SEMANA 35
Ju je jukaparharaani erachichani engaksï jatiriikia
“T’upuntsïkua jindeesti korona ma enga sési xarharajka” (PROV. 16:31).
PIREKUA 138 T’upuntsïkua, korona máesti enga sési xarharajka
AMBE ENGACHI EXEAKA *
1, 2. a) Ísï eska na arhijka Proverbios 16:31, ¿nénachi jatsiski para exeani erachichani engaksï jatiriikia? b) ¿Náki kurhamarhikuechanchi mókuantaua ini jorhenguarhikua jimbo?
PARKIRHU ma jini Arkansas (Estados Unidos), diamantichaksï ísku jándentasïndi. Nájkiruka fásilika para exeani, imeecha engaksï jimeesïsï nitamajka nóksï jukaparharaasïndi jimbokaksï inde diamanticha no ambarhikata jarhasïnga, ka nóksï kuenta íntskukuarhesïndi eskaksï ambakiti ambe exeni jarhasïnga.
2 Erachicha engaksï jatiriikia ka engaksï sési marhuakuni jaka Tata Diosïni, ísïistiksï eska i diamanticha: kánikuaksï jukaparhakua ambeesti. Tata Diosïri Karakata terukutantasïndi imeecheri t’upuntsïkuani korona ma jingoni (arhinta je Proverbios 16:31; 20:29). Peru no xáni fásilisïndi exeni na engaksï xáni jukaparhakueka. Tumbiicha engaksï jukaparharajka erachichani engaksï jatiriikia, sánderuksï ambakiti ambe jatsisti ka eska tesoru ma. Ini jorhenguarhikua jimbo mókuantanchi jauaka arini tanimu kurhamarhikuechani: ¿Andisï Tata Diosï Jeoba eratsejki eska erachicha engaksï jatirikia jukaparhakua ambeeska?, ¿andiksïsï xáni jukaparhakue Tata Diosïri kúnguarhikuarhu? ka ¿ambechi uaa úni parajtsïni marhuacheni imeecheri ejemplu?
ANDISÏ TATA DIOSI JEOBA ERATSEJKI ESKAKSÏ ERACHICHA ENGAKSÏ JATIRIIKIA JUKAPARHAKUESKA
Erachichaksï engaksï jatiriikia kánikuaksï jukaparhakuesti para Tata Diosï Jeoba ka ístu para erachicha. (Exe je párrafu 3).
3. Ísï eska na uandajka Salmo 92:12-15, ¿andisï Tata Diosï Jeoba jukaparharaajki erachichani engaksï jatiriikia?
3 Tata Diosï Jeoba kánikua jukaparharaasïndi erachichani engaksï jatiriikia. Sési mítesti na engaksï jásï kʼuiripueka ka jukaparharaasïndi imeecheri kualidadichani. Kánikua tsípisïndi exeani engaksï jorhendaajka tumbiichani iámindu imani ambe engaksï desde iónisï jorhenguarhikia (Job 12:12; Prov. 1:1-4). Ístu, kánikua jukaparharasïndi na engaksï xáni tekaantajka (Mal. 3:16). Nájkirukaksï jatsiajka uandanhiatechani, méntkisïksï xarhatasïndi eskaksï kánikua mintsikasïnga Tata Diosï Jeobani. Iásïksï sánderu mintsikasïndia imani ambe engaksï erokuarhini jaka para sánderu orhepatini eska jiáni engaksï mítepka jurhimbikuani. Ka Tata Diosï Jeoba xénchaasïndi jimboka “nájkirukaksï jatiriikia”, seguirisïngaksï uandantani imeeri nombriri ambe (arhinta je Salmo 92:12-15).
4. ¿Ambe uaa uinhaperantaani erachichani engaksï jatiriikia?
4 Enga chá jatiriini jakaia, uaakajtsï seguru jarhani eska Tata Diosï Jeoba no mirikurhisïnga ambe engajtsï úkia (Ebr. 6:10). Tsípikua jingontsï jarhuajpesïnga aianhpini, ka inde ambe úsïndi eska juchaari Tata Diosï Jeoba tsípiaka. Tekaantaskajtsï tsʼéjkukuechani —máru engaksïni kánikua no sési pʼikuastapka—, úskajtsï ambe enga Biblia juramujka, kʼérati responsabilidadichantsï jatsiaspka ka jorhendaaskajtsïa máteruechani. Kánikuajtsï jánguarhintasïnga úni ambe enga Tata Diosï Jeobaeri ireta mójtakuntajka. Ístujtsï jarhuataaskia ka uinhaperaantani imeechani engaksï tiempu kompletu marhuani jaka. Tata Diosï Jeobaksïni kánikua xénchasïndi jimbokajtsï no méni jurajkuska, ka ima aiatspesïndi eska “no méni jurajkuauaka imeechani engaksï no méni jurajkuaka imani” (Sal. 37:28). Ístuksïni aiachisïndi: “Nájkirukari iámu t’upuntsïakia, jíkeni seguirini jauaka jarhuatani” (Is. 46:4). Peru asï eratsi je eska jimbokajtsï jatiriiskia, nóterujtsï jukaparhakueskia Tata Diosïri kúnguarhikuarhu. ¡Kánikuajtsï jukaparhakueska!
ERACHICHA ENGAKSÏ JATIRIIKIA JUKAPARHAKUESTIKSÏ TATA DIOSÏ JEOBAERI KÚNGUARHIKUARHU
5. ¿Ambeksï no jatsiski para mirikurhini erachicha engaksï jatiriikia?
5 Erachicha engaksï jatiriikia uánikua ambe jimboksï uaati jarhuajpeni. Nájkirukaksï nóteru xáni uinhapikia, uánikua ambeksï jorhenguarhistia desde iónisï. Ka eskachi na exeaka ióntki anapu ka iásï anapu ejempluechani jingoni, Tata Diosï Jeoba seguirixati mámaru ambe jimbo úraani.
6, 7. Uandanta je máru ejempluechani engaksï Bibliarhu jaka Tata Diosïri marhuaricheri engaksï jatiriipkia ka engaksï kóntperatechani intsïnhaapka jimbokaksï sési marhuakuspka.
6 Bibliarhuchi exeantasïnga ejempluechani imeecheri engaksï no méni jurajkupka marhuakuni Tata Diosï Jeobani nájkirukaksï tʼarhepipkia. Ma jindeesti Moisési, enga ma 80 jatiripkia enga profeta únhapka ka orhejtsïkuti ireta Israeliri. Máteru jindeespti Danieli, jamberi jukari 90 jatiriiptia enga seguirini japka marhuakuni Tata Diosï Jeobani komu profeta. Ka enga apostoli Juanu, Tata Diosïri jarhuajperata jimbo karapka libruni Jaŋaskuecha, jamberi jukari 90 jatiriiptia.
7 Uánikuecha engaksï sési marhuakuenga Tata Diosïni, nóksï xáni mítekatespti, ka jamberiksï kʼuiripuecha no xáni kasu uaauendi. Joperu Tata Diosï Jeoba k’oru míteaspti ka kóndeantasti engaksï xáni sési marhuakuka. Pori ejemplu, Biblia no xáni uandasïndi “Simeóniri acheeti ma enga meru jurhimbitku jámeenga ka Tata Diosïni janhanharhini”, joperu Jeoba k’oru sési mítespti ka k’eri kóntperata ma íntskuspti jimboka exespka Jesúsini enga charhakuepka ka ístu jimboka profesia ma uandaspka Jesúsiri ka Maríeri ambe (Lukasʌ 2:22, 25-35). Ístu ju je eratseni uandakua párini ma enga Ana arhinheenga. Enga “méntkisï templurhu jarheenga”. Tata Diosï Jeoba kóndentaspti jimboka méntkisï sési marhuakusïreenga ka jurajkuspti eska exepiringa Jesúsini enga sapichuepka. Simeóni ka Ana kánikuaksï jukaparhakuespti para Tata Diosï Jeoba (Lukasʌ 2:36-38).
Pirenchi Didur, enga iásï jukari 80 jatiriikia, seguirixati sési marhuakuni Tata Diosï Jeobani. (Exe je párrafu 8).
8, 9. ¿Ambe jukaparhakua ambeksï seguirixaki úni pirenchicha engaksï tsïndiikia?
8 Iásï, uánikua erachicha engaksï jatiriikia, ambakiti ejempluksï máesti para tumbiicha. Ju je exeni ambe enga nitamanchapka pirenchi ma enga arhinhajka Lois Didur. Enga 21 jatiriipka, ueenaspti marhuani eska prekursora espesiali Canadá. Tátsekua, ima ka imeeri uámba, enga John arhinheenga, uánikua uéxurhinksï marhuaspti sirkuitueri ánchikuarhitarhu. Ísï tátsekua, 20 uéxurhinksï marhuaspti Canadá anapu Betelirhu. Enga Lois 58 jatiriipkia, pʼímarhiasptiksï paraksï Ucrania marhuani. ¿Ambeksï úpirini? ¿Eratsepirinksï eskaksï jukari jatirispkia paraksï imani paisi jimbo mótseni? Jiókuarhisptiksï pʼímarperakuani, ka Johninksï erakuspti paraka Grupurhu japiringa enga Betelini ma Orhejtsïkujka. Siete uéxurhini tátsekua, John uarhispti, peru Lois seguirixati jima marhuani. Iásï, 81 jatiriistia, ka seguirixati sési marhuakuni Tata Diosï Jeobani Ucrania anapu Betelirhu, ka iáminduechaksï kánikua xénchasïndi.
9 Jamberiksï máru pirenchicha engaksï ísï jaka eska Lois, úpiringaksï no xáni kasu únhani engaksï tsïndi pakarajka, joperu Tata Diosï Jeoba seguirisïndi kánikua jukaparharaani. Para ima kánikua jukaparhakuesti engaksï pirenchicha jarhuatajka imeeri uámbani ka ístu engaksï seguirini jaka sési marhuakuni Tata Diosïni (1 Tim. 5:3). Ístu, kánikuaksï uinhaperantaasïndi imeechani engaksï sánderu sapichueka.
10. ¿Ambechi jorhenguarhisïni Tonyri ambakiti ejemplueri?
10 Uánikua erachicha engaksï jatiriikia, jimaksï irekasti engaksï kʼuiripu jatiriicha irekajka ka i erachichajtuksï kánikua jukaparhakuesti. Komueska erachi enga Tony arhinhajka. Ima Pensilvania (Estados Unidos) itsï atakuarhisti agostuni de 1942 jimbo enga 20 jatiriipka. Ísï tátsekua, no uékaspti marhuani ejersiturhu ka tsimani uéxurhini ka terujkani ónhasptiksï. Ima ka imeeri témba enga Hilda arhinhajka, tsimani sapiichaksï kʼuiriperaaspti jurhimbikuarhu. Tony mámaru járhati ánchikuarhitechani jatsiaspti kúnguarhikuarhu, pori ejemplu, tanimu kúnguarhikuecharhu orhejtsïkutispti enga orhekupajka máteru orhejtsïkutichani ka ístu orhejtsïkuasïreendi k’eri tánguarhikuechani sirkuitueri. Ístu, orhejtsïkusïreendi tánguarhikuechani ka Biblieri ambe jorhenpisïreendi kárselirhu ma. Iásï 98 jatiriistia, ka seguirixati marhuakuni Tata Diosï Jeobani na enga xáni újka ka ístu jarhuatasïndi imeeri kúnguarhikuani.
11. ¿Nénachi uaa xarhatani eskachi jukaparharasïnga erachichani engaksï jima irekaka engaksï jatiriicha irekaka o imeechani engaksï nóteru újkia uérani imeeo?
11 ¿Nénachi uaa xarhatani eskachi jukaparharaasïnga erachichani engaksï jima irekaka engaksï jatiriicha irekaka o imeechani engaksï nóteru újkia uérani imeeo? Sési japirindi eskaksï orhejtsïkuticha jarhuatauaka eskaksï xáni uaaka paraksï aianhpini ka nirani tánguarhikuecharhu o parakaksï kurhauaka tánguarhikuechani. Uaakachi xarhatakuani eskachi pendienti pásïnga imeechani jimbo engachi pʼorhembiaska o engachi uandajpaaska bideoiamada jimbo. Ka sánderu jukaparhakuesti eskachi jingontku jauaka imeechani jimbo engaksï iauani irekaka kúnguarhikuarhu uératini. Jatsiskachi para jánguarhintani parachi no mirikurhiani. Máruksï úpirindi úkua jukanchani uandontskuarheni imeecheri ambe, oksï eratseni eska no xáni sési jarhaska ísï úni. Joperujtsïni kánikua marhuacheati engachi arhutaska tiempu parachi kurhamarhiani néna engaksï xáni tsípikua jingoni marhuakia kúnguarhikuarhu ka kurhaani ambe engajtsïni aianguaka.
12. ¿Na járhati erachichanchi uaa míteani juchaari kúnguarhikuarhu?
12 Úpirindijtsïni ísku pakatani míteni eska juchaari kúnguarhikuarhu jarhaskaksï erachicha engaksï jatiriikia engaksï sési marhuakujka Tata Diosïni. Pirenchi ma enga Estados Unidos anapueka, enga Harriette arhinhajka, ióni sési marhuakustia Tata Diosï Jeobani imeeri kúnguarhikuarhu jini Nueva Jersey. Tátsekua imeeri uájpa jingoni nirasptia irekani. Jimbanhi kúnguarhikuarhu anapu erachicha, arhutasptiksï tiempu paraksï sánderu sési míteni ka exesptiksï eska kánikua jukaparhakuespka. Ima uánikua ambe aianguaspti aianhpikueri ambe enga uéxurhini 1925 jimbo ísï úkuarhienga, enga ima mítepka jurhimbikuani. Imani jurhiatikuecha jimbo, ima méntkisï sepiuni ma kámasïreendi para sïnichani juparhiantani enga aianhpini nireenga, no mítespti sini ma jurhiani niáranhapirini ónhanhani. Uéxurhuni 1933 jimbo, tsimani xanhariksï ónhaspti ma semana. Enga ónhakata japka imeeri uámba enga no Testiguepka apoiarisïreendi ka ima exeasïreendi tanimu imeecheri uájpeechani. Pirenchicha engaksï ísïika eska Harriette, jukanchastiksï eskaksï kánikua jukaparharauaka.
13. ¿Ambechi jorhenguarhiski na engaksï xáni jukaparhakueka Jeobaeri kúnguarhikuarhu erachicha engaksï jatiriikia?
13 Juchaari erachicha engaksï jatiriikia, jukaparhakua ambeestiksï Jeobaeri kúnguarhikuarhu. Exestiksï néna enga Tata Diosï Jeoba újchakuraaka imeechani ka imeeri kúnguarhikuani. Mámaru ambeksï jorhenguarhisti engaksï máru ambe niáraka no sési úni. Ísï jimbo, imajtsïni uaati kánikua jánhaskakua jingoni arhini ambe ma ka jorhendani ambe engaksï ima xáni jorhenguarhikia (Prov. 18:4). Sánderuchi mintsikaaka Tata Diosïni ka niáraakachi sánderu jorhenguarhini.
JU JE JORHENGUARHINI ESKACHI XANI UAKA ERACHICHERI ENGAKSÏ JATIRIIKIA
Májkueni eska Eliseuni na marhuakupka Elíasi jingoni jarhani, juchantsïntujtsïni májkueni marhuacheati ima ambe engajtsïni aianguaka imeecha engaksï ióni páni jakaia Tata Diosï Jeobani marhuakuni. (Exe je párrafu 14 ka 15).
14. ¿Náki konseju íntsaasïni Deuteronomio 32:7 tumbiichani?
14 Ju je jucha ueenani uandontskuarhekuani erachichani engaksï jatiriikia (arhinta je Deuteronomio 32:7). Ísïisti, jamberiksï iásï nóteru xáni sési exejtia eska ióntki ka jamberiksï iásï sánderu iatsitakuarhu xanharajtia oksï nóteru xáni uinhachania. Joperu uékasïndiksï seguirini úni ambe ma ka “ambakiti arhinhakuaksï ma jatsisti” Jeobaeri orhepani jimbo (Ecl. 7:1, nota). Ju je miáni andisï Tata Diosï Jeoba jukaparharaajki ka ju je juchajtu májkueni úni. Ju je ísïini eska Eliseu, enga últimu jurhiatikua jimbo enga Elíasini jingoni japka méntku úndapka arhini eska ima uékasïreenga imani jingoni jarhani. Tanimu xanhari arhispti: “Nókini jurajkuaka” (2 Rey. 2:2, 4, 6).
15. ¿Ambechi úpirini kurhamarhiani erachichani engaksï jatiriikia?
15 Engachi imani ambe kurhamarhiaska enga no no sési pʼikuastauaka erachichani engaksï jatiriikia, xarhatanchi jarhasïnga eskachi sési jimbo uandanhiasïnga imeechani jimbo (Prov. 1:5; 20:5). Úpiringachi kurhamarhiani: “Engajtsï tumbiipka, ¿ambe úspi eskajtsï seguru japiringa eskajtsï exentaspkia jurhimbikuani?”, “¿Ambe úspi eskajtsï sánderu andarhierapiringa Jeobani?”, “¿Ambeksïni jarhuataspi parajtsï seguirini jarhani tsípikua jingoni marhuakuni Tata Diosï Jeobani?” (1 Tim. 6:6-8). Tátsekua, kurhaa je ambe engaksïni aianguaka.
16. Enga tumbi ma uandontskuarhejka erachi ma jingoni enga jatiriikia, ¿andiksïsï tsimarhani uinhaperperantajki?
16 Enga tumbi ma uandontskuarhejka erachi ma jingoni enga jatiriikia, tsimarhanksï uinhaperperantasïndi (Roma 1:12). Tumbi sánderu míteati eska Tata Diosï Jeoba no méni jurajkuauaka imeechani engaksï marhuakujka imani ka erachi enga jatiriikia pʼikuarheraati eskaksï uékasïnga ka tsípiati uandantani na enga Tata Diosï Jeoba jarhuatakia imeeri irekuarhu.
17. ¿Andichisï uaa uandani eska juchaari erachicha engaksï jatiriikia sánderu jukaparhakuesïnga enga tiempu na nitamajkia?
17 Sáno méntkisï, enga tiempu nitamani jarhajka, ma úndasïndi nóteru xáni sési jáxenia. Joperu mándani uéxurhini enga nitamajka Tata Diosï Jeoba sánderu sési jásï exeasïndi imeeri marhuarichani engaksï no méni jurajkujka (1 Tes. 1:2, 3). Jimbokaksï iámindu inde tiempu jimbo jurajkuska eska Tata Diosïri espiritu santu mójtakuauaka ka sánderu ambakiti kʼuiripu uaani. Engachi sánderu sési míteauaka juchaari erachichani engaksï jatiriikia, sánderuchi isï exeauaka eska sánderu jukaparhakua ambe.
18. ¿Ambechi exea máteru jorhenguarhikua jimbo?
18 Kúnguarhikua no solu uinhapiti jarhasïndi engaksï tumbiicha jukaparharajka jatiriichani, sino ístu engaksï jatiriicha jukaparharajka tumbiichani. Máteru jorhenguarhikua jimbo, exeakachi neenaksï uaa jatiricha xarhatani eskaksï jukaparharasïnga kúnguarhikuarhu anapu tumbiichani.
PIREKUA 144 Mintsinhari Jeobani
^ párr. 5 Erachicha engaksï jatiriikia ka engaksï no méni jurajkujka Tata Diosï Jeobani kánikuaksï jukaparhakuesti. I jorhenguarhikuajtsïni jarhuataati sánderu jukaparharaani ka exeratijtsïni néna engajtsïni uaaka jarhuatani imeecheri jánhaskakua ka ambe engaksï xáni úkia úni. Ístu xarhatakuauati erachichani engaksï jatiriikia eskaksï kánikua jukaparhakueska Tata Diosïri kúnguarhikuarhu.
