Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

KAPITULU 8

Kúnguarhikuarhu anapuechaksï úndaspti pínandikua jatsini

Kúnguarhikuarhu anapuechaksï úndaspti pínandikua jatsini

Saulu enga no sési káuenga Jesúsiiri chúxapatiichani, iásï ambakiti aianhpiri máestia

Pʼitakata jarhasti Úkuecha 9:1-43

1, 2. ¿Andisï Saulu Damasku nirajki?

 MÁRU achamasïichaksï no ióni jimbo niáraatia Damasku, Jesúsiiri chúxapatiichanksï niraxati jirinhaantani paraksï kʼumanchikuecharhu petaani ka antsikupaani Jerusaléni, uékasïndiksï Kʼérati Juesiicha jingoni paani paraksï iicha kastigariuani.

2 Saulu a jindeespti enga orhekupaani jaka ini achamasïichani. Ka pori ísï arhini, Saulu tʼuini uándikpisptia jimboka exespka ka apoiariini engaksï imeeri relijionirhu anapu kompanieruecha tsakapu jimbo atani japka paraksï uándikuni Estebanini, enga Jesúsiiri chúxapati máepka (Úku. 7:57–8:1). Ka ísï tátsekua, ueenasïndi kánikua no sési kaani Jerusaléni anapu kristianuechani. Joperu no indeni ambejkusï uékajti úni. Iásï uékasïndia iápurisï nirani para kénditaani Jesúsiiri chúxapatiichani engaksï ísï mítekateeka komu Xanharu (Úku. 9:1, 2; exe je rekuadruni “ Saulu juramukua intsïnhasïndi Damasku”, pájina 69).

3, 4. a) ¿Ambe úkuarhinchaspi Saulu? b) ¿Náki kurhamarhikuechanchi exeani jaua?

3 Ma repentku, tʼíntskua ma tsónhastasïndi Sauluni. Imeecha engaksï imani jingoni nirani jarhajka, ískuksï pakarasïndi ka no ma ambeksï úsïndi uandani. Saulu nóteru úsïndia exeni ka kuarhatsesïndi. Ka jiáni kurhaasïndi auandarhu uératini enga arhienga: “Saulu, Saulu, ¿andirenisï xáni no sési kámani jaki?”. Ka ima no úxapti kurhanguni ambesï úkuarhini japi, jimbosï kurhamarhijti: “¿Tata, neeskiri?”. Ka ambe enga kurhaapka ménderu, sánderu ísku pakatasïndi: “Jesúsiiska. Ima engari tʼu xáni no sési kámani jaka” (Úku. 9:3-5; 22:9).

4 ¿Ambechi jorhenguarhisïni orheta uandakuecha jingoni enga Jesúsi arhipka Sauluni? ¿Nénajtsïni marhuachea exeni imani jurhiatikuani enga Saulu niárapka Jesúsiiri chúxapatiini? Enga Saulu na kristianuepkia, ¿ambeksï úspi kúnguarhikuarhu anapuecha jiáni engaksï pínandikua jatsipka ka ambejtsïni jorhendasïni inde ambe juchantsïni?

“¿Andirenisï xáni no sési kámani jaki?” (Úkuecha 9:1-5)

5, 6. ¿Ambechi jorhenguarhisïni indeni uandakuecha jingoni enga Jesúsi arhipka Sauluni?

5 Enga Jesúsi anhaxustapka Sauluni enga ima Damasku nirani japka, no kurhamarhispti: “¿Andiresï xáni no sési kaani jaki juchiiti chúxapatiichani?”. Sánderu sési, arhispti: “¿Andirenisï xáni no sési kámani jaki?” (Úku. 9:4). Jo, engaksï imeeri chúxapatiicha no sési kánhani jarhajka, Jesúsi ísï pʼikuarherasïndi enajkiksï imani no sési kámani jarhajki (Mat. 25:34-40, 45).

6 Ísï jimbo, engachi no sési kánhani jaka jimbokachi Jesúsiiri chúxapatiiska, uaakachi seguru jarhani eska ima ka Tata Diosï Jeoba exexaka ambe engachi nitamakuarhini jaka (Mat. 10:22, 28-31). Ísïisti, jamberichi no sóntku orhepani uérakuaka tsʼéjkukuani. Pori ejemplu, jiáni enga Saulu apoiarpipka paraksï Estebanini uándikuni ka enga inchaakukuauenga kristianuecheeri kʼumanchikuecharhu para petaani ka ónhaani, Jesúsi exespti indeni ambe ka no jirejiresï kuájpiaspti (Úku. 8:3). Joperu miá je eska Tata Diosï Jeoba Kristuni úraspka para uinhapikua íntskuni Estebanini ka máteru kristianuechani paraksï úni tekaantani.

7. ¿Ambejtsïni jarhuataa orhepani uérani engachi no sési kánhani jauaka?

7 Parachi úni orhepani uérani engachi no sési kánhani jauaka, jatsiskachi para arini ambe úni: primeru, no méni jurajkuni Tata Diosï Jeobani ambe uéjki úkuarhini jarhani; segundu, kómarhini parajtsïni jarhuatani (Filip. 4:6, 7); terseru, jurajkuni eska Tata Diosï Jeoba maiamukuarhintaaka (Rom. 12:17-21); ka kuartu, mintsikani eskajtsïni Tata Diosï Jeoba íntskuaka uinhapikua parachi orhepani uérakuani tsʼéjkukuechani astaka ima kʼamajkuauaka (Filip. 4:12, 13).

Erachi Saulu, Jesúsirini axasti (Úkuecha 9:6-17)

8, 9. ¿Néna pʼikuarherapi Ananíasi enga mítepka ambe enga úpiringa?

8 Enga Jesúsi na aiangupkia neespi, tátsekua arhispti Sauluni: “Jauaria ka ní iretarhu inchaakuni ka jimaksïni arhiati ambe engari jatsika para úni” (Úku. 9:6). Jimboka Saulu nóteru úsïreengia exeni, jupijkutinksï páspti asta Damasku jamberi jima enga pakarapiringa, ka tanimu jurhiatikua kómarhispti Tata Diosïni ka no ma ambe arhaspti ni itsïmani. Jimajkani tata Jesukristu uandontskuarhekuspti Ananíasini Saulueri ambe. Ananíasi kristianu máespti ka “iámindu judiuecha engaksï jima irekapka, sési ambeksï uandasïreendi imeeri ambe” (Úku. 22:12).

9 Eranhaska je na enga pʼikuarherapka Ananíasi. Tata Jesukristu enga na tsíntapkia ka enga jindeeka kúnguarhikuarhu anapu orhejtsïkuti, kʼéri ánchikuarhita ma íntskuxapti, eska nipiringa exeni Sauluni. ¡Kʼéri ánchikuarhita máespti para Ananíasi, joperu jamberi ístu no máru jánhaskeerapti ka chéni pʼikuarherani! Jimbosï arhipti: “Tata, uánikua kʼuiripu jarhasti enga mámaru ambe uandajka inde achamasïiri ambe ka ístu na enga xáni no sési kámakia chiiti iretani jini Jerusaléni. Ka kʼérati saserdotiichaksï íntskusti juramukua para ixújtu jupiani iámindu imeechani engaksï mintsikajka chiiti nombrini” (Úku. 9:13, 14).

10. ¿Ambechi jorhenguarhisïni Jesúsiiri ambe na enga kámapka Ananíasini?

10 Jesúsi no xukaspti Ananíasini enga ísï uandanhiani japka ka chéni. Joperu kʼóru arhispti ambe enga jatsipka para úni. Ístu xénchperakua jingoni arhispti andisï jatsipi para indeni ánchikuarhitani úni: “Ní, jimbokani indeni achamasïni [Sauluni] erakuska para juchiiti ambe uandantani ireteecharhisï, ístu para juramutiichani aianguani ka Israeli uájpeechani. Ka ji exeraaka na enga xáni no sési nitamakuarhiaka juchiiti nombri jimbo” (Úku. 9:15, 16). Ananíasi sóntku kurhajchaspti Jesúsini ka niraspti jirinhantani imani enga antesi xáni no sési káuenga kristianuechani ka arhispti: “Erachi Saulu, Jesúsi, ima engakeni xanharu jimbo xarhachika engari jurhani japka, axastireni parakari tʼu uaaka ménderu exeni ka parakeni Tata Diosï íntskuni imeeri espiritu santu” (Úku. 9:17).

11, 12. ¿Ambechi jorhenguarhisïni Jesúsiiri ambe, Ananíasiiri ka Saulueri?

11 Uánikua ambechi jorhenguarhisïnga Jesúsiiri ambe, Ananíasiiri ka Saulueri. Pori ejemplu, eska Jesúsi orhejtsïkuxaka aianhpikuani ísï eska na aiatspipka (Mat. 28:20). Nájkiruka iásï no uandontskuarhejka kʼuiripuecha jingoni eska jiáni, úraxati jántspirini enga mintsinharhikueka ka jánhaskatiini enga jurajkukuaka iámindu imeeri jántspiriichani, para orhejtsïkuni ini ánchikuarhitani (Mat. 24:45-47). Ísï jimbo, jántspiriiri jarhuajperata jingoni, aianhpiriicha ka prekursoriichaksï nirasïndi jirinhaantani imeechani engaksï uékani jaka sánderu sési míteni tata Jesukristuni. Ísï eskachi na exeka máteru kapitulu jimbo, uánikua kʼuiripuechaksï kómarhini jarhasïndi Tata Diosïni ka tátsekua Jeobaeri testiguechaksï niárasïndi pʼorhembiani (Úku. 9:11).

12 Ananíasi úspti ambe enga arhipka Jesúsi ka Tata Diosï Jeoba kóntperateechani íntskuaspti. ¿Ka iásï juchaia? ¿Sésichi aianhpixaki iápurisï ísï eskachi na arhinhaka nájkirukachi méni chéni pʼikuarherajka? Máru kristianuecha engaksï mítejka eskaksï jatsiska para mándani kʼumanchikuarhu nirani aianguani imeechani engaksï no míteaka, kánikuaksï chéni pʼikuarherasïndi. Ístuksï máteruecha chésïndi aianhpini merkadurhisï, xanharuecha jimbo, telefonu jimbo o karta jimbo. Engachi ísï pʼikuarherajka, ju je májkueni úni eska Ananíasi. Nájkiruka ueenani jámani chépka, tátsekua nóteru ísï pʼikuarherasptia ka úspti jarhuatani Sauluni espiritu santu p’irani. b Úspti ísï úni jimboka mintsikaspka Jesúsini ka ísï kámaspti Sauluni komu erachi ma. Juchajtuchi uaaka májkueni úni eska Ananíasi. Juchajtuchi nóteru chéakia engachi mintsikaska eska tata Jesukristusï orhejtsïkuni jaka aianhpikuani, engachi pʼikuarhenhiska na engaksï pʼikuarherajka kʼuiripuecha ka engachi eratseska eska asta imeecha engachi sánderu chérhiajka niáraaka juchaari erachiini (Mat. 9:36).

“Jirejiresï ueenaspti uandantani Jesúsiiri ambe” (Úkuecha 9:18-30)

13, 14. Engajtsï chá Biblieri ambe jorhenguarhini jaka ka nótkijtsï itsï atakuarhini jarhani, ¿ambejtsï jorhenguarhisïni Saulueri ambe?

13 Saulu no ióndaspti úni ambe enga jorhenguarhipka. Enga na úpkia ménderu exeni, itsï atakuarhispti ka ueenaspti sési pájperani Jesúsiiri chúxapatiichani jingoni engaksï Damasku anapuepka “ka jirejiresï ueenaspti uandantani Jesúsiiri ambe jima engaksï judiuecha tánguarhijka para Tata Diosïni kómarhini, ka uandasïreendi eska Jesúsi, Tata Diosïiri Uájpeeska” (Úku. 9:20).

14 Engajtsï chá Biblieri ambe jorhenguarhini jaka ka nótkijtsï itsï atakuarhini jarhani, ¿ambejtsï jorhenguarhisïni Saulueri ambe? Eska kánikua jukaparhakueska úni ambe engajtsï jorhenguarhini jaka. Ísïisti eska Saulu exespka tata Jesukristueri milagruni ka jamberi inde ambe jarhuatapti para sóntku itsï atakuarhini. Joperu ju je miáni eskaksï ístu uánikua kʼuiripuecha exeaspka Jesúsiiri milagruechani ka nóksï jukaparharaspti ka astaksï ikiasïreendi enga Jesúsi indeni ambe ueenga. I ambesï úkuarhipti fariseuecha jingoni engaksï exepka eska Jesúsi tsinaspka achamasïni ma enga jájkini kʼarhirapka, ka májkuenksï úspti uánikua judiuecha engaksï exepka eska Jesúsi tsítantaspka Lásaruni (Mar. 3:1-6; Juanu 12:9, 10). Joperu Saulu no ísïispti eska imeecha, ima mintsita jingoni mójtakurhispti. ¿Andi? Jimboka ima sánderu janhanharhisïreenga Tata Diosïni ka eska kʼuiripuechani ka kánikua jukaparharasïreendi enga tata Jesukristu ísï pʼamojkupka (Filip. 3:8). Ísï jimbo, májkueni ú je eska Saulu ka asï jurajku je eska nema o eskaksïni ambe ma pʼínguaka parajtsï niárani itsï atakuarhini.

15, 16. ¿Ambe úspi Saulu jima engaksï judiuecha tánguarhienga ka ambeksï úspi Damasku anapu judiuecha?

15 Enga Saulu ueenapka Jesúsiiri ambe aianhpini jima engaksï judiuecha tánguarhienga, jamberiksï judiuecha ísku pakarapti o ikianksï ka uandanksï: “¿Andi no i jindeeski achamasï enga xáni no sési kaani japka jini Jerusaléni imeechani engaksï indeni nombrini mintsikajka? (Úku. 9:21). Paraka Saulu úpiringa aianguani andisï iásï ménderueni eratsenia, jatsispti para sési arhistakuani “paraksï ima kurhanguni eska Jesúsi jindeeska Kristu” (Úku. 9:22). Ka nájkiruka xáni jánguarhintapka sési arhistakuani, no úspti mintsitarhu niárakuani jimbokaksï imeecha sánderu jukaparharasïreenga pʼindekuechani ka mintsita jingonksï kʼéramakuarhisïreendi. Joperu Saulu no jurajkuspti aianhpini.

16 Tanimu uéxurhini tátsekua, Damasku anapu judiuechaksï útasï ikiakuxapti Sauluni ka ueenasptiksï eratseni nénaksï uándikupirini (Úku. 9:23; 2 Kor. 11:32, 33; Gal. 1:13-18). Enga Saulu mítepka ambe engaksï uékeenga úkuni, sïpatikuarku uéakuntaspti iretarhu ka Lukasï uandantasïndi ambe enga úpka Saulu: “Kʼéri bardarhu, bentana ma jukaspti ka jimeesïsïksï késkuntaspti xúndi ma jingoni”. ¿Neechaksï jarhuataspi? ‘Imeeri chúxapatiicha’ (Úku. 9:25). I ambe xarhatasïndi eska máru engaksï Damasku anapuepka ka engaksï kurhajchapka Sauluni, niáraspkaksï Kristueri chúxapatiini.

17. a) ¿Ambeksï úsïni máru engaksï kurhaajka Biblieri ambe? b) ¿Ambechi jatsiski para jánguarhintani úni, ka andi?

17 Enga chá ueenapka jorhenguarhini Biblieri ambe, ¿ambeksï úspi chaari parientiicha, amiguecha ka máteru kʼuiripuecha? Engajtsï ueenapka aianguani Biblieri ambe, jamberijtsï eratsepka eskaksï imeechajtu jakajkupiringa; ka jamberiksï máru niárati ísï úni, joperu máteruecha nómbe. Jamberiksïni asta chaari familia niárati ikiacheni (Mat. 10:32-38). Engajtsï i ambe nitamanchani jaka, asï kuatanta je. Jamberiksï niáraati mójtakurhini engajtsï chá seguiriiska sési jámani ka sési arhistakuani Biblia jingoni (Úku. 17:2; 1 Ped. 2:12; 3:1, 2, 7).

18, 19. a) ¿Ambe úkuarhispi enga Bernabé jarhuatapka Sauluni? b) ¿Nénachi uaa ísïini eska Bernabé ka Saulu?

18 Enga Saulu Jerusaléni kʼuanhatsentapka, erachiichaksï no jakajkusïreendi eska imajtu kristianu úkuarhispkia. Joperu jimboka Bernabé uandantaspka ambe enga iásï ueengia Saulu, apostoliichaksï sési erokaspti ka Saulu imeecha jingoni pakaraspti ma tiempu (Úku. 9:26-28). Ka nájkiruka iásï Saulu jingontku ueengia ambe ma, no kʼuratsesïreendi uandantani ambakiti aianhperakuani (Rom. 1:16). Balori jukaspti para aianhpini Jerusaléni, jima enga ueenapka no sési kaani kristianuechani. Joperu engaksï judiuecha exepka eska imeecheeri orhejtsïkuti kristianu úkuarhispkia, kánikuaksï ikiaspti ka iásïksï uékasïreendia uándikuni. Ka engaksï erachiicha mítepka ini ambe, “Sesareaksï páspti ka tátsekuaksï Tarsu axaspti” (Úku. 9:30). Jo, Jesúsi kúnguarhikuani úraspti para arhini Sauluni ambe enga jatsipka para úni. Ka kánikua marhuakuspti imani ka kúnguarhikuani engaksï ísï úpka.

19 Ístuchi exesïnga eska Bernabé jarhuataspka Sauluni, ka inde ambe úpti eskaksï kánikua sési pájperapiringa. ¿Ambechi uaa uandani juchaari ambe? ¿Nénachi uaa ísïini eska Bernabé? Engachi jánguarhintaska jarhuataani jimbanhi aianhpiriichani, komu imeechani jingoni nirani aianhpini ka ístu jarhuataani paraksï imeecha sánderu sési marhuakuni Tata Diosï Jeobani. Engachi ísï úska, Tata Diosï Jeobajtsïni kánikua újchakuraati. Joperu engachi jucha jindeeka jimbanhi aianhpiriicha, ¿nénachi uaa ísïini eska Saulu? Engachi ísï úska eskajtsïni na arhiaka ima erachiicha engaksï sánderu eksperiensia jatsika eska jucha. Engachi ísï uaaka, sánderuchi sési aianhpiaka, sánderuchi sési pʼikuarheraaka ka méntkisïchi sési pájperaaka erachiichani jingoni.

“Uánikua kʼuiripuechaksï jakajkuspti Tatani” (Úku. 9:31-43)

20, 21. ¿Ióntki nénaksï sési úraspi tiempuni, ka iásï anapu Tata Diosïiri marhuariichaksï néna úraxaki tiempuni engaksï pínandikua jatsijka?

20 ¿Ambe úkuarhispi tátsekua enga Saulu na kristianuepkia ka enga sïpakuarhipka Jerusaléni uératini? “Iámindu kúnguarhikuarhu anapuecha engaksï Judea, Galilea ka Samariaisï japka, úndasptiksï pínandikua jatsini” (Úku. 9:31). ¿Nénaksï sési úraspi imani tiempuni enga pínandikua japka? (2 Tim. 4:2). Biblia uandasïndi eska kúnguarhikua uiuinhasï jarhaspka “jimbokaksï chénharhisïreenga Tata Diosï Jeobani ka ístu jimboka espiritu santu sési pʼikuastaantasïreenga”. I ambe úkuarhixapti jimbokaksï apostoliicha ka máteru erachiicha, sésiksï orhejtsïkuxapka ini ánchikuarhitani ka jarhuataaxaptiksï erachiichani paraksï sánderu mintsikani. Pori ejemplu, Pedru niraspti uinhaperaantani imeechani engaksï Lida irekapka, Saróni pákua. Indeni ambe jimbo enga Pedru úpka, uánikua imeecha engaksï jimeesïsï irekapka, ístuksï ‘jakajkuspti Tatani’ (Úku. 9:32-35). Ka ístu, “sánderuksï uániixaptia” jimbokaksï Jesúsiiri chúxapatiicha sánderu jánguarhintaspka jarhuajperani ka aianhpini ambakiti aianhperakuani.

21 Siglu beinte kʼamarhukunisï, Jeobaeri testiguechaksï ístu niáraspti jatsini pínandikua. Jimboka juramutiicha engaksï ióni no sési kámapka Tata Diosïiri iretani, ma repentkuksï nóteru jarhasptia ka kénditanhaspti máru ambe paraka Tata Diosïiri ireta úpiringia aianhpini. Ka uánikua erachiichaksï úraspti ini tiempuni paraksï aianhpini xanharuecha jimbo, ka kánikua sési nikuaspti.

22. ¿Ambechi uaa úni jiáni engachi pínandikua jatsijka?

22 Enga chá no ma ambe arhinhajka chaari paisirhu relijioni jimbo, ¿jánguarhintaxakijtsï aianhpini? Miá je eska Satanási uékasïnga eskajtsï sánderu jatsikuarhekua ambe jirinhaaka ka eskajtsï nóteru jukaparharaakia Tata Diosïiri ambe (Mat. 13:22). Ju je no jurajkuni eskajtsïni támisï jánhastaaka. Sánderu sési, iásï engachi pínandikua jatsika, ju je sánderu sési aianhpini iámindu ambe ka ístu jarhuatani kúnguarhikuani para uiuinhasï jarhani. Ju je no mirikurhini eska ambe ma uaaka ma repentku mójtakurhini.

23, 24. a) ¿Ambechi jorhenguarhisïni Tabiteeri ambe? b) ¿Ambechi uékasïni úni?

23 Ju je exeni Tabiteeri ambe (o Dorkasi), c pirenchi ma enga Jope irekani japka, Lida no iauani. Ima sési úrasïreendi imeeri tiempuni ka ambe enga jatsikuarhepka, “ambakiti ambe úsïreendi ka kánikua jarhuataasïreendi imeechani engaksï uétarhinchani jarheenga”. Joperu ma repentku pʼamenchakua ma pʼiraspti ka uarhispti. Eranhaska je na engaksï xáni no sési pʼikuarherapka Jope anapu kristianuecha ka sánderu ima tsïndiicha enga ima xáni jarhuatauenga. Enga Pedru na niárapkia kʼumanchikuarhu, jima engaksï prepararini japka para jatsintani, ka enga na kómarhipkia Tata Diosïni, milagru ma úspti enga nótki ma apostoli úni japka: tsítantaspti. ¡Kánikuaksï tsípipti ima uarhiiti tsïndiicha ka máteru erachiicha enga Pedru arhiapka eskaksï úpiringia inchani kuarturhu ka exenksï Tabitani enga tsíntapkia! Inde ambe kánikua uinhaperaantapti parakaksï úpiringa orhepani uérakuani tsʼéjkukuechani engaksï no ióndani jatsiapiringa. Ka “iámindu Jope anapuechaksï niáraspti míteni ini ambe ka uánikua kʼuiripuechaksï jakajkuspti Tatani” (Úku. 9:36-42).

¿Nénachi uaa ísïini eska Tabita?

24 Tsimani ambechi jorhenguarhisïnga Tabiteeri ambe. Primeru, eska tsípikua sóntku kʼamakurhisïnga, jimbosï xáni jukaparhakueti eska Tata Diosï ambakiti ambe míteaka juchaari ambe (Ecl. 7:1). Segundu, eskachi jatsiska para kánikua mintsikani eska uarhiriicha tsíntaaka. Tata Diosï Jeoba exespti na enga xáni pʼamojperakua xarhatatspepka Tabita, ka indeni ambe jimbo újchakuraspti. Ka ístu, no mirikurhiati ambe engachi xáni úni jaka jucha; ka engachi niáraska uarhini ante de Armajedoni janoni, imajtsïni tsítantaati (Ebr. 6:10). Ísï jimbo, nájkiruka no sési jánhaskuarhini jauaka o sési jánhaskuarhini jarhani, ju je no méni jurajkuni tsípikua jingoni aianhpini tata Jesukristueri ambe (2 Tim. 4:2).

a Exe je rekuadruni “ Saulu enga fariseuepka”.

b Kasi méntkisï, apostoliichajkuksïsï ueendi íntspini ambe enga espiritu santu intsïmpijka. Joperu ixú Jesúsi jurajkuspti eska Ananíasi jarhuatapiringa Sauluni para indeni ambe pʼirani. Sáni ma tiempu jimbo, Saulu nótki exeapirindi apostoliichani, joperu aianhpini japirindi. Jesúsi ini ambe úspti jimboka uékasïreenga eska Saulu sánderu uinhapikua jatsipiringa para úni aianhpini.