Фарисейлар
Б. э. I гасырында яһүд диненең күренекле бер сектасы. Алар руханилар токымыннан булмаган, шулай да Канунны бөтен нечкәлекләренә кадәр катгый рәвештә тоткан һәм гореф-гадәтләрне аның белән бер рәткә куйган (Мт 23:23). Алар грек культурасы тәэсиренә каршы торган һәм, Канун белән йолалар белгечләре буларак, халык арасында зур хакимлеккә ия булганнар (Мт 23:2—6). Кайберәүләре шулай ук Югары киңәшмә әгъзалары булган. Алар еш кына Гайсә белән Шимбә көнен тоту, гореф-гадәтләрне үтәү, гөнаһ кылучылар һәм салым җыючылар белән аралашу кебек нәрсәләр турында бәхәсләшкәннәр. Кайберәүләре, мәсәлән Тарс шәһәреннән булган Шаул, мәсихчеләр булып киткән (Мт 9:11; 12:14; Мк 7:5; Лк 6:2; Рс 26:5).