1. Ali tshamise kuyini wutomi la Yohane loko minkama ya vapostola yi li kusuhi ni kuhela?

LOKO minkama ya vapostola yi le kusuhi ni kuhela, mupostola Yohane a kumane ni xiyimu xa kukarhata ngopfu. Yena se a agugile naswona a atshama xihlaleni lexi vuliwaka Patmosi, futshi swinga yendleka akungaha na mupostola ni mun’we lweyi a ahanya. (Nhla. 1:9) Aaswi tiva swaku vakaneti ava djondzisa mavunhwa naswona ava yendla swaku kuva ni kuyavana abandleni. Aswi tikomba ingi akuyo sala nkama nyana leswaku Vakreste va ntiyiso va nyamalala. — Yuda 4; Nhla. 2:15, 20; 3:1, 17.

2. Hikuya hi Nhlavutelo 7:9-14, hi xihi xivono xotsakisa lexi Yohane anga kombiwa xona? (Vona xifaniso ka tluka lorhanga)

² Loko Yohane waha li ka xiyimu xa kukarhata, Xikwembu ximu kombe xivono lexi vulavulaka hi wumundzuku. Ka xivono lexi, aku ni ntsumi leyi ayi byela tintsumi tin’wani ta mune leswaku ti khoma mimoya ya kulovisa ya nhlomulu lowukulu leswaku tinga lovisi kufikela loko ti heta kufunga malandza ya Xikwembu. (Nhla. 7:1-3) Ntlawa wolowo wu vumbiwa hi lava va 144.000 lavangata fuma na Yesu atilweni. (Luk. 12:32; Nhla. 7:4) Yohane a game a vona ntlawa wun’wani lowukulu ngopfu, lakakuva a hlamala a ku: “Ndzhaku ka leswo ni languta kutani nivona”. Marito lawa ma kombisa swaku leswi Yohane angaswi vona aswimu hlamalisa. Kasi i mpsini leswi Yohane angaswi vona? A vone ‘xitshungu lexikulu xa vanhu. Akunga li na munhu Iweyi a kotaka kuva konta. Ava huma matikweni hinkwawu, ni le tinxakeni hinkwatu, na va li va swib’ongo hinkwasvu ni va tindzimi hinkwatu. Ava yimile mahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyempfana’. (Lerha Nhlavutelo 7:9-14.) Swi tikomba na Yohane a tsake ngopfu loko a tiva swaku ankameni lowu taka kuta va ni vanhu vavanyingi lavangata gandzela Yehovha hi ndlela leyi faneleke.

3. a) Hi mhaka muni xivono xa Yohane xihi tiyisa lipfumelo? b) I mpsini leswi hingataswi djondza ka nhlokomhaka leyi?

 ³ Ha tiyiseka swaku leswi xivono lexi xi tiyiseke lipfumelo la Yohane, xingahi tiyisa na hina ngopfungopfu leswi hi hanyaka ka masiku lawa yawugamu! Ka minkama leyi hi hanyaka ka yona, vanhu votala va sungula kutirhela Yehovha ni kuva ni ntshembo wa kupona ka nhlomulu lowukulu leswaku vata hanya laha misaveni hilaha kunga heliki. Ka djondzo leyi, hita vona leswi Yehovha anga yendlisa xiswona leswaku vanhu va yena va tiva swaku i vamani xitshungu lexikulu ka kutlula 80 wa malembe manga hundza. Kutani, hita vona swilo swimbirhi hi xitshungu lexikulu. Xa kusungula, i vanhu votala ngopfu. Xa wumbirhi, i vanhu va tinxaka hinkwatu. Swilo leswi swa swimbirhi, swita tiyisa lipfumelo la hinkwavu lavanga ni ntshembo wa kuhanya laha misaveni hilaha kunga heliki.

4. Hi wihi ntiyiso wa le Bibeleni lowu vakreste va mavunhwa avangawu twisisi naswona Vadjondzi va Bibele ava hambanisa kuyini na vona ka mhaka leyi?

⁴ Hi xitalo Vakreste va Mavunhwa avawu djondzisi ntiyiso wa le Bibeleni wa leswaku vanhu hinkwavu va kululama vata hanya hilaha kunga heliki laha misaveni. (2 Kor. 4:3, 4) Namuntlha, kutala ka wukhongeli la mavunhwa li djondzisa swaku loko vanhu hinkwavu lavanene va fa va ya matilweni. Hambileswo, mavonelo ya lona ama hambana ni ya ntlawa lowutsongo wa Vadjondzi kumbe Swichudeni swa Bibele lowu awu humesa revhista la Murindzi kusukela hi 1879. Vona ava twisisa swaku Xikwembu axita tlhela xi yendla misava yi va Paradeyisi. Naswona timiliyoni ta vanhu atita hanya laha misaveni kunga li tilweni. Hambileswo, swi teke nkama akuva va twisisa swaku vanhu lava va kululama akuta va vamani. — Mat. 6:10.

5. I mpsini leswi Vadjondzi va Bibele avaswi kholwa hi lava 144.000?

⁵ Kuvula ntiyiso, hambi Vadjondzi va Bibele ava twisisa swaku aku ni ntlawa wokarhi wa vanhu “lavakutsuliweke misaveni” leswaku vata ya fuma na Yesu atilweni. (Nhla. 14:3) Ntlawa lowu wu vumbiwa hi Vakreste vohiseka va 144.000, lava tinyiketeleke leswaku va tirhela Xikwembu hi kutshembeka laha misaveni. Kutani i mpsini leswi avaswi kholwa mayelana ni xitshungu lexikulu?

6. I mpsini leswi Vadjondzi va Bibele avaswi kholwa hi xitshungu lexikulu?

⁶ Ka xivono lexo, Yohane a vone ntlawa wa xitshungu lexikulu “wu yime emahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyimpfana”. (Nhla. 7:9) Marito wolawo ma yendle swaku Vadjondzi va Bibele va pimisa swaku xitshungu lexikulu axita ya tshama atilweni kufana ni lava 144.000. Loko mintlawa leyi hi yimbirhi aku li leswaku yita ya tshama atilweni, hi mhaka muni yi hambanisiwile? Vadjondzi va Bibele ava pimisa swaku xitshungu lexikulu aku li Vakreste lava avanga tshembekanga hi kuhelela ka Xikwembu laha misaveni. Hambileswi a va ni mahanyelo ya kahle van’wani va vona avaha ya tikerekeni. Kutani, Vadjondzi va Bibele va fikelele magamu yaku leswi ntlawa lowu awumu rhandza nyana Yehovha, awuta ya matilweni kambe awungata fuma na Yesu. Leswi lirhandzu la vona hi Xikwembu alinga nyawuli, avanga faneliwi hi kutshama axiluvelweni, ntsena avato nyima phambeni ka xona.

7. Hikuya hi leswi Vadjondzi va Bibele avaswi kholwa, i vamani lava avata hanya amisaveni ndzeni ka Mfumu wa 1.000 wa malembe naswona akuta humelela yini hi vavanuna votshembeka va khale?

⁷ Kutani, i vamani lavangata hanya laha misaveni? Vadjondzi va Bibele ava kholwa swaku loko lava 144.000 ni lava xitshungu lexikulu se va le tilweni, vanhu van’wani va timiliyoni avata hanya laha misaveni naswona avata kuma minkateko ka Mfumu wa Yesu wa 1.000 wa malembe. Vadjondzi va Bibele avanga pimisi swaku vanhu volavo avata tirhela Yehovha na Mfumu wa Yesu wungase sungula. Kuhambana ni leswo, ava pimisa swaku vanhu volavo avata djondzisiwa minawu  ya Yehovha ndzeni ka 1.000 wa malembe. Naswona hinkwavu lava avata landzela minawu ya Yehovha avata kuma wutomi lelinga heliki laha misaveni, kasi lava avata kala vangayi yingisi avata lovisiwa. Swin’wani leswi Vadjondzi va Bibele avaswi pimisa i swaku van’wani avata va “tihosana” amisaveni ka Mfumu wa Yesu wa 1.000 wa malembe kambe loko se wu helile avata ya matilweni. Naswona ava pimisa swaku “tihosana” toleto ati katsa vavanuna va khale votshembeka lavanga fa na Yesu angase ta, lavangata pfuxiwa ndzeni ka 1.000 wa malembe. — Pis. 45:16.

8. Hi yihi mintlawa yinharhu leyi aswiti komba na yi katseka ka xikongomelo xa Xikwembu?

⁸ Hi mhaka leyo, Vadjondzi va Bibele ava pimisa swaku akuta va ni 3 wa mintlawa. Wa kusungula, hi lava 144.000 lava avata fuma na Yesu atilweni. Wa wumbirhi, xitshungu lexikulu xa vakreste lava avanga hiseki lava avata nyima phambeni ka xiluvelo xa Yesu amatilweni. Wa wunharhu, timiliyoni ta vanhu lava avata djondzisiwa minawu ya Xikwembu ndzeni ka Mfumu wa Yesu wa 1.000 wa malembe laha misaveni. * Kambe hi kufamba ka nkama, Yehovha ava pfunile leswaku vayi twisisa kahle mhaka leyi. — Swi. 4:18.

9. a) Xitshungu lexikulu lexinga la misaveni, xinga nyimisa kuyini “mahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyempfana”? b) Hi mhaka muni nhlamuselo leyi ya Nhlavutelo 7:9 yi twisiseka?

⁹ Hi 1935, Timboni ta Yehovha tiswi twisise kahle swaku aku li vamani xitshungu lexikulu lexi Yohane axi voneke. Ti twisise swaku akuva xitshungu lexikulu xi nyime “mahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyempfana”, aswinga vuli swona swaku axita va tilweni. Kuhambana ni leswo, xivono lexi axi li xa kufanekisela. Hambileswi xitshungu lexikulu xingata tshama misaveni, xingaswi kota kunyima “mahlweni ka xiluvelo” hi kupfumela kufumiwa hi Yehovha ni kutiveka hansi ka yena. (Esa. 66:1) Xona xi kota kunyima “mahlweni ka Xinyempfana” hi kukombisa lipfumelo ka gandzelo la Yesu. Hi kufanana, ka Matewu 25:31, 32, kuvuliwa swaku “vanhu va matiko hinkwawu”, kupatsa ni vanhu vobiha, ‘vahlengeletiwa mahlweni’ ka xiluvelo xa kuvangama xa Yesu. I ntiyiso swaku vanhu lava va matiko hinkwawu avangata hlengeletiwa tilweni kambe avata hlengeletiwa kola misaveni. Kutani, nhlamuselo leyi, leyi veke kona hi 1935 ya twisiseka. Yi kombisa swaku hi mhaka muni Bibele yinga vuli swaku xitshungu lexikulu xita ya matilweni. I ntlawa wun’we ntsena lowunga tshembisiwa kuya hanya hilaha kunga heliki atilweni, kunga lava 144.000 lavangata va tihosi na Yesu ‘kutani vatafuma misava.’ — Nhla. 5:10.

10. Hi mhaka muni xitshungu lexikulu xi fanele xi djondzisiwa minawu ya Yehovha na kungase sungula Mfumu wa 1.000 wa malembe?

¹⁰ Kusukela hi 1935, Timboni ta Yehovha ti twisise swaku xitshungu lexikulu lexi Yohane axi voneke i Vakreste votshembeka lavanga ni ntshembo wa kuhanya laha misaveni hilaha kunga heliki. Leswaku xitshungu lexi xita pona ka nhlomulu lowukulu, xi fanele xi djondzisiwa minawu ya Yehovha na kungase sungula Mfumu wa Yesu wa 1.000 wa malembe. Hi mhaka leyo, kulaveka xi kombisa lipfumelo leli tiyeke ‘leswaku vakuma matimba ya kupona ka swilo hinkwaswu leswi swingatahumelela’ na kungase sungula Mfumu wa 1.000 wa malembe. — Luk. 21:34-36.

11. Hi mhaka muni Vadjondzi va Bibele va pimise swaku vanhu van’wani avata ya matilweni loko Mfumu wa 1.000 wa malembe wu hela?

¹¹ Kuvuliwa yini hi mavonelo ya leswaku vanhu vokarhi lavanene avata ya matilweni loko se kuhele Mfumu wa 1.000 wa malembe? Swoleswo swi vuliwe malembe lama hundzeke hi Murindzi wa 15 ka Fevereiro wa 1913. Van’wani swingaha yendleka  va tivutise leswi: Hi mhaka muni malandza yotshembeka ya khale amata pfuxiwa swaku ma hanya laha misaveni, na kuve vakreste lava avanga hiseki avata ya atilweni? Ku ni swilo swimbirhi leswi hoxeke leswingava yendla va pimisisa xileswi. Xa kusungula, ava pimisa swaku xitshungu lexikulu xita ya tshama matilweni. Xa wumbirhi, ava pimisa swaku xitshungu lexikulu axi vumbiwa hi vakreste lava avanga hiseki.

12-13. I mpsini leswi Vakreste lava totiweke ni xitshungu lexikulu vaswi twisisaka hi ntshembo wa vona?

¹² Hilaha se hiswi voneke ha kona, kusukela hi 1935, Timboni ta Yehovha tiswi twisisa kahle swaku lavangata pona ka Armajedoni i xitshungu lexikulu lexinga voniwa hi Yohane. Xona xi vumbiwa hi vanhu “lava vataka hi le kuxanisekeni kumbe ka nhlomulu lowukulu” kola misaveni. Naswona “Avahuwelela hi rito leritlakukeke vaku: ‘Kuponisiwa kuhuma ka Xikwembu xa hina lexitshameke xiluvelweni, ni le ka Xinyempfana!’” (Nhla. 7:10, 14) Kuyengetela kolano, Matsalwa ma vula swaku lavangata pfuxiwa leswaku va ya hanya amatilweni va ni ntshembo woyampsa kutlula wa vavanuna va khale votshembeka. (Hev. 11:40) Kusukela loko vamakwerhu va kume matwisiselo ya nyuwani, hi kutsaka lokukulu va susumeteleke kurhamba vanhu leswaku va tirhela Yehovha na va ni ntshembo wa kuhanya hilaha kunga heliki amisaveni.

¹³ Lava va xitshungu lexikulu va tsaka hikolaho ka ntshembo wa vona. Vaswi twisisa swaku Yehovha hi yena a khetaka lomu a lavaka swaku vagandzeli vakwe votshembeka vamu tirhela na va li kona, kunga va matilweni kumbe misaveni. Vakreste lava totiweke ni xitshungu lexikulu, vaswi twisisa swaku lexi yendlaka va kuma hakelo leyi i timpsalu ta Yehovha leti ati kombiseke hi kutirhisa gandzelo la nkutsulu la Yesu. — Rhom. 3:24.

14. Hi va 1935, i ncini lexinga yendla vanhu votala va kanakana swaku wuprofeta leli ali vulavula hi xitshungu lexikulu alita hetiseka?

¹⁴ Loko vanhu va Yehovha vayi twisise kahle mhaka leyi hi 1935, vanhu votala avaha kanakana swaku swinga koteka kuva vanhu lavanga ni ntshembo wa kuhanya laha misaveni va tala vaza va va xitshungu lexikulu. Hi xikombiso, Ronald Parkin a ani 12 wa malembe loko mhaka ya xitshungu lexikulu yi khanyisiwa. Yena a li: “Nkameni wolowo aku ni kolomu ka 56.000 wa vachumayeli amisaveni hinkwayu naswona kutala ka vona ava li vatotiwa. Hi mhaka leyo, xitshungu lexikulu axinga tikombi swaku i xikulu hikakunene.”

15. Ntirho wa kuhlengeleta xitshungu lexikulu wu ye wu kula hi ndlela yihi?

¹⁵ Hambileswo, ka malembe lawa manga landzela kurhumeliwe vamisiyonariyo ka matiko ya kuhambanahambana, naswona Timboni ta  Yehovha ti ye ti tala ngopfu. Kutani, hi 1968, kusunguliwe tidjondzo ta Bibele hi kutirhisa buku leyinge: “Ntiyiso Lowu Yisaka Awuton’wini Lelinga Heliki” (hi Xinghiza). Buku leyi ayi hlamusela ntiyiso hi kuvevuka naswona ayi yendla vanhu votala va va kusuhi na Yehovha. Ndzeni ka 4 wa malembe, kutlula 500.000 wa vadjondzisiwa va nyuwani va tsakamisiwile. Leswi Kereke ya Katolika ayi ya yi heleliwa hi ntamu ka matiko ya America Latina ni le ka tindhawu tin’wani, ni leswi ntirho wa hina awungaha tsimbisiwi amatikweni ya le Wuxeni ka Europa ni tindhawu tin’wani ta Afrika, timiliyoni ta vanhu ti ve Timboni ta Yehovha. (Esa. 60:22) Ka malembe ya swoswi nyana, nhlengeletanu ya Yehovha yi yendle switirhisiwa swotala leswi pfunaka vanhu kutiva leswi Bibele yiswi djondzisaka. Aswi kanakanisi swaku swoswi se kuhlengeletiwe xitshungu lexikulu lexi tlulaka 8 wa timiliyoni.

16. Axi huma kwihi xitshungu lexikulu lexi axi hlengeletiwa?

¹⁶ Loko Yohane a tsala leswi aswi voneke, a vule swaku xitshungu lexikulu axi huma “matikweni hinkwawu, ni le tinxakeni hinkwatu ni vanhu hinkwavu ni tindzimi hinkwatu”. Muprofeta Zakariya na yena a tshame a vula swa kufana ni swoleswo. Yena a te:  ‘Amasikwini wolawo, 10 wa vavanuna va tirimi hinkwatu ta matiko vata khoma, ina, vata khoma nguvu ya wanuna lweyi anga Muyuda, na va ku: “Hi lava kufamba na  n’wina, hikusa hiswi twile leswaku Xikwembu xi na n’wina.’” — Zak. 8:23.

17. I mpsini leswi yendliwaka akuva kupfuniwa vanhu va matiko hinkwawu ni tirimi hinkwatu?

¹⁷ Timboni ta Yehovha taswi tiva swaku akuva vanhu va tirimi hinkwatu va hlengeletiwa, mahungu yotsakisa ma fanele ma chumayeliwa hi tirimi totala. Se hi ni 130 wa malembe na hi hundzuluxela mabuku lama sekeliweke Bibeleni. Naswona swoswi, hi yendla ntirho lowukulu wa ku awuse tshama wu yendliwa amisaveni, wa kuhundzuluxela hi tirimi leti tlulaka 900. Swa tikomba swaku i singita leli Yehovha ali yendlaka akuva a hlengeleta xitshungu lexikulu lexi humaka ka matiko hinkwawu. Leswi mabuku lawa ma sekeliweke Bibeleni ma kumekaka hi tirimi totala, hi gandzela Yehovha hi vun’we hambileswi hi tshamaka ka matiko ya kuhambanahana. Naswona vanhu va Yehovha va tiviwa hi kuhisekela ntirho wa kuchumayela ni hi kurhandzana. Swoleswo swi tiyisa lipfumelo! — Mat. 24:14; Yoh. 13:35.

18. a) Hikuya hi Esaya 46:10, 11, hi mhaka muni swingahi hlamalisi leswi Yehovha a hetisiseke wuprofeta lakwe mayelana ni xitshungu lexikulu? b) Hi mhaka muni lavanga ni ntshembo wa kuhanya laha misaveni vanga titwi na va sefiwile?

¹⁸ Hi ni swivangelo leswi twalaka swa kutsaka hi mhaka wuprofeta la xitshungu lexikulu! Ha tsaka hileswi Yehovha anga hetisisa wuprofeta leli hi tindlela ta kuhlamalisa. (Lerha Esaya 46:10, 11.) Lava va xitshungu lexikulu vamu khensa ngopfu Yehovha hi mhaka ya ntshembo wa vona. Ava titwi na va sefiwile hileswi Yehovha a kalaka angava khetanga leswaku va ya fuma na Yesu amatilweni. A Matsalweni hi djondza hi swikombiso swa vavanuna ni vavasati lava ava kongomisiwa hi moya lowo kwetsima kambe va kalaka vanga lumbi ntlawa wa lava 144.000. Mun’wana wa vona hi Yohane Mutsakamisi kumbe Mukhuvuli. (Mat. 11:11) Kasi mun’wana hi Davhida. (Mint. 2:34) Vona xikan’we ni vanhu van’wana votala vata pfuxiwa leswaku va hanya laha misaveni aparadeyisini. Hinkwavu ka vona kupatsa ni xitshungu lexikulu vata kuma mukhandlu wa kukombisa kutshembeka ka vona ka Yehovha ni wuhosi la Yena.

19. Loko hi twisisa leswi xivono xa Yohane xa xitshungu lexikulu xi vulaka swona, i mpsini leswi hingataswi yendla?

¹⁹ Leli i khambi la kusungula Xikwembu xi hlengeleta vanhu va timiliyoni va matiko hinkwawu akuva vaxi gandzela hi vun’we. Aku na mhaka ni leswaku ntshembo wa hina i kuhanya matilweni kumbe laha misaveni, xa lisima i kupfuna vanhu votala hilaha hinga kotaka ha kona akuva va katseka ka xitshungu lexikulu xa “tinyempfu tin’wana”. (Yoh. 10:16) Kungali khale, Yehovha ata tisa nhlomulu lowukulu lowungata helisa mimfumu ni wukhongeli hinkwalu la mavunhwa leli yendlaka leswaku vanhu va xaniseka. Hinkwavu lava katsekaka ka xitshungu lexikulu va ni lunghelo lohlamalisa la kutirhela Yehovha la misaveni hilaha kunga heliki. — Nhla. 7:14.