Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

EKSPERIENSIA

Jeobarini kánikua újchakurasti, xáni engani no méni erokuarhini japka

Jeobarini kánikua újchakurasti, xáni engani no méni erokuarhini japka

MÍTESPKA eskani jatsispka parani prekursorini, peruni eratsisïrenga sini meru tsitipirini ísï marhuani. Tsitisïrenga ambe engani uénga ánchikuarhitarhu. Imani ambe pásïrenga enga akuepka Alemania uératini asta máru lugaricharhu jini África, komu Dar es-Salaam, Elisabethville ka Asmara. No méni eratsispka eskani ma jurhiani marhuakupiringa Jeobani tiempu kompletueri ini ka máteru uáni lugaricha jimbo engaksï África jaka.

Engani seguru japkia ka uénani prekursorini, juchiti tsípikuarhita mójtakurhispti engani no méni eratsipka eska ísï úkuarhipiringa (Efes. 3:20). ¿Ambe úkuarhispi? Desde uénani jámani uandantaaka juchiti istoria.

Berlín (Alemania) andajpenuska 1939, máru kutsï ísï tátsekua enga uénapka Segunda Guerra Mundial úkuarhini. Enga guerra kʼamaruni japkia 1945 jimbo, uánikua bombechanksï kʼuanijpaaspti abionicharhu uératini jini Berlín. Enga inde ambe úkuarhini japka, máru bombechaksï juchari xanharu andatseraspti, peru juchiti familia ka ji andajkuarhispkachi jima niárani engajtsïni no úpiringa no sési úchini bomba. Parachi sánderu seguru jarhani, niraspkachi Erfurt sïpakuarhini nani enga mama anapuepka.

Juchiti táticha ka ermana jingoni jini Alemania (sáno 1950 ísï).

Mama seguirixapti uékani míteni jurhimbikueri ambe. Kʼérati jorhenaticheri libruechani arhiantaspti ka uánikua relijionicha jingoni niraspti, peru no ma jaiapanhintaspti. Uéxurhinisï 1948, tsimani Testiguechajtsïni pʼorhembispti. Mama inchataaspti ka uánikua kurhamarhikua úkuaspti. No jamberi ma ora jimbo, arhispti juchiti pirenchi sapichuni ka jíndeni: “Exentaskia jurhimbikuani”. No ióni jimbo, mama, juchiti pirenchi ka ji nirasïrengachia tánguarhikuecharhu jini Erfurt.

Uéxurhini 1950, kʼuanhatsintaspkachi Berlín ka uénaspkachi nirani kúnguarhikuarhu Berlín-Kreuzberg. Engachi máteru lugarisï nipka irekani siudadirhu, nirasïrengachi kúnguarhikuarhu Berlín-Tempelhof. Tátsekua, mama itsï atakuarhispti. Peruni ji no xáni seguru jarhaspka. ¿Andi?

AMBE ENGARINI JARHUATAPKA SEGURU JARHANI KA NÓTERU XÁNI KʼURATSENIA

No xáni sési marhuakuxapka Jeobani jimbokani kánikua kʼuratsesïrenga. Nájkirukani tsimani uéxurhini aianhpiripkia, no nemani predikarikuspka. Iámindu ambe mójtakurhispti engani ma tiempu imani erachi ka pirenchicha jingoni jámapka engaksï balori xarhatapka ka nóksï méni jurajkuni Jeobani. Máruksï nasicheri kampuecharhu jarhaspti oksï Alemania ónhakata jarhani. Máteruechaksï úpirindi ónhanhani jimbokaksï Alemania sïpatikuarku pásïrenga publikasionichani. Imecheri ejemplujtsïni ísku pakataspti. Eratsispka, engaksï imecha sáno uarhika oksï niárani ónhanhani Jeoba ka erachichani jimbo, ji por lo menisi jánguarhintapiringa no xáni kʼuratseni.

Uénaspkia nóteruni xáni kʼuratseni engani jarhuajpipka kampaniarhu ma para aianhpini, 1955. Karta ma enga Informador * jimbo uérapka, erachi Nathan Knorr uandaspti eska ima jindespka sánderu kʼéri kampania enga Tata Diosïri ireta úpka. Uandaspti eska engachi iámindu aianhpiricha nipiringa, “ima jindepiringa sánderu ambakiti ánchikuarhita aianhpikueri imani kutsï jimbo enga no méni jarhani japka asta iásï jamberi”. Ka ísïspti. Ísï no ióni jimbo, aiakukuarhespka Jeobani ka 1956 jimbo itsï atakuarhispkachi juchiti táti ka juchiti pirenchi jingoni. Peru ísï no ióni jimbo, jatsispka parani ménderu erakuni úni ambe ma enga jukaparhakueka.

Ióni mítespka eska sánderu ambakiti ambe engani úpiringa úni, jindespka prekursorini. Peruni seguirixapka jurajkutapani. Eratsispka orheta eskuela nirani jini Berlín parani jorhenguarhini maioreo jimbo íntspikuarhini ambe, máteru paisicha jimbo páni ka ístu juani merkansia ambe. Tátsekua, eratsispka eskani jatsispka parani ma tiempu ánchikuarhini imani amberi engani estudiaripka parani sánderu sési jorhenguarhini. Ísï jimbo 1961, uénaspka Hamburgo ánchikuarhini, Alemania anapu ma siudadi enga sánderu uánikua barkuecha niárajka. Engani sánderu ánchikuarhienga, sánderuni uékasïrenga pʼakani parani tiempu kompletueri marhuani. ¿Ambe úpirini?

Jaiapanhikuntasïnga Jeobani engarini íntsaapka erachichani engaksï uékpitiika, engajtsïni jarhuatapka kurhanguni eska sánderu jukaparhakueska Jeobani marhuakuni. Uánikua juchiti amiguechaksï prekursorisptia ka ambakiti ejemplujtsïni ma íntskuspti. Ístu, erachi Erich Mundt enga niárapka kampurhu ma jarhani, jarhuatasptirini sánderu mintsikani Jeobani. Arhisptirini eska kampurhu, erachicha engaksï mintsinharhikuarhepka tiempu jingonksï chkespka. Peru imecha engaksï Jeobani mintsita jingoni mintsikapka, úsptiksï orhepani uérani ka niárasptiksï ambakiti erachicheni kúnguarhikuarhu.

Engani uénapka prekursorini marhuani (1963).

Ístu erachi Martin Pötzinger enga Grupurhu japka enga Orhejtsïkuajka iámindu kúnguarhikuechani, méntkisï uinhaperantaasïrendi erachichani ka arhiasïrendi: “Balori jukani ambe máesti engachi sánderu jukaparharajka”. Engani indeni ambe eratsintapka, jurajkuspka ánchikuarhitani ka prekursori úkuarhispka juniuni de 1963. Sánderu ambakiti ambespti engani erakupka úni. Tsimani kutsï tátsekua, ante de jirinhani máteru ánchikuarhita, pʼímarhinhaspka parani prekursori espesialini. Ka máru uéxurhini tátsekua, pʼímarhinhaspka parani nirani Eskuela Galaadirhu klase 44. Jeobarini sánderu ambe íntskuspti engani no méni erokuarhienga.

AMBAKITI AMBE JORHENGUARHISÏNGA ESKUELA GALAADI

Jorhenguarhispka ambe ma engarini mintsitarhu niárachepka, sánderia erachicheri Nathan Knorr ka Lyman Swingle, eskachi no jatsispka para sóntku jurajkuni juchari asignasionini. Imechajtsïni jarhuataspti no kuatantani nájkiruka no fásilipiringa. Erachi Knorr arhisptijtsïni: “¿Ambejtsï sánderu eratsini jaua? ¿Na engajtsï sïuari jauaka, animali sapirhatichani ka engajtsï no jatsiaka tumina? ¿Ojtsï exeua anhatapuechani, tsïtsïkichani ka imani kʼuiripuni enga tsípini jauaka? Jorhenguarhi je xénchani kʼuiripuni”. Ma jurhiatikua engajtsïni erachi Swingle diskursu ma íntskuni japka andiksïsï máru sóntku kuatantajki, pʼíngukuarhispti para no uerani. Jatsispti para maratitu erokuarhini astaka nóteru xáni no sési pʼikuarherani japkia. Ima amberini mintsitarhu niárachespti ka uandaspka eskani no méni no sési pʼikuastapiringa Kristuni ni imeri ambakiti erachichani (Mat. 25:40).

Ji, Claude, ka Heinrich engachi misioneruepka jini Lubumbashi (República del Congo, 1967).

Engachi aiangunhapkia nani engachi marhuapiringa, tanimu betelitechajtsïni kurhamarhispti máru juchantsïni nanichi axanhaspi. Ambakiti ambeksï uandaspti engaksï máteruecha aianguapka nani engaksï nipiringa, astakani ji aianguapka eskani República del Congo nipiringa. Ma ratuksï ísku pakaraspti ka solujtsïni arhispti: “oh, Congo, eskakini Jeoba orhechipaaka”. Jiánisï, kánikua guerreri ambe uandanhaxapti, atajperakueri ambe, ka ambe engaksï úni japka paisiri anapu soldaduecha. Peru miáxapka ambe engani jorhenguarhipka. Ísï no ióni jimbo engachi Eskuela Galaadi kʼamarapkia septiembrini de 1967, juchiti kompanieruecha jingoni Heinrich Dehnbostel ka Claude Lindsay niraspkachi Kinshasa enga paisiri kaptalika.

AMBAKITI LUGARI MA PARA MISIONERUENI

Engachi niárapkia jini Kinshasa, tanimu kutsï jorhenguarhispkachi francés uandani. Tátsekua, abioni jimbochi niraspka asta Lubumbashi (antesi Elisabethville), Zambia pirhitini no iauani. Kʼumanchikua ma jimbochi niáraspka enga jindepka para misioneruecha enga sentrurhu japka siudadirhu.

Jimboka sáno iámu Lubumbashi no méni predikarinhaxapka, kánikuachi tsípisïrenga engachi jucha uénapka jima anapuechani aianguani jurhimbikueri ambe. No ióni jimbo, uánikuachi jorhendaaxapkia Bibliaeri ambe, nóchi jamberi andajkuarhisïrenga. Ístuchi predikarikuaspka gobiernueri ánchikuarhirichani ka polisiaueri. Uánikuechaksï janhanharhisïrendi Tata Diosïri Karakatani ka ístu aianhpikuani. Komu kʼuiripu sánderu suajili uandenga, Claude Lindsay ka ji ístuchi jorhenguarhispka indeni idiomani. Ísï tátsekua, kúnguarhikua ma jimbochi axanhaspka enga suajili uandanhajka.

Ambakiti ambechi nitamakuarhispka, peru ístu máru ambe enga úkua jukapka. Uánikua xanharichi jatsipka para soldaduecheri chkuanderaku ambe tekantani engaksï kauirini jarhenga ka ístu polisiauecheri engajtsïni no sési kámenga. Ma xanhari, polisiauechaksï niáraspti anhaxustani tánguarhikuani engachi kʼumanchikuarhu jatsini japka enga jindepka para misioneruecha ka jimajtsïni páspti engaksï polisiauecha jarhajka. Pisurhujtsïni jatsispti uaxandetini mási o menusi asta a las diesi chúrikueri ka tátsekuajtsïni jurajkuspti nintani.

Sirkuitueri orhejtsïkuti únhaspka 1969. Ini sirkuitu jimbo mítespka máru África anapu lugarichani ka iauani xanharasïrenga jimesïsï enga atsïmu ka kʼérati uitsakua jarhajka. Ranchu ma jimbo, tsíkata ma ka imeri pipichuecha juchiti kamarhu kétsekuaksï kʼuisïrendi. No méni mirikurhiaka na enga xáni uinhamu mintsirenga tsíkata ante de erandini. Peru ístuni tsípikua jingoni miántasïnga imani chúrikuechani engachi ma uirhipandani uaxandenga chpirirhu parachi Bibliaeri ambe uandontskuarheni erachicha jingoni.

Sánderu kʼéri problema engachi jatsipka, jindesptiksï imecha engaksï uandenga eskaksï Jeobaeri testiguespka peruksï partidu Kitawalani apoiarini. * Máru i kʼuiripuechaksï kúnguarhikuecharhu jaraspti ka orhejtsïkutinksï. Uánikua i kʼéri estorbuechaksï no úspti támisï paani ambakiti erachichani (Jud. 12). Tátsekua, Jeoba petantaaspti kúnguarhikuarhu indeni kʼuiripuechani ka uaxastaspti ambe ma paraka sánderu uáni kʼuiripu japiringa jurhimbikuarhu.

Uéxurhini 1971, Kinsasa anapu Beteli jimbo axanhaspka. Jima uánikua ambe ánchikuarhispka, komu jima engaksï kartecha niárajka, engaksï publikasionicha kurhajkuarhinhajka ka jarhuataani máru ambe jingoni erachichani engaksï aianhpikueri ambe exejka. Beteli jorhenguarhiska organisarini juchari ánchikuarhitani kʼéri paisi ma jimbo enga no japka uánikua ambe. Ménisï, kartecha engaksï abioni jimbo axarkuarhinhenga, ióndasïrendiksï niárani kúnguarhikuecharhu. Kartechaksï abioni jimbo peranhasïrendi ka tátsekuaksï panhasïrendi barku jimbo enga sáni ióni pakarukuenga jimesïsï enga kánikua tsïtsïki jasintu jukajka. Peru ánchikuarhita úkuarhisïrendi nájkirukaksï japiringa i járhati ka máteru uandanhiatecha.

Ískuni pakarasïrenga exeani na engaksï uáuenga kʼéri tánguarhikuechani sanititu tumina jingoni. Imechaksï mismu uásïrendi nani engaksï erachicha nitamataraapiringa diskursuechani, chkurhi ióratichanksï úraasïrendi paraksï ótani ka ini mismu chkurhiksï irhisïrendi paraksï uaxakani. Pʼatamuksï úrasïrendi paraksï postichani uáni ka kʼuirakueni járhatiksï úraasïrendi paraksï ójtsitani ka para mesecha. Komuksï no jatsiapka parhantsïchani, anhatapueri tekata sápiratiksï úrasïrendi. Méntkisïjtsïni ísku pakatasïrendi ambe engaksï erachicha ka pirenchicha uénga para orhepani uérani. Niáraspka kánikua xénchaani. Xáni engani kánikua jirinhaantapka jiáni engani jatsipka para máteru nanisï marhuani.

ENGANI KENIA MARHUANI JAPKA

Uéxurhini 1974, Beteli axanhaspka enga Nairobi (Kenia) jaka. Kánikua ánchikuarhita jarhaspti, jimboka i Beteli exesïrenga aianhpikueri ambe diesi paisicheri engaksï jima no iauani japka, máru i paisicha jimbojtsïni no jurajkusïrendi úni juchari ánchikuarhitani. Uánikua xanhari axanhaspka pʼorhembiani ini paisichani, sánderia Etiopía. Erachichaksï jima no sési kánhasïrendi ka jatsisïrendiksï para orhepani uérakuani tsʼéjkukuechani. Uánikuechanksï kánikua no sési kaasïrendi ka ónhaani; astaksï máru uándikunhaspti. Peruksï no méni jurajkuspti Jeobani jimbokaksï ambakiti pájperakua ma jatsispka imani jingoni ka ístuksï iáminduecha sési pájperasïrendi.

Uéxurhini 1980, ambakiti ambe nitamakuarhispka: Gail Matheson jingoni tembuchaspka enga Canadá anapueka. Márkuchi jarhaspka Eskuela Galaadirhu ka karta jimbochi uandontskuarhisïrenga. Gail misionerespti Bolivia. Dose uéxurhini nitamaspti asta engachi Nueva York exejperantapka ka ísï no ióni jimbochi tembuperaspka jini Kenia. Kánikua jeiapanhikuntasïnga Gailini enga méntkisï jánguarhintajka ísï eratsini eska Jeoba ka tsípini jarhani imani ambe jingoni enga jatsika. Seguirixati juchiti ambakiti uarhiitini engani xáni xénchajka.

Uéxurhini 1986, uénaspka marhuani komu distritueri orhejtsïkuti ka ístuni grupurhu jarhaspka enga jima anapu Betelini orhejtsïkuenga. Gail jingonchi pʼorhembiasïrenga kúnguarhikuechani uánikua paisicheri enga Kenia anapu Beteli jarhuatauenga.

Kʼéri tánguarhikuarhu diskursu ma nitamataraxapka jini Asmara (1992).

Sési jásï ambe miásïnga ambe enga xáni úkuarhipka para kʼéri tánguarhikua úkuarhini jini Asmara (Eritrea) 1992 jimbo, jiáni engachi útasï uénga úni juchari ánchikuarhitani imani lugari jimbo. Xáni no sési engachi solu kʼumanchikua sapichu ma exentapka enga incharinisï sánderu no sési jáxepka ka eska uérakua ísï. Peru ima jurhiatikua enga kʼéri tánguarhikua úkuarhipka, ískuni pakaraspka engani exepka na engaksï erachicha xáni sési jájkuntapka imani lugarini para kʼéri ambe arhini Jeobani. Uánikua familiechaksï sési járhati takusï páspti ka sésiksï ótatani jimesïsï enga no sési xarharani japka. Tsípikuarhispkachi sési jásï ka ambakiti kʼéri tánguarhikua jimbo engaksï 1,279 kʼuiripuecha nípka.

Engachi pʼorhembiauenga kúnguarhikuechani, mámarhu járhati lugaricharhuchi pakarasïrenga ka i ambe úsïrendi eska máru ambe úkua jukapiringa. Úsïrengachi kʼéri kʼumanchikuarhu ma pakarani nani enga mari japka ma ladu, jima enga jindepka para inbitaduecha, ka máteru semana jimbochi kuákua tiámueri ma jimbo pakarasïrenga, jimesïsï enga ánchikuarhiricha jámenga engaksï baniuecha ma 100 metru (300 pies) ísï iauani jarhenga. Peru no arhiparini nani engachi marhuani japiringa, ambe engachi sánderu miájka jindesti na engachi xáni okupadu jarhenga aianhpikuarhu ambakiti prekursori ka aianhpiricha jingoni. Engachi máteru nani axanhapkia para marhuani, jatsispkachi para jurajkuani uánikua amiguechani engachi xénchauenga ka kánikuachi jirhinhantaapiringa.

KÓNTPERATECHANCHI INTSÏNHASPKA ETIOPÍA

Entre 1987 ka 1992 jimbo, uánikua paisicharhu enga Kenia anapu Beteli jarhuatauenga, juramutichaksï legalmenti jiókuarhisptia Testiguecheri ánchikuarhitani. Ísï jimbo, niárastiksï jarhani Beteliri ofisinecha ka ístu para paisiri. Uéxurhini 1993, Adís Abeba (Etiopía) anapu ofisinarhuchi axanhaspka marhuani. Ini paisi jimbo, ióni sïpatikuarku úkuarhisti juchari ánchikuarhita, peru iásï legalistia.

Engani distritueri orhejtsikutipka ireta sapirhaticharhu jini Etiopía (1996).

Jeoba újchakurasti aianhpikuani jini Etiopía. Uánikua erachichaksï prekursori úkuarhisti. Desde 2012, mándani uéxurhini jukari 20% aianhpirichaksï prekursori regulari úkuarhisïndi. Ístuksï eskuelecha para sánderu jorhentpeni Bibliaeri ambe, jorhentpesti ambe enga xáni uétarhienga ka únhastiksï jukari 120 Kʼumanchikuecha Reinueri. Uéxurhini 2004, imecha engaksï Beteli japka mótsistiksï jimbanhi Beteli ma jimbo. Imani mismu echeri jimbo, jarhasti ma Kʼumanchikua para Kʼéri tánguarhikuecha enga ístu marhuakuajka iámindu erachichani.

Ini uéxurhinicha jimbo, Gail ka ji ambakiti amiguechanchi uáska jini Etiopía. Uékperakua ka engajtsïni xáni sési kámaka, mintsitarujtsïni niárachesti. Peru pʼamenchakua jimbo, iásï no ióntsïni móskusti Beteli enga Europa jaka. Jimajtsïni uékperakua jingoni kuidarisïndi, peru kánikua jirhinhantaasïnga Etiopía anapu erachichani.

JEOBA ÚSTI ESKA SÁNDERU UÁNI KʼUIRIPU MÍTEAKA REINUERI AMBE

Exeskachi na enga Jeoba úka eska sánderu uáni kʼuiripu mítepiringa Reinueri ambe (1 Kor. 3:6, 9). Por ejemplu, engani uénapka predikarikuani Ruanda anapuechani engaksï kobri jurhenga jirinhani Congo, no ma aianhpiri jarhaspti Ruanda, peru iásï jukari 30,000 erachichaksï jarhastia. Uéxurhini 1967, ma 6,000 aianhpirichaksï jarhaspti República del Congo, ka iásïksï ma 230,000 ísï jarhastia ka 2018 jimbo, jukari 1,000,000 kʼuiripu tánguarhispti Konmemorasionirhu. Iámindu paisicheri enga Kenia anapu Beteli jarhuatauenga, jukari 100,000 aianhpirichaksï jarhastia.

Sinkuenta uéxurhini antesi, Jeoba uánikua erachichani úraaspti parajtsïni jarhuatani tiempu kompletueri marhuani. Nájkirukani seguirini jaka jánguarhintani nóteru kʼuratsenia, jorhenguarhiska iámu mintsita jingoni mintsikani Jeobani. Ambe engani xáni África nitamakuarhika, jarhuatastirini tekantstiini ka tsípikua jingoni irekani imani ambe jingontku engani jatsikuarhika. Gail ka ji kánikuachi jaiapanhiantasïnga juchari erachichani engaksï sési kámpijka nájkirukaksï jatsijka para orhepani uérakuani kʼérati problemechani ka engaksï mintsikajka Jeobani. Mintsita jingoni agradeserikusïnga Jeobani engarini xáni sési kámaka. Ísïsti, Jeobarini sánderu káni újchakurasti engani no méni xáni erokuarhini japka (Sal. 37:4).

^ párr. 11 Sánderu tátsekua, arhinhaspti Juchari Ánchikuarhita Reinueri. Ka iásï jindestia Programa para ánchikuarhini tánguarhikuarhu Kristianuecheri Irekua ka Aianhpikua.

^ párr. 23 Uandakua Kitawala suajili jimboesti enga arhikuekajka “orhejtsïkuni o juramuni”. I partidu politikeri ambespti: nóteruksï uékasïrendia eska Belgica juramukuapiringa. Kʼuiripuecha engaksï ini partidurhu japka, konseguiriuasïrendiksï, arhiantani ka etsakuani Jeobaeri testiguecheri publikasionichani. Ístuksï mójtakusïrendi ambe enga Biblia jorhentpijka paraksï apoiarini ambe enga imecheri politika uandenga, sïkuamikueri ambe ka para ísku jándikua ambe niátani.