Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

Néna no sési úkusïni selulari chaari temungurhikuani

Néna no sési úkusïni selulari chaari temungurhikuani

Engaksï sési úranhaska, selularichaksï úsïndi jarhuajpeni parakaksï temungurhiricha sánderu sési pájperaaka. Pori ejemplu, úsïndiksï uandajperani na engaksï jatini uékaaka.

Joperu engaksï no sési úraska, uaatiksï arini problemechani jatsiani:

  • Nóksï tiempu jatsini paraksï márku jarhani.

  • Jukariksï ánchikuarhini nájkiruka no xáni uétarhiaka.

  • Nóteruksï mintsinharperania ka astaksï niárani máteru nema jingoni jámani.

AMBE ENGAJTSÏ JATSIKA PARA MÍTENI

NA ENGAJTSÏ XÁNI TIEMPU MÁRKU JARHAJKA

Acheeti ma enga Michael arhinhajka uandasïndi: “Ménichani engachi márku jarhajka juchiiti uarhiiti jingoni, ísïsïndi enajki ima no jima jarhajki. Ima telefonunku exeni jarhasïndi ka uandasïndi: ‘Ai, tekaachintarini, joperuni no úspka mensajichani arhiantani asta iáiasï’”. Jonathani enga ístu tembuchatini jaka ístu uandasïndi eska ménichani “temungurhiri ma uaaka márku jarhani nani, joperuksï ísï pʼikuarherani enajkiksï iauanichani jaki tsimarhani”.

ERATSI JE ARINI AMBE: ¿Namuni xanharichi no úsïni márku jarhani temungurhiri jimbokajtsïni nema uandajpasïnga o mensaji ma axacheni? (EFESU 5:33).

ÁNCHIKUARHITA

Máru kʼuiripuechaksï jatsisïndi para jurhiakua ka chúrikua erokuarhini jarhani eskaksï uandajpanhaaka ánchikuarhitarhu uératini. Máteruechaksï jamberi no xáni kánikua tiempu ánchikuarhijti, peru engaksï na niántajkia imeo, seguirinksï jarhasïndi ánchikuarhini. Acheeti ma enga Lee arhinhajka, uandantasïndi: “Jiáni engani arhutajka tiempu parani juchiiti uarhiiti jingoni jarhani, úkua jukanchasïnga parani no exeani jarhani ánchikuarhitarhu anapu iamadechani ka mensajichani”. Ka uarhiiti ma enga Joy arhinhajka uandasïndi: “Juchiini uératini ánchikuarhisïnga ka úkua jukanchasïnga sésku ánchikuarhini, jimbokani uékani jarhasïnga sánderu ánchikuarhini”.

ERATSI JE ARINI AMBE: Engaksïni chaari uámba o témba uandontskuarhechini jarhajka, ¿jingontkujtsï kurhajchani jarhasïni? (LUKASΛ 8:18).

¿NÉNA ÚPIRINI SELULARI PELIGRU MÁENI PARA TEMUNGURHIRICHA?

Exenhasti eskaksï uánikua temungurhiricha arhirperasïnga, jimbokaksï no mintsinharperasïnga ambe enga máteru karhatajka redesi sosialicharhu. Ka 10% ima kʼuiripuecheri engaksï íri ambe kurhamarhinhapka, jiókuarhisptiksï eskaksï karhataska redesi sosialicharhu ambe ma enga imeecheri témba o uámba no mítepka.

No ískusï uandanhajti eskaksï redesi sosialicha kánikua peligrosueska para temungurhiricha ka eska asta úsïnga eskaksï ísku jándikua ambe niátaaka. Ísï jimbo, nójtsïni ísku pakatasïndi engaksï máru abogaduecha engaksï diborsiueri ambe exejka, uandajka eskaksï redesi sosialicha jimbo uánikua temungurhiricha jurajperasïnga.

ERATSI JE ARINI AMBE: ¿Jískasïntsï ambe engajtsï karakujka máteru nemani enga no chaari uarhitiriuaka o acheetini? (PROVERBIOS 4:23).

AMBE ENGAJTSÏ UAAKA ÚNI

EXE JE AMBE ENGA SÁNDERU JUKAPARHAKUA AMBEEKA

Nema enga no sési tʼirejka niáraati pʼamenchani. Sáno májkueni, ima temungurhiri enga no káni pʼindejka márku jarhani, niáraati problemechani jatsiani (Efesu 5:28, 29).

BIBLIERI KARAKATA: Exe je “ambe enga sánderu ambakitiika [o jukaparhakueni]” (FILIPUSΛ 1:10).

Temungurhiri exe je náki konsejuechantsï uékapirini ísï úni o kara je ambejtsï uékapirini úni parajtsï no jatsiani problemechani selulari jimbo.

  • Májku kʼéri tʼireni sikiera ma xanhari ma jurhiatikua jimbo.

  • Exeni káni engajtsï uaaka no úrani selularini.

  • Májku kʼéri úni ambe ma engajtsï tsimarhani tsitiaka.

  • Pátani selularini chúrikuechani ka no jimeesïsï jatsini engajtsï uaaka sóntku pʼíkuni.

  • Arhutani 15 minutu parajtsï temungurhiri uandontskuarheni ka no jurajkuni eskaksïni iamadecha o mensajicha ójkutaaka.

  • Uandani na engajtsï xáni tiempu úraaka internetini.