1. Hi wahi madjondzelo lawa Makwerhu Russell ni vanghanu va yena avama tirhisa naswona hi mhaka muni ama li manene?

KUTLULA 100 wa malembe lawa manga hundza, Charles T. Russell ni vadjondzi van’wana va Bibele lava avali vanghanu va yena, va sungule kuhamba va tlhangana. Ava kambisisa leswi Bibele liswi djondzisaka hi Yehovha Xikwembu, hi Yesu Kreste, leswi yendlekaka hi lavanga fa ni leswi liswi djondzisaka hi nkutsulu. Madjondzelo ya vona amanga karhati. Aku yendliwa xivutiso, va gama hinkwavu va kambisisa tindzimana leti vulavulaka hi xivutiso lexi. Hi wugamu, ava tsala leswi vangaswi twisisa. Yehovha ava pfunile kutwisisa tidjondzo ta lisima ta Bibele letinga ta lisima ni namuntlha.

2. I mpsini leswi yendlaka swaku minkama yin’wana hiva ni matwisiselo yokala manga li wona ya wuprofeta la Bibele?

² Kambe vadjondzi va Bibele ava hlwelanga kutsumbula swaku swi karhata hintamu kutwisisa wuprofeta la Bibele kutlula kutwisisa tidjondzo ta Bibele. Hi mhaka muni? Hi mhaka minkama yotala wuprofeta li twisisiwa loko li hetiseka kumbe loko se li hetisekile. Kambe xivangelo xin’wana hi lexi: Akuva hili twisisa kahle wuprofeta, hi fanele hi kambisisa ntsutsu wa lona hinkwawu. Loko ho kambisisanyana switsongo hi lona hi tshika swin’wana, hitava ni matwisiselo ya kukala manga li wona. Swi tikomba ingaku hi swona swinga yendleka ka wuprofeta linga ka buku la Yuwele. Ahi kambisiseni wuprofeta leli hita vona swaku hi mhaka muni swi laveka kuva hi cinca matwisiselo ya hina.

3-4. Kuta fikela swoswi, hi wahi matwisiselo lawa hingana wona hi Yuwele 2:7-9?

³ Lerha Yuwele 2:7-9. Yuwele a profete swaku tinjiya kumbe  mintete, ayita hahlula tiko la Israyele. Leswi yingani matinyu ya kufana ni ya ngonyama, yi hahlulela hinkwaswu leswi yiswi kumaka! (Yuw. 1:4, 6) Kuhundze malembe ya manyingi nahi twisisa swaku wuprofeta leli li vulavula hi vanhu va Yehovha lava tamaka va chumayela kufana ni mintete leyi swi kalaka swinga koteki kuyi nyimisa. Ahi twisisa swaku antirho lowu wu hahlulela “tiko” kumbe vanhu lava fumiwaka hi varhangeli va wukhongeli. *

⁴ Matwisiselo lawa ma twala loko hi lerha ntsena Yuwele 2:7-9. Kambe loko hi kambisisa ntsutsu wa wuprofeta hinkwalu, hi vona swaku swa twala kuva hi cinca matwisiselo ya hina. Ahi voneni 4 wa swivangelo leswihi yendlaka hi cinca.

5-6. a) Hi xihi xivutiso lexi salaka loko hi kambisisa Yuwele 2:20? b) Hi xihi xivutiso lexi salaka loko hi kambisisa Yuwele 2:25?

⁵ Xa kusungula, vona leswi Yehovha angaswi vula hi khombo la mintete. A te: “Lweyi a taka hi le norte, [mintete] nitamu hlongola kule na n’wina!” (Yuw. 2:20) Loko mintete yi fanekisela Timboni ta Yehovha leti yingisaka Yesu hi kuyendla vadjondzisiwa, hi mhaka muni Yehovha ayi hlongola? (Ezek. 33:7-9; Mat. 28:19, 20) Swa tikomba swaku Yehovha anga hlongoli vagandzeli va yena, kambe a hlongola lava va hluphaka vanhu va yena.

⁶ Swoswi ahi kambisiseni xivangelo xa wumbirhi ka Yuwele 2:25. Ka ndzimana leyi, Yehovha a li: “Nitava hakelela malembe lawa ntlawa wa mintete, ntete lowu kalaka timpapa, ntete lowu wonhetelaka ni ntete lowu phorhaka, swinga hlasela masimu, kunga vuthu la mina leli kulu ningali rhumela ka n’wina.” Vona swaku Yehovha a tshembisa ‘kuhakela’ leswinga wonheteliwa hi mintete. Loko mintete yi fanekisela vachumayeli, hi mhaka muni kuvuliwa swaku mahungu lawa vama chumayelaka amata wonhetela? Kambe mahungu ya kutsakisa ma ponisa vanhu ma tlhela ma yendla swaku vanhu va kuyendla swa kubiha vangahaswi yendli. (Ezek. 33:8, 19) Leswo i minkateko ka vona!

7. Ka Yuwele 2:28, 29, marito lamage “loko swilo leswi swi yendlekile” ma lava kuvula yini?

⁷ Lerha Yuwele 2:28, 29. Xivangelo xa wunharhu, i kulandzelelana ka swiyendlakalo swa wuprofeta leli. Vona swaku Yehovha a li: “Loko swilo leswi swi yendlekile, nita chululela moya wa mina ka vanhu va tinxaka hinkwatu.” Kunga leswi, loko mintete yi hetile ntirho wa yona. Se loko mintete kuli vachumayeli va Mfumu wa Xikwembu, swi yendlekisa kuyini kuva Yehovha a chulula moya wa kukwetsima loko se va hetile ntirho wa kuchumayela? Phela avangataswi kota kuchumayela mahungu ya kutsakisa hi malembe ni malembe na va hluphiwa hi vanhu va tlhela va tsimbisiwa loko Xikwembu axingava pfuni hi kutirhisa moya wa xona wa kukwetsima.

8. Mintete leyi kuvulavuliwaka hi yona ka Nhlavutelo 9:1-11 yi fanekisela yini? (Vona xifaniso ka pajina la kusungula.)

⁸ Lerha Nhlavutelo 9:1-11. Swoswi ahi buleni hi xivangelo xa wu-4. A khale ahi fananisa makhombo manga ka buku la Yuwele ni ntirho wa kuchumayela mahungu ya kutsakisa, lowu kunga profetiwa ha wona ka buku la Nhlavutelo. A wuprofeta leli li vulavula hi mintete ya yinyingi, leyinga ni makara ya vanhu naswona yi ni swilembe swa woru ka tinhloko ta yona. (Nhla. 9:7) Ti hlupha ‘vanhu lavangaliki ni mfungu wa Xikwembu mimombyeni ya vona’ hi nkama wa kuringana 5 wa  tihweti, kunga nkama lowu hi ntolovelo mintete hi hanyaka wona. (Nhla. 9:4, 5) Leswo swi tikomba naswi tlhamusela ntirho lowu yendliwaka hi vatotiwa va Xikwembu. Hi xivindzi va chumayela kuyavanyisiwa ka misava leyi loku kutaka hi ka Xikwembu. Leswo swi yendla leswaku vanhu hinkwavu lava seketelaka mahanyelo ya misava leyi va nyenyentseka.

9. Hi kwini kuhambana ka mintete leyinga voniwa hi Yuwele, ni leyinga voniwa hi Yohane?

⁹ I ntiyiso swaku kuni minchumu ya kufana ka wuprofeta lelinga ka Nhlavutelo ni lelinga ka buku la Yuwele. Kambe kuni kuhambana ka kukulu. Pimisa hi leswi: Ka wuprofeta la Yuwele, amintete yi wonhetela hinkwaswu leswinga masin’wini. (Yuw. 1:4, 6, 7) Ka xivono xa Yohane, a mintete yi byeliwa swaku ‘yingawonhi byanyi la laha misaveni’. (Nhla. 9:4) A mintete leyinga voniwa hi Yuwele yita hi norte. (Yuw. 2:20) Kasi leyinga voniwa hi Yohane yita hi mugodini. (Nhla. 9:2, 3) A mintete leyinga voniwa hi Yuwele ya hlongoliwa. Kasi ka Nhlavutelo ayi hlongoliwe, kambe yi pfumeleliwa kuhetisa ntirho wa yona. Akuna nchumu ka Bibele xi kombaka swaku Yehovha angayi tsakeli. — Vona kwadru lelinge: “ Wuprofeta leli Vulavulaka hi Mintete — Kuni Kufananyana Kambe la Hambana.”

10. Hi wahi Matsalwa lawa ma kombisaka swaku a mintete leyi kuvulavuliwaka ha yona ka Yuwele, ya hambana ni leyi kuvulavuliwaka ha yona ka Nhlavutelo?

¹⁰ Kuhambana ka kukulu loku hi kuvonaka ka wuprofeta leli kuhi yendla hi twisisa swaku a li yelani. Leswo swi vula swaku mintete leyi kuvulavuliwaka ha yona ka Yuwele ayi fani ni  leyi kuvulavuliwaka hi yona ka buku la Nhlavutelo. Leswo aswi hlamalisi hikusa ka Bibele nchumu xin’we xingaha fanekisela minchumu ya kuhambana. Hi xikombiso, ka Nhlavutelo 5:5, kuvuliwa swaku Yesu i ‘Nghonyama ya lixaka la ka Yuda’, kuve ka 1 Petro 5:8, kuvuliwa swaku Davulosi i “nghonyama leyi bhongaka”. Swivangelo swa 4 leswi hinga bula hi swona swihi yendla hi vona swaku hi fanele hi yampsisa matwisiselo ya hina ya wuprofeta leli. Se hi wahi matwisiselo ya swoswi ya wuprofeta leli?

11. Yuwele 1:6 na Yuwele 2:1, 8, 11 yihi pfunisa kuyini kutwisisa leswi mintete yi fanekiselaka swona?

¹¹ Loko hi kambisisa wuprofeta la Yuwele, hi twisisa swaku ali vulavula hi kuhlaseliwa hi nyimpi. (Yuw. 1:6; 2:1, 8, 11) Yehovha a vule swaku a ata tirhisa “vuthu lelikulu” (masochwa ya Babilona) akuva a khatisa Vaisrayele lava kalaka vanga yingisi. (Yuw. 2:25) A masochwa lawa ma vitaniwa vuthu la “le norte” hi mhaka leswi Vababilona ava ta hlasela Israyele nava ta hi norte. (Yuw. 2:20) Vuthu leli li fanisiwa ni mintete ya yinyingi leyi tirhaka hi kutwanana. Loko a vulavula ha yona, Yuwele a te: “Mun’wana ni mun’wana a kongoma phambeni ka ndlela ya yena. . . . Va dumela doropa va nghena, va tsutsuma hehla ka khumbi. Va khwela henhla ka tiyindlo, va nghena hi majanela kufana ni vayivi”. (Yuw. 2:8, 9) Pimisa hi leswi: Hinkwaku kuni masochwa, akuna ka kutumbela. Hambi woya kwini vataku kuma.

12. Li hetisekise kuyini vuprofeta la Yuwele hi mintete?

¹² Hi 607 A.E.C., Vababilona (kumbe Vakalidiya) va hlasele Yerusalema kufana ni mintete. Bibele li li: “Hosi ya Vakalidiya, yi fika yi dlaya vampsha va vona hi xipada atempeleni; angava tsetselelanga vafana ni vanhwanyana, ni va kuguga ni lava vabyaka. Xikwembu ximu nyike hinkwaswu mandleni ya yena. A hisa yindlo ya Xikwembu xa ntiyiso, a diliza khumbi la Yerusalema, a hisa swihondzo hinkwaswu swa Yerusalema hi ndzilu a tlhela a helisa hinkwaswu swa lisima.” (2 Tikro. 36:17, 19) Loko Vababilona va hetile kuhlasela tiko, lavangaswi vona va te: “I rhumbi, akuna vanhu, akuna swiharhi, li nyiketiwe ka Vakalidiya.” — Yer. 32:43.

13. Yeremiya 16:16, 18 yi vula yini?

¹³ Loko se kuhundze 200 wa malembe na Yuwele a profetile, Yehovha a tirhise Yeremiya akuva a profeta swin’wana hi kuhlasela koloko. A vule swaku vahlaseli avata lavetela Vayisrayele hinkwavu lava ava yendla swilo swa kubiha, va va khoma. “‘Nita vitana vaphasi va tinhlampfi’ ‘vatava phasa. Ndzhaku ka leswo, nita vitana vahloti va kutala, vatava hlota ka tinhava hinkwatu, ni ka maganga hinkwawu ni ka timhakwa ta maribye. . . . Nitava hakelisa hi kuhelela hi mhaka ya swihoxo ni swidjoho swa vona’”. Vayisrayele lava avanga tisoli avangataswi kota kutumbela leswaku vanga khatisiwi hi Yehovha. — Yer. 16:16, 18.

14. Yuwele 2:28, 29 yi hetiseke nkama muni?

¹⁴ Yuwele swoswi ahi byela mahungu ya kutsakisa. A li a tiko lita tlhela li pswala mihandzu. (Yuw. 2:23-26) A tlhele a vula swaku ka nkama lowu awuta landzela, akuta va ni swotala leswi aswi ta pfuna vanhu kuyaka ni kutiyisa wuxaka la vona na Yehovha. “Nita chululela moya wa mina ka vanhu va tinxaka hinkwatu. Kutani vana va n’wina va vafana ni va tintombhi vata profeta. . . .  Hambi ka swikarawa swa mina swa xinuna ni swa xisati nitava chululela moya wa mina.”  (Yuw. 2:28, 29) Loko Vayisrayele va tlhelela a tikweni la vona la mapswaliwa, ava tekelanga kuva ni moya wa Xikwembu. Kambe kuhundze malembe ya manyingi aze hi lembe la 33 E.C. Hiswi tivisa kuyini?

15. Hi kuya hi Mintirho 2:16, 17, hi kwihi kucinca loku Petro angaku yendla ka marito ya Yuwele 2:28, 29? Leswo swi vula yini?

¹⁵ Hi kupfuniwa hi moya wa kukwetsima, Petro a vule swaku Yuwele 2:28, 29 ayi yelana ni leswi aswi yendleka hi siku lolelo la Pentekoxta. Kolomu ka ma 9 hora, Xikwembu xi nyikele moya wa xona wa kukwetsima naswona lava vangawu yamukela va sungule kuvulavula “mintirho leyikulu ya Xikwembu”. (Mint. 2:11) Hi kupfuniwa hi moya wa kukwetsima, Petro a cincenyana marito ya muprofeta Yuwele. Waswi vona swaku a cince yini? (Lerha Mintirho 2:16, 17.) Petro anga tirhisanga marito lamange: “Loko swilo leswi swi yendlekile” kambe a tirhise lamange: “Hi masiku ya makumu” na a kombetela ka masiku ya wugamu ya xiyimu xa xiyuda. Leswi swi vula swaku a kuta hundza nkama wa kuleha na wuprofeta la Yuwele linga se na hetiseka.

16. a) Hi nkama wa vapostolo, moya wa kukwetsima wuva pfunise kuyini Vakreste ka ntirho wa kuchumayela? b) Moya wa kukwetsima wuhi pfunisa kuyini ka ntirho wa kuchumayela namuntlha?

¹⁶ Loko Xikwembu xi chulule moya wa xona wa kukwetsima ka Vakreste va nkama wa vapostolo, va sungule kuchumayela mahungu ya kutsakisa amisaveni hinkwayu. A nkama Pawulo anga tsalela Vakolosa hi lembe la 61 E.C., a vule swaku mahungu ya kutsakisa ‘matwalisiwile ka swivumbiwa hinkwaswu leswinga hansi ka tilo’. (Kol. 1:23) Hi kupfuniwa hi moya wa kukwetsima ntirho wa kuchumayela wuya wu kula amasikwini ya hina. Mahungu ya kutsakisa se ma chumayeliwe “kuyafika makun’wini ya misava.” — Mint. 13:47;  vona kwadru lelinge: “ Nita Chululela Moya wa Mina.”

17. Kucince yini ka matwisiselo ya wuprofeta la Yuwele leli vulavulaka hi mintete?

¹⁷ Ku cince yini? Swoswi se hali twisisa wuprofeta lelinga ka Yuwele 2:7-9. Hinga vula swaku tindzimana leti, ati vulavuli hi ntirho wa kuchumayela, kambe ti vulavula hi kudumeliwa ka Yerusalema hi Vababilona hi lembe la 607 A.E.C.

18. I mpsini swi kalaka swinga cincanga ka vanhu va Yehovha?

¹⁸ Impsini swi kalaka swinga cincanga? Vanhu va Xikwembu va tama va chumayela mahungu ya kutsakisa misaveni hinkwayu hi mayendlela ya kuhambanahambana. (Mat. 24:14) Aku na mfumu wa ku wungahi tsimbisa kuyendla ntirho wa kuchumayela. Nakambe leswi Yehovha ahi katekisaka, hi tama hi chumayela mahungu ya kutsakisa nahinga chavi nchumu kutlula minkama hinkwayu! Hi kutiveka hansi, hi kombela Yehovha akuva ahi pfuna kutwisisa wuprofeta la Bibele nahi tshemba swaku atahi fambisa “ndleleni hinkwayu ya ntiyiso” hi nkama wa kona. — Yoh. 16:13.