Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

Jeoba uékperakua xarhatani jarhasïndi enga jurhimberpintajka

Jeoba uékperakua xarhatani jarhasïndi enga jurhimberpintajka

“Jimboka Acha imanisï jurhimberajka néni enga xénchajka” (EBR. 12:6, Táta Diósïri Uandakua Tata Jesukristueri Aiatsperakua [TDU]).

PIREKUECHA: 123, 86

1. ¿Ambe arhisïni Biblia jurhimberantskueri ambe?

BIBLIARHU, uandakua jurhimberantskua, no solu kastigu ma arhikuekasïndi. Biblia arhisïndi eska sésiska eskachi jurhimberanhantaaka. Ka ménisï enga i amberi uandajka, ístu uandasïndi jánhaskakueri, mímixekueri, uékperakueri ka tsípikueri (Prov. 1:2-7; 4:11-13). Engajtsïni Jeoba jurhimberantajka, xarhatani jarhasïndi eskajtsïni xénchasïnga ka eska uékasïnga eskachi irekaaka para méntkisï (Ebr. 12:6, TDU). Peru ístujtsïni uáti kastigarini parajtsïni jurhimberantani, peru no méni imani ambe jingoni engajtsïni no sési úchiaka. Uandakua jurhimberantskua, ístu arhikuekasïndi jorhentpini, ísï eska táti ma na újka imani uájpa jingoni enga xénchajka.

2, 3. ¿Ambe tsimani ambe úpirini inchaakuni jurhimberantskuarhu? (Exea je fotuechani engaksï uénakuarhu jaka).

2 Ju je exeni ejemplu ma. Sapi ma enga Karlosi arhinhajka, pelota ma jingoni chʼanaxati kʼumanchikuarhu incharini. Amamba arhisïndi: “Karlosi, mítiskaria eskari no uáka incharini chʼanani pelota jingoni, uákari kʼepekuni ambe ma”. Peru ima no kurhandirasïndi ka seguirisïndi chʼanani. Ka ma repentku uekopasïndi pelota jingoni tsïtsïki jatakuani ma ka kʼepekusïndi. ¿Ambe uá amamba para jurhimberantani? Arhistakuati ka kastigarini. Para arhistakuni, arhiati andisï no sési jaki ambe enga úka. Uékasïndi eska sapi kurhanguaka eska kurhajchaani tátichani, marhuakuaka ka eska ambe engaksï ima arhijka no jukari ambeska ka eska uétarhisïnga. Ka para jorhendani, amamba exesïndi eska ístu sési japiringa kastigarini pelota euantaparini ma tiempu. Nájkiruka Karlosi ikiauaka, i ambe jorhendaati eska enga no kurhandiraska no sési nikuaka.

3 Kristianuechachi “Diosïri kʼumanchikuarhu” anapueska (1 Tim. 3:15). Jimbojtsïnisï Jeoba újti arhini ambe sési jarhaski ka ambe nómbe ka jurhimberantantsïni uékperakua jingoni engachi no kurhajchajka. Ka enga no sési ambe úkuarhiska imani ambe jimbo engachi úka, imeri kastigujtsïni miátantasïndi na enga xáni jukaparhakueka kurhajchani (Gal. 6:7). Imajtsïni kánikua xénchasïndi ka no uékasïndi eskachi no sési nitamakuarhiaka (1 Ped. 5:6, 7).

4. a) ¿Na jásï jorhentperakua újchakurasïni Jeoba? b) ¿Ambechi exea ini artikulurhu?

4 Bibliaeri prinsipiuecha jimbo engaksï jurhimberantskueri ambe uandajka, uákachi jarhuataani juchari sapiichani ka estudiuechani paraksï Kristueri disipulueni. Jeobaeri Karakata jindesti ambe engachi sánderu úrajka para jorhentpini ka jarhuatasïndijtsïni “para mítitarpini na enga jindeeka para jurhimbitku jámani”. Biblia jingoni, uákachi jarhuataani sapiichani o estudiuechani paraksï kurhanguni ka úni iámindu imani ambe engajtsïni Jesusi juramuchika (2 Tim. 3:16; Mat. 28:19, 20). Jeoba újchakurasïndi i jásï jorhentperakuani, enga preparariuajka estudiantichani paraksï sánderu Kristueri disipulu uaani (arhinta je Titu 2:11-14). Iásï, ju je tanimu kurhamarhikueri mókuntskuechani exeani: 1) ¿Andijtsïnisï Jeoba uékperakua xarhatacheni jarhajki engajtsïni jurhimberantajka? 2) ¿Ambechi jorhenguarhisïni ima kʼuiripuecheri enga Jeoba jurhimberantaapka? 3) ¿Nénachi uá ísï jurhimberantaani máteruechani eska Jeoba ka Jesusi?

JEOBAJTSÏNI UÉKPERAKUA JINGONI JURHIMBERANTASÏNDI

5. ¿Néna jimbojtsïni xarhatacheni jarhasïni Jeoba uékperakua engajtsïni jurhimberantajka?

5 Jeobajtsïni xénchasïndi, jimbojtsïnisï jorhendajti ka arhini ambechi no sési úxaki. Uékasïndi eskachi seguiriuaka imeri amigueni ka eskachi irekaaka para méntkisï (1 Juanu 4:16). Nójtsïni méni no sési arhisïndi ka níjtujtsïni ísï pʼikuastani enajkichi no ma ambe marhuajki (Prov. 12:18). Sánderu sési, Jeoba juchari ambakiti kualidadichani exeasïndi ka jurajkusïndi eskachi jucha erakuaka ambe úni. ¿Ísïjtsï exesïni eska uékperakua jimboeska ima jurhimberantskua engajtsïni Jeoba íntskujka Biblia jimbo, publikasionicharhu, táticha jimbo o kúnguarhikueri orhejtsïkuticha jimbo? Engachi no jamberi kuenta íntskukuarhiparini pekadu ma újka, orhejtsïkutichajtsïni uékperakua jingoni jánguarhintasïndi jurhimberantani ka tekantskua jingoni. Ísï úparini, xarhatanksï jarhasïndi Jeobaeri uékperakua (Gal. 6:1).

6. Nájkiruka nema tsïtauaka pribilegiuechani para jurhimberanhantani, ¿andichisï uandajki eska Jeoba uékperakua xarhatakuxaka?

6 Ménisï para kʼuiripuni ma jurhimberantani, no solu uétarhiati konseju ma íntskuni. Enga kʼéri ma pekadu úka, jamberi tsïtauati pribilegiuechani kúnguarhikuarhu. Peru asta enga i ambe úkuarhijka, Jeoba uékperakua xarhatakuni jarhasïndi. Tsïtaani pribilegiuechani uáti jarhuatani imani enga pekarika para exeni eska jatsiska para sánderu tiempu arhutani para Bibliani estudiarini, eratsintani ka kómarhini. I ambe jarhuataati sánderu sési pájperani Jeoba jingoni (Sal. 19:7). Tiempu jingoni, jamberi intsïnhantauati pribilegiuechani. Jeoba uékperakua xarhatani jarhasïndi asta jiáni enga nema expulsarinhajka, jimboka kuájchakuni jarhasïnga kúnguarhikuani imani amberi enga uáka no sési úkuni (1 Kor. 5:6, 7, 11). Ka komu Jeobaeri jurhimberantskua méntkisï sési jarhajka, i ambe jarhuataati imani enga expulsadu jaka para exeni eska no sési úska ka para uékani arrepentirikuarhini (Uku. 3:19).

SÉSIJTSÏNI ÚCHESÏNDI ESKAJTSÏNI JEOBA JURHIMBERANTAAKA

7. a) ¿Néspi Sebná? b) ¿Ambe niáraspi xarhatani Sebná?

7 Parachi exeni na xáni jukaparhakueski jurhimberantskua, ju je tsimani kʼuiripueri ejemplu exeni enga Jeoba jurhimberantaapka. Ma jindesti Sebnáeri, enga rei Esekiasiri tiempuni irekapka ka máteru jindesti erachiri ma enga Graham arhinhajka. Ju je orheta Sebnáeri ambe uandani. Peeka ima enkargarikuarhenga iámu amberi Esekiasiri kʼumanchikuarhu, jimbosï kánikua juramukua jatsipti (Is. 22:15). Peru uénaspti kʼéramakuarhini ka uékani eska kʼéri ambe exenhapiringa. Asta úkuarhispti tumba ma enga kánikua jukaparhapka ka sési járhati karruajecha jimbo jámasïrendi (Is. 22:16-18).

Engachi kaxumbitiska ka mójtakunchi juchari jángua, Jeobajtsïni újchakuraati. (Exe je párrafu 8 a 10).

8. ¿Néna jurhimberantaspi Jeoba Sebnáni, ka néna marhuakupi enga ísï jurhimberantapka?

8 Komu Sebná uékenga eskaksï máteruecha kʼéri ambe exepiringa, Jeoba euantaspti imeri ánchikuarhitani ka Eliakimini íntskuspti (Is. 22:19-21). I ambe jiáni úkuarhispti enga Asiria anapu rei Senakeribi uékenga kʼamajkuni Jerusalenini. Tátsekua, Senakeribi kʼérati juramutichani axaaspti ka kʼéri ejersituni ma paraksï chéraani judiuechani ka únksï eska rei Esekiasi entregarikuarhepiringa (2 Rey. 18:17-25). Esekiasi Eliakimini axaspti ka máteru tsimani achatichani paraksï nirani eroani Asiria anapu ofisialichani. Ma jindespti Sebná, enga iásï reiri sekretariuepkia. I ambejtsïni exerasïndi eska a lo mejori Sebná iásï sánderu kaxumbitiipkia ka eska no ikiani pakaraspka o no sési pʼikuarherani, jimboka jiókuarhispka úni ánchikuarhita ma enga nóteru xáni jukaparhakuepkia. ¿Ambechi jorhenguarhisïni i uandantskueri? Ju je exeni tanimu ambe.

9-11. a) ¿Ambe ka ambechi uá jorhenguarhini imani amberi enga Sebná nitamanchapka? b) ¿Nénajtsï pʼikuarherasïni engajtsï eratsijka na enga kámapka Jeoba Sebnáni?

9 Primeru, ambe enga Sebná úkuarhinchapka, miátantasïndijtsïni eska “kʼéramakuarhikua jurhasïn[ga] ante de ma no sési pakarani ka sési exekuarhikua, ante de no sési kʼamarhukuni” (Prov. 16:18). Jamberijtsï cha kʼérati responsabilidadichani jatsiaka kúnguarhikuarhu ka máteruechaksïni ísï exeni enajkijtsï kʼéri ambe. Enga ísïika, ¿jánguarhintajtsï kaxumbini? ¿Uandajtsï eska Jeobani jimboeska ambe engajtsï jorhenaka úni o ambe engajtsï xáni úkia? (1 Kor. 4:7). Pablu karaspti: “Jíksïni iáminduechani arhisïnga eskajtsï no jámaaka sánderu kʼéri ambe exekuarhini ka eskajtsï na jindeka, sino eska mándani arhini kaxumbikua jingoni eratsintaaka imeri mísmu ambe” (Rom. 12:3).

10 Segundu, jamberi Jeoba jurhimberantapti Sebnáni jimboka eratsenga eska úpiringa mójtakurhini (Prov. 3:11, 12). I ambe, ambakiti ambe jorhendaasïndi imechani engaksï pribilegiuechani tsïtaajka kúnguarhikuarhu. Enbesi deksï ikiani oksï no sési pʼikuarherani, jatsipirindiksï para jánguarhintani sési marhuakuni Jeobani ka ísïksï exeni eska Jeoba jurhimberantaaska jimboka uékaasïnga. Ju je miáni eskajtsïni Jeoba újchakuraaka engachi kaxumbitiiska (arhinta je 1 Pedru 5:6, 7). Uékasïngachi ísïini eska atsïmu kuatapiti Jeobaeri jájkirhu parajtsïni ima úni uékperakua jingoni jurhimberantani.

11 Terseru, na enga kámapka Jeoba Sebnáni, ambakiti ambe jorhendaasïndi imechani engaksï juramukua jatsika para jurhimberpintani, komu tátichani ka kúnguarhikueri orhejtsïkutichani. Nájkiruka Jeobaeri jurhimberantskua xarhatajka eska kurhunhesïnga pekaduni, ístu xarhatasïndi eska útasï xénchasïnga imani enga pekarika. Ístu, Jeoba ambakiti ambe exesïndi kʼuiripuecheri. Enga cha jatsika para jurhimberantani nemani, ¿májkuentsï uá eska Jeoba? (Jud. 22TNM, 23).

12-14. a) ¿Ambeksï úsïni máru enga Jeoba jurhimberantaajka? b) ¿Néna jarhuataski Biblia erachini ma para mójtakurhini ka ambe úkuarhispi tátsekua?

12 Peru máruksï xáni no sési pʼikuarherasïndi enga Jeoba jurhimberantaajka, engaksï jamberi niárajka jurajkuni imani ka kúnguarhikuani (Ebr. 3:12, 13). ¿Uá nema jarhuataani i kʼuiripuechani? Para mókuntani i kurhamarhikuani, ju je Grahamiri ejemplu exeni. Ima expulsarinhaspti ka tátsekua sési niántaspti, peru tiempu jingoni, uénaspti nóteru nirania predikarini ni tánguarhini. Máru uéxurhini tátsekua, arhispti orhejtsïkutini ma enga imeri amigu úkuarhipka eska uékasïrenga Bibliani estudiarini imani jingoni.

13 Orhejtsïkuti miásïndi: “Grahamiri problema jindespti eska kʼéramakuarhisïrenga. Uandatsiasïrendi orhejtsïkutichani engaksï uandapka eska expulsarinhapiringa. Jimbochisï arhutapka tiempu para exeni ambe arhisïni Biblia kʼéramakuarhikueri ambe ka ambe úkuarhisïni enga nema xásïjka. Biblia ísïsti eska espeju ma ka Graham uénasptia úrani ka no tsitispti ambe enga exepka. Ískurini pakataspti ambe enga úpka. Jiókuarhispti eska kʼéramakuarhini ísïspka eska ‘bigasï’ ma enga no jurajkuenga para exeni ka eska imeri problema jindespka uandatsiani máteruechani. Uénaspti sóntku mójtakurhini. Úndaspti iámindu tánguarhikuecharhu nirani, sési estudiarini Bibliani ka pauani pauani kómarhini. Ístu, uénaspti kumplirini imeri ánchikuarhita jingoni komu familiaeri orhejtsïkuti para Bibliaeri ambe jorhendaani, inde ambe sési pʼikuastaspti témbani ka imeri uátsïchani” (Luk. 6:41, 42; Sant. 1:23-25).

14 Orhejtsïkuti útasï uandasïndi: “Ma jurhiani, Grahamirini arhispti ambe ma engarini mintsitarhu niárachepka: ‘Iónistia engani mítika jurhimbikua ka astani niáraspka prekursoriini. Peru i primeru ueltesti engani újka uandani eskani meru xénchasïnga Jeobani’. Ísï no ióni jimbo, kurhakusptiksï eska jarhuajpepiringa tánguarhikuecharhu mikrofonuecha jingoni ka ima kánikua jukaparharaspti ini ambe. Imeri ejemplurini jorhendasti eska enga nema kaxumbikua xarhatakujka Jeobani ka jiókuarhini eska jurhimberantaaka, uánikua kóntperatechani pʼiuasïnga”.

JU JE MÁJKUENI JURHIMBERPINTANI ESKA JEOBA KA JESUSI

15. ¿Ambe uétarhisïni úni paraksï máteruecha jiókuarhini eskajtsï jurhimberantauaka?

15 Para nema ambakiti jorhentpiri máeni, orheta jatsisti para ambakiti estudianti máeni (1 Tim. 4:15, 16). Ka sáno májkuenisti chánksïni jingoni, engaksïni Jeoba úrani jaka parajtsï jurhimberpintani, orhetajtsï cha jatsiska para kaxumbitiini ka jurajkuni eskaksïni Jeoba arhiaka ambe úni. Engaksï máteruecha exeaka eskajtsï kaxumbitiska, respetariuatiksïni ka sánderu fásiliuati parajtsï konseju ma íntsaani. Ju je exeni Jesusiri ejemplu.

16. ¿Ambechi uá jorhenguarhini Jesusiri de na enga jorhentpienga ka jurhimberpintani?

16 Jesusi méntkisï kurhajchaspti imeri Tátini, asta jiáni enga sánderu úkua jukanchapka (Mat. 26:39). Ka méntkisï uandaspti eska ambe enga ima jorhentpienga ka imeri mímixekua Jeobani jimboespka (Juanu 5:19, 30). Kaxumbitispti ka kurhandirasïrendi, jimbosï pʼamojperakua jingoni jorhentpendi ka jimbosï kʼuiripu uékendi andarhierani (arhinta je Mateu 11:29). Imeri uandakuechaksï sési pʼikuastantasïrendi imani enga kómu pʼikuarherani jarhenga ka débili (Mat. 12:20). Ka nájkiruka úpiringa ikiani jiáni engaksï imeri apostulicha afuersa uékenga mítini né sánderu kʼérispi, ima iatsitakuarhu jurhimberantaaspti ka uékperakua jingoni (Mar. 9:33-37; Luk. 22:24-27).

17. ¿Ambeksï jatsiski para úni orhejtsïkuticha paraksï sési kuidarini kúnguarhikuani?

17 Orhejtsïkutichaksï jatsisti para májkueni úni eska Jesusi engaksï Biblia jingoni jurhimberpintani jámaaka. Ísï úparini, xarhatasïndiksï eskaksï uékasïnga eska Jeoba ka Jesusi arhiauaka ambe úni. Apostuli Pedru karaspti: ‘Tʼireraa je Diosïri karichichani engaksï chánksïni jingoni jaka, ka kuárhiantsï, no komosiekaksïni nema uinhamarhichipiringa, sino jimbokajtsï chámindu uékasïnga ísï úni, ka nójtu parajtsï andakuekani enga no terokuntajka, sino tsípikua jingoni, ka nójtu komosiekajtsï cha juramukua jatsipiringa juchari Tateeri kʼuiripuechani jingoni, sino jindee je ma ambakiti ejemplu para imecha’ (1 Ped. 5:2-4). Engaksï orhejtsïkuticha tsípikua jingoni kurhajchajka Jeobani ka Kristuni enga orhekupajka kúnguarhikuani, orhejtsïkutichani mísmu marhuakuasïndi ka ístu imechani engaksï kuidariuajka (Is. 32:1, 2, 17, 18).

18. a) ¿Náki responsabilidadi íntsasïni Jeoba tátichani? b) ¿Néna jarhuataasïni Jeoba tátichani paraksï úni kumplirini imecheri responsabilidadini?

18 I mísmu prinsipiuechaksï marhuasïndi para familia. Jeoba arhiasïndi familiaeri orhejtsïkutichani: “Asï ikiata je chári uátsïtichani, sino kʼuiripera je janhanharhikua jingoni, arhistakuaparini juchari Tatani jimbo” (Efes. 6:4). I ambe kánikua jukaparhakuesti. Proverbios 19:18 arhiasïndi tátichani eska jurhimberantaani sapiichani, uáka úni eskaksï sapiicha tsípiti pakaraaka o nómbe. Jeoba kuenta kurhakuantauati imani tátichani engaksï no jurhimberantauaka uájpechani (1 Sam. 3:12-14). Peru Jeoba íntsaasïndi uinhapikua ka mímixekua imani tátichani engaksï kurhakujka jarhuajperata ka engaksï jurajkujka eska Biblia ka espiritu santu jarhuatauaka paraksï exeni ambe úni (arhinta je Santiagu 1:5).

JU JE JORHENGUARHINI PÍNANDIKUA JINGONI IREKANI PARA MÉNTKISÏ

19, 20. a) ¿Náki kóntperatechanchi pʼiuasïni engachi jurajkujka eskajtsïni Jeoba jurhimberantaaka? b) ¿Ambechi exea máteru artikulurhu?

19 Engachi jurajkujka parajtsïni Jeoba jurhimberantani ka ísïchi jurhimberpintani eska Jeoba ka Jesusi, uánikua kóntperatechanchi pʼiuasïnga. Pínandikua jarhasïndi familiarhu ka kúnguarhikuarhu. Seguruchi pʼikuarherasïnga ka xénchakata, exesïngachi eskachi jukaparharanhasïnga ka i ambechisï jatsiaka sánderu orhepani (Sal. 72:7). Jeobajtsïni jurhimberantasïndi parachi úni pínandikua jingoni irekani para méntkisï ka májku kʼéri komu Jeobaeri familia (arhinta je Isaías 11:9). Engachi no méni mirikurhiska ini ambe, uákachi exeni eskajtsïni Jeoba jurhimberantasïnga jimbokajtsïni xénchasïnga.

20 Máteru artikulurhu, jorhenguarhiakachi néna jurhimberpintasïni Jeoba familiarhu ka kúnguarhikuarhu. Ístuchi exeaka nénachi uá jurhimberakuarhintani ka pʼíngukuarhini ka ambechi uá úni para no jarhani ambe ma engajtsïni sánderu no sési pʼikuastaaka eska jurhimberantskua.