ABANTU abaikiririza omu nyegesa ya Tiriniti bagamba ngu Ruhanga arumu abantu basatu—Isiitwe, Omwana, n’Omwoyo ogurukwera. Buli omu h’abantu abasatu banu akwinganaingana nondi; boona bali b’obusobozi bwoona, kandi boona tibaina ntandikwa. Okusigiki’ra ha nyegesa ya Tiriniti, Isiitwe ali Ruhanga, n’Omwana Ruhanga, n’Omwoyo Ogurukwera nagwo Ruhanga, baitu ngu haroho Ruhanga omu wenka.

 Baingi hali abakwikiririza omu nyegesa ya Tiriniti bakigumya ngu nabo tibakusobora kugisobo’ra. Nabwo batekereza ngu eri nyegesa enyakuli omu Baibuli. Kikuru kukimanya ngu ekigambo “Tiriniti” tikizoka omu Baibuli. Baitu yo enyegesa ekwesisanirizaho eya Tiriniti erumu? Kugarukamu ekikaguzo ekyo ka tubanze twetegereze ekyahandiikirwe abaikiririza omu Tiriniti ekibakira kwekonyeza.

Yohana 1:1 rugamba: “Kara nakara hakaba haroho kigambo, kigambo kikaba kiri hamu na Ruhanga, kigambo kikaba kiri Ruhanga.” Omu nka’ra ezindi eziri omu suura enu, Yohana akyoleka kurungi ngu “kigambo” nuwe Yesu. (Yohana 1:14) Okusigiki’ra ekigambo oku kikyetwa Ruhanga, bamali’ra nibagamba ngu Omwana na Ise bali kicweka kya Ruhanga omu.

Baitu okimanye ngu ekicweka kya Baibuli kinu kikabanza kuhandiikwa omu rulimi Oruyonani. Hanyuma bakakihindura kuruga Omuruyonani bakigarra omu ndimi ezindi. Abahinduzi ba Baibuli abakukira obwingi batakozese ebigambo “Kigambo kikaba kiri Ruhanga.” Habwaki? Nibasigikirra ha kibakaba bamanyire ha Ruyonani orwakozesibwe omu kuhandiika Baibuli, abahinduzi abo bakacwamu kuhindura ebigambo “Kigambo kikaba kiri Ruhanga.” Omu mulingo ogundi. Bata? Wetegereze eby’okurorraho binu: “Kigambo yaba n’emiringo nk’eya Ruhanga.” (A New Translation of the Bible) “Kigambo yaba ruhanga” (The New Testament in an Improved Version) “Kigambo yaba hali Ruhanga kandi aine emiringo ye.” (The Translator’s New Testament) Okusigikirra ha mpindura zinu kigambo tali Ruhanga wenyini.  * Kyonka, habw’ekikaro eky’amaani eky’aina omu bihangirwe bya Yahwe, kigambo abazibwaho nka “ruhanga.” Hanu ekigambo “ruhanga” kikumanyisa “ow’amaani.”

Abantu abakira obwingi tibamanyire Ruyonani orwakozesibwe omu kuhandiika Baibuli. Hati osobora ota kumanya mali Yohana eki yabaire namanyisa? Tekereza ha ky’okurorraho kinu: Omwegesa  aina ekintu eky’akusoborra abeegi be. Hanyuma buli mwegi ekintu ekyo akyetegereza omu mulingo ogukwahukana. Basobora bata kumanya ekihikire? Basobora kusaba omwegesa abasoborre kukiraho. Hataro kugurukyagurukya, kumanya ebirukukiraho kikusobora kubakonyera kwetegereza omwegesa ekyabaire nayegesa. Omu mulingo nugwo gumu kutunga amakuru ga Yohana 1:1, nosobora kurora omu njiri ya Yohana kusobora kumanya kurungi ekikaro kya Yesu. Kumanya ebirukukiraho ha nsonga enu nikiija kukukonyera kuhika ha kucwamu okuhikire.

Nk’eky’okurorraho, cumitiriza ha bindi Yohana ebyakwongera kuhandiika omu suura 1, oruka’ra 18: “Busaho muntu araboine Ruhanga bwona bwona.” Kyonka abantu bakarora Yesu, Omwana, habwokuba Yohana agamba: “Kigambo (Yesu) yafoka omubiri, yaikara omulitwe, kandi tukarora ekitinisa kye.” (Yohana 1:14) Hati obwo Omwana asobora ata kuba kicweka kya Ruhanga w’Obusobozi Bwoona? Yohana kandi akagamba ngu ekigambo kikaba kiri ‘hamu na Ruhanga.’ Omuntu asoborata kuba hamu n’omuntu ondi kandi omuntu ogu naba nuwe oli owainawe? Kwongerezaho, nkoku kyahandiikirwe omu Yohana 17:3, Yesu ayoleka kurungi enyahukana hagati ye na Ise ow’omuiguru. Ise amweta “Ruhanga omu wenka owamananu.” Kandi ali n’amalirra enjiri ye, Yohana agamba ati: “Binu bikahandiikwa, muikirize ngu Yesu nuwe Kristo Omwana wa Ruhanga.” (Yohana 20:31) Wetegereze ngu Yesu ayeserwe Mwana wa Ruhanga tihali Ruhanga. Okumanyisibwa kunu okw’omu njiri ya Yohana okundi, kukutwoleka omulingo Yohana 1:1 rukutekwa kwetegerezebwa. Yesu, kigambo, ali “ruhanga” habwokuba aina ekikaro kyahaiguru baitu ekitakwingana n’ekya Ruhanga w’Obusobozi Bwoona.

Weyongere kucumitiriza ha ky’okurorraho ky’omwegesa n’abeegi. Kakusangwa abamu basigara nibakyagurukyagurukya, hanyuma y’omwegesa kweyongera kubasoborra. Nibasobora kukora ki? Nibasobora kwekaguza hali omwegesa ondi ayongere kubasoborra. Omwegesa ow’akabiri obwagumya eby’omwegesa ow’okubanza, okugurukyagurukya okw’abakira obwingi nikusobora kuhwaho. Omu mulingo nugwo gumu, obworaba otakugumya kurungi omuhandiiki wa Baibuli Yohana mali eki yabaire nagamba ha nkoragana eroho hagati ya Yesu na Ruhanga w’Obusobozi  Bwoona, nosobora kusoma omuhandiiki wa Baibuli ondi ebi yahandiikire kumanya ebirukukiraho. Cumitiriza ha ebyahandiikirwe Matayo. Ha bikwatiraine n’ekiro kya hampero, akajuliza hali Yesu wonyini nabaza ati: “Baitu ebya ha kiro kiri nakasumi ako, busaho amanyire, nobubakuba bamaraika abo muiguru, nobwakuba omwana, [baitu] Isenyowe wenka.” (Matayo 24:36) Ebigambo binu byoleka bita ngu Yesu tali Ruhanga w’Obusobozi bwoona?

Yesu agamba ngu Ise amanyire bingi kukira Omwana eby’amanyire. Kakuba Yesu akaba ali kicweka kya Ruhanga w’Obusobozi Bwoona, yakubaire namanyira kimu Ise eby’amanyire. Nahabwekyo, Omwana na Ise tibasobora kuba nibainganaingana. Nabwo abandi nibasobora kugamba ‘Yesu akaba n’obwomezi bw’emiringo ebiri. Obu yabaire nabaza binu akaba nabaza nk’omuntu ow’esagama.’ Gonze nobukyakubaire kityo, baitu kandi gwo omwoyo ogurukwera? Obu guraba guli kicweka kya Ruhanga nuwe omu ogwo, habwaki Yesu atagambire ngu gumanyire Ise eby’amanyire?

Nogenda omu maiso n’okusoma Baibuli, oija kumanya ebicweka bingi ebya Baibuli ebikukwata ha nsonga enu. Nibigumya amananu agarukukwata hali Isiitwe, Omwana, n’omwoyo ogurukwera.—Zabuli 90:2; Engeso 7:55; Abakolosai 1:15.