Switluli

Tlula longoloko

Makwerhu Rutherford na a veka nkulumi ka kongresu aPonto do Cedro le Ohio hi 1919

1919 — Lembe Lelinga Rivalekiki

1919 — Lembe Lelinga Rivalekiki

NYIMPI YA KUSUNGULA ya misava leyi tluleke 4 wa malembe yi helile hi 1919. Kambe swingase yendleka leswo, matiko ma nyime kulwa akuheleni ka 1918 naswona hi 18 ka Janeiro wa 1919, ma tlhanganile aParis leswaku ma bula hi leswinga yendliwaka leswaku kuva ni kurhula. Ka ntlhanganu lowu, kuyendliwe Ntwananu lowu vitaniwaka Versalhes, lowunga yendla leswaku matiko lawa ama hlangamela tiko la Jarimani ma nyima kulwa na lona. Ntwananu lowu wu game wu sinariwa hi 28 ka Junho wa 1919.

Ka ntlhanganu lowu, kutlhele kuvumbiwa a nhlengeletanu leyi vitaniwaka Ntwananu wa Matiko. Xikongomelo xa nhlengeletanu leyi, aku li kuyendla leswaku “matiko ma tirhisana, ma va ni kurhula ni kuhlayiseka”. Tikereke totala letiti vulaka Vakreste tiyi seketelile nhlengeletanu leyi naswona Nhlanganu wa Tikereke ta Wukreste ta le Amerika wu vule leswaku a nhlengeletanu leyi yi “nyimela Mfumu wa Xikwembu laha misaveni”. Akuva wu kombisa leswaku wu seketela a Ntwananu wa Matiko, Nhlanganu lowu wa Tikereke wu rhumele vanhu leswaku vava kona ka ntlhanganu lowu veke kona aParis. Mun’we wa lavanga rhumeliwa a vule leswaku a ntlhanganu lowu “aku li masungulu ya nguva ya nyiwana ka matimu ya misava.”

I ntiyiso leswaku loku aku li kusungula ka nguva ya nyiwana ka matimu ya misava. Kambe nguva leyi ayinga vangiwi hi ntlhanganu lowu veke kona aParis. Hi 1919 kusungule nguva ya nyiwana ka ntirho wa kuchumayela. Hi lembe leli, Yehovha a nyike ntamu vanhu va yena leswaku va chumayela ngopfu kutlula malembe lama hundzeke. Kambe kungase yendleka leswo, a kufanele kuva ni kucinca kakukulu axikarhi ka Vadjondzi kumbe Swichudeni swa Bibele.

XIBOHO XA KUKARHATA

Joseph F. Rutherford

Vadjondzi va Bibele ava vekise Sábado wa 04 ka Janeiro wa 1919 leswaku va hlawula lweyi aata tama a rhangela ka nhlengeletanu ya Yehovha. Hi nkama wolowo, Joseph F. Rutherford, lweyi a arhangela vanhu va Yehovha a apfaleliwe djele aGeorgia, le Amerika xikan’we ni 7 wa vamakwerhu lava a arhangela na vona hambileswi avanga wonhanga nchumu. Kambe mhaka hileswaku vamakwerhu ava fanele va boha swaku hi mani lweyi aata rhangela. Kungava leswaku avata langa kutama va rhangeliwa hi vamakwerhu lava ava pfaleliwile kumbe avata langa kuvapfaleta hi van’wani?

Evander J. Coward

Leswi a ali djele, Makwerhu Rutherford a ativutisa swaku switaku yini hi nhlengeletanu. Aaswi tiva swaku vamakwerhu van’wana avata lava kulanga munhu mun’wana leswaku a rhangela. Hi mhaka leyo, a tsale papila a vula leswaku a anavela kupfaletiwa hi Makwerhu Evander J. Coward hikusa a ali munhu wa “kurhula”, wa “kutlhariha” ni wa “kutshembeka a Hosini”. Hambileswo, vamakwerhu votala a va ni vonelo lin’wana. Ava vona swi yampsa kuhundza 6 wa tiwheti se hi kona avata langa lweyi aata rhangela. Va adivogado lava ava nyimelela vamakwerhu lava ava pfaleliwile, va pfumelelane na swona. Kambe na vaha bula hi leswi avataswi yendla, vamakwerhu van’wana va sungule kukwata.

Richard H. Barber

Richard H. Barber a hlamusele leswinga gama swi yendleka leswi tlhantlheke mhaka. A vule leswaku mun’we wa vamakwerhu lava ava li ka ntlhanganu lowu a sekelekile a ku: “Ani tivi swotala swa kuyelana ni nawu, kambe leswi kutshembeka swi vulaka swona naswi tiva. Hi leswo Xikwembu xiswi lavaka. Ndlela ya kuyampsa ya kukombisa kutshembeka ka hina ka Xikwembu i kuva hi langa Makwerhu Rutherford leswaku a tama a va murhangeli.” — Pis. 18:25.

Alexander H. Macmillan

Alexander H. Macmillan, lweyi a apfaleliwe kusuhi na Makwerhu Rutherford a vule leswaku hi siku leli landzelaka Makwerhu Rutherford a gongondze muru lowu awu hambanisa lomu ava pfaleliwe kona ivi a ku: “Humesa voko la wena.” Se loko ali humesile, amu tamelisa xipapelana. Loko se axi lerhile, Macmillan aswi twisisile leswi axi vula swona. Axi tsaliwe leswi: “RUTHERFORD WISE VAN BARBER ANDERSON BULLY NA SPILL MURHANGELI WOSUNGULA VANHARHU VAKONGOMISI HAMI RHANDZA HINKWENU.” Leswo aswi vula leswaku vamakwerhu lava ava pfaleliwile avata tama va va vakongomisi naswona Makwerhu Rutherford a alangiwile leswaku a tama ava murhangeli, kasi Makwerhu Van aata tama a va mupfunisi wa yena.

KUHUMESIWA ADJELE

Vadjondzi va Bibele va kombele vanhu leswaku va sinara papela leli alita rhumeliwa ka mfumu leswaku va kombela kuhumesiwa ka vamakwerhu lava adjele. Vanhu lava tlulaka 700.000 vali sinarile papela leli. Hi Quarta-feira wa 26 ka Março wa 1919, na papela leli lingase rhumeliwa ka mfumu, Makwerhu Rutherford ni vamakwerhu lavan’wana va humesiwile adjele.

Loko a vulavula ni lavangamu hoyozela, Makwerhu Rutherford a te: “Na tiyiseka swaku leswinga humelela switahi pfuna kulangutana ni swikarhato ka nkama lowu taka. . . . Aminga lweli kuhi humesa adjele ntsena. Hikusa swoleswo aku li mhaka yayitsongo. . . . Kambe nyimpi ya n’wina aku li kuvangamisa Yehovha naswona hinkwavu lavangayi lwa va katekisiwe ngopfu.

Loko kuthethiwa timhaka leti vamakwerhu ava lumbetiwa hi tona, swi tikombile swaku hikakunene Yehovha a nghenelelile ivi a lunghisa timhaka. Hi 14 ka Maio wa 1919, a tribunali li yendle xiboho lexi: “Ka mhaka leyi, vanhu lava . . . ava yavanyisiwanga hi kululama. Hi mhaka leyo, nandzu wa vona hinkwawu wu timiwile hi kuhelela.” Loko nandzu wa vona awo kala wunga timiwanga hi kuhelela, swilo aswingatava fambela kahle hikusa swiwonho leswi ava lumbetiwa swona aswi li swikulu hintamu. Kambe kutimiwa ka nandzu wa vona swi yendle leswaku swi koteka kuva Rutherford, lweyi a ali Muyavanyisi, a tama a va ni mfanelo ya kunyimelela vanhu va Yehovha ka Tribunali Leyi Tlakukeke ya le Amerika. Ayi tirhisile mfanelo leyi makhambi yotala loko se a humile djele.

AVA TIYIMISELE KUCHUMAYELA

Makwerhu Macmillan a vule leswi: “Ahinga fanelanga hi tshama hansi hi khondla mavoko, ivi hi nyimela Hosi yitahi teka hi ya tilweni. Ahiswi tiva swaku hi fanele hi yendla xokarhi akuva hi tiva swaku kurhandza ka Xikwembu hi kwihi.”

Vamakwerhu aBetele avangataswi kota kutama va yendla ntirho wa vona lowu se avawu yendla hi khale. Hi mhaka muni? Hikusa a nkama lowu Makwerhu Rutherford ni van’wana ava khomiwile, michini leyi ayi tirhiseliwa kutsala mabuku yi hahluleliwile. Swoleswo aswi godolisa swi tlhela swiva yendla va kanakana swaku ntirho wa kuchumayela awahata tama wu yendliwa.

Kunga va leswaku akaha li ni vanhu lava avata tsakela kutwa mahungu ya Mfumu lawa ama chumayeliwa hi Vadjondzi va Bibele? Akuva kukumeka nhlamulu ya xivutiso lexi, Makwerhu Rutherford a bohe kurhamba vanhu leswaku vata twa nkulumi leyi aatayi veka. Makwerhu Macmillan a te: “Loko kunga ti munhu swi vula leswaku ntirho wa kuchumayela awungehe tame wu yendliwa.”

Jornali leli kombisaka nhlokomhaka ya nkulumi ya Makwerhu Rutherford leyinge: “Ntshembo ka Vanhu Lava Karhatekeke” hi 1919 aLos Angeles, le California

Hambileswi a avabya hintamu, Makwerhu Rutherford a veke nkulumi leyinge: “Ntshembo ka Vanhu Lava Karhatekeke” aLos Angeles, le Califórnia, hi Domingo wa 04 ka Maio wa 1919. Kolomuya ka 3.500 wa vanhu va yile vaya yingisela a nkulumi yoleyo naswona van’wani votala avaswi kotanga kuyi twa hikusa akungaha na ndhawu. Hi siku leli landzelaka, nkulumi leyi yi tlhele yi phindiwa naswona 1.500 wa vanhu va ve kona. Leswi swi kombise leswaku vanhu avahama tsakela mahungu ya Mfumu.

Leswi vamakwerhu vaswi yendleke loko nkulumi leyi yi helile swi khumbe ndlela leyi Timboni ta Yehovha ti chumayelaka ha yona kuta fika ni namuntlha.

AVA TIYIMISELE KUNDLANDLAMUXA NTIRHO

Ka Murindzi wa 01 ka Agosto wa 1919 kutivisiwe swaku akusunguleni ka Setembro akutava ni kongresu aPonto do Cedro le Ohio. Jaha lin’wana leli vitaniwaka Clarence B. Beaty leli ali li Mudjondzi wa Bibele naswona ali tshama aMissouri li vule swaku “vanhu hinkwavu ava lava kuya kona”. Vamakwerhu lava tlulaka 6.000 va ve kona ka kongresu lolelo naswona avangaswi nyimelanga swaku avata talisa xileswi. Xin’wana lexinga yendla leswaku a kongresu li tsakisa hintamu hileswaku vanhu lava tlulaka 200 wa vona va tsakamisiwile kusuhi ni xinambyana xa Erie.

Kapa la Khindlimuka! wa kusungula wa 01 ka Outubro wa 1919

Hi 05 ka Setembro wa 1919, aku li siku lawu-5 la kongresu. Makwerhu Rutherford ka nkulumi ya yena leyi ayini nhlokomhaka leyinge: “Kuvulavula ni Vatirhikulorhi”, a tivise kuhumesiwa ka revhixta la nyiwana lelinge: A Idade de Ouro. * A revhixta leli ali ta tirhiseliwa “kuhangalasa mahungu ya lisima naswona alita nyikela tinhlamuselo ta le Matsalweni kufana ni tinhlamuselo ta swiendlakalo leswi aswili karhi swi humelela.”

Hinkwavu Vadjondzi va Bibele va tiyisiwile leswaku va chumayela hi xivindzi hi kutirhisa a revhixta leli la nyiwani. Papila lokarhi leli ali hlamusela leswi ntirho wolowo awu hlelisiwe xiswona li te: “Muchumayeli mun’wana ni mun’wana lweyi a tsakamisiweke a atirhise mukhandlu lowu anga na wona swoswi akuva a chumayela vanhu votala hilaha anga kotaka ha kona.” Vanhu votala va yendle swoleswo! Hi Dezembro wa kona, vachumayeli lava hisekaka va kume vanhu lava tlulaka 50.000, lava titsaliseke leswaku va kuma revhixta leli la nyiwani.

Vamakwerhu na va li Brooklyn aNova York ni movha wa kutala hi marevhixta ya Khindlimuka!

Akuheleni ka 1919, vanhu va Yehovha ava hlelekile naswona ava ni ntamu. Kasi xin’wana hi leswaku wuprofeta lotala leli ali vulavula hi masiku yawugamu li hetisekile. Loko ntirho wa kukambela ni kubasisa vanhu va Yehovha wu helile hilaha aswi vuliwe ha kona ka Malakiya 3:1-4, vanhu va Yehovha va humesiwile awukaraweni lofanekisela a “Babilona Lwenkulu”, naswona Yesu a veke “mutirhi kumbe nandza lweyi atshembekeke, ni kutlhariha”. * (Nhla. 18:2, 4; Mat. 24:45) Hi nkama wolowo Vadjondzi va Bibele ava lunghekele kuyendla ntirho lowu Yehovha a alava leswaku vawu yendla.

^ par. 22 Hi 1937 a revhixta lelinge A Idade de Ouro li chuliwe swaku i Consolação ivi hi 1946 li cinciwa vito va ku i Khindlimuka!

^ par. 24 Vona Xihondzo Xo Rindza xa 15 ka Julho wa 2013 matl. 10-12, 21-23 ni wa Março wa 2016 matl. 29-31.