1—3. Безнең арттан нинди дошман куып бара, һәм Изге Язмаларда нинди юаныч бирелә?

 КҮЗ алдыңа китер: синең артыңнан куркыныч дошман куып бара. Ул синнән көчлерәк һәм сиңа караганда тизрәк чаба. Ул синең күз алдыңда кайбер дусларыңны үтергән, шуңа күрә син беләсең: бу дошман беркемне дә жәлләми. Син бик тырышып чапсаң да, ул артыңнан калмый һәм әкрен генә сиңа якынлаша бара. Хәл инде өметсез кебек күренгәндә, сиңа коткаручы килә. Ул дошманыңа караганда күпкә көчлерәк һәм ярдәм итәргә вәгъдә бирә. Син иркенләп сулап куясың!

² Синең арттан чыннан да андый дошман куып бара дип әйтеп була. Ул һәр кеше артыннан куып бара. Изге Язмаларда үлем дошман дип атала. Без моны алтынчы бүлектән белдек. Беркем дә бу дошманнан кача алмый, һәм беркем дә аны җиңә алмый. Бу дошман якын кешеләребезнең тормышларын алып китә. Ләкин Йәһвә үлемнән күпкә көчлерәк. Ул — яратучы Коткаручы, һәм ул бу дошманны җиңә алганын инде күрсәткән. Ул үлемне мәңгегә юк итәргә вәгъдә итә. Изге Язмаларда: «Соңгы дошман — үлем юкка чыгарылачак»,— дип әйтелә (1 Көринтлеләргә 15:26). Бу хәбәр чыннан да юаныч!

 ³ Якын кешебез үлгәндә, без нәрсә хис итәбез? Кичергән хисләребез турында уйлану искиткеч өмет никадәр кадерле икәнен аңларга булышачак. Бу өмет юата, чөнки Йәһвә үлгәннәрне терелтергә вәгъдә бирә (Ишагыйя 26:19). Алар кабат яшәячәк.

4. а) Ни өчен Гайсәнең, дусты үлгәч, кичергән хисләре безгә Йәһвә хисләрен аңларга булышачак? б) Гайсәнең якын дусларын әйтеп бир.

⁴ Син дә үлем аркасында берәр якын кешеңне югалткансыңдыр. Ул вакытта безне кайгы-хәсрәт, өметсезлек чолгап ала. Андый чакларда юанычны Аллаһы Сүзеннән эзләргә кирәк (2 Көринтлеләргә 1:3, 4). Изге Язмаларда Йәһвәнең һәм Гайсәнең үлемгә карашы аңлатыла. Әтисенең төгәл чагылышы буларак, Гайсә якын кешенең үлеме нинди кайгы китәргәнен белгән (Яхъя 14:9). Иерусалимга килгәндә Гайсә якындагы Битания авылында, Лазар һәм аның сеңелләре Мәрьям белән Марта йортында туктаган булган. Алар Гайсә белән якын дуслар булып киткән. «Гайсә Мартаны, Мәрьямне һәм Лазарны ярата иде»,— дип әйтелә Изге Язмаларда (Яхъя 11:5). Әмма, бу китапның алтынчы бүлегендә әйтелгәнчә, бер көн Лазар вафат булган.

5, 6. а) Гайсә, Лазарның туганнары һәм дуслары нинди кайгы кичерә икәнен күргәч, үзе нинди хисләр кичергән? б) Ни өчен Гайсәнең кайгы кичерүе безне юата?

⁵ Якын дусты үлгәч, Гайсә нәрсә хис иткән? Изге Язмаларда ул Лазарның кайгырган туганнарын һәм дусларын юатырга килгән дип әйтелә. Аларның кайгыларын күргәч, Гайсә бик нык дулкынланган, «авыр итеп ыңгырашып куйган һәм көенгән», хәтта елаган да (Яхъя 11:33, 35). Ләкин моның барысы Гайсәнең өмете булмаган дигәнне аңлатамы? Һич тә юк. Чөнки ул тиздән могҗиза кылачагын белгән (Яхъя 11:3, 4). Шулай да, якын кешесенең үлеме аңа авырту һәм кайгы китергән.

⁶ Гайсәнең кичергән хисләре безне юата. Бу Гайсә  һәм Әтисе үлемне нәфрәт итә икәнен күрсәтә. Әмма Аллаһы бу аяусыз дошманны җиңәргә сәләтле! Әйдә, Йәһвәнең Гайсәгә нинди көч биргәнен карап чыгыйк.

7, 8. Ни өчен кешеләр Лазарга берничек тә булышып булмый дип уйлаган, әмма Гайсә нәрсә эшләгән?

⁷ Лазарны тау куышлыгына салганнар, шуңа күрә Гайсә кешеләргә куышлыкны каплый торган ташны читкә алып куярга куша. Лазарның тәне анда инде дүрт көн ята һәм, бәлки, чери башлагандыр. Шуңа күрә Марта Гайсәнең сүзләренә каршы чыга (Яхъя 11:39). Чыннан да, кеше карашыннан Лазарга инде берничек тә булышып булмый.

⁸ Ташны читкә алып куялар, һәм Гайсә көчле тавыш белән: «Лазар, чык!» — дип әйтә. Һәм «шунда үлгән кеше чыга» (Яхъя 11:43, 44). Җыелган халыкның шатлыгын күз алдыңа китереп кенә кара! Сеңелләре, туганнары, күршеләре һәм дуслары аны башка күрмәячәк дип уйлаган. Ләкин аларның яраткан кешеләре чыга, һәм ул сау-сәламәт. Моңа хәтта ышану да авыр. Кешеләр шат һәм, әлбәттә, Лазарны кочакларга ашыгалар. Үлем җиңелгән!

9, 10. а) Лазарны терелтер өчен көчне Гайсәгә кем биргән, һәм без моны кайдан беләбез? б) Изге Язмалардагы терелтү турындагы хәбәрләр нинди юаныч бирә, һәм алар нәрсәнең дөреслеген күрсәтә?

⁹ Гайсә бу могҗизаны үз көче белән эшләгән димәгән. Лазарны кабердән чакырыр алдыннан, Гайсә догада мөрәҗәгать иткән һәм моның белән терелтү өчен көчне Йәһвә бирә икәнен күрсәткән (Яхъя 11:41, 42). Йәһвә үз кодрәтен башка кешеләрне терелтер өчен дә кулланган. Аллаһы Сүзендә моның турында тугыз хәбәр искә алына a. Аларны уку һәм өйрәнү безгә  шундый зур юаныч бирә! Алардан Аллаһының бар кешеләргә бертигез караганын күрәбез: ул яшьләрне һәм картларны, ир-атларны һәм хатын-кызларны, яһүдләрне һәм башка халык кешеләрен терелткән. Ул өзекләрдә кешеләр кичергән зур шатлык турында әйтелә. Мәсәлән, бер тапкыр Гайсә яшь кыз баланы үлемнән терелткәч, аның әти-әнисе «куанып шатланды» дип әйтелә Аллаһы Сүзендә (Марк 5:42). Бу әти-әни Йәһвәнең алар өчен нәрсә эшләгәнен беркайчан да онытмас.

¹⁰ Вакыт узу белән, Гайсә терелткән кешеләр үлгән. Әмма бу аларның терелтелүе мәгънәсез булган дигәнне аңлатамы? Һич тә юк. Изге Язмаларда язылган бу хәбәрләр мөһим хакыйкатьләрнең дөреслеген күрсәтә һәм безгә өмет бирә.

11. Лазар турындагы хәбәр Вәгазьче 9:5 тә язылган сүзләрнең дөреслеген ничек исбатлый?

¹¹ Изге Язмаларда «үлеләр бернәрсә дә белмиләр» дип әйтелә. Алар бернәрсә дә сизми һәм уйламый. Үлеләр башка берәр дөньяга да күчми. Лазар турындагы өзек бу сүзләрнең дөреслеген күрсәтә. Терелтелгәч, Лазар кешеләргә күкләрдәге ләззәтле тормыш турында сөйләгәнме? Яки аларны утлы тәмуг турында сөйләп куркытканмы? Юк. Инҗилдә андый сүзләр язылмаган. Дүрт көн Лазар үле булган, ул бернәрсә сизмәгән дә, уйламаган да, ул «бернәрсә дә белмәгән» (Вәгазьче 9:5). Лазар үлем йокысы белән йоклаган (Яхъя 11:11).

12. Ни өчен Лазарның терелтелүе — чын хәбәр дип әйтеп була?

¹² Лазар турындагы хәбәр шуны да күрсәтә: кешеләрнең терелүе — уйдырма түгел. Лазарның терелүен берничә дистә кеше күргән. Бу могҗизаны хәтта Гайсәне нәфрәт иткән дини җитәкчеләр дә таныган. Алар: «Нәрсә эшләргә инде? Бу кеше [Гайсә] күп могҗизалар кыла бит»,— дигәннәр (Яхъя 11:47). Терелтелгән Лазарны күрер өчен күп кеше килгән. Нәтиҗәдә  аларның күбесе Гайсәгә иман итә башлаган. Тере Лазарны күреп, алар Гайсәнең чыннан да Аллаһы тарафыннан җибәрелгәненә ышанганнар. Бу дәлил шулхәтле көчле булган ки, хәтта дин җитәкчеләренең кайберләре Гайсәне һәм Лазарны үтерергә сүз куешкан (Яхъя 11:53; 12:9—11).

13. Йәһвәнең үлгәннәрне терелтә алганын без кайдан беләбез?

¹³ Ләкин кешеләрнең тереләчәгенә ышану акыллымы? Әйе, чөнки Гайсә бер вакыт «кабердәгеләрнең һәммәсе» терелтелгән булачак дигән (Яхъя 5:28). Йәһвә — барлык тереклекнең Барлыкка Китерүчесе. Әллә аңа үзе барлыкка китергәнне кире яшәүгә кайтару авырмы? Әлбәттә, Йәһвә ул кешеләрне үз хәтерендә сакласа, ул аларны терелтә ала. Ә безнең үлгән якыннарыбызны ул хәтерендә саклый аламы? Галәмдә йолдызларның саны бихисап, әмма ул аларның һәрберсен исеме белән атый! (Ишагыйя 40:26). Шуңа күрә Аллаһыга үлгән якыннарыбызны нинди булганнар, нәкъ шундый итеп хәтерендә саклау авыр түгел, һәм ул аларны терелтә ала.

14, 15. Әюбнең сүзләре буенча, Йәһвәнең терелтүгә карашы нинди?

¹⁴ Ләкин Йәһвә үлгәннәрне терелтергә теләрме? Изге Язмаларда ул моны бик нык тели дип әйтелә. Аллаһыга тугры булып яшәгән Әюб: «Үлгәч, кеше яңадан яшәячәкме?» — дип сораган. Әюб үлсәм, кабердә Аллаһының мине искә төшерүен көтеп ятачакмын дип әйткән. «Син чакырырсың һәм мин сиңа җавап бирермен. Син үз кулың белән булдырганны сагынырсың»,— дип әйткән Әюб Йәһвәгә (Әюб 14:13—15).

¹⁵ Уйлап кына кара! Йәһвә үлеләрне «сагына» һәм аларны терелтергә тели. Бу чыннан да юата! Әмма кем терелтелгән булачак, һәм алар кайда яшәячәк?

16. Терелтелгән кешеләрне нинди киләчәк көтә?

¹⁶ Изге Язмалардагы терелтү турындагы хәбәрләр  терелтүнең киләчәктә ничек булачагын аңларга ярдәм итә. Изге Язмаларда үлгән кешеләр җирдә яшәр өчен терелтелеп, якыннары белән очрашкан дип әйтелә. Киләчәктәге терелтү дә моңа охшаш, әмма күпкә зуррак булачак. Өченче бүлектән белгәнебезчә, Аллаһының теләге — бөтен җирне оҗмах итү. Шуңа күрә терелтелгән кешеләр сугыш, җинаять һәм авыру булмаган дөньяда яшәячәк. Алар тыныч һәм бәхетле гомер итәчәк һәм җирдә мәңге яшәячәк.

17. Кем терелтелгән булачак?

¹⁷ Кем терелтелгән булачак? Гайсәнең «тавышын ишетеп, кабердәгеләрнең һәммәсе чыгачак» диелә Инҗилдә (Яхъя 5:28, 29). Ә Инҗилнең соңгы китабында: «Диңгез үзендә булган үлгәннәрне бирде, үлем дә, Кабер дә үзендә булган үлгәннәрне бирде»,— дип әйтелә (Ачылыш 20:13). Кабер, ягъни гадес — бар үлгән кешеләрнең гомуми кабере. («Шеол һәм гадес. Нәрсә ул?» дигән кушымтаны кара.) Бу кабер буш ителәчәк, һәм андагы миллиардлаган кеше яшәүгә кайтарылачак. «Тәкъва кешеләр дә, тәкъва булмаганнар да үледән тереләчәк»,— дип әйткән Паул (Рәсүлләр 24:15). Бу сүзләр нәрсә аңлата?

18. Терелтеләчәк «тәкъва кешеләр» арасында кем булачак, һәм ничек терелтүгә өмет синең үзеңә кагыла?

¹⁸ «Тәкъва кешеләр» ул — Изге Язмаларда искә алынган күп кенә кеше. Алар әле Гайсә җиргә килгәнче яшәгән. Мәсәлән, Нух, Ибраһим, Сара, Муса, Рут, Эстер һәм Аллаһыга тугры булган башка күп кешеләр. Аларның кайберләре Инҗилдәге Еврейләргә язылган хатның 11 нче бүлегендә искә алына. «Тәкъва кешеләр» — шулай ук безнең көннәрдә үлгән Йәһвәнең хезмәтчеләре дә. Әйе, терелүгә өмет булганга, без үлемнән курыкмыйча яши алабыз (Еврейләргә 2:15).

19. Кем ул «тәкъва булмаганнар», һәм Йәһвә аларга нинди мөмкинлек бирәчәк?

¹⁹ Ә Йәһвәне белмәгән һәм аңа хезмәт итмәгән кешеләр  белән нәрсә булачак? Бу миллиардлаган «тәкъва булмаганнар» да терелтеләчәк һәм аларга Аллаһы турында белем алып, аның дуслары булыр өчен вакыт биреләчәк. Үлгән кешеләр, җирдә яшәр өчен, бер мең ел дәвамында терелтеләчәк һәм Йәһвәгә тугры хезмәт иткән кешеләргә кушыла алачак. Нинди гаҗәеп булачак бу вакыт! Изге Язмаларда бу вакыт Кыямәт көне дип атала b.

20. Нәрсә ул гәһәннә, һәм кем анда эләгә?

²⁰ Һәр үлгән кеше терелтелгән булачакмы? Юк. Изге Язмаларда кайбер кешеләр «гәһәннәдә» дип әйтелә (Лүк 12:5). «Гәһәннә» дип грек телендәге «геенна» сүзе тәрҗемә ителгән. Геенна дип борынгы Иерусалим стеналары артында урнашкан чүп-чар базы аталган. Бу урында үләксәләрне һәм чүп-чарны яндырганнар. Анда яһүдләр җирләүгә һәм терелтүгә лаек түгел дип саналган мәетләрне ташлаганнар. Шуңа күрә «гәһәннә» мәңгегә юк ителүне аңлата. Тереләрне һәм үлгәннәрне Гайсә хөкем итсә дә, Баш Хаким булып Йәһвә кала (Рәсүлләр 10:42). Аллаһы карашыннан явыз һәм тыңламаучан дип саналган кешеләр беркайчан да терелтмәячәк.

21, 22. а) Тагын нинди терелтелү бар? б) Рухи шәхес итеп кем беренче булып терелтелгән булган?

²¹ Изге Язмаларда шулай ук башка төрле терелтелү турында да әйтелә. Бу — күктә яшәр өчен терелтелү. Изге Язмаларда мондый терелтелүнең бер мисалы гына бар, ул — Гайсә Мәсих.

²² Гайсә үлгәч, Йәһвә үзенең тугры Улын кабердә калдырмаган (Мәдхия 15:10; Рәсүлләр 13:34, 35). Аллаһы Гайсәне терелткән, әмма кеше итеп түгел. Рәсүл  Петер Мәсих «кеше буларак үтерелде, ә рух буларак терелтелде», дип әйткән (1 Петер 3:18). Бу гаҗәеп могҗиза булган! Гайсә куәтле рухи шәхес итеп терелтелгән (1 Көринтлеләргә 15:3—6). Ул беренче булып андый хөрмәткә лаек булган (Яхъя 3:13). Аңардан соң башка кешеләр дә моңа лаек дип табылган.

23, 24. Гайсәнең «кечкенә көтүенә» кем керә, һәм аларның саны күпме?

²³ Гайсә тиздән күккә кайтачагын белеп, үзенең тугры шәкертләренә «урын әзерләргә» барам дигән (Яхъя 14:2). Күккә барачак шәкертләрен Гайсә «кечкенә көтү» дип атаган (Лүк 12:32). Тугры мәсихчеләрнең бу чагыштырмача кечкенә төркеменә күпме кеше керә? Рәсүл Яхъя болай дип язган: «Шунда мин Сион тавында басып торучы Бәрәнне [Гайсә Мәсих] һәм аның белән бергә 144 000 затны күрдем. Аларның маңгайларына Бәрәннең исеме һәм аның Атасының исеме язылган иде» (Ачылыш 14:1).

²⁴ Бу 144 000 мәсихче, шул исәптән Гайсәнең тугры рәсүлләре дә, күктә яшәр өчен терелтелгән булачак. Бу терелтү кайчан башлана? Гайсә Мәсихнең күктә патша булып идарә итүе вакытында дип язган рәсүл Паул (1 Көринтлеләргә 15:23). Тугызынчы бүлектән без шул вакытта яшәгәнебезне күрербез. Шуңа күрә безнең көннәрдә 144 000 кеше санына кергән мәсихче, үлү белән, күктә яшәр өчен терелтелә (1 Көринтлеләргә 15:51—55). Ләкин кешеләрнең күбесе җир йөзендә, киләчәктәге Оҗмахта яшәр өчен, терелтелгән булачак.

25. Киләсе бүлектә нәрсә каралачак?

²⁵ Йәһвә безнең дошманыбызны — үлемне мәңгегә юк итәчәк. Бу — чыннан да шатлыклы хәбәр! (Ишагыйя 25:8). Ләкин син: «Күктә яшәр өчен терелтелгәннәр анда нәрсә эшләячәк?» — дип сорарсың. Алардан күктәге гадел хөкүмәт төзелгән булачак. Бу киләсе бүлектә каралачак.