Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

EKSPERIENSIA

Jeoba kurhauasti juchiiti kómarhikuechani

Jeoba kurhauasti juchiiti kómarhikuechani

ENGANI ji 10 uéxurhini jatiripka, chúrikua ma jimbo jóskuechani erancheaxapka na engaksï meremerejkuni japka. Inde ambe úspti eskani tinguixurhipiringa ka kómarhini Tata Diosïni. Nájkirukani apenasi mítepka Tata Diosï Jeobani, iámu ambe aianguspka engareni uandanhiatani japka. Ísï uénaspka ambakiti pájperakua ma jatsini Tata Diosï Jeoba jingoni, ima Tata Diosï “enga kurhauajka kómarhikuechani” (Sal. 65:2). Jamberijtsï eratsejka andisïni kómarhipi Tata Diosïni ma engani apenasi mítepka.

JUCHAARI IREKUA MÓJTAKURHISTI ENGAJTSÏNI PʼORHEMBIPKA

Ji, 22 de disiembrini de 1929 jimbo andajpenuska jini Noville, ireta sapichu ma jimbo engaksï solu nuebe kʼumanchikuechajku japka o granjeecha ka enga ireta Bastoña no iauani japka (Bélgica) ka enga ístu ísï mítekateepka komueska Ardenas. Kánikua tsípikua jingoni miásïnga jiáni engani sapichuepka ka engani juchiiti taatiicha jingoni irekapka imani ireta sapichu jimbo. Juchiiti ermanu sapichu, Raymond ka ji pauani pauanchi bakechani lechi pʼikuasïreenga ka enga niareenguia para ma kosecha úni juchajtuni nirasïreenga. Jimboka ireta sapichu máespka iáminduechachi májku kʼéri ánchikuarhisïreenga parachi jarhuajperani.

Granjarhu ánchikuarhixaka juchiiti familia jingoni.

Juchiiti taatiichaksï Emile ka Alice, kánikuaksï katolikueespti ka mándani dominguksï nirasïreendi misa. Joperu 1939 jimbo, iámu ambe mójtakurhispti engaksï Inglaterra anapu prekursoriicha máru niárapka juchaari iretarhu ka arhisptiksï juchiiti taatini eska úpiringa uininharhitanitani sïranda sapichu ma paraka mándani mesi niárakuni japiringa imeeri korreurhu rebista Consolación (enga iásï ísï mítekateeka komueska ¡Tsínharhi!). Juchiiti taati jirejiresï kuenta íntskukuarhespti eska exentaspkia jurhimbikuani ka ueenaspti Biblieri ambe jorhenguarhini. Kʼuiripuechaksï antesi kánikua sési kámasïreendi, joperu enga juchiiti táti na ueenapka nóteru nirania misa kánikuaksï no sési kámaspti. Mámaru ambeksï úspti paraka juchiiti taati seguiripiringa katolikueni ka indeni ambe jimboksï uánikua xanhari arhirperaspti kʼuiripuecha jingoni.

Kánikua no sési pʼikuarherasïreenga engaksï ísï no sési kámeenga juchiiti taatini. Inde ambesï úpti eskani mintsita jingoni úpiringa imani kómarhikuani engani ueenakuarhu uandantaka. ¡Kánikua sési pʼikuarheraspka engani exepka eskaksï kʼuiripuecha sánhani arhispka nóteru xáni ikiania! Úspka exeni eska Tata Diosï Jeoba jindeeska, ima Tata Diosï “enga kurhauajka kómarhikuechani”.

JUCHAARI IREKUA GUERRARHU

Enga Alemania nazi inchaakupka Bélguika 10 de maiuni de 1940 jimbo, úspti eskaksï uánikua sïpakuarhipiringa imani paisirhu uératini. Juchaari familia Francia surirhu ísï sïpakuarhispti. Engachi na nirani japkia, exespkachi na engaksï xáni no sési kámberani japka alemania anapu sondaduecha francia anapu sondaduecha jingoni.

Engachi kʼuanhatsentapka juchaari kʼumanchikuarhu, exespkachi eskajtsïni sáno iámu ambe sïpachespka. Juchaari uíchunkuchisï jima exentapka Bobbi. Engani indeni ambe exepka kurhamarhispka: “¿Andiksïsï xáni guerrecha jaki ka no sési nitamakua ambe?”

Jiáni uénaspka sési pájperani Tata Diosï Jeoba jingoni engani tumbi sapichuepka.

Imani tiempu jimbo, kánikuajtsïni jarhuataspti engajtsïni pʼorhembipka Emile Schrantz, a ambakiti erachi ma enga prekursoripka ka ístu orhejtsïkuti. Biblia jingoni sésijtsïni aianguspti andisï xáni jaki kómu nitamakua ka ísturini mókuchintaspti máteru kurhamarhikuechani. Inde ambe úspti eskani sánderu sési pájperapiringa Tata Diosï Jeoba jingoni ka ístu eskani sánderu seguru japiringa eska ima jindeeska Tata Diosï enga xénchpejka.

Nájkiruka nótki kʼamareenga guerra, úspkachi sánderu míteani erachiichani ka sési pájperani imeecha jingoni. Agostuni 1943 jimbo, erachi José-Nicolas Minet nirasptijtsïni pʼorhembini juchaari iretarhu, ka arhijtsïkperata ma nitamataraspti. Enga kʼamarapkia, uandaspti: “Né enga uékajka itsï atakuarhini tarhatee jájki”. Juchiiti taati ka ji tarhataspkachi ka tsimarhanchi itsï atanhaspka riurhu ma, enga juchaari iretarhu no iauani japka.

Disiembrini 1944 jimbo, ima últimu xanharu Alemania anapu ejersitu jánguarhispti frente oksidentaliru ísï inchaakuni, enga ísï mítekateeka komueska Ardenasi anapu uarhiperakua. Ka jucha jima no iauanisï irekaspka enga uarhiperanhani japka, ísï jimbo jatsispkachi para kuarturhu ma jarhani ma mesi enga juchaari kʼumanchikuarhu kétsekua japka. Ma jurhiatikua engani uerapka animaliichani tʼireraani, bombechaksï andatseeraspti ka juchaari kʼumanchikuarhu anapu tejanksï kʼuanindurhespti. Jima no iauani engachi animaliichani ónhantauenga, jima jarhaspti Estados Unidos anapu sondadu ma enga uinhachaparini uandapka: “¡Kétsekua niára je!”. Uiriipaspka andarhierani nani enga ima japka ka imarini jatsijtsïkuspti imeeri kaskuni parani no ma ambe úkuarhinchani.

SÁNDERU MARHUAKUSÏNGA TATA DIOSÏNI

Jiáni engachi tembuperapka.

Enga na kʼamarapkia guerra, úspkachi niárani sánderu uandontskuarheni kúnguarhikua ma jingoni enga Lieja japka, ireta ma enga 90 kilometru (56 miia) iauani japka jima uératini engachi irekani japka. Tiempu jingoni úspkachi grupu sapichu ma tánguarhini Bastoña. Uénaspka ánchikuarhini jima engaksï impuestuecha maiampinheenga ka imani mismu tiempu jimbo, leicheeri ambe estudiarinixapka. Sánderu orhepatini niáraspka ánchikuarhini gobiernueri ofisinarhu ma. Uéxurhini 1951 jimbo jatsispkachi kʼéri tánguarhikua ma sirkuitueri Bastoña engaksï ma 100 kʼuiripu ísï nípka. Ka jima jarhaspti Elly Reuter, ambakiti pirenchi ma enga prekursoreepka ka enga ma 50 kilometru (31 miia) ísï iauani uératini nípka bisikleta jimbo para kʼéri tánguarhikuarhu jarhani. Engachi exejperapka, uékaspkachi sánderu mítperani ka tembuperaspkachi. Ellynksï pʼímarhispti para nirani Jorhentperakua Galaadiiri Estados Unidos. Karakata ma axaspti beteli, nani enga arhienga andisï no úpirini jiókuarhini imani pʼímarperatani. Erachi Knorr enga jiánisï orhejtsïkuenga Jeobaeri testiguecheri ánchikuarhitani, sési mókukuntaspti ka arhispti eska jamberi sánderu orhepani úpiringa nirani Jorhentperakua Galaadiiri jimbo imeeri uámbani jingoni. Febreruni de 1953 jimbochi tembuperaska.

Elly ka juchaari sapi Serge.

Ima mismu uéxurhini Elly ka ji niraspkachi kʼéri tánguarhikua ma jimbo “Sociedad del Nuevo Mundo” Yankiri Estadiu jimbo Nueva York. Jima mítespka erachini ma engareni aiachipka ánchikuarhita ma ka engareni pʼímarhipka parani nirani Estados Unidos irekani. Kómarhispkachi Tata Diosï Jeobani ka eratsespkachi no jiókuarhini imani pʼímarperatani, sánderu sési uandaspkachi eskachi kʼuanhatsentapiringa Bélgica para jarhuataani imani 10 aianhpiriichani engaksï Bastoña japka. Máteru uéxurhini jimbo, kánikuachi tsípixapka jimbo andajpenuspka juchaari sapi Serge. Joperu 7 mesesi ísï tátsekua, uarhispti pʼamenchakua ma jimbo. Juchaari kómarhikuecha jimbo, aiangusïreengachi Tata Diosï Jeobani na engachi xáni no sési pʼikuarherani japka, ka imajtsïni sési pʼikuastantaspti imani aiatsperakuani jingoni engajtsïni íntskujka eska tsítantauaka uarhiriichani.

UEENASPKACHI TIEMPU KOMPLETUERI MARHUANI

Oktubrini 1961 jimbo, exentaspka ánchikuarhita ma engani solu máru jurhiatikuechani ánchikuarhienga, ka engareni jarhuatapka parani úni prekursoriini. Ima mismu jurhiatikua, uandajpasptijtsini Bélgica anapu Beteli. Ka kurhamarhistijtsïni sini úpirini sirkuitueri orhejtsïkutini. Ka ji kurhamarhiaspka: “¿Uaachi orheta prekursoriini ante dechi jiókuarhini indeni pʼímarperatani?”. Ka arhisptijtsïni eska jo Ka ísï ochu mesesi tátsekua engani jucha prekursoripkia, niáraspka sirkuitueri orhejtsïkutiini, septiembrini 1962.

Tsimani uéxurhini tátsekua, pʼímarhinhaspkachi para Bruselas anapu Beteli jimbo nirani ánchikuarhini ka jimachi uénaspka ánchikuarhini Oktubrini 1964 jimbo. Ini jimbanhi ánchikuarhita jimbo, uánikua kóntperatechanchi íntsinhaspka. Erachi Knorr pʼorhembispti Bélgica anapuni Betelini 1965 jimbo, ka ji no erokuarhisïreenga eskani sánisï tátsekua niárapiringa sierbo de sukursali únhani. Ka sánisï tátsekua pʼímarhisptijtsïni parachi nirani Jorhentperakua Galaadiiri klase 41 jimbo. Ambe enga erachi Knorr uandapka niáraspti ísï úkuarhini 13 uéxurhini tátsekua. Engachi na uéntapkia jorhentperakuarhu, kʼuanhatsentaspkachi Bélgica anapu Betelirhu.

KUÁJPISÏNGACHI JEOBAERI IRETANI

Uánikua uéxurhiniicha jimbo sésikua jatsispka parani úrani juchiiti títulu abogadueri parani kuájpiani Jeobaeri testiguechani parakaksï úpiringa aianhpini Europa ka uánikua máteru lugaricha jimbo (Filip. 1:7). I ánchikuarhita úspti eskani uandontskuarhepiringa jukari 55 paisirhu anapu juramutiicha jingoni, imani paisicheri nani engaksï no uékeenga parachi aianhpini. Engani uandontskuarhienga juramutiicha jingoni no xarhatasïreenga na engani xáni mítepka leicheeri ambe, solu uandasïreenga eskani “Tata Diosïiri marhuari máespka”. Méntkisï kurhakusïreenga Tata Diosï Jeobani eskarini jarhuatapiringa jimbokani mítespka eska ‘Reiri mintsita ísïika komueska itsï enga iorhejka Jeobaeri jájkirhu. Pásïndi nani enga ísï ima uékaaka’ (Prov. 21:1).

Sési miásïnga engani uandontskuarhipka Parlamentu Europeuru anapu ma jingoni. Parani úni imani jingoni uandontskuarheni jatsispka parani uánikua siteechani uaani. Ka enga na uékapkia jíndeni jingoni uandontskuarheni, arhisptirini: “Sinko minuturkusïri jatsika”. Tʼenksataspka éjpuni ka pʼiáraspka kómarhini. Parlamenturu anapurini kurhamarhispti: “¿Amberisï úni jaki?”. Eratespka ka arhispka: “Diosmaiamukua arhixapka Tata Diosïni, jimbokajtsï chá imanisï jántspikujka”. Imarini kurhamarhispti: “¿Amberisï uandani jaki?”. Ísï jimbo exeraspka Roma 13:4, ka jimboka ima protestanti máespka ka janhanharhini Bibliani ísku pakaraspti engani imani karakatani exerapka. Ísï jimbo, media orarini ma íntskuspti ka kánikuachi sési uandontskuarhespka, kánikua marhuaspti. Astarini arhispti na enga xáni janhanharhienga juchaari ánchikuarhitani.

Uánikua uéxurhiniicha jimbo, Jeobaeri ireta uánikua xanhari kuájpistia imani ambe engachi jakajkujka jini Europa pori ejemplu eskachi no inchamukusïnga politikarhu ísï, neecha jingonksï pakaraa uájpeecha ka ístu impuestuecheri ambe. Ka jíjtuni uánikua xanhari úspka jarhuataani erachiichani ka ístuni úska exeni na engajtsïni Jeoba jarhuateenga andani. Jeobaeri testiguechachi andaskia jukari 140 xanhari Tribunali Europeo engaksï Derechos Umanuecheri ambe exejka.

ÚSKACHI SÁNDERHU SÉSI AIANHPINI CUBA

Uéxurhini 1990 jimbo, Philip Brumley enga Estados Unidos betelirhu marhuauenga ka Valter Farneti, Italia anapu ka ji májku kʼérichi ánchikuarhispka, parakaksï Cuba anapu erachiicha sésikua jatsipiringa paraksï aianhpini. Karta ma axakuspka Cuba anapu enbajadani enga Bélgica jaka ka úspka uandontskuarheni funsionariu ma jingoni engajtsïni jarhuatapiringa. Uékasïreengachi uandontskuarheni ima amberi engachi jimbo no jurajkunheenga parachi aianhpini, joperu ueenani jámani nóchi úspka uánikua ambe sési peentani.

Philip Brumley ka Valter Farneti jingoni uéxurhiniicha 1990 jimbo, engachi Cuba nípka.

Engachi na kurhakupkia Tata Jeobani jarhuajperata, intsïnhaspkachi permisu para 5,000 Bibliechani axaani Cuba. Ka jimbokaksï Bibliecha sési niáraspka ka únksï íntsaantani erachiichani, kuentachi íntskukuarhespka eska Tata Jeobasï újchakurani japka juchaari ánchikuarhitani. Ísï jimbo, ménderuchi kurhakuaspka juramutiichani eskajtsïni sésikua íntskupiringa parachi 27,500 Bibliechani axakuani erachiichani, ka jurajkustijtsïni. ¡Kánikua tsípini pʼikuarheraspka engani úpka xáni uánikua Cuba anapu erachiichani jarhuatani parakaksï úpiringa Biblia ma jatsïkuarini!.

Uánikua xanhari niraspka Cuba parani jarhuatani erachiichani sési peentani ambe ma ka ísïksï jatsini sésikua paraksï aianhpini. Íni ambe jimbo, úska sési pájperani uánikuecha jingoni engaksï gobiernurhu ánchikuarhijka.

JARHUATASÏNGA RUANDA ANAPU ERACHIICHANI

1994 jimbo, Ruanda ueenasptiksï no sési kaani imeechani engaksï arhinhajka tutsis ka jukari ma miioni kʼuiripuechanksï uándikuaspti. Ka ístuksï máru erachiicha niáraspti uarhini. Jirejiresï Jeobaeri testiguechaksï úspti grupuni ma paraksï juchaari erachiichani jarhuataani.

Enga juchaari grupu niárapka Kigali enga kapitaliika, úspkachi exeni eska juchaari Ofisina de Traduksioni ka ístu jima nani engachi patsaueenga juchaari publikasioniichani, jaraakukataksï jarhaspka baleecha jimbo. Ístujtsïni aianguspti na engaksï uándikuapka máru juchaari erachiichani ka pirenchiichani macheti jimbo. Joperu, ístuchi kurhaaspka na engaksï erachiicha xarhatatsperapka xénchperakua. Pori ejemplu, mítespkachi tutsi anapu erachini ma enga jukari 28 jurhiatikua japka jirikuarhitini posurhu ma ka familia ma kuájchakuxapti engaksï testiguepka ka engaksï hutus anapu tribuepka. Ka Kigali, úspkachi tánguarhikua ma jatsini nani engachi úpka sési pʼikuastantani jukari 900 erachiichani ka pirenchiichani.

Uikishkandani: Libru ma jarhasti enga Ofisina de traduksionirhu anapueka ka enga bala ma jimbo jaraakukata jaka.

Jurhijkandani: Ánchikuarhixakachi parachi kʼuiripuechani jarhuataani.

Tátsekuachi frontera parhikuspka parachi Zaire niárani (enga iásï jindeeka República Democrática del Congo) para Ruanda anapu erachiichani jirinhantani engaksï sïpakuarhipka kampurhu enga kuájchakukuarhinheenga ka enga ireta Goma no iauani japka. Jimbokachi no úsïreenga exeantani, kómarhispkachi Tata Diosï Jeobani eskajtsïni jarhuatapiringa exeantani. Ma rapentkuchi exespka kʼuiripuni ma enga jurhani japka ka kurhamarhispkachi sini míteaspi Jeobaeri testiguni ma. Ka imajtsïni arhispti “jo ji Jeobaeri testigueska. Jíksïni uaaka páni imani grupu jingoni enga jarhuajpejka”. Ambakiti tánguarhikuachi ma jatsiska imeecha jingoni engaksï orhejtsïkuenga grupuni ka tátsekuachi tánguarhispka ma 1.600 erachiicha jingoni parachi uinhaperaantani ka sési pʼikuastaantani. Ístuchi arhikuantaspka karta ma enga axakuapka Grupu enga Orhejtsïkuajka Iámindu Kúnguarhikuechani. Erachiichanksï kánikua sési pʼikuarheraspti engaksï kurhaapka arini ambe: “Méntkisïksïni kómarhijpichesïnga juchaari kómarhikuecharhu. Míteskachi eskaksï Tata Diosï Jeoba no méni jurajkuaka”. ¡Ka niáraspti ísï úkuarhini eska na uandapka Grupu enga Orhejtsïkuajka Iámindu Kúnguarhikuechani! Jimboka iásï, Ruanda jukari 30,000 Jeobaeri testiguechaksï jarhaskia engaksï tsípikua jingoni marhuakuni jaka Tata Diosï Jeobani.

NO MÉNI JURAJKUAKA TATA DIOSÏNI

Uéxurhini 2011 jimbo, uarhiranchaska juchiiti uarhiti Ellyni, sánochi 58 uéxurhini irekuarhispka tsimarhani. Juchiiti kómarhikuecharhu Iámu mintsita jingoni aiangusïreenga Tata Diosï Jeobani na engani pʼikuarhereenga ka imarini sési pʼikuastantaspti. Ísturini sési pʼikuastantasti aianguani juchiiti besinuechani ambakiti aianhperakua Reinueri ambe.

Nájkirukani jukarini 90 uéxurhini jatiriikia, útasïni seguirixaka aianhpini mándani semana. Ístuni sési pʼikuarherasïnga engani úni jaka jarhuajpeni departamenturu enga leicheeri ambe exejka, beteli enga Bélgica jaka ka ístuni aianguasïnga máteru erachiichani ambe engani xáni nitamakuarhika ka jarhuatasïnga tumbiichani engaksï beteli jaka.

Nitamastia ma 84 uéxurhini ísï engani primeru xanhari kómarhipka Tata Diosï Jeobani. Jiáni ueenaspka ambakiti pájperakua ma jatsini Tata Diosï Jeoba jingoni ka pauani pauani sánderu andarhierasïnga imani. ¡Kánikua agradesidu jarhaska enga Tata Diosï Jeoba méntkisï kurhauaka juchiiti kómarhikuechani (Sal. 66:19). b

a Eksperiensia erachi Schrantz uérasti rebistarhu La Atalaya del 1 de febrero de 1974, pájina 90 a 94.

b Erachi Marcel Gillet 4 de Febreruni de 2023 jimbo uarhisti, jiáni engaksï ini eksperiensiani karani japka.