Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

¿Chájtujtsï menusi újpisïnia?

¿Chájtujtsï menusi újpisïnia?

Menusi uáni kʼuiripuechani ísïsti komueska pʼamenchakua ma kámani enga no sési útspijka ka enga jamberi kʼuiripu no mítejka eska kérikuarhiskia.

Kʼuiripuechaksï menusi uásïndi imechani engaksï máteru paisirhu anapueka, máteru raseka, máteru idioma uandajka, máteru relijionirika, jimbokaksï tatakeska o nanakeni, jimbokaksï jatsikuarhiriska o nómbe. Ístuksï no májkueni exeasïndi kʼuiripuechani jimbokaksï sapirhatiska o kʼératini, jimbokaksï niraska eskuelarhu o nómbe, oksï diskapasitadueni o ménderueni xarharani. Joperuksï i kʼuiripuecha engaksï menusi újpijka nóksï ísï eratsesïndi eskaksï ísï úni jarhasïnga.

¿Úpirintsï chájtu menusi újpini jarhania? Sóntkuchi úsïnga exeni engaksï kʼuiripuecha menusi újpijka, joperuchi úpiringa úkua jukanchani exeni eskachi juchajtu májkueni úsïnga. Ambe enga ísïka, jindesti eskachi iáminduecha niárasïnga sánisï menusi uáni máteruechani. David Williams, enga kʼuiripueri jángua ambe exejka (sociólogo), uandasïndi eska enga kʼuiripu ma no sési ambe eratsejka ma grupu kʼuiripuecheri ka niárani míteni indeni grupuru anapuni ma, “ménderueni kámaati no jamberi kuenta íntskukuarhiparini”.

Por ejemplu, Yovitsa enga sureste de Europa irekaka, jima engaksï namunitu kʼuiripuecha irekaka engaksï máteru nanisï anapueka. Ima uandantasïndi: “Ísï exesïrenga eska no ma jarhaspka ambakiti kʼuiripu indeni grupuru. No exesïrenga eskani menusi uáxapka kʼuiripuechani jimbokani uandasïrenga eska ísïspka ambe engani eratsenga imecheri ambe”.

Uánikua juramutichaksï uaxastaasïndi leichani paraksï iáminduecha májkueni exejperani ka nóksï menusi uáni máteruechani. Peruksï no úsïndi kénditani ini ambe. ¿Andi? Jimbokaksï inde juramukuecha solu marhuasïnga para ambe engaksï kʼuiripuecha újka ka no ambe engaksï eratsejka ka pʼikuarhinhini. Joperu nani enga meru uérajka inde jásï eratsekua jindesti mintsitarhu ka eratsekuarhu. Jiájkani, ¿méntkisïchi menusi uáua kʼuiripuechani? ¿Jarhaski ambe ma enga újka kénditani?

Máteru pájinecharhu, exenchi jauaka iúmu Bibliaeri karakatechani enga uánikua kʼuiripuechani jarhuataakia paraksï nóteru menusi újpinia.