Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

SEMANA 5

Kristu jindesti acheetiri juramuti

Kristu jindesti acheetiri juramuti

“Kristu jindees[ti] acheetiri juramuti” (1 KOR. 11:3).

PIREKUA 12 Juchari kʼéri Tata Diosï Jeoba

AMBE ENGACHI EXEAKA *

1. ¿Andiksïsï máru acheeticha no sési orhejtsïkujki imeri familiani?

¿AMBEJTSÏ eratsesïni engajtsï kurhaajka uandakuani “familieri orhejtsïkuti”? Máru acheetichaksï ísï kámasïndi imeri témbani ka uájpechani eska na pʼindenhaka jima engaksï tʼarhexeranhaka o ísï eskaksï na exenga imeo. Yanita, pirenchi ma enga Europa irekaka uandasïndi: “Nani engani ji irekaka, kʼuiripuechaksï seguru jarhasti eskaksï nanakecha no xáni jukaparhakueska eska tatakecha ka eskaksï jatsiska para jántspirini kánhani”. Ka erachi ma enga Luke arhinhajka enga Estados Unidos irekaka, uandasïndi: “Máru tátichaksï jorhendaasïndi imeri sapiichani eska no ma ambe jukaparhakueska ambe engaksï nanakecha uandajka, ísï jimbo, tatakechaksï méntku no jatsisti para kasu úkuani”. Joperu i ambe no jindeesti na enga Jeoba uéjka eska acheeti kámaaka imeri témbani (terukutanta je Markusʌ 7:13 jingoni). ¿Néna uá acheeti ma sési orhejtsïkuni imeri familiani?

2. ¿Ambe jatsiski para míteni familieri orhejtsïkuti ma, ka andi?

2 Para acheeti úni sési orhejtsïkuni imeri familiani, orheta jatsisti para míteni ambe enga Jeoba uéjka eska uáka. Ístu, jatsisti para míteni andisï Jeoba sésikua íntskua máru kʼuiripuechani paraksï juramukuani máteruechani ka néna uá májkueni úni eska Jeoba ka Jesusi. ¿Andisï xáni jukaparhakue eska acheeti míteaka i ambe? Jimboka Jeoba juramukua sáni íntsaaska familieri orhejtsïkutichani ka erokuarhisïndi eskaksï sési úraaka (Luk. 12:48b).

¿NÉNA ORGANISADU JARHASKI JEOBAERI FAMILIA AUANDARHU KA ECHERIRHU?

3. ¿Ambejtsïni jorhendasïni 1 Korintu 11:3 juramukueri ambe?

3 (Arhinta je 1 Korintu 11:3). I bersikulu uandasïndi na enga Jeoba organisadu jatsika imeri familiani auandarhu ka Echerirhu. Jeoba jindeesti enga juramutiika o enga iáminduechani juramukuajka. Joperu ístu íntsaasti juramukua sáni máteruechani, joperu imecha engaksï juramukua sáni jatsika, jatsistiksï para kuenta íntskuntani Jeobani na engaksï úrajka ini juramukuani (Rom. 14:12; Efes. 3:14, 15). Jeoba, Jesusini íntskusti juramukua para kúnguarhikuani orhejtsïkuni, joperu Jesusi kuenta íntskuntaati Jeobani seguni na engajtsïni kámaaka (1 Kor. 15:27). Ístu, Jeoba acheetini íntskusti juramukua para orhejtsïkuni témbani ka uájpechani, joperu acheeti jatsisti para Jeobani ka Jesusini kuenta íntskuntani seguni na enga káuaka (1 Ped. 3:7).

4. ¿Ambeksï úsïni úni Jeoba ka Jesusi imani juramukua jimbo engaksï jatsika?

4 Jeoba jindeesti enga orhejtsïkujka imeri familiani auandarhu ka Echerirhu, jimbosï újti uandani na engaksï jatsika para jámani imeri uájpecha ka úni eskaksï kurhajchaaka (Is. 33:22). Jesusi jindeesti enga orhejtsïkujka kúnguarhikuani, jimbosï imajtu újti uandani ambe enga jatsika para úkuarhini ka eska ísï úkuarhiaka (Gal. 6:2; Kol. 1:18-20TNM).

5. ¿Ambe juramukua jatsiski familieri orhejtsïkuti ma, ka nani jamberi niárasïni imeri juramukua?

5 Májkueni eska Jeoba ka Jesusi, kristianu ma enga orhejtsïkujka imeri familiani, jatsisti juramukua para erakuni ambe enga úkuarhiaka imeri familiarhu (Rom. 7:2; Efes. 6:4). Joperu no iámu juramukua jatsisti. Ambe enga ima uandaaka eska úkuarhiaka jatsisti para Bibliarhu jupindaskuarhini (Prov. 3:5, 6). Ístu, familieri orhejtsïkuti ma no jatsisti juramukua para uandani ambe uá nema enga no imeri familiarhu anapueuaka (Rom. 14:4). Ka ístu engaksï imeri sapiicha tʼarhexejkia ka támuksï irekuarhinia, seguirisïndiksï janhanharhini joperuksï nóteru imeri juramukua jimbo jarhasïndia (Mat. 19:5).

¿ANDISÏ JEOBA JURAMUKUA ÍNTSAA MÁRU KʼUIRIPUECHANI?

6. ¿Andisï Jeoba juramukua íntsaa máru kʼuiripuechani?

6 Na enga uaxastaka Jeoba juramukuani, jindeesti intsïmperakua ma enga Jeoba íntskuka imeri familiani. Ini ambe jimbo, Jeobaeri familia pínandikua jatsisïndi ka sési irekasïndi (1 Kor. 14:33, 40). Enga no uaxastakata japiringa né enga jatsika juramukua, no japirindi pínandikua ka no nema tsípikua jingoni irekapirindi. No nema mítepirindi nésï jatsi para uandani ambesï úkuarhia ka né uéna ísï úni.

7. Eska na uandajka Efesu 5:25, 28, ¿néna uékasïni Jeoba eska acheeti kámaaka témbani?

7 Enga xáni sésiika eskaksï acheeticha juramukua jatsiaka familiarhu, ¿andiksïsï xáni uánikua uarhiiticha ísï pʼikuarherajki eskaksï uámbecha no sési kaasïnga ka eskaksï afuersa úrasïnga ambe ma? Jimbokaksï uánikua acheeticha no úsïnga ambe enga Jeoba uandajka eskaksï uáka familiecha ka sánderuksï chúxapaasïndi imecheri pʼindekuechani. Ístuksï úpirindi no sési kámani témbani paraksï ima mismu sési pʼikuarherani. Úpirindi acheeti ma no sési kámani témbani jimboka uékasïnga xarhatani eska ima sánderu jukaparhakueska, ka eska ima “kʼóru tsʼiueska”. Jamberi eratsejti eska no uáka úni eska témba xénchaaka, peru eska uáka úni eska chérhiaka ka eska chétapu jimbo kurhajchaaka. * Joperu ísï eratseni ka ísï kámani kánikua no sési jarhasti. Nóksï janhanharhiani jarhasïndi uarhiitichani eskaksï na jatsika para úni ka Jeoba méntku no sáni jaiapanhentasïndi ini ambe (arhinta je Efesu 5:25, 28).

¿NÉNA UÁ ACHEETI MA JORHENGUARHINI AMBAKITI FAMILIERI ORHEJTSÏKUTI MÁENI?

8. ¿Néna uá acheeti ma jorhenguarhini ambakiti familieri orhejtsïkuti máeni?

8 Acheeti ma uáti jorhenguarhini ambakiti familieri orhejtsïkuti máeni enga májkueni úraska juramukuani eska Jeoba ka Jesusi. Ju je tsimani ambe exeni engaksï imecha xarhatajka ka exeakachi nénaksï uá familieri orhejtsïkuticha májkueni úni témbecha ka uájpecha jingoni.

9. ¿Jeoba néna xarhatasïni eska kaxumbitiska?

9 Kaxumbikua. No nema jarhasti enga xáni jánhastiika eska Jeoba, joperu kurhaasïndi ambe engaksï imeri marhuaricha arhijka (Gén. 18:23, 24, 32). Asta jurajkusïndi eska imecha engaksï imeri juramukua jimbo jaka arhiaka néna úni ambe ma (1 Rey. 22:19-22). Nájkiruka Jeoba perfektueka, no erokuarhisïndi eskachi jucha perfektueuaka. Sánderu sési, jarhuataasïndi imeri marhuarichani, nájkirukaksï no perfektueka para sési nikuani (Sal. 113:6, 7). Biblia uandasïndi eska Dabidi arhispka Jeobani: “Tʼuri jindeeska engareni jarhuatajka” (Sal. 27:9; Ebr. 13:6). Dabidi mítespti eska iámindu ambe úspka úni, jimboka Jeoba kaxumbitiska ka jarhuataspka (2 Sam. 22:36).

10. ¿Néna xarhataspi Jesusi eska kaxumbitispka?

10 Ju je exeni Jesusiri ejemplu. Jesusi jupandukuaspti imeri chúxapatichani, nájkiruka imecheri Jorhentpiripka. ¿Andisï uékapi Jeoba eska i ambe Bibliarhu karakata pakarapiringa? Parajtsïni kaxumbikueri ambe jorhendani iáminduechani ka ístu familieri orhejtsïkutichani. Jesusi uandaspti: “Jimbokaksïni ji íntskuska ejemplu para eska ambe engani ji úka, chájtujtsï ísï uáka” (Juanu 13:12-17). Nájkiruka Jesusi kánikua juramukua jatsipka, no erokuarhisïrendi eskaksï máteruecha marhuakupiringa, sino ima marhuakuasïrendi máteruechani (Mat. 20:28).

Familieri orhejtsïkuti ma xarhatasïndi eska kaxumbitiska ka uékpitiini enga jarhuajpijka úni ambe ma kʼumanchikuarhu ka enga jorhendajka imeri familiani Tata Diosïri ambe. (Exe je párrafu 11 ka 13).

11. ¿Ambe jorhendaasïni familieri orhejtsïkutichani Jeobaeri ka Jesusiri ejemplu engaksï xarhatajka kaxumbikua?

11 ¿Ambechi jorhenguarhisïni? Familieri orhejtsïkuti ma, mámaru ambe jimbo uáti xarhatani eska kaxumbitiska. Por ejemplu, no erokuarhisïndi eska imeri témba ka sapiicha iámindu ambe sési uáka. Kurhajchaasïndi ambe engaksï uandaaka iámindu imeri familieri anapuecha, nájkiruka no uékani jauaka eska ísï úkuarhiaka ambe engaksï uandaaka. Marley, enga Estados Unidos irekaka, uandasïndi: “Juchiti acheeti ka ji, nóchi májkueni ambe eratsesïnga máru amberi, joperu exesïnga eskarini jukaparharasïnga, jimbokarini kurhamarhisïnga ambe ma ka eratsentasïndi ambe engani arhiaka antede erakuni ambe enga uáka”. Ístu, acheeti ma enga kaxumbitika, jarhuajpisïndi úni ambe ma kʼumanchikuarhu, nájkiruka jima enga irekaka, ísï eratsenhaaka eska inde ambe uarhiitisï jatsika para úni. I ambe uáti kánikua úkua jukani. ¿Andi? Pirenchi ma enga Rachel arhinhajka, uandasïndi: “Jima engani anapueka, enga acheeti jarhuataaka témbani jupanhantani o limpiarini, besinuecha ka familiaricha úpirindiksï eratseni eska ima ‘no tatakeska’. Uandapirindiksï eska no úsïnga juramukuni témbani”. Enga májkueni eratsenhajka jima enga chá irekaka, miá je eska Jesusi jupandukuaspka imeri chúxapatichani, nájkiruka ísï exenhenga eska inde ánchikuarhita jántspiricherispka. Familieri orhejtsïkuti ma uandanhiasïndi paraka imeri familia sési jauaka no para sési pakarani máteruecha jingoni. Aparte de kaxumbikua, ju je exeni máteru ambe enga familieri orhejtsïkuti ma jatsika para xarhatani.

12. ¿Ambeksï úsïni Jeoba ka Jesusi uékperakua jimbo?

12 Uékperakua. Jeoba iámindu ambe uékperakua jimbo úsïndi (1 Juanu 4:7, 8). Imeri Karakatani úraparini ka imeri kúnguarhikuani, xarhatachesïndijtsïni eskajtsïni xénchasïnga ka eska uékasïnga eskachi imeri amigueuaka. Úsïndi eskachi sési pʼikuarheraaka xarhatachiparintsïni eskajtsïni xénchasïnga. Jeobajtsïni ‘iámindu ambe kóndisïndi engachi jucha uétarhinchajka’ (1 Tim. 6:17, Táta Diósïri Uandakua Tata Jesukristueri Aiatsperakua). Engachi no sési újka ambe ma, jurhimberantasïndijtsïni, perujtsïni seguirini jarhasïndi uékani. Uékperakua jimbo, Jeoba íntspispti imeri Uájpani parajtsïni pʼimutantani ka Jesusijtsïni xáni xénchasïndi enga uékapka uarhini juchantsïni jimbo (Juanu 3:16; 15:13). No ma ambe uáti eska Jeoba ka Jesusi nóteru xénchauakia imechani engaksï no méni jurajkujka (Juanu 13:1; Rom. 8:35, 38, 39).

13. ¿Andisï jukaparhakue eska familieri orhejtsïkuti ma uékperakua xarhataaka? (Ístu exe je rekuadruni “ ¿Ambe uá úni acheeti ma enga apenasi tembuchaka para témba janhanharhini?”).

13 ¿Ambechi jorhenguarhisïni? Familieri orhejtsïkuti ma, jatsisti para uékperakua jimbo úni iámindu ambe. ¿Andisï jukaparhakue? Apostuli Juanu uandasïndi: “Ima enga no uékajka ermanu jémbani [o imeri familiani] enga exejka, ¿néna uá uékani Diosïni enga no méni exeka?” (1 Juanu 4:11, 20). Ísï jimbo, acheeti ma enga xénchajka imeri familiani ka enga uéjka májkueni úni eska Jeoba ka Jesusi, jánguarhintasïndi paraka imeri familia ambakiti pájperakua ma jatsiaka Jeoba jingoni, eskaksï sési pʼikuarheraaka ka eskaksï no ma ambe kueratanchaaka (1 Tim. 5:8). Jorhendauati ka jurhimberantani imeri sapiichani. Ístu, seguirini jauati jorhenguarhini néna sánderu sési erakuni úni ambe ma enga kʼéri ambe arhiaka Jeobani ka enga marhuakuaka imeri familiani. Ju je exeni mándani arhini i ambe ka néna enga familieri orhejtsïkuti ma uáka májkueni úni eska Jeoba ka Jesusi.

AMBE ENGA JATSIKA PARA ÚNI FAMILIERI ORHEJTSÏKUTI MA

14. ¿Néna uá úni familieri orhejtsïkuti ma paraka imeri familia sánderu andarheraaka Jeobani?

14 Jarhuatani imeri familiani paraka ambakiti pájperakua ma jatsiaka Jeoba jingoni. Jesusi májkueni úspti eska Táti jémba, uékasïrendi jarhuataani imeri chúxapatichani paraksï méntkisï mintsikani Jeobani (Mat. 5:3, TNM; Mat. 5:6; Mar. 6:34). Ambe enga sánderu jukaparhakueka para familieri orhejtsïkuti ma, jindeesti eska imeri familia sánderu andarheraaka Jeobani (Deut. 6:6-9). Para ísï úni, jatsisti para jánguarhintani jarhuatani imeri familiani paraksï arhintani ka jorhenguarhini Bibliani, paraksï nirani tánguarhikuecharhu, aianhpini ka paraksï seguirini jarhani ambakiti pájperakua ma jatsini Jeobani jingoni.

15. ¿Ambe uá úni familieri orhejtsïkuti ma paraka imeri familia sési pʼikuarheraaka?

15 Jarhuatani imeri familiani para sési pʼikuarherani. Jeoba máteruechani japarini arhispti Jesusini eska xénchasïrenga (Mat. 3:17). Jesusi xarhataspti eska uékaasïrenga imeri chúxapatichani imani ambe jimbo enga úpka ka uandani. Ka imechajtuksï arhispti eskaksï xénchasïrenga (Juanu 15:9, 12, 13; 21:16). Familieri orhejtsïkuti ma uáti xarhatakuni témbani ka uájpechani eska xénchaasïnga imani ambe jimbo enga újka; por ejemplu, enga imecha jingoni jorhenguarhiaka Bibliani. Ístu, jatsisti para arhiani eska xénchaasïnga ka jukaparharaani ka máteruechani japarini arhiani eskaksï sési úska ambe ma jiáni enga sési jauaka ísï arhiani (Prov. 31:28, 29).

Enga familieri orhejtsïkuti ma uéjka eska Jeoba jaiapanhentaaka, jatsisti para kéndani imeri familiani. (Exe je párrafu 16).

16. a) ¿Ambeteru jatsiski para úni familieri orhejtsïkuti ma? b) ¿Ka ambe no jatsiski para úni?

16 Kéndani ambe enga uétarhinchajka imeri familia. Jeoba úspti eskaksï israelitecha iámindu ambe jatsipiringa asta jiáni enga kastigariuapka jimbokaksï no kurhandiraspka (Deut. 2:7; 29:5). Ístu, iásï úsïndi eskaksï imeri marhuaricha iámindu ambe jatsiaka (Mat. 6: 31-33; 7: 11). Ístu, Jesusi tʼireraaspti imechani engaksï chúxapenga ka tsinaaspti imechani engaksï pʼamenchani jarhenga (Mat. 4: 24; 14:17-20). Paraka Jeoba jaiapanhentaaka familieri orhejtsïkutini ma, jatsisti para kéndani imeri familiani. Peru jarhasti ambe ma enga no jatsika para úni. No jatsisti para jukari tiempu úrani ánchikuarhitarhu enga jamberi nóteru uákia Tata Diosï ambe jorhendani imeri familiani niteru úni imeri familia jingoni jarhani.

17. ¿Nénajtsïni jorhendasïni ka jurhimberantani Jeoba ka Jesusi?

17 Jorhendaani ka jurhimberantaani. Jeobajtsïni jorhendasïndi ka jurhimberantani jimboka ima míteska ambe sánderu sésiska para jucha (Ebr. 12:7-9). Májkueni eska Táti jémba, Jesusi uékperakua jingoni jorhendaaspti ka jurhimberantaani imechani engaksï imeri juramukua jimbo japka (Juanu 15:14, 15). Ima mátirku arhiasïrendi ambe ma, joperu uékperakua jingoni (Mat. 20:24-28). Mítesti eskachi no perfektueska ka eskachi úsïnga ambe ma enga no sési jaka (Mat. 26:41).

18. ¿Ambe méntkisï miásïni ambakiti familieri orhejtsïkuti ma?

18 Familieri orhejtsïkuti ma enga májkueni újka eska Jeoba ka Jesusi, méntkisï miásïndi eska témba no perfektueska ka ni uájpecha ka no ikiasïndi imecha jingoni (Kol. 3:19). Sánderu sési, úsïndi ambe enga uandajka Galasia 6:1 ka jánguarhintasïndi “kaxumbikua jingoni” jurhimberantaani miáparini eska imajtu no perfektueska. Májkueni eska Jesusi, familieri orhejtsïkuti ma mítesti eska jatsiska para ejemplu jingoni jorhentpini (1 Ped. 2:21).

19, 20. ¿Néna uá májkueni úni eska Jeoba ka Jesusi familieri orhejtsïkuti ma enga erakuni jámaaka úni ambe ma?

19 Imani ambe erakuni úni enga familiani marhuakuaka. Jeoba imani ambe eratseparini úsïndi ambe ma enga sánderu marhuakuauaka máteruecha. Por ejemplu, kueraasti tsípikuani, no para imantku marhuakuni, sino parachi jucha tsípikua jingoni irekani. No nema arhispti paraka axapiringa Uájpani para uarhini juchantsïni jimbo, úspti indeni ambe parajtsïni jarhuatani. Ístu, Jesusi erakuspti úni ambe ma para máteruechani jarhuataani (Rom. 15:3). Por ejemplu, jiáni enga kánikua kuataratini japka, uánikua kʼuiripuechani jarhuataaspti enbesde mintsikuarhini (Mar. 6:31-34).

20 Ambakiti familieri orhejtsïkuti ma, mítesti eska úkua jukaska erakuni imani ambe úni enga marhuakuaka imeri familiani, peru i ambe kánikua jukaparhakuesti para ima. Jánguarhintasïndi no ísku jatini úni ambe ma. Sánderu sési, jurajkusïndi eska Jeoba jorhendaaka, ka ísï uáti exeni néna marhuakuauaka máteruechani ambe enga erakuaka úni ka no solu imantku (Prov. 2:6, 7; Filip. 2:4). *

21. ¿Ambechi exea máteru jorhenguarhikua jimbo?

21 Jeoba kʼéri ánchikuarhita ma íntsaasti familieri orhejtsïkutichani ka ima erokuarhisïndi eskaksï jánguarhintaaka sési úni ini ánchikuarhitani. Joperu enga uámba, jánguarhintaaka ísï úni eska Jeoba ka Jesusi, ambakiti familieri orhejtsïkuti máeuati. Ka enga imeri témba úska ambe enga jatsika para úni familiarhu, sésiksï irekuarhiati. ¿Néna jatsiski para exeni uarhiiti imani juramukuani enga uámba intsïnhaka ka ambe úpirini úkua jukakuni? I ambechi exeaka máteru jorhenguarhikua jimbo.

PIREKUA 16 Kʼéri ambechi arhiaka Jeobani imeri Uájpa jimbo

^ párr. 5 Enga nema tembuchajka uénasïndi orhejtsïkuni jimbanhi familiani ma. Ini jorhenguarhikua jimbo, exeakachi néchani íntsaaski Jeoba juramukua ka andisï ísï ú ka ambe engaksï acheeticha uáka jorhenguarhini Jeobaeri ka Jesusiri ambe. Máteru jorhenguarhikua jimbo, exeakachi ambe engaksï uáka jorhenguarhini acheeticha ka uarhiiticha Jesusiri ambe ka máteru ejempluecheri engaksï Bibliarhu jaka. Ka últimu jorhenguarhikuarhu, exeakachi na engaksï jatsika para orhejtsïkuni kúnguarhikuarhu erachicha.

^ párr. 7 Pelikulecha, telebisioni ka chistecha jimbo, ménisïksï xarharasïndi eska sési jarhaska eska acheeti no sési arhiaka uarhiitini o niárani jamberi atani. Jimboksïsï xáni uánikua kʼuiripuecha no no sési exejti eska acheeti no sési kámaaka témbani.

^ párr. 20 Exentakajtsï sánderu informasioni para néna sánderu ambakiti ambe erakuni úni, jorhenguarhikuarhu “Ju je kʼamarani ambe engachi uénakia úni” enga uéraka rebistarhu Aianhpiri nobiembriri 2019 anapu, pájina 26 a 30.