Ka nhlokomhaka leyi hi ta vona swaku

•  I mpsini leswi Papayi wamunene a faneleke a swi yendla?

•  Hi mhaka muni papayi a li wa lisima?

•  Papayi ni vana va tintombhi

•  Leswi swi nga pfunaka vapapayi

•   Loko n’wana a nga se psaliwa. Leswi u mu khomisaka xiswona nsati wa wena swoswi, swi kombisa swaku u ta va papayi wa ku tshamisa ku yini loko n’wana se a psaliwile. A buku lin’wani li vulavulaka hi lisima la papayi ka ku wundla vana a li li:

   “Papayi lweyi a pfunaka nsati wa yena lweyi a nga ni nyimba ku xava leswi a swi lavaka, a famba na yena xibelhela, a vona n’wana na a li ka khwirhi la mamani wa yena hi ku tirhisa muchini, a twa ku ba ka mbilu ya n’wana na a li kwhirhini, swi nga yendleka a tama a va kusuhi ni mamani ni n’wana wa yena loko se a psaliwile.”

   James a li: “A ni nga swi lavi swaku nsati wa mina a titwa na a li yexe nkama na wa ha ni nyimba, se a ni yendla hinkwaswu swaku ni mu pfuna. Funtshi a hi rumarela xikan’we kwartu la xibebetani xa hina naswona nkama lowu hi nga wu heta na hi rindzela swaku n’wana wa hina a psaliwa, wu ve wa lisima hintamu ka hina.”

   Bibele li li: “Mi nga pimiseni hi leswi pfunaka n’wina ntsena, kambe pimiselani ni van’wani.” — Vafilipiya 2:4.

•   Loko n’wana se a psaliwile. Loko u tlakula n’wana wa wena, u tlanga na yena, swi yendla swaku mi twanana mi tlhela mi sungula ku va ni wunghanu. Pfuna nsati wa wena ku wundla n’wana, loko u yendla leswo, a n’wana a ta kula kahle. Phela ku va u swi lava ku va ni wunghanu ni n’wana wa wena, swi kombisa swaku yena i wa lisima ka wena.

   Richard a li: “U nga vi munhu wa ku karhata, va na papayi wa ku rhandza ku tlanga, loko swi koteka tlangani ni n’wana wa wena na mi tshamile xikan’we hansi. U nga khohlwi swaku vana va djondza ka vapsali swaku swi vula yini ku va ni lirhandzu.”

   Bibele li li: “Vana i tshomba leli taka hi ka Yehovha; Vana i nyiko leyi taka hi ka Xikwembu.” — Tipisalema 127:3.

•   Loko n’wana a ya a kula. Vakambisisi va vula swaku loko papayi a li munghanu wa vana va yena, swi yendla leswaku vana volavo swi va fambela kahle xikola, va va ni ku rhula ka mimpimiso, naswona swi yendla swaku va nga tipeti ka ku dzaha timbangi kumbe ku va va va mabandidu. Se tinyiki nkama wa leswaku u va munghanu wamukulu wa n’wana wa wena.

   Dennis a li: “Nkama n’wana wa mina a nga rhurha, a ni byeli swaku leswi a a ta swi xuva hintamu a ku li mabulu lawa a hi li na wona nkama na hi famba hi movha kumbe loko hi li ka jantari. Mabulu man’wani ya lisima hi ve na wona hambi ku swi nyimela na ni nga swi nyimelanga kambe hi yo va na wona ntsena hileswi a hi rhandza ku heta nkama wa wunyingi na hi li xikan’we.”

   Bibele li li: “Tshamani na mi pfule matihlo leswaku mi nga fambi ku fana ni vanhu va ku kala va nga tlharihanga, kambe mi famba ku fana ni vanhu va ku tlhariha, mi wu tirhisa kahle nkama.” — Vaefeza 5:15, 16.

 Vanhu va vanyingi va nyimela swaku papayi hi yena a faneleke a hlayisa a tlhela a vhikela ndjangu wa yena, ni swaku mamani a yendla swaku mun’wani ni mun’wani andjangwini a titwa kahle. (Deteronoma 1:31; Esaya 49:15) Kambe swa hambana hi ku ya hi mindjangu, minkama yin’wani papayi a nga ha yendla mintirho leyi a yi ta yendliwa hi mamani kambe na yena mamani a nga ha yendla mintirho leyi a yi ta yendliwa hi papayi. Vakambisisi va vula swaku papayi ni mamani va nga pfunana leswaku va va wundla kahle vana va vona. b

 Judith Wallerstein ntivi yin’wani ya swa wutomi la ndjangu, a hi byela leswi nga yendleka ka ndjangu wa yena a ku va a kombisa ku hambana loku nga kona ka ku vhikela vana, ni ku va ni mhaka ni leswi va titwisaka xiswona. Yena a li: “Nkama ntombhi ya hina ya 12 wa malembe yi nga gadliwa hi movha, yona a yi lava leswaku papayi wa yona a famba na yona ka ambulansiya hikusa a yi tiyiseka leswaku papayi wa yona a ta yi vhikela ka xin’wani ni xin’wani. Se loko hi li xibelhela a yi lava swaku mina ni tshama kusuhi na yona siku hinkwalu hikusa a yi tiyiseka swaku ni ta yi tiyisa siku hinkwalu.” c

 Daniel a li: “Papayi a yendla swaku ndjangu wu titwa na wu vhikelelekile, ku nga swilo swaku mamani a nge swi koti ku swi yendla na a li yexe. Kambe na yena mamani a pfuna vana swaku va titwa na va rhandziwa naswona na va twisisiwa, a yendla leswo hi ku va yingisela hi lirhandzu. Se mamani na papayi va tirha xikan’we tanihi ntlawa.”

 Bibele li li: “N’wananga, yingisa loko papayi wa wena a ku laya, u nga wu tshiki nawu wa mamani wa wena.” — Swivuriso 1:8.

 Tanihi papayi xikombiso xa wena xi djondzisa n’wana wa wena wa ntombhi ndlela leyi vavanuna va faneleke va mu khoma hi yona. A djondza leswo hi tindlela timbirhi:

•   Hi ku vona ndlela leyi u mu khomaka hi yona mamani wa yena. Loko u mu rhandza u tlhela u mu hlonipha nsati wa wena, n’wana wa wena a djondza swaku hi lini wumunhu leli nuna wamunene a faneleke a va na lona. Se leswo swi ta mu pfuna swaku loko a kula, a mu langa kahle lweyi a nga ta chada na yena. — 1 Pedru 3:7.

•   Hi ku vona ndlela leyi papayi a mu khomaka hi yona n’wana wa yena wa ntombhi. Loko u hlonipha n’wana wa wena wa ntombhi, yena a ta djondza ku tinyika lisima naswona a ta djondza ku vona ndlela leyi vavanuna van’wani va faneleke va mu khoma hi yona.

   Kambe loko papayi a tshamela ku solasola n’wana wa yena wa ntombhi swi nga mu yendla a pimisa swaku a hi wa nchumu naswona leswo swi nga mu yendla a lava ku tsakeliwa hi vavanuna van’wani lava nga ha yendlaka ingi vo mu rhandza kuve a va mu naveleli swaswinene.

   Wayne a li: “Loko papayi a kombisa swaku wa mu rhandza ni ku mu seketela n’wana wa yena wa ntombhi, swi nga karhata swaku a ya rhandza wanuna lweyi a kalaka a nga na wumunhu leli lavekaka swaku a va nuna wa kahle.”