. Leswo swi tiyise wukati la hina. Minkama yin’wana Jack ani kombela kuva hi rhamba vatekani lava lavaka kutiyisiwa leswaku vata dla na hina. Ni tolovela kumubyela leswi: “Na mina ani pimisa swoleswo!” Aswi tolovelekile kuva hi pimisa hi minchumu ya kufana.

Jack: Swoswi nyana naha kutsumbula swaku ni ni mavabyi ya Câncer de próstata. Hambi leswi Marie-Line a kalaka angaswi rhandzanga kutwa leswo, nimu byele leswi: “Murhandziwa, anise guga hintamu. Kambe hambi loko a no fa swoswi, aswitani tsakisa kutiva swaku ni yendle swilo swa kutala swa lisima ka wutomi la mina hi kurhangisa ntirho wa Yehovha. — Gen. 25:8.

Marie-Line: Yehovha ahi nyike mintirho ya kutala leyi ahinga pimisi swaku hinga yi kuma. Kuvula ntiyiso, wutomi la hina li tale hi swilo swa kahle. Leswi hi tshembaka Xikwembu hi kuhelela, kun’wana ni kun’wana laha Nhlengeletanu yi hi rhumaka kona, hi tinyimisele kufamba.