1. Hi swihi swikarhato leswi humelelaka vanhu va Yehovha?

AMISAVENI hinkwayu vanhu va Yehovha va kumana ni swikarhato swa kuvavisa swi tlhela swi tlhanyisa nhloko. Handle kokanakana leswo swa yendleka hambi ka bandla la wena. Vamakwerhu van’wana va vabya hintamu. Kasi van’wana va feliwile hi munhu lweyi vamu rhandzaka. Nakambe kuni lavanga tsemeka nhlana hi leswi munghanu kumbe xaka la vona li tshikeke kugandzela Yehovha. Van’wana va kumana ni timhangu ta ntumbuluku. Vamakwerhu lava hinkwavu va lava kutiyisiwa. Hingava pfunisa kuyini?

2. Hi mhaka muni minkama yin’wana mupostola Pawulo a alava kutiyisiwa?

² Mupostola Pawulo a kumane ni swikarhato hi kulandzelelana. (2 Kor. 11:23-28) Nakambe a afanele a tiyisela “muntwa nyameni”. Muntwa wa kona swingaha yendleka akuli mavabyi. (2 Kor. 12:7) Naswona a kumane ni ya kugodolisiwa hi Demasi, lweyi vanga tshama va tirha xikan’we, hi mhaka ya leswi Demasi anga “rhandza ngopfu swa misava leyi”. (2 Tim. 4:10) Hambi leswi Pawulo a ali Mukreste lweyi a totiweke lweyi anga ni xivindzi naswona a apfuna van’wana hi kuswi rhandza, kambe minkama yin’wana a ahela ntamu. — Rhom. 9:1, 2.

3. Hi vamani lavanga tiyisa Pawulo?

³ Pawulo a pfumelile kutiyisiwa ni kupfuniwa hi van’wana. Swi yendlise kuyini? Yehovha a tiyise Pawulo hi kutirhisa moya wa Yena wa kukwetsima. (2 Kor. 4:7; Filp. 4:13) Yehovha a tlhele amu tiyisa hi kutirhisa Vakreste van’wana. Pawulo a tsale swaku Vakreste van’wana vamu “tiyisile swinene.” (Kol. 4:11) Va tiyise Pawulo ivi vamu pfuna kutiyisela. Hi swihi  swilo swinharhu leswinga pfuna Vakreste lava kuva va kota kutiyisa Pawulo? Hingaxi tekelelisa kuyini xikombiso xa vona loko hi zama kutiyisa van’wana?

4. Aristarko aswi kombise kuyini swaku a ali munghanu wa munene ka Pawulo?

⁴ Aristarko, Mukreste wa Makedoniya, le aTesalonika, ave munghanu wa munene ka Pawulo. A ka kusungula lana kuvulavuliwaka hi Aristarko, hi nkama lowu Pawulo anga yendzela a Efesa ka liyendzo la yena la wunharhu. A nkama Aristarko anga famba na Pawulo, a khomiwe hi xitshungu. (Mint. 19:29) Hambi nkama lowu xitshungu xingamu tshika, anga chavanga ivi a muka kaya, kambe a tame a tshama na Pawulo. Loko se kukhalute tiwheti nyana, Aristarko a aha li na Pawulo hambileswi valala va Pawulo ava lava kumu dlaya. (Mint. 20:2-4) A nkama lowu Pawulo anga yisiwa djele aRhoma, kolomuya ka 58 E.C., Aristarko a ali na yena, naswona va kumane ni ya kutshovekeliwa hi boti na vali xikan’we ka liyendzo leli. (Mint. 27:1, 2, 41) Swi tikomba ingaku loko va fike a Rhoma va pfaleliwe xikan’we a djele. (Kol. 4:10) Aswihi hlamalise leswi Pawulo anga titwa na a tiyisiwile hi munghanu wa munene wa kufana ni lweyi.

5. Hi kuya hi Swivuriso 17:17, hinga yendla yini akuva hiva vanghanu va kutshembeka?

⁵ Kufana na Aristako, hinga kombisa swaku hi vanghanu va kutshembeka hi kuva kusuhi ni vamakwerhu, kunga li loko swilo swi famba kahle ntsena kambe ni “hi nkama wa maxangu.” (Lerha Swivuriso 17:17.) Vamakwerhu vangaha lava kutiyisiwa hambi loko se kukhaluta nkama wa kuleha na va kumane ni swikarhato. Hi xikombiso, France, * lweyi papayi wa yena anga fa hi Câncro, kugama kulandzela mamani wa yena loko kuhundze 3 wa tihweti a te: “Ni pimisa swaku swiyimu swa kukarhata swingahi yendla hi hlupeka nkama wa kuleha. Ni khensa swinene hileswi ninga ni vanghanu va kutshembeka lava vaswi khumbukaka leswaku nahali kuhluphekeni hambi leswi se kunga khaluta  nkama wawunyingi na vapsali va mina va luzile.”

6. Kutshembeka kutahi pfuna kuyendla yini?

⁶ Vanghanu votshembeka va tirhisa nkama ni ntamu wa vona leswaku va pfuna vamakwerhu. Hi xikombiso, makwerhu lweyi a vitaniwaka Pedro a byeliwe hi dotori swaku a ani mavabyi lawa amata kula hi nkama nyana ma tlhela mamu dlaya. Nsati wa yena Katarina a li: “Vatekani vokarhi abandleni vahi yise xibed’lela laha hingaya tsumbula mavabyi ya Pedro. Hi nkama lowo vahi byele swaku avatahi pfuna ka xiyimo lexo xa kukarhata naswona va ve na hina.” Hikakunene swa tiyisa kuva ni vanghanu va ntiyiso lavangahi pfunaka kutiyisela swikarhato!

7-8. Hi kuya hi Vakolosa 4:7-9, Tikiko aswi kombekise kuyini swaku aali munghanu wa ntiyiso?

⁷ Tikiko, Mukreste wale Rhoma ka xifundza xa Asiya, ave munghanu wa ntiyiso wa Pawulo. (Mint. 20:4) Kolomuya ka lembe la 55 E.C., Pawulo a lunghiselele minyikelo leyi ayita pfuna Vakreste vale Yudeya. Swi tikomba a siye Tikiko akuva a sala amu pfuna ka ntirho lowu wa lisima. (2 Kor. 8:18-20) Hi kufamba ka nkama, loko Pawulo a pfaleliwe djele aRhoma ka kusungula, Tikiko hi yena anga heleketa marungula ya Pawulo. A helekete mapapila ni marungula ya Pawulo lama tiyisaka ka mabandla ya Asiya. — Kol. 4:7-9.

⁸ Tikiko a tame ava munghanu wa ntiyiso ka Pawulo. (Tito 3:12) Ahi Vakreste hinkwavu va nkama lowuyani ava fana na Tikiko. Loko Pawulo a pfaleliwe djele ka wumbirhi kolomuya ka lembe la 65 E.C., Vakreste vanyingi vale Asiya avangaswi rhandzi kuva na Pawulo hi mhaka ava chava vakaneti. (2 Tim. 1:15) Kuhambana ni vamakwerhu lava, Tikiko ave munghanu wa ntiyiso ka Pawulo naswona Pawulo a tlhele amu nyika ntirho wun’wana. (2 Tim. 4:12) Aswi kanakanisi swaku Pawulo a aswi tlangela kuva ni munghanu wotanu.

9. Hingamu tekelelisa kuyini Tikiko?

⁹ Hinga tekelela Tikiko hi kuva vanghanu va ntiyiso. Hi xikombiso, ahingata gamela ka kutshembisa vamakwerhu swaku hitava yendlela  swa swinene, kambe hita tlhela hiva pfuna hi kuva yendlela leswi vaswi lavaka. (Mat. 5:37; Luk. 16:10) Loko vamakwerhu va tiva swaku kuni lava vangatava pfuna, swava tiyisa. Makwerhu mun’wana waxisati a hlamusela swaku hi mhaka muni, a li: “Awaha karhateki hikusa waswi tiva swaku ku ni lweyi angataku pfuna loko swi laveka.”

10. Hi laha swi kombisiweke ha kona ka Swivuriso 18:24, lavanga kukarhatekeni vanga tiyisiwa hi vamani?

¹⁰ Lavanga kukarhatekeni va tolovela kutiyisiwa hi kubulisana ni munhu lweyi vamu tshembaka. (Lerha Swivuriso 18:24.) Hi xikombiso, Bijayi a tsemeke nhlana loko n’wana wa yena wa matevula a susiwa abandleni. Yena a te: “Ani lava munhu lweyi nimu tshembaka kuva nimu byela leswi ni titwisaka xiswona.” Carlos, lweyi anga yendla xihoxo xokarhi, aangaha yendli mintirho leyi a ata na ayi yendla abandleni. Yena a li: “Ani lava munhu wa kutshembeka lweyi anitamu byela leswi ni titwisaka xiswona na ninga soliwi hi munhu.” Carlos a pfuniwe hi madoda ya bandla akuva a hlula xikarhato xa yena. Swimu tiyisile kutiva swaku madoda amangata byela munhu leswi angama byela.

11. Hinga yendla yini kuva hi va vanghanu va ntiyiso hi tlhela hi tiyisa van’wana?

¹¹ Akuva hiva vanghanu lava tshembekaka ni leswaku van’wana va chunseka kuta tiphofula ka hina hi fanele hi djondza kulehisa mbilu. Hi xikombiso, a nkama Zhanna anga tshikiwa hi nuna a sungule kutitwa kahle loko a byele vanghanu va yena leswi a atitwisa xiswona. Yena a li: “Vani lehisele mbilu vani yingiseta loko ni vulavula. Swinga yendleka ani tshamela kuvula swilo swa swin’we nkama ni nkama.” Na wena loko u tolovela kuyingiseta kahle loko van’wana va tiphofula, unga kombisa swaku u munghanu wa ntiyiso.

12. A ali mani Marka naswona aswi kombekise kuyini swaku a aswi rhandza kutirhela van’wana?

¹² Marka a ali Muyuda wa Yerusalema. A primu wa yena Barnaba a ativiwa hi kuva murhumiwa. (Kol. 4:10) Ndjangu wa yena awu ganyile kambe anga tekanga male ni xiyimo xa yena na swi li swa lisima ka wutomi la yena. Ka wutomi la yena hinkwalu, Marka a tirhele van’wana hi kuswi rhandza. Hi xikombiso, hi makhambi ya ku hambanahambana atirhele Pawulo na Petro a nkama ava hetisisa wutihlamuleli la vona. Marka a ava pfuna hi kuva xavela swakudla, ava lavela tindhawu ta kuhumula ni hi swilo swin’wana swa kufana ni leswi. (Mint. 13:2-5; 1 Pet. 5:13) Loko a vulavula hi Marka, Pawulo a te ave mun’we wa “lavangatirha na mina ntirhweni wa Mfumu wa Xikwembu” a tlhele a ku ‘anitiyisile swinene.’ — Kol. 4:10, 11.

13. Buku la 2 Timotiya 4:11, liswi kombekisa kuyini swaku Pawulo a awu nyika lisima ntirho wotshembeka lowu Marka angawu yendla?

¹³ Marka ave munghanu lwenkulu wa Pawulo. Hi xikombiso, hi 65 E.C., nkama Pawulo a apfaleliwe djele aRhoma ka wugamu, a tsalele Timotiya papila la yena la wumbirhi. Ka papila lolelo, Pawulo a byele Timotiya swaku amu yela Rhoma na Marka. (2 Tim. 4:11) Handle kokanakana, Pawulo a aswi tiva swaku Marka a tirhele Yehovha hi kutshembeka nkama wa kuleha. Hi mhaka leyo aaswi tiva swaku kuva kona ka Marka hi nkama lowo akutamu tiyisa. Marka amu pfunile Pawulo hi swilo leswi aaswi lava, swa kufana ni swakudla kumbe swilo swa kutsala hi swona swa kufana ni mabuku ya kusongiwa ni tinta. Leswi Pawulo a pfuniweke a tlhela a tiyisiwa, ave ni ntamu wa kutiyisela masiku ya yena ya wugamu anze a dlayiwa.

14-15. Matewu 7:12 yihi djondzisa yini hi kupfuna van’wana?

 ¹⁴ Lerha Matewu 7:12. Loko hi kumana ni swikarhato, haswi tlangela hintamu loko van’wana vahi pfuna. Ryan, lweyi papayi wa yena a feke swa kola na kola hi nghozi a te: “Kuni mintirho yinyingi ya siku ni siku leyingahi karhatelaka kuyi yendla loko hi li kukarhatekeni. Kambe loko hi kuma munhu wa kuhi pfuna hambi loko kova mintirho ya yitsongo nyana, swahi tiyisa.”

¹⁵ Loko hi lwela kuvona lomu makwerhu a lavaka kupfuniwa kona, hitaswi tiva swaku hinga yendla yini kuva himu pfuna. Hi xikombiso, makwerhu mun’wana waxisati a pfune Pedro na Katarina lava hinga bula hi vona kusunguleni hi kufamba na vona xibed’lela. Leswi Pedro na Katarina avangahaswi koti kufambisa movha, a bulisani ni vamakwerhu abandleni kuva va hamba vava pfuna hi movha. Swiva pfune yini leswi? Katarina a li: “Aswi fana ni loko vahi rhula xidjumba xa bindza.” Minkama hinkwayu khumbuka swaku hambi hi swilo switsongo leswi u yendlelaka lavanga kukarhatekeni swa pfuna ngopfu.

16. Hi djondza yini ka xikombiso xa Marka xa kupfuna van’wana?

¹⁶ Marka, Mukreste wa le nkameni wa vapostola a atshama na a khomekile. A ani mintirho yanyingi leyi a afanele a yendlela Yehovha kupatsa ni kutsala buku la Marka. Kambe a tinyike nkama wa kutiyisa Pawulo naswona Pawulo a pfunekile hi kutiyisiwa hi Marka. Ângela, lweyi anga dlayeliwa xaka la yena, ava tlangele hintamu lavangamu tiyisa hi kuswi rhandza. Ângela a li: “Loko vanghanu vaswi lava kuku pfuna hikakunene, swaku vevukela kuvulavula na vona. U tekela kuswi vona swaku va lava kuku pfuna naswona ava chavi nchumu. Se hinkwerhu hi fanele hi tivutisa leswi: “Mina ke, ni tiviwa hi kuva munhu lweyi a tiyisaka van’wana hi kuva pfuna ka leswi vaswi lavaka?”

17. Kuyanakanyisisa hi 2 Vakorinto 1:3, 4, swingahi pfunisa kuyini kutiyisa van’wana?

¹⁷ Aswi karhati kuvona vamakwerhu lava va lavaka kutiyisiwa. Loko hiswi lava hingaha tirhisa marito lawa van’wana vangahi tiyisa hi wona. Hi xikombiso, Nina, lweyi anga feliwa  hi vhovho wa yena a li: “Yehovha angahi tirhisa kuva hi tiyisa van’wana loko himu pfumelela. (Lerha 2 Vakorinto 1:3, 4.) France, lweyi hinga bula hi yena kusunguleni a li: “Marito manga ka 2 Vakorinto 1:4, i ntiyiso. Hinga tiyisa van’wana hi marito lawa vanga tshama vahi tiyisa hi wona.”

18. a) Hi mhaka muni van’wana va chava kutiyisa van’wana? b) Hingaswi kotisa kuyini kutiyisa van’wana? Hamba xikombiso.

¹⁸ Hambiloko hi chava, hi fanele hi yendla swokarhi kuva hi tiyisa van’wana. Hi xikombiso, hingaha tivutisa swaku hitamu byela yini munhu lweyi anga ka xiyimu xa kukarhata. Doda lin’wana leli vitaniwaka Paulo, li khumbuka leswi van’wana vangali yendlela swona nkama linga feliwa hi papayi. Li te: “Kuvula ntiyiso, aswiva karhatela kuva va vulavula na mina. Avangaswi tivi swaku vatani byela yini. Kambe aswini tsakisa kutiva swaku vaswi lava kuni tiyisa ni kuni pfuna.” Swa fana ni leswi swinga humelela makwerhu Tajon, lweyi anga kumana ni ku tsekatseka loku kulu ka misava, a te: “Anaha khumbuki leswi vangani tsalela swona ka masiku lawa manga landzela ku tsekatseka ka misava, kambe naswi khumbuka swaku ava ni mhaka na mina naswona avangani khohlwanga.” Hinga tiyisa van’wana hi kuva komba swaku hi ni mhaka na vona.

19. Hi fanele hi tinyimisela kutiyisa van’wana hi mhaka muni?

¹⁹ Loko siku la Yehovha la kuyavanyisa liya li tshinela, a swiyimu ni swikarhato swa wutomi ka misava leyi, switaya swi tika. (2 Tim. 3:13) Nkama ni nkama haswi lava kutiyisiwa hikusa ahi hetisekanga naswona hi tshama na hi yendla swihoxo. Xin’wana ka leswinga pfuna Pawulo kuva a tiyisela hi kutshembeka kuya fika magamu, hi mhaka ya leswi anga tiyisiwa hi Vakreste kuloni. Hinkwerhu ahi tshembekeni kufana na Aristarko, hiva vanghanu lavanene kufana na Tikiko ni kutinyimisela kutirhela van’wana kufana na Marka. Loko hi yendla leswo, hita pfuna van’wana kuva va tshama na tiyile a lipfumelweni. — 1 Tes. 3:2, 3.