Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Baibuli Ebazaaho ki Ibura ly’Ebyokulya Eriroho Kasumi Kanu?

Baibuli Ebazaaho ki Ibura ly’Ebyokulya Eriroho Kasumi Kanu?

 Abalemi omu nsi yoona baine ekigenderererwa “eky’okumarraho kimu enjara,” ekizibu ekikyakizireyo kutalibaniza abantu omu nsi. Nibagonza buli omu atunge ebyokulya ebirukumara. a Baitu halibaho akasumi abantu boona obubaliba baine ebyokulya ebirukumara? Baibuli ekibazaaho ki?

Baibuli ekaranga ibura ly’ebyokulya eriroho kasumi kanu

 Baibuli ekaranga ngu halibaho ibura ly’ebyokulya omu kasumi kanu akaturumu kandi ekeeta ‘ebiro bya hanyuma.’ (2 Timoseo 3:1) Ruhanga tali nuwe arukujunanizibwa habw’ibura ly’ebyokulya eriroho, oihireho akatugambira ngu lyakubaireho. (Yakobo 1:13) Wetegereze obunabbi bwa Baibuli bunu bubiri.

 “Halibaho ekiihe . . . handi na handi.” (Matayo 24:7) Baibuli ekaranga ngu hakubaireho enjara ey’amaani omu nsi yoona. Abakugu abaseruliiriza ha mulingo ebyokulya bitekanizibwa kandi bikagabwa bakagamba ngu: “Enjara n’eyeyongera, habwokuba ebyokulya ebirukumara kandi eby’ekiriisa nibyeyongera kukeeha.” b Obukaikuru bw’abantu omu mahanga maingi tibasobora kutunga ebyokulya ebibarukwetaaga. Kandi ekyobusaasi kiri ngu, baingi bafa habw’enjara.

 “Dora, embarasi erukuiragura; nogu akaba aikaliireho akaba ayina ekirukulenga omu mukonogwe.” (Okusuku’rwa 6:5) Omu bunabbi bunu, embarasi ey’akokurorraho n’omuvugi wayo nibikikirra enjara eyakubaireho omu biro ebya ha mpero. c Ebirukulenga rundi minzaani enyakuli omu mukono gw’omuvigi w’embarasi onu, by’okupima ebyokulya ebiroho. Omuvugi w’embarasi onu obwaba navuga iraka ligambira haiguru ngu emihendo y’ebyokulya niija kutemba kandi abantu batasiisa ebyokulya. (Okusuku’rwa 6:6) Kinu nikyoleka enyikara ey’eroho kasumi kanu omu nsi yoona habwokuba obukaikuru n’obukaikuru bw’abantu tibasobora kutunga ebyokulya ebirukumara.

Omulingo ibura ly’ebyokulya lirihwaho

 Abakugu nibagamba ngu ensi erumu ebyokulya ebirukumara buli omu kandi ebindi bikasigara. Hati kiki ekiresereho ibura ly’ebyokulya? Kandi Baibuli eyoleka eta omulingo Omuhangi waitu Yahwe, d aramaraho ebizibu binu?

 Ekizibu: Gavumenti tizisobora kumaraho obunaku n’ebizibu omu by’entahya ebiretiire abantu kuburwa ebyokulya.

 Omulingo kirihwaho: Gavumenti z’abantu niziija kwihwaho kandi omu kiikaro kyazo Ruhanga naija kugarramu Obukama bwe. (Danieri 2:44; Matayo 6:10) Kasumi kanu abantu baingi banaku kandi kibagumira kutunga ebyokulya, baitu hansi y’Obukama bwa Ruhanga ebi byona birihwaho. Baibuli ebazaaho eti Yesu Kristo anyakuli Mukama w’Obukama bwa Ruhanga: “Alijuna omunaku obwakunga; nomuseege atanyina mukonyezi. . . . Halibaho omweru [gw’oburo] omu nsi, ha mutwe gwensozi.”—Zabuli 72:12, 16.

 Ekizibu: Obulemu busiisa ebintu kandi buleetaho ebizibu omu by’entahya ekiremesa abantu kutunga ebyokulya ebirukumara.

 Omulingo kirihwaho: “[Yahwe] amaraho obulemu okuhika ha mpero zensi; acwa obuta, nasaramu habiri icumu; ayokya amagali omu murro.” (Zabuli 46:9) Ruhanga naija kuhwerekereza eby’okurwanisa byona hamu n’abantu abaleetaho obulemu. Kandi ekirirugamu, abantu boona balisobora kutunga ebyokulya ebirukumara obwire bwona. Baibuli n’eraganiza eti: “Abahikiriire balibona omugisa; nobusinge bwingi.”—Zabuli 72:7.

 Ekizibu: Enyikara y’obwire kusiikara hamu n’ebigwererezi bisiisa kandi nibiita ebimera n’ebisoro.

 Omulingo kirihwaho: Ruhanga naija kulema amaani g’obuhangwa kandi aleeteho enyikara ezirasobozesa ebyokulya kukura kurungi. Baibuli n’egamba eti: “[Yahwe] ayanura ihunga, nukwo ebigonzi byalyo biculera. . . . Afora irungu ekiijongo kyamaizi, nensi eyomere ensoro zamaizi. Nuho aikazamu abanyakurumwa enjara . . . Basige emisiri, babyale engonjo ezemizabibu, betungire ebyana ebyomweru.”—Zabuli 107:29, 35-37.

 Ekizibu: Abantu ab’omururu kandi abagobya baturukya ebyokulya ebitali by’omutindo rundi tibabihikya nambere birukwetaagwa.

 Omulingo kirihwaho: Obukama bwa Ruhanga bulihwerekereza abantu ab’omururu kandi abagobya. (Zabuli 37:10, 11; Isaya 61:8) Baibuli ebazaaho Yahwe eti: “Ahikiririza omusango abo abenderezebwa; abaha ebyokulya abayina enjara.”—Zabuli 146:7.

 Ekizibu: Buli mwaka kimu kyakasatu eky’ebyokulya ebiri omu nsi bifa busa rundi babisiisa.

 Omulingo kirihwaho : Hansi y’Obukama bwa Ruhanga ebyokulya nibiija kukozesebwa kurungi. Yesu obwakaba ali omu nsi atasiise ebyokulya. Ekyokurorraho, omu mulingo ogw’ekyamahano, kiro kimu Yesu akaliisa ekitebe ky’abantu abarukuhingura omu 5,000. Hanyuma, akagambira abegeswa be ati: ‘Musorooze oburagalika obusigaireho, haleke okubura ekintu.’Yohana 6:5-13.

 Habwokuba Obukama bwa Ruhanga nibwija kumaraho ebizibu ebiretaho enjara, abantu boona nibaija kwegondeza omu kuba n’ebyokulya bingi kandi ebirungi. (Isaya 25:6) Kumanya nidi Obukama bwa Ruhanga bulihikiiriza ebintu binu, rora ekicweka “Obukama bwa Ruhanga Bulitandika Di Kulema Ensi?

a Entekaniza ey’okumaraho enjara erukumanywa nka The 2030 Agenda for Sustainable Development, ekasagikwa amahanga goona agali omu kitebe eky’Amahanga Ageteraine omu 2015.

b Okuseruliiriza okwakozerwe ekitongole kya Food and Agriculture Organization of the United Nations, the International Fund for Agricultural Development, the United Nations Children’s Fund, the United Nations World Food Programme, hamu na World Health Organization.

c Kumanya ebirukukiraho h’abasaija b’embarasi ina ezirukubazibwaho omu kitabu ky’Okusuku’rwa, rora ekicweka “Abasaija Bbana Abarukuvuga Embarasi—Nubo Baha?

d Yahwe niryo ibara lya Ruhanga. (Zabuli 83:18) Rora ekicweka “Yahwe Nuwe Oha?