Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

KAPITULU 13

Jukaparhara je tsípikuani jimboka intsïmperakua máeska

Jukaparhara je tsípikuani jimboka intsïmperakua máeska

1. ¿Néjtsïni íntskuski tsípikua?

JEOBA jindesti Tata ‘Diosï enga tsípitika’ (1 Tesalonika 1:9). Imajtsïni kueraasti ka íntskuni tsípikua. Biblia ari ambe uandasïndi Jeobaeri ambe: “Tʼu kueraaska iámindu ambe, ka jimbokari tʼu ísï uékaska, ísï jimbosïksï jarhani jati ka kueraakatenksï” (Jaŋaskuecha 4:11). Tsípitichi jarhaska jimboka Jeoba ísï uékaska. Tsípikua, Tata Diosïri intsïmperakua máesti enga kánikua jukaparhakueka (arhinta je Salmo 36:9).

2. ¿Ambechi jatsiski para úni parajtsïni sési nicheni?

2 Jeobajtsïni íntskusïndi iámindu ambe engachi uétarhinchajka para irekani, komu tʼirekua ambe ka itsï (Ukuecha 17:28). Ambe enga ima sánderu uéjka jindesti eskachi tsípikua jingoni irekaaka (Ukuecha 14:15-17). Parajtsïni sési nicheni, jatsiskachi para úni ambe engajtsïni Tata Diosï kurhachijka (Santiagu 1:25).

¿NÉNA EXESÏNI JEOBA TSÍPIKUANI?

3. ¿Ambe úspi Jeoba enga Kaini, Abelini uándikupka?

3 Bibliajtsïni jorhendasïndi eska iámindu kʼuiripuecheri tsípikua kánikua jukaparhakueska para Jeoba. Ju je Kainiri ejemplu exeni, Adani ka Eberi orheta uájpa. Kaini kánikua ikiakuspti Abelini imeri ermanu jémbani. Ísï jimbo, Jeoba arhispti Kainini eska jánguarhipiringa no xáni ikiani. Peru Kaini no kurhandiraspti. Xáni ikiaspti enga uénapka atani Abelini imeri ermanu jémbani ka uándikuni (Génesis 4:3-8). Jeoba kastigarispti Kainini enga ísï uándikupka Abelini (Génesis 4:9-13). I ambejtsïni jorhendasïndi eska ikiani ka kurhunhini kánikua no sési jarhaska jimboka i ambe úsïnga eskachi uarhipeni jámaaka o no sési kámpini. Ima kʼuiripuecha engaksï ísï jámajka, nóksï irekaati para méntkisï (arhinta je 1 Juanu 3:15). Parachi tsíperani Jeobani, jatsiskachi para jorhenguarhini iámindu kʼuiripuechani xénchaani (1 Juanu 3:11, 12).

4. ¿Ambejtsïni jorhendasïni ma juramukua ima Diesi Mandamientuecheri na enga exejka Tata Diosï tsípikuani?

4 Uánikua uéxurhini ísï tátsekua, Jeoba íntsaaspti Moisesini Diesi Mandamientuechani. Ma juramukua jindespti: “Asï uándikpi” (Deuteronomio 5:17). Ima kʼuiripu enga uékaparini uándikuenga máteru kʼuiripuni jatsispti para uarhini. I ambejtsïni jorhendasïndi eska Jeoba kánikua jukaparharasïnga tsípikuani.

5. ¿Néna exesïni Jeoba enga nema uándikujka charhakuni ma enga nótki andajpenujka?

5 ¿Na exesïni Jeoba enga nema uándikujka charhakuni ma enga nótki andajpenujka? Para Jeoba, asta ima charhakueri tsípikua enga nótki andajpenujka, kánikua jukaparhakuesti. Imani Lei jimbo enga Jeoba israelitechani íntsaapka, uandaspti eska enga nema niárapiringa no sési ambe úkuni uarhiitini ma enga sapini ma erokuarhini japiringa ka charhaku uarhini ini ambe jimbo, ima enga ini ambe úpiringa jatsipirindi para uarhini (arhinta je Éxodo 21:22, 23; Salmo 127:3). I ambejtsïni jorhendasïndi eska Jeoba méntku no jiókuarhisïnga eska nema uándikuaka charhakuni ma enga nótki andajpenujka. (Exe je nota 28).

6, 7. ¿Nénachi xarhatakusïni Jeobani eskachi jukaparharasïnga tsípikuani?

6 ¿Nénachi xarhatakusïni Jeobani eskachi jukaparharasïnga tsípikuani? Méntkuchi no jámaaka imani ambe úni engachi jimbo uáka no sési ambe úkuarhinchani jucha o máteruecha. Ísï jimbo, nóchi jatsiska para itsutani, kauini ni mariuana itsutani ni droga ambe úrani, jimbokajtsïni i ambe no sési úchisïnga ka astajtsïni uáti uándikuni.

7 Jimbokajtsïni Tata Diosï íntskuska juchari tsípikuani ka juchari kuerpuni, jatsiskachi para ísï úraani eska ima na uéjka. Ísï jimbo, jatsiskachi para kuidarini juchari kuerpuni. Engachi no ísï úska, Tata Diosïjtsïni no pímbinhasï exeati (Roma 6:19; 12:1; 2 Korintu 7:1). Engachi no jukaparharaska tsípikuani enga Tata Diosïri intsïmperakua máeka, nóchi uáka imani kómarhini. Ísïsti eska kánikua úkua jukaaka jurajkuani bisiuechani ka no sési járhati pʼindekuechani. Joperu engachi jukaparharaska tsípikuani ka jánguarhintanchi jurajkuni no sési jásï ambe, Jeobajtsïni jarhuataati.

8. ¿Ambechi jatsiski para úni parachi no imani ambe úni engachi jimbo uáka no sési ambe úkuni juchari tsípikuani o máteruecheri?

8 Exeskachia eska juchari tsípikua intsïmperakua máeska enga kánikua jukaparhakueka. Jeoba erokuarhisïndi eskachi jánguarhintaaka parachi no imani ambe úni engachi jimbo uáka no sési ambe úkuni juchari tsípikuani o máteruecheri. Ísï jimbo, jingontkuchi manejarisïnga juchari trokechani, motosikletechani o máteru karruechani. Ístu, nóchi úsïnga o chʼanani imani ambe jingoni engachi jimbo uáka no sési ambe úkuarhinchani o atakuarhini (Salmo 11:5). Ístuchi jánguarhintasïnga exeni paraka juchari kʼumanchikuarhu iámindu ambe sési jauaka. Jeoba juramukuaspti israelitechani: “Engari kʼumanchikua ma uáka, jatsiskari para karhakua barda sapichu ma jatsirhukuni iámu uirhipandani. Para no chíti kʼumanchikua kulpa jatsini enga nema niáraska uarhini jimboka jima uératini uékorhintaska” (Deuteronomio 22:8).

9. ¿Nénachi jatsiski para kaani animalichani?

9 Para Jeoba kánikua jukaparhakuesti na engachi kaajka animalichani. Ísïsti eska ima jurajkusïnga eskachi uándikuauaka animalichani parachi auantaani ka xukuparhakua ambe úni. Ístu jurajkusïndi eskachi uándikuaka animalini ma engajtsïni ma repentku uáka no sési ambe úchini (Génesis 3:21; 9:3; Éxodo 21:28). Joperuchi no jatsiska para no sési kaani animalichani ni uándikuani o uarhipetaraani solu parachi jucha tsípikuarhini (Proverbios 12:10).

KÁNIKUA JUKAPARHARA JE TSÍPIKUANI

10. ¿Nénachi míteski eska iurhiri juchari tsípikueska?

10 Jeoba kánikua jukaparharasïndi iurhirini jimboka juchari tsípikueska. Ini ambe jimbosï Jeoba kastigaripti Kainini jimboka Abelini tsïtakuspka iurhiri, o sea, jimboka uándikuspka (Génesis 4:10). Enga Kʼéri janikua nitamapkia, Jeoba ménderu xarhataspti eska iurhiri juchari tsípikueska. Jeoba jurajkuspti Noeni ka imeri familiani paraksï auani animalichani. Arhiaspti: “Uákajtsï arhani na uéjki jásï animalini enga manakuarhijka ka enga tsípiti jaka. Ísï eskaksïni na íntskuka uitsakua xunhapiti parajtsï arhani, ístuksïni íntsaasïnga animalichani”. Joperu Jeoba no sésikua íntsaaspti paraksï arhani ambe ma: “Solu ma ambe engajtsï kʼóru no jatsika para arhani jindesti kʼuiripita imeri tsípikua jingoni, o sea, imeri iurhiri jingoni” (Génesis 1:29; 9:3, 4).

11. ¿Ambe juramukuspi Jeoba imeri iretani eska úpiringa iurhiri jingoni?

11 Ma 800 uéxurhini ísï tátsekua enga Jeoba juramukupka Noeni eska no apiringa iurhiri, Jeoba arhispti imeri iretani: “Enga israelita ma o nema enga uérakua anapueka chánksïni jingoni irekani jaka andanguni jauaka ka jupikani animalini ma enga no sési jámajka o pájaruni ma enga jindeka para arhani, ima jatsisti para tsïtakuni imeri iurhirini ka tʼupuri jingoni ójchakurani”. Ka ístu arhiaspti eskaksï no apiringa iurhiri (Levítico 17:13, 14). Jeoba uékasïrendi eska útasï imeri ireta jukaparharapiringa iurhirini. Úpirindiksï arhani kʼuiripitani peru iurhirini nómbe. Engaksï uándikupiringa animalini ma para arhani, jatsisptiksï para imeri iurhirini echerirhu tsïtani.

12. ¿Nénaksï exesïni Jesusiri chúxapaticha iurhirini?

12 Máru uéxurhini ísï tátsekua enga Jesusi uarhipkia, apostulicha ka orhejtsïkuticha jini Jerusaleni anapu kúnguarhikua jimbo, tánguarhintasptiksï para exeni ambe parti Leiri engaksï israelitecha intsïnhapka jatsipirinksï para úni Jesusiri chúxapaticha (arhinta je Ukuecha 15:28, 29; 21:25). Jeoba jarhuataaspti kurhanguni eska iurhiri seguirixapka kánikua jukaparhakueni para ima ka eskaksï Jesusiri chúxapaticha jatsispka para jukaparharani. Primeru siglurhu anapu Jesusiri chúxapatichaksï no jatsispti para arhani iurhirini ni itsïmani. Niksï jatsipi para arhani kʼuiripeta enga no sési tsïtakuarhipiringa iurhiri. Engaksï apiringa, xáni no sési japirindi komueska diosï úkatechani kómarhiani o ísku jándikua ambe niátani. Jiájkani uératini, ambakiti Jesusiri chúxapatichaksï no arhasïndi iurhirini ni itsïmani. Jeoba seguirixati uékani eskachi jukaparharaaka iurhirini.

13. ¿Andiksïsï Jesusiri chúxapaticha no jiókuarhijki iurhiri jatantani?

13 ¿I ambe arhikuekasïni eskaksï kristianuecha ístu no jatsiska para jiókuarhini iurhiri jatantani? Jo. Jeoba uandasïndi eskachi no jatsiska para arhani iurhirini ni itsïmani. Eratsi je arini ambe: engaksïni doktori ma arhipiringa eskajtsï no jatsiska para alkooli arhani, ¿kʼuanhapikuarhisïjtsï jukapirini? A no eska nómbe. Májkueni, Tata Diosïri juramukua para no arhani ni itsïmani iurhirini ístu jindesti no jámani jatantani iurhirini ni íntspini juchari iurhirini para máteru kʼuiripu jatantani. (Exe je nota 29).

14, 15. ¿Na xáni jukaparhakueski para Jesusiri chúxapati ma Jeobani kurhajchani ka jukaparharani tsípikuani?

14 ¿Ka engajtsïni doktori ma arhiaka eskachi uarhiaka engachi no jiókuarhiska iurhiri jatantani? Mándani arhini jucha, jatsiska para exeni sinchi kurhajchaa Tata Diosïri juramukuani iurhiri ambe. Jesusiri chúxapatichachi juchari tsípikuani ísï exesïnga komueska Tata Diosïri intsïmperakua ma ka kánikuachi jukaparharasïnga. Jimbochisï máteru jarhuajperatechani jirinhaajka engajtsïni marhuachiaka parachi seguirini jarhani irekani, peruchi no jiókuarhisïnga iurhiri jatantani.

15 Jánguarhintasïngachi parachi no xáni pʼamenchani. Joperu komu iurhiri jindeka juchari tsípikua ka jukaparhakua ambeni para Tata Diosï, nóchi jiókuarhisïnga iurhiri jatantani. Para jucha, sánderu jukaparhakuesti Jeobani kurhajchani ka eska uékani sánderu ióni irekani no úparini ambe engajtsïni ima juramuchijka. Jesusi uandaspti: “Jimboka nákinderku nema enga uékajka kuájpikuarhini para tsípikua jatsini, mási uáka tsïtani. Ka nákinderku nema enga jíndeni jimbo tsïtaaka tsípikuani, jatsiati tsípikua” (Mateu 16:25). Uékasïngachi kurhajchani Jeobani jimbokachi xénchasïnga. Ima mítesti ambe enga sánderu ambakiti ambeeka para jucha. Májkueni eska Jeoba, juchajtuchi kánikua jukaparhasïnga juchari tsípikuani (Ebreu 11:6).

16. ¿Andichisï Jesusiri chúxapaticha kurhajchajki Tata Diosïni?

16 Ambakiti Jesusiri chúxapatichachi méntkumindu eratsekata jatsiskia úni ambe engajtsïni Tata Diosï juramuchijka iurhiri ambe. Ísï jimbo, nóchi méni iurhiri tʼireaka ni iurhiri itsïmani nichi jiókuarhia komueska sïpiati ambe. * Peruchi kʼóru jiókuarhiauaka máteru jarhuajperatechani engajtsïni jamberi uáka marhuachini parachi no uarhini. Tata Diosï kueraasti tsípikuani ka iurhirini, ka seguruchi jarhaska eska ima mítesti ambe enga sánderu ambakiti ambeeka para kʼuiripuecha. Ka cha, ¿seguru jarhaski eska Tata Diosï míteska ambe enga sánderu ambakiti ambeeka para cha?

JEOBA SOLU PARA MA AMBE JIMBO SÉSIKUA ÍNTSPISPTI PARA ÚRAKUARHINI IURHIRI

17. ¿Náki jindespi solu ma ambe enga Jeoba sésikua íntspipka para úrakuarhini iurhiri jini ióntki anapu Israeli jimbo?

17 Moisesiri Lei jimbo, Jeoba arhiaspti israelitechani: “Jimboka kʼuiripiteri tsípikua iurhirirhu jarhaska, ka ji mismuni altarirhu peeraska para cha, parajtsï úni puáminhantani cha, jimboka iurhirisï újka eskajtsï puáminhantaaka” chári kʼamarhintskuechani (Levítico 17:11). Jiáni engaksï israelitecha kʼamanharhintskua ambe uénga, Jeoba úsïrendi puákuantaani engaksï imecha animalini ma pénga templurhu paraka saserdoti kéjtsïtapiringa ka tsïtani ma parti animaliri iurhirini altarirhu. I jindespti solu ma ambe enga Jeoba sésikua íntspipka para úrakuarhini iurhiri jini ióntki anapu Israeli jimbo.

18. ¿Ambechi sésikua intsïnhaski Jesusiri uarhikua jimbo?

18 Enga Jesusi parhakpinirhu jupka, íntspispti imeri tsípikuani o imeri iurhirini parachi puáminhantani juchari kʼamanharhintskuechani. Tátsekua, nóteru uétarhisptia animalichani kéjtsïtaani ísï eska na uandenga lei (Mateu 20:28; Ebreu 10:1). Tata Jesukristueri tsípikua kánikua jukaparhakuespti. Jesusiri uarhikua jimbo, Jeoba ústi iámindu kʼuiripuechani sésikua íntsaani paraksï úni irekani para méntkisï (Juanu 3:16; Ebreu 9:11, 12; 1 Pedru 1:18, 19).

¿Nénajtsï uá cha xarhatani eskajtsï jukaparharasïnga tsípikuani ka iurhirini?

19. ¿Ambechi jatsiski para úni parachi no ma kʼamanharhintskua jatsini enga nema no intsïnhaska tsípikua para méntkisï?

19 Kánikuachi agradeserikusïnga Jeobani engajtsïni íntskuka tsípikuani enga xáni ambakiti intsïmperakua máeka. Ísï jimbo, uékasïngachi arhiani kʼuiripuechani eska engaksï jakajkuaka Jesusini uákaksï irekani para méntkisï. Ístu, jimbokachi xénchaasïnga, jánguarhintasïngachi jorhendaani ambe engaksï jatsika para úni paraksï úni intsïnhani tsípikua para méntkisï (Ezequiel 3:17-21). Ísï úparini, uákachi májkueni uandani eska apostuli Pablu: “Ji nómbe kʼamanharhintskua jatsiaka enga nema tsïnchiaka, jimbokani ji no méni kuerataska aiangunksïni iámindu ambe enga Tata Diosï tantiarika” o Tata Diosïri jorhentperakuechani (Ukuecha 20:26, 27). Engachi Jeobaeri ambe uandontskuarheska ka na enga xáni jukaparharajka tsípikuani, xarhatasïngachi na engachi xáni jukaparharajka juchajtu tsípikuani ka iurhirini.

^ párr. 16 Engajtsï uéjka sánderu ambe míteni iurhiri ambe, exe je pájina 87 a 89 librueri “Tata Diosïri xénchperakuarhu ja je”, engaksï Jeobaeri testiguecha úka.