1. Hi wihi ntirho lowu Yehovha anga nyika vapsali?

Yehovha a yendle vatekani va kusungula na va ni kunavela ka kuva ni vana. Bibele li tiyisile loko li ku: “Vana i tshomba leli taka hi ka Yehovha”. (Pis. 127:3) Swi vula yini leswo? Ahinge munghanu wa wena aku kombela swaku umu vekela male ya yena ya yinyingi. Awuta titwisa kuyini? Kuswi lava awuta tsaka hileswi angaku tshemba. Kambe ungaha karhateka hi leswaku utayi veka kwini. Yehovha munghanu wa hina lwenkulu a nyike vapsali nchumu xa lisima hintamu kutlula male kuva vaxi vonelela. Ava nyike ntirho wa kuhlayisa vana va vona ni kuva yendla va tsaka.

2. Hi swihi swivutiso hingata bula hi swona?

² Hi mani lweyi a yendlaka xiboho xa leswaku vatekani va tava ni vana naswona vanga va ni vana loko swi te yini? Vapsali vanga yendla yini leswaku va pfuna vana kuva va tsaka awuton’wini? Ahi voneni matshinya ya minawu lamanga ka Rito la Xikwemu lamanga pfunaka vatekani lavanga Vakreste leswaku va yendla swiboho hi wutlhari.

3. a) Hi mani a faneleke a yendla xiboho xa leswaku vatekani va va ni vana? b) Hi wahi matshinya ya minawu lawa maxaka ni vanghanu va faneleke va pimisa hi wona?

³ Ka tindhawu tin’wana vanhu va nyimela leswaku lavaha kuchadaka va fanele va tekela kuva ni vana. Maxaka ni vanhu van’wana vangahava sindzisa leswaku va hantla va va ni vana. Makwerhu Jethro wa le Asia a li: “Van’wana ka lavanga ni vana abandleni, va sindzisa leswaku vamakwerhu lava kalaka vanga na vana va sungula kupsala.” Makwerhu mun’wana wa le Asia a vitaniwaka Jeffrey a te: “Van’wana vava byela leswaku  vata pfumala wa kuva hlayisa loko va guga.” Kambe vatekani va fanele va tiyendlela xiboho hi voxe amhakeni ya kuva ni vana. Lelo i wutihlamuleli la vona. (Gal. 6:5) Swa twisiseka kuva maxaka ni vanghanu va lava leswaku lava vahaku chadaka va va ni vana hikusa va navela leswaku va tsaka. Kambe va fanele vaswi twisisa leswaku xiboho xa kuva ni vana i xa vatekani. — 1 Tes. 4:11.

4-5. Hi swihi swivutiso swimbirhi leswi lava va lavaka kutekana va faneleke va bula hi swona, naswona hi wihi nkama wa wunene wa kubula hi swivutiso leswi? Hlamusela.

⁴ Vatekani lava yendlaka xiboho xa kuva ni vana va fanele va pimisa hi swivutiso leswimbirhi swa lisima: Xa kusungula, va tava ni vana loko swi te yini? Xa wumbirhi, va tava ni vana vangani? Hi wihi nkama wa wunene wa kubula hi swivutiso leswi? Naswona hi mhaka muni swivutiso leswimbirhi swi li swa lisima?

⁵ Lava va lavaka kutekana va fanele va bula hi mhaka ya vana na vangase na chada. Hi mhaka muni? Hi mhaka i swinene kuva va twanana ka mhaka leyi. Va fanele va kambisisa akuva va vona swaku va lunghekile kuva ni vana kumbe ava lunghekanga. Vatekani van’wana va vone naswi yampsa kunyima nyana anze kuhundza lembe kumbe malembe mambirhi na vangase va ni vana. Leswo swiva pfuna kuva va rhanga hi kutolovelana tani hi nuna na nsati. Swi tlhela swiva pfumelela kuva vanghanu na vangase va vapsali, hi mhaka kuhlayisa vana swi lava nkama ni ntamu. — Efe. 5:33.

6. Vatekani van’wana va bohe kuyendla yini hi mhaka ya minkama leyi hi hanyaka ka yona?

⁶ Vatekani van’wana lavanga Vakreste, va lange kutekelela xikombiso xa vana vanharhu va Nowa ni vasati va vona. Vatekani lavanharhu ava tekelanga kuva ni vana. (Gen. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pet. 2:5) Yesu a fanise minkama ya hina ni “masikwini ya Nowa” naswona akuna lexi xihi kanakanisaka swaku hi hanya ka “minkama ya kukarhata.” (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Hi kutiva leswo, vatekani van’wana va bohe kukala vanga vi ni vana leswaku va tinyiketela ka ntirho wa kuchumayela.

7. Matshinya ya minawu lama kumekaka ka Luka 14:28, 29 na Swivuriso 21:5, mangava pfunisa kuyini vatekani?

⁷ Loko va boha kuva ni vana, vatekani lavanga tlhariha va sungula hi kuhamba tikonta. (Lerha Luka 14:28, 29.) Vapsali lava wundleke vana vaswi tiva leswaku kukulisa vana swi lava male, swi lava nkama ni ntamu.  Hi mhaka leyo i swa lisima kuva vatekani va pimisa hi swivutiso leswi: ‘Swita lava leswaku hinkwerhu hi tirha akuva hita xava swilo leswi lavekaka andjangwini? Hini mavonelo ya kufana loko swita mhakeni ya swilo leswi lavekaka akaya? Loko hinkwerhu hi tirha, a n’wana ata sala na mani? Hi mani angata hlohlotela mapimisela ni swiyendlo swa yena?’ Loko vatekani va bula hi swivutiso leswi, vava va tirhisa marito lama kumekaka ka Swivuriso 21:5. — Lerha.

8. Hi swihi swikarhato leswi vatekani vangaha kumanaka na swona, kambe mulumuzana lweyi anga ni lirhandzu ata yendla yini?

⁸ Papayi na mamani va fanele va tinyika nkama ni ntamu lowu lavekaka akuva va hlayisa n’wana wa vona. Loko vatekani va tlhatamisa vana hi nkama wutsongo, swingahava karhatela kupfuna n’wana ha mun’we ha mun’we hi laha swi lavekaka ha kona. Vapsali lava vanga wundla swivanana hi nkama wun’we va vule leswaku swi tlhanyisa nhloko. Mamani wa kona anga tshama na a karhalile. Swingahamu tikela kukuma nkama wa kudjondza, kukhongela hambi kuli kuya ntirhweni wochumayela nkama ni nkama. Nakambe swingahamu tikela kuyingisela kahle mintlhanganu ni kuva a pfuneka ka yona. Kuvula ntiyiso, mulumuzana lweyi anga ni lirhandzu ata lwela kupfuna nsati wa yena kuhlayisa vana kungahava kaya kumbe amintlhanganwini. Hi xikombiso, nuna angaha pfuna nsati wa yena ka mintirho yale kaya. A fanele a lwela swaku hinkwavu va pfuneka ka Wugandzeli la Ndjangu. Nakambe a fanele a tinyika nkama wa kuhuma nsimu ni ndjangu wa yena nkama ni nkama.

9-10. Vapsali lava lavaka kupfuna vana va vona va fanele va yendla yini?

⁹ I mpsini leswi vapsali vangaswi yendlaka leswaku va pfuna n’wana wa vona kuva a djondza kurhandza Yehovha? Vapsali vanga va vhikelisa kuyini vana va vona ka mahanyelo ya kubiha ya misava? Ahi voneni leswi vangaswi yendlaka.

¹⁰ Kombela Yehovha leswaku aku pfuna. Ahi voneni xikombiso lexi Manowa ni nsati wa yena, lava ava tava vapsali va Samsoni vangahi vekela xona. Loko Manowa a tiva leswaku yena ni nsati wa yena va tava ni n’wana, a kombele Yehovha leswaku amu djondzisa kukulisa n’wana wa vona.

11. Vapsali vanga djondza yini ka xikombiso xa Manowa lexi kombisiweke ka Vaavanyisi 13:8?

¹¹ Nihad na Alma vale Bósnia, va djondze ka xikombiso xa Manowa. Va tlhamusela leswi: “Kufana na Manowa hi kombele Yehovha  leswaku ahi djondzisa kuva vapsali lavanene. Naswona Yehovha a hlamule xikhongelo xa hina hi kutirhisa Matsalwa, mabuku ya nhlengeletanu, mintlhanganu ya bandla ni makongresu.” — Lerha Vaavanyisi 13:8.

12. Yosefa na Mariya va veke xikombiso xihi ka vana va vona?

¹² Va djondzisi hi swiyendlo swa wena. Leswi uswi vulaka i swa lisima kambe vana va wena vata khumbiwa ngopfu hi swiyendlo swa wena. Hinga tiyiseka swaku Yosefa na Mariya va veke xikombiso lexinene ka vana va vona kupatsa na Yesu. Yosefa a atirha hi matimba leswaku a hlayisa ndjangu wa yena nakambe a tlhele a djondzisa ndjangu wa yena kurhandza kutirhela Yehovha. (Det. 4:9, 10) Hambi leswi akungali na nawu lowu awu sindzisa Yosefa kuva a famba ni ndjangu wa yena a Yerusama ‘lembe ni lembe’ leswaku wuya tlangela Paxkwa, kambe yena aswi yendlile. (Luk. 2:41, 42) Swinga yendleka vapsali van’wana a minkameni ya Yosefa va pimise swaku kufamba ni ndjangu aswinga fanelanga naswona aswita va dlela nkama ni male. Kambe Yosefa a arhangisa kugandzela Yehovha, hi mhaka leyo a djondzise vana va yena kuyendla leswi fanaka. Hambi hi Mariya aama tiva kahle Matsalwa. Hi marito ni swiyendlo a kombise leswaku a alava swaku vana va yena va rhandza Rito la Xikwembu.

13. Vapsali van’wana va xi tekelelise kuyini xikombiso xa Yosefa na Mariya?

¹³ Nihad na Alma lava hinga bula hi vona kusunguleni ava lava kutekelela xikombiso xa Yosefa na Mariya. Leswo swiva pfunise kuyini akuva va djondzisa n’wana wa vona a kurhandza Yehovha? Va te: “Hi mahanyelo ya hina, hi zame kukomba n’wana wa hina lisima la kuhanya hi kuyendla kurhandza ka Yehovha.” Nihad a tlhele a ku: “Hanyisa xileswi u lavaka leswaku n’wana wa wena a hanyisa xiswona.”

14. Hi mhaka muni vapsali va fanele va tiva vanghanu va vana va vona?

¹⁴ Djondzisa vana va wena kulanga vanghanu lavanene. Papayi na mamani va fanele va tiva swaku vana va vona va tlanga na mani ni leswaku va tlanga hi yini. Leswo swi vula kutiva swaku vana va bula na vamani ka interneti ni ka matelefoni ya vona. Lava va tlangaka ni vana va n’wina vanga khumba leswi va pimisaka xiswona ni leswi vaswi yendlaka. — 1 Kor. 15:33.

15. Vapsali vanga djondza yini ka xikombiso xa Jessie?

¹⁵ Vapsali vanga yendla yini loko kuli leswaku ava tolovelanga kutirhisa makomputadori kumbe matelefoni? Papayi mun’wana wale Filipinas lweyi a vitaniwaka Jessie a li: “Hina ahiswi tivi ngopfu kutirhisa tekinolojiya. Kambe leswo aswihi siveli kudjondzisa vana va hina hi makhombo lawa manga kona ka kutirhisa tekinolojiya.” Jessie angava tsimbisi vana va yena kutirhisa tekinolojiya hi mhaka leswi yena a kalaka angaswi tolovelanga kuyitirhisa. A te: “Nipfune vana va mina kuva va tirhisa matelefoni akuva va djondza lirimi la nyuwani, va lunghiselela mintlhanganu, ni kulerha Bibele siku ni siku.” Loko muli vapsali, mi tshama mi bula ni vana va n’wina hi rungula leli kumekaka jw.org^®, laha kunge “Vantshwa”, leli vulavulaka hi matirhiselo ya manene ya matelefoni, kurhumelana mamesaji ni kuposa mafoto? Mi kambisisile na vona mavhidiyo lamage: Wena ni Telefoni i Mani a Fumaka Munghanu? ni lelinge: Vana ni Wutlhari Aku Tirhiseni ka Ma Redes Sociais. * Mavhidiyo lawa mangaku pfuna kudjondzisa vana va wena kuva va tirhisa tekinolojiya hi wutlhari. — Swi. 13:20.

16. I yini leswi vapsali votala vangaswi yendla, naswona swiva pfunise kuyini?

 ¹⁶ Vapsali votala va titoloveta kulava nkama wa kuva vona ni vana va vona va kumana ni vamakwerhu lavanga swikombiso leswinene antirhweni wa Yehovha. Hi xikombiso, N’Déni na Bomine vatekani vale Costa do Marfim ava tolovela kurhamba Mudjikelezi leswaku a tshama kaya ka vona. N’Déni a te: “Leswi swive ni vuyelo la kahle ka n’wana wa hina. A sungule kuva mupfuli wa ndlela kumbe phayona naswona swoswi a tirha tani hi Mudjikelezi wa kupfaleta.” Swingo yini na wena u yendla leswi fanaka?

17-18. Vapsali va fanele va sungula kudjondzisa vana vona loko swite yini?

¹⁷ Sungula kuva djondzisa na vahali vatsongo. Swi kahle hintamu kuva vapsali va djondzisa vana va vona na vahali vatsongo. (Swi. 22:6) Swoswi ahi voneni xikombiso xa Timotiya lweyi hi kufamba ka nkama anga tirha na mupostola Pawulo. Ewunice mamani wa Timotiya, na Loyisi vhovho wa yena va sungule kumu djondzisa “kusukela vutsongwanini.” — 2 Tim. 1:5; 3:15.

¹⁸ Vatekani van’wana vale Costa do Marfim kunga Jean-Claude na Peace, va kote kudjondzisa 6 wa vana kuva va rhandza Yehovha ni kumu tirhela. Vaswi kotise kuyini? Va tekelele xikombiso xa Ewunice na Loyisi. Va li: “Hiva djondzise Rito la Xikwembu navaha li vatsongo, hi tekeli kusungula kuva djondzisa navahaku psaliwa.” — Det. 6:6, 7.

19. Swi vula yini kudjondzisa vana a Rito la Xikwembu hi ku phindaphinda?

¹⁹ Swi vula yini kudjondzisa vana va wena marito ya Yehovha “hi ku phindaphinda”? Swi vula kuva djondzisa ni kuva khumbukisa nkama ni nkama. Kuva va yendla leswo, vapsali va fanele va heta nkama wotala siku ni siku nava ni vana va vona. Minkama yin’wana vapsali swingahava tikela kudjondzisa nchumu xa xin’we ka vana. Kambe vapsali va fanele va lwela kuteka ntirho lowu na kuli mukhandlu wa kupfuna vana va vona kutwisisa Rito la Xikwembu va tlhela va li tirhisa.

20. Hlamusela leswaku Tipisalema 127 yinga hi pfunisa kuyini aku kuliseni ka vana?

²⁰ Va tivi kahle vana va wena. Pisalema 127 yi fanisa vana ni mimpaxwa. (Lerha Tipisalema 127:4.) Kufana ni leswi mimpaxwa yi yendliwaka hi swilo swo hambanahambana naswona  minkama yin’wana yi hambanaka, ni vana ava fani. Hi mhaka leyo, vapsali va fanele va langa leswi vangata djondzisa n’wana ha mun’we. Vatekani van’wana lava tshamaka aYisrayele, lavangaswi kota kupfuna vana va vona vambirhi akuva va kula na va tirhela Yehovha, loko va tlhamusela leswingava pfuna, va te: “Hina ahi djondzisa vana va hina ha mun’we ha mun’we.” Intiyiso leswaku lweyi a rhangelaka ndjangu a fanele a yendla xiboho xa leswi angatava djondzisaka xiswona vana va yena.

21. Yehovha angava pfunisa kuyini vapsali?

²¹ Minkama yin’wana vapsali va titwa naswiva karhatela kudjondzisa vana, kambe vana i tshomba leli taka hi ka Yehovha. Yena waswi lava kuva pfuna nkama ni nkama. A yingisa swikhongelo swa vapsali hi kuswi rhandza naswona a hlamula swikhongelo leswo hi kutirhisa Bibele, mabuku ya nhlengeletanu, ni hi kutirhisa vapsali lavanga kulisa kahle vana va vona.

22. Hi swihi swilo swa lisima leswi vapsali vangaswi nyikaka vana va vona?

²² Vanhu van’wana va vula swaku kulaveka 20 wa malembe akuva u kulisa n’wana kambe kuva mupsali aswi gameli lano. Swilo swa lisima kutlula hinkwaswu leswi vapsali vangaswi nyikaka vana va vona i lirhandzu, kutinyika nkama wa kuva na vona ni kuva djondzisa hi kutirhisa Bibele. Leswi vana vangata langa kuswi yendla hi djondzo leyi vangayi kuma ka vapsali aswingata fana. Hambi leswo, kutala ka lava vanga kulisiwa hi vapsali lava va rhandzaka Yehovha, va titwa kufana na Joanna Mae, makwerhu waxisati wale Asia lweyi anga te: “Loko ni khumbuka leswi vapsali va mina vanga ni djondzisa swona, swini yendla niva khensa hileswi vanga ni djondzisa kurhandza Yehovha. Avani psalanga ntsena kambe vani djondzise ni kuhanya wutomi lelinga ni xikongomelo.” (Swi. 23:24, 25) Vamakwerhu vo tala na vona va titwisa xileswo.