1-2. Yesu a alava kuvula yini hi marito manga ka Yohane 4:35, 36?

YESU a afamba ka masimu lawa timbewu takona ati tikomba na taha ku mila. (Yoh. 4:3-6) Akuta hundza 4 wa tiwheti leswaku kufika nkama wa kutshovela. Leswi Yesu angaswi vula aswi tikomba swinga na nhloko loko a ku: “Tlakusani mahlo milanguta masimu mawupfile kutshoveliwa.” (Lerha Yohane 4:35, 36.) A alava kuvula yini hi marito lawa?

² Swi tikomba na Yesu a avulavula hi kuhlengeleta vanhu kunga li kutshovela masimu. Vona leswinga yendleka na Yesu angasema vula marito lawa. Hambi leswi Vayuda avanga hanyisani ni Vasamariya, Yesu a ahaku chumayela wansati wa Musamariya. Naswona wansati yelweyo amu yingiselile. Ankama Yesu anga vulavula hi masimu lawa ama wupfile leswaku ma tshoveliwa, akuta xitshungu xa Vasamariya lava avamu twile wansati lweyi na a vulavula hi Yesu, naswona ava lava kudjondzisiwa hi Yesu. (Yoh. 4:9, 39-42) Ntlhamuselo yin’wana ya Bibele yi li: “Akuva vanhu lava va tile hi kukahlula leswaku vata djondzisiwa hi Yesu . . . swi kombisa swaku ava fana ni masimu lawa se ama wupfile leswaku ma tshoveliwa.”

3. Kuva ni mavonelo ya kufana ni ya Yesu hi vanhu, switaku yendla u chumayelisa kuyini?

³ Uva vonisa kuyini vanhu lava uva chumayelaka? Uva vona nava fana ni masimu lawa se manga wupfa leswaku ma tshoveliwa? Loko kuli leswo, u fanele u yendla swilo leswi swa 3: Xa kusungula, u fanele u chumayela hi xihantla. A nkama wa kutshovela i wutsongo. Akuna nkama wa kutlanga. Xawumbirhi, u fanele u tsaka loko u vona vanhu va yingisa mahungu ya kutsakisa. Bibele li vula swaku vanhu va tsaka hi nkama wa kutshovela. (Esa. 9:3) Xa wunharhu, u fanele u vona mun’wana ni mun’wana wa lava uva chumayelaka na ali munhu lweyi angata vaka mudjondzisiwa. Leswo switaku yendla u cinca machumayelelo  ya wena akuva u vulavula hi leswi swimu tsakisaka.

4. Hita djondza yini hi mupostolo Pawulo?

⁴ Swinga yendleka van’wana va valandzeli va Yesu ava pimisa swaku Vasamariya avenge tshuki va va vadjondzisiwa va Yesu. Kambe yena a angava vonisi xileswo. A ava vona na va tava vadjondzisiwa. Na hina hi fanele hi vona vanhu va teritoriyu la hina na va li vanhu lava vangata vaka vadjondzisiwa va Kreste. Mupostolo Pawulo ahi vekele xikombiso xa kahle ka mhaka leyi. Hinga djondza yini ka yena? Ka nhlokomhaka leyi hita vona swaku 1) a aswi kotisa kuyini kutiva leswi lava a ava chumayela ava kholwa ka swona, 2) a aswi kotisa kuyini kuvona leswi avaswi rhandza, ni swaku 3) aswi kotise kuyini kuvona swaku va tava vadjondzisiwa va Kreste.

5. Hi mhaka muni Pawulo a anga chavi kuchumayela amasinagogeni?

⁵ Minkama yinyingi Pawulo a achumayela Vayuda amasinagogeni. Hi xokombiso, ka masinagoga ya Tesalonika, “hi masiku manharhu ya Savata ahlamulana na vona [Vayuda] hi kulandza Matsalwa”. (Mint. 17:1, 2) Swi tikomba na Pawulo a anga chavi kuchumayela amasinagogeni. Yena a akulele ka Vayuda. (Mint. 26:4, 5) Pawulo a ava tiva kahle Vayuda. Leswo swimu pfunile kuva chumayela na anga chavi nchumu. — Filp. 3:4, 5.

6. Vanhu lava Pawulo a ava chumayela ka mabazara ya Atena ava hambanise kuyini ni lava a ava chumayela masinagogeni?

⁶ Loko vakaneti vamu hlongola a Tesalonika ni Bereya, Pawulo aye Atena. Ni kohala “loko ali sinagogeni, ahlamulana ni Vayuda ni lavachavaka Xikwembu”. (Mint. 17:17) Kambe loko a chumayela abazara se a akumana ni vanhu va kukala vanga fani ni lava a ava tolovelile. Van’wana ka vona ava li vativi va filozofiya, kasi van’wana ava li vamatiko, lava ava vona rungula la Pawulo na ku li ‘djondzo leyimpsha’. Vamu byele leswi: “Ufikisile timhaka letohlamalisa tindleveni ta hina”. — Mint. 17:18-20.

7. Hi kuya hi Mintirho 17:22, 23, i yini leswi Pawulo angaswi yendla akuva a cincacinca machumayelelo ya yena?

⁷ Lerha Mintirho 17:22, 23. Leswi Pawulo a achumayelisa xiswona vamatiko a Atena aswinga fani ni leswi a achumayelisa xiswona Vayuda amasinagogeni. Swinga yendleka Pawulo a pimisile hi leswi vanhu va Atena ava kholwa ka swona. Aswi langutisisile swilo leswi avali na swona, a tlhela a zama kutwisisa minkhuva ya vona ya wukhongeli. Loko a vulavula hi Matsalwa a sungule hi swilo leswi aaswi tiva swaku vata hantla vaswi pfumela. Mutsali mun’wana  wa Bibele a vule leswi: “Leswi [Pawulo] aali Muyuda lweyi anga Mukreste, a aswi tiva swaku Vagriki va vamatiku avanga gandzeli Xikwembu xa ‘ntiyiso’ lexi axi gandzeliwa hi Vayuda lavanga Vakreste. Kambe a zame kuva pfuna kutwisisa swaku avaxi tiva Xikwembu lexi a avulavula ha xona.” Pawulo a atinyimiselile kutwananisa rungula la yena ni xiyimu xa vona. A byele va Atena swaku a rungula la yena alita hi ka “Xikwembu lexingativiwiki” lexi ava gandzela xona. Hambi leswi vamatiku avanga tolovelananga ni Matsalwa, Pawulo anga zanga a pimisa swaku vange tshuki va va Vakreste. Kuhambana ni leswo, a ava vona na va fana ni masimu lawa manga wupfa kuva ma tshoveliwa, naswona a acincacinca machumayelelo ya yena.

8. a) I yini xingaku pfunaka kutiva leswi vanhu va teritoriyu la wena va kholwaka ka swona? b) Uta kuyini loko munhu aku byela swaku wa khongela?

⁸ Kufana na Pawulo, langutisisa leswinga matlhelweni. Zama kuvona swilo leswingataku pfuna kutwisisa leswi vanhu va teritoriyu la wena va kholwaka ka swona. Vona leswi n’winyi wa munti angaku sasekisisa xiswona kaya ka yena kumbe movha wa yena. A Vito la yena, mayambalelo, kumbe mavulavulelo ya yena ma komba swaku i wa kereke muni? Unga yendla yini loko aku byela swaku wa khongela? Makwerhu mun’wana lweyi a vitaniwaka Flutura, lweyi anga mupfuli wa ndlela wa kuhlawuleka, a li loko munhu amu byela swaku wa khongela amu byela leswi: “A ni telanga kutaku sindzisa kukholwa ka leswi mina niswi kholwaka, kambe ni tele kuta bula na wena hi mhaka leyi . . . .”

9. Unga yendla yini kuva u bulisana ni munhu lweyi ange wa khongela?

⁹ Unga bula hi yini ni munhu lweyi a khongelaka? Zama kuvona swilo leswi wena u pfumelelanaka na yena ka swona. Swinga yendleka a gandzela Xikwembu xin’we ntsena, naswona a kholwa ka leswaku Yesu i Muponisi wa vanhu. Nakambe angahava a kholwa swaku wubihi lelinga kona namuntlha li kusuhi ni kuhela. Tirhisa leswi u pfumelelanaka na yena ka swona akuva umu komba rungula la Bibele hi ndlela leyingatamu tsakisa.

10. Hi fanele hi zama kuyendla yini naswona hi mhaka muni?

¹⁰ Khumbuka swaku swinga yendleka vanhu vanga kholwi ka hinkwaswu leswi djondzisiwaka akerekeni. Kutani loko se u kote vona swaku a khongela kereke muni, zama kutiva swaku yena a kholwa ka yini. Mupfuli mun’wana wa ndlela wa Australia a vitaniwaka David a te: “Vanhu vanyingi namuntlha wa siku va patsela tidjondzo ta kereke ni filozofiya.” Donalta wa Albania a li: “Van’wana lava hi kumanaka na vona va vula swaku va khongela. Kambe va gama vahi byela swaku ava kholwi ka Xikwembu.”  Misiyonariyu mun’wana wa Argentina a vone swaku vanhu van’wana va kholwa ka Swikwembu swinharhu ka xin’we. Kambe ava kholwi swaku Papayi, N’wana ni moya wa kukwetsima i Xikwembu xin’we. A li: “Loko ni khumbuka swaku munhu lweyi ni bulaka na yena anga kholwi ka hinkwaswu leswi a djondzisiwaka kerekeni ka yena, swani vevukela kubula na yena hi leswi hi pfumelelanaka ka swona.” Zama kuvona leswi vanhu va kholwaka ka swona. Hi kuyendla leswo, uta fana na mupostolo Pawulo, lweyi anga te: ‘nitiyendlile hinkwaswu ka hinkwavu’. — 1 Kor. 9:19-23.

11. Hi laha swi kombisiwaka ha kona ka Mintirho 14:14-17, Pawulo ava chumayelise kuyini vanhu va Listra?

¹¹ Lerha Mintirho 14:14-17. Pawulo a aswi vona swaku vanhu lava a ava chumayela ava rhandza yini, naswona a atwananisa machumayelelo ya yena ni leswi vaswi rhandzaka. Hi xikombiso, ka xitshungu lexi anga vulavula na xona aListra, van’wana avama tivanyana Matsalwa, kasi van’wana avanga tivi nchumu hi wona. Hi mhaka leyo, Pawulo a tirhise mavulavulelo ya kuvevuka akuva hinkwavu vama twisisa. A vulavule hi kutshovela masimu lamanga bindzula kahle ni kukota kutiphina hi wutomi. A tirhise marito ni swikombiso leswi vayingiseli va yena avata hantla vaswi twisisa.

12. Ungaswi tivisa kuyini leswi vanhu vaswi rhandzaka? Naswona unga yendla yini leswaku u titwananisa na vona loko u chumayela?

¹² Tirhisa wutlhari kuva u kota kuvona leswi vanhu va teritoriyu la wena vaswi rhandzaka u tlhela u titwananisa na vona loko u chumayela. Ungaswi tivisa kuyini leswi n’winyi wa munti aswi rhandzaka loko u nghena kaya ka yena? Ni kola swi lava langutisisa leswinga matlhelweni. Swinga yendleka na a sasekisa jaradi, na a lerha buku, a lunghisa movha kumbe na a yendla swin’wana. Kumbexana ungaha sungula mabulu hi kuvulavula hi leswi aswi yendlaka. (Yoh. 4:7) A mpahla yingahaku byela nchumu hi munhu. Yingahaku byela swaku a ta hi kwini, a tirha kwini kumbe a rhandza mintlango muni. Gustavo a li: “Ni sungule kubula ni djaha la 19 wa malembe, leli ali yambale xikipa lexi axi ni mufoto wa muyimbeleli wa ndhuma. Nimu vutisile hi muyimbeleli lweyo a gama ani byela swaku hi mhaka  muni a amu rhandza. Mabulu ya hina ma yendle leswaku hi sungula djondzo ya Bibele naswona swoswi se i Mboni ya Yehovha.”

13. Unga yendlisa kuyini leswaku munhu a tsakela djondzo ya Bibele?

¹³ Loko u lava kusungula djondzo ya Bibele ni munhu, mu yendle aswi vona swaku a djondzo ya tsakisa. Mu kombi swaku leswi angataswi djondza switamu pfunisa kuyini. (Yoh. 4:13-15) Hi xikombiso, makwerhu mun’wana waxisati lweyi a vitaniwaka Poppy, a rhambiwile hi wansati mun’wana lweyi a akombisa kutsakela leswaku a nghena ndlwini. Loko a nghenile, a vone papela akhumbhini leli ali kombisa swaku wansati lweyi a ali prisora. Poppy amu byele swaku na hina hi djondzisa vanhu hi kutirhisa Bibele ni mintlhanganu ya hina. Wansati lweyi a pfumelile kudjondza Bibele naswona hi mundzuku ka kona a ye mintlhanganwini. Loko se kuhundze masikunyana a ye ka asembleya la sirkwitu. Loko kuhundze lembe, a tsakamisiwile. Se tivutisi: ‘Va rhandza yini lava niva tlhelelaka? Ningava tlhamuselisa kuyini leswi djondzo ya Bibele yi yendlisiwaka xiswona leswaku vayi tsakela?’

14. Unga yendla yini kuva u djondzisa Bibele hi kuya hi munhu wa kona?

¹⁴ Loko se u sungule kudjondza Bibele ni munhu, lunghiselela hi kuya hi munhu lweyi u djondzaka na yena. Pimisa hi leswi ndjangu wa yena wunga tshamisa xiswona, leswi anga djondzisa xiswona xikola, leswi anga tshama aswi hanya, ni leswi aswi rhandzaka. A nkama u lunghiselelaka, pimisa hi matsalwa lawa ungatama tirhisa, mavhidiyo hambi hi mafoto lawa ungatama tirhisa leswaku umu djondzisa ntiyiso wa Bibele. Tivutisi leswi: ‘Ninga yendla yini kuva a tsakela leswi aswi djondzaka ni kutlhela ni khumba mbilu ya yena?’ (Swi. 16:23) Wansati mun’wana wa Albania lweyi a adjondzisiwa Bibele hi Flora wa mupfuli wa ndlela, a te: “Mina ani kholwi swaku vafi vata pfuka.” Flora angamu sindzisanga kukholwa swaku vafi vata pfuka. Flora a li: “Ni vone swaku a afanele a sungula hi kutiva Xikwembu lexi tshembisaka kupfuxa vafi.” Kusukela kolanu, ka djondzo yin’wana ni yin’wana ani vulavula ngopfu hi lirhandzu la Yehovha, wutlhari ni matimba lawa anga na wona. Hi kufamba ka nkama, wansati lweyi a sungule kukholwa swaku lavanga fa vata pfuka. Swoswi se i Mboni ya Yehovha leyi chumayelaka hi kuhiseka.

15. Hi kuya hi Mintirho 17:16-18, vanhu va Atena ava tshamise kuyini naswona hi mhaka muni Pawulo anga tshikanga kuva chumayela?

¹⁵ Lerha Mintirho 17:16-18. Pawulo anga zanga a pimisa swaku vanhu va Atena avenge cinci, hambi leswi ava gandzela swifaniso, ava yendla wugelegele va tlhela va kholwa ka filozofiya ya vahedeni. Nakambe Pawulo anga tshikanga kuva chumayela hambi leswi avamu rhuketela. Hambi leswi Pawulo kusunguleni a ali ‘musandzi, muxanisi ni mupfukeli’, a game ava Mukreste. (1 Tim. 1:13) Kufana ni leswi Yesu anga vona swaku Pawulo angava Mukreste, Pawulo na yena aswi vonile swaku vanhu va Atena na vona vanga va valandzeli va Kreste. Vhela va ve Vakreste. — Mint. 9:13-15; 17:34.

16-17. I yini leswi kombisaka swaku vanhu hinkwavu vanga va valandzeli va Kreste? Yendla xikombiso.

¹⁶ A nkameni wa vapostolo, vanhu va swiyimu hinkwaswu va ve vadjondzisiwa va Yesu. Loko Pawulo a tsalela Vakreste lava ava tshama aKorinto, kunga doropa la Grécia, a vule swaku van’wana abandleni ava tshame va va swigevenga, kasi van’wanyana ava li ni mahanyelo ya kubiha. A tlhele a ku: ‘Hi leswi van’wana va n’wina amili swona; kambe swoswi mibasisiwile’. (1 Kor. 6:9-11) Loko a ku li wena, awuta pimisa vanhu lava vanga cinca va va Vakreste?

 ¹⁷ Ni swoswi, kuni vanhu va vanyingi lava va cincaka leswaku va va valandzeli va Yesu. Hi xikombiso, Yukina mupfuli mun’wana wa ndlela wa kuhlawuleka a djondze swaku vanhu va minxaka hinkwayu vanga pfumela kutirhisa leswi vaswi djondzaka ka Bibele. Siku lin’wana a vone ntombhi yin’wana ya matatuwaji na yi yambale mpahla ya yikulu. Yukina a li: “A kusunguleni ni kanakanile, kambe ni game ni vulavula na yona. Ni tsumbule swaku i munhu lweyi a rhandzaka Bibele naswona ka matatuwaji ya yena aku ni tindzimana ta Tipisalema.” Ntombhi leyi yi sungule kudjondza yi tlhela yi ya mintlhanganwini. *

18. Hi mhaka muni hinga fanelanga hi yavanyisa vanhu?

¹⁸ Leswi Yesu anga vula swaku masimu ma wupfile kuva ma tshoveliwa, a anyimela swaku vanhu hinkwavu vamu landzela? Ahi swona. Matsalwa ama vulile swaku ahi hinkwavu ava ta pfumela ka yena. (Yoh. 12:37, 38) Yesu a aswi tiva leswinga ka timbilu ta vanhu. (Mat. 9:4) Hambi leswo, a a pimisa hi lava a aswi tiva swaku vatamu yingisa a tlhela ava chumayela hinkwavu hi kuhiseka. Leswi hina hi kalaka hingaswi koti kulerha timbilu ta vanhu, hi fanele hi tshika mukhuva wa kuyavanyisa vanhu kumbe teritoriyu. Handle ka leswo, hi fanele hi vona leswi vangaha vaka swona. Mark, misiyonariyu mun’wana wa Burkina Faso a te: “Vanhu lava ni pimisaka swaku vata djondza Bibele aze va tsakamisiwa, va tolovela kutshika. Kambe lava ni kalaka ningava pimiseli, va gama va tsakamisiwa. Ni djondze swaku i swinene kutshika moya wa Yehovha wuhi kongomisa.”

19. Hi fanele hiva vonisa kuyini vanhu lavanga ka teritoriyu la hina?

¹⁹ Loko hi languta ka teritoriyu la hina hingaha vona ingi ahi vanyingi lava fanaka ni timbewu letinga wupfa kuva ti tshoveliwa. Kambe khumbuka leswi Yesu angaswi byela vadjondzisiwa va yena. Masimu ma basile, leswi swi vula swaku ma wupfile kuva ma tshoveliwa. Vanhu vangaha cinca va va vadjondzisiwa va Kreste. Yehovha a vona vanhu lavangata va vadjondzisiwa na va li “swilo swa lisima”. (Hag. 2:7) Loko hi vona vanhu kufana ni leswi Yehovha na Yesu vava vonisaka xiswona, hita zama kutiva swaku va tshamise kuyini ni kutlhela hi tiva leswi vaswi rhandzaka. Hitava vona nava li vanhu lava vangata va vamakwerhu.