1, 2. Hanyuma y’okumara itumbi lyona nibasoha, Petero akega isomo ki?

ABEGESWA ba Yesu abarukuhika musanju bakaba bamazire itumbi lyona nibasoha omu Nyanja ya Galilaya. Baitu bakaba batasoboire kukwata encu n’emu. Omu biro ebi, Yesu nubwo akaba ahumbuukire. Akemeera yabagambira ati, “munage ekisoha ha rubaju orwobulyo orwobwato, murazora. Nukwo banaga, kandi tibasobora kukicunda obwencu nyingi.”—Yohana 21:1-6.

² Yesu akaha abegeswa be omugati n’encu nk’ekya nyenkyakara. Hanyuma, akahinduka yorolerra Simoni Petero yamukaguza: “Simoni omwana wa Yohana, nongonza kukira binu?” Yesu akaba amanyire ngu Petero yagonzaga muno kusoha encu. Yesu n’asobora kuba yali n’akaguza Petero obwaraaba yali n’amugonza kandi n’agonza n’ebintu ebi yayegeseze okukira omulimo ogw’okusoha. Petero yagarukamu Yesu ati: “Ego, Mukama wange; iwe omanyire ninkugonza.” (Yohana 21:15, NW) Kuruga kiro eki, Petero akoleka ngu ekyakaba agambire gakaba mananu. Akoleka okugonza kwe hali Kristo  obu yayekambire omu mulimo ogw’okutebeza, kandi yafooka muntu w’obujunanizibwa bw’amaani omu kitebe Ekikristaayo.

3. Abakristaayo basemeriire kwikara nibegendereza ki?

³ Isomo ki eriturukwiha omu bigambo ebi Yesu yagambire Petero? Tusemeriire kwegendereza kurora ngu okugonza kwaitu hali Kristo tikwafuka. Yesu akaba akimanyire ngu obwomeezi omu businge bunu bukaba nibugenda kuba burumu ebizibu kandi bugumangaine. Obwakaba n’abazaaho oruganikyo rw’omusigi, akagamba ngu abamu bakaba nibagenda kujwahukira “ekigambo ekyobukama” baitu hanyuma y’akaire ‘okutabaana kw’ensi n’ebisuba eby’itungo [nibinyoroza] ekigambo,’ kandi ekihika nikibahwamu. (Matayo 13:19-22; Marako 4:19) Kakuba tutegendereza, okwetuntura okw’obwomeezi bunu nikusobora kutahirra obuheereza bwaitu hali Yahwe. Nikyo Yesu yahabwire abegeswa be n’agamba ngu: “Baitu mwerindege inywenka, emitima yanyu etalemerwa obwokukoija, nokutamira amarwa, nokutabana okwobwomezi bunu.”—Luka 21:34.

4. Kiki ekirukwija kutukonyera kumanya okugonza kwaitu hali Kristo obu kuraaba kugumire? (Rora ekisisani ekiri ha kutandika kw’isomo linu.)

⁴ Naitwe nitusobora kuba nka Petero kakuba twoleka Kristo okugonza nitwebembeza amakuru amarungi omu bwomeezi bwaitu. Kinu nitusobora kukikora tuta? Nitusobora kwekaguza: ‘Nkira kugonza kintu ki omu bwomeezi bwange? Okusemererwa kwange kuruga omu kuheereza Yahwe rundi omu kukora ebintu ebindi?’ Kusobora kugarukamu ebikaguzo binu, leka turole ebintu bisatu ebisobora kufukya okugonza kwaitu hali Kristo. Binu nibyo: (1) emirimo ei tukora nukwo tutunge sente, (2) eby’okwesemeza, hamu na (3) itungo.

5. Abanyineka baine bujunanizibwa ki?

⁵ Petero akaba atarukusoha kumarraho obwire kwonka. Yakoraga omulimo gunu kusagika eka ye. Na hati, Yahwe ahaire abanyineka obujunanizibwa bw’okurolerra eka zabo. (1 Timoseo 5:8) Basemeriire kwekamba kuhikiriza obujunanizibwa bunu. Baitu nk’oku tuli omu biro ebya ha mpero, emirimo ei tukora n’esobora kutuletera okwetuntura.

6. Habwaki emirimo ijwiremu obujune?

⁶ Abantu abanyakuserra emirimo nibakira obwingi emirimo enyakuroho. Kinu kiretiire abantu kurwanira emirimo. Abaingi nibakora kuhinguza obwire obu basemeriire kukora baitu nabwo nibasasurwa obusente butaito muno. Biro binu, abantu nibalengaho kuturukya eby’amaguzi bingi nibakozesa abakozi bake muno. Nahabweki abakozi nibasobora kujwaha, kwetuntura, rundi n’okurwara. Kandi abamu habw’okutiina kuferwa emirimo yabo, bacwamu kukora kyona mukama wabo arukubaragira.

7, 8. (a) Noha ou tusemeriire kwoleka obwesige oburukukirayo? (b) Ow’oruganda omu Thailanda akega isomo ki ha bikwatiraine n’omulimo gwe?

 ⁷ Nk’Abakristaayo nitugonza obwesige bwaitu tubwoleke Yahwe kukira omuntu ondi weena, nobwakuba omuntu atukozesa emirimo. (Luka 10:27) Emirimo ei tukora etusobozesa kuha eka zaitu ebyetago rundi kutusagika omu buheereza. Baitu kakuba tutegendereza, obujunanizibwa obu twine ha mulimo nibusobora kutahirra okuramya kwaitu. Haroho ekyokurorraho eky’ow’oruganda omu ow’omu ihanga lya Thailand eki tusobora kwegeraho. Akagamba: “Omulimo ogu nakoraga ogw’okukanika kompyuta gukaba murungi baitu gukaba nigunyetagisa kukora habw’obwire bwingi. Gukaba guli haihi n’okundetera kuburwa obwire bw’okukora ebintu eby’omwoyo. Nkakyetegereza ngu, kusobora kwebembeza ebintu eby’Obukama, nkaba nyine kuhinduramu.” Ow’oruganda onu akakora ki?

⁸ N’agamba ngu: “Hanyuma y’okumara omwaka ninkora entekaniza, nkaleka omulimo gwange natandika kutunda ice cream. Ha kubanza, nkahwa amaani habwokuba sente zikaba zitarukurugamu kurungi. Abantu n’akoraga nabo omu kukanika kompyuta obu bandoraga bansekerezaga nibankaguza ngu kirungi ki eki narozere omu kutunda ice cream ekirukukira kwikarra okakanikira omu kyombeko ekirukufuka kurungi. Nkasaba Yahwe ankonyere kugumisiriza n’okuhikiriza ekigendererwa kyange eky’okutunga obwire bw’eby’omwoyo. Obusumi buke obwahondireho, ebintu bikatandika kusemera. Nkatandika kwetegereza ebintu abaguzi bange bagonzaga muno kandi nayeyongera kutunga amagezi ag’okukora ice cream enungi. Obwire bukahika natandika kutunda nimaza ice cream yoona. Kandi nkatunga sente n’ezirukukira ezi naihaga omu kukanika kyompyuta. Kindetiire kusemererwa habwokuba tinkyaine obujwahe hamu n’okweralikirra oku nkaba nyine omu mulimo gwa kompyuta. Kandi ekirukukira obukuru, hati nindora nyeyongiire kwirra haihi na Yahwe.”—Soma Matayo 5:3, 6.

9. Kiki ekisobora kutukonyera kwikara twine entekereza ehikire obu kirukuhika ha mirimo?

⁹ Yahwe asiima amaani agatutamu kandi naitwe gaturugiramu ebirungi. (Enfumo 12:14) Baitu tusemeriire kwegendereza kurora emirimo yaitu tiyafoka nkuru kukira kuheereza Yahwe. Yesu obwakaba n’abazaaho ha byetago byaitu ebikuru akagamba: “Baitu mubanze muserre obukamabwe, nokuhikirrakwe, nebi byona mulibyongerwaho.” (Matayo 6:33) Baitu nitusobora kumanya tuta obu turaaba niturora emirimo omu mulingo oguhikire? Nitusobora kwekaguza, ‘Kukora omulimo gwange kindetera okusemererwa kukira kuheereza Yahwe?’ Ekikaguzo kinu nikisobora kutukonyera kumanya ekintu eki tukira kugonza.

10. Yesu akegesa isomo ki erikuru?

¹⁰ Yesu akatwoleka ekintu eki tusemeriire kwebembeza omu bwomeezi bwaitu. Kiro kimu akabungira Malyamu na Maliza. Aho n’aho, Maliza akatandika kumucumbira, baitu Malyama uwe yaikarra haihi na  Yesu kuhuliiriza ebyakaba n’ayegesa. Maliza akabihirwa habwokuba Malyamu akaba atarukumukonyera. Yesu akagambira Maliza ati: “Malyamu ayegomboize omugabo ogu ogusemiire, ogutalimuihwaho.” (Luka 10:38-42) Haroho isomo eri tusobora kwegera hali Yesu. Obu turaaba nitugonza kugumya ngu nitugonza Kristo kandi tukerinda okuhugurwa ebyetago byaitu, tusemeriire kukomamu “omugabo ogu ogusemiire.” Kinu nikimanyisa ngu enkoragana yaitu na Yahwe niyo esemeriire kwikaraga n’ekirayo obukuru omu bwomeezi bwaitu.

11. Baibuli ebazaho ki ensonga ey’okuhumura n’okwesemezamu?

¹¹ Tuba n’ebintu bingi eby’okukora omu bwomeezi, nahabweki obumu nikisobora kutwetagisa kuhumuraho. Baibuli n’egamba: “Tiharoho ekigasira omuntu kukira okulya nokunywa nokulisa obwomezibwe ebirungi omu kutalibanakwe.” (Omugambizi 2:24) Yesu akaba akimanyire ngu abegeswa be bakaba nibetaga kuhumuraho. Ekyokurorraho, kiro kimu obu bakozere muno omu kutebeza, Yesu akabagambira ati: “Muije inywenka omunsita omu kiikaro nambere hatarumu bantu, muhumuleho hake.”—Marako 6:31, 32.

12. Habwaki tusemeriire kwegendereza obu kirukuhika ha kwesemeza? Ha ekyokurorraho.

¹² Okuhumuraho n’okwesemezamu nibisobora kutukonyera kutekanaho. Baitu tusemeriire kwegendereza habwokuba eby’okwesemeza nibisobora kufooka bikuru muno omu bwomeezi bwaitu n’okukira ekintu kindi kyona. Abantu baingi omu kyasa ky’okubanza bakaba baine entekereza enu: “Tulye, tunywe, baitu turafa nyenkya.” (1 Abakolinso 15:32) Entekereza enu nahati eroho. Ekyokurorraho, omusigazi omu ow’omu Bulaaya akaba atandikire kugendaga omu nso’rokano ez’Abakaiso ba Yahwe, baitu obwire bukahika yalekaho habwokuba akaba n’agonza muno eby’okwesemeza. Baitu hanyuma akaiguka amaiso yarora ngu eby’okwesemeza bikaba bimuletiire ebizibu bingi. Akagaruzaamu kwega Baibuli, kandi hanyuma y’akaire, akatandika kutebeza. Hanyuma y’okubatizibwa, akagamba: “Ekintu kimu kyonka eki ndukweijukya nikyo ngu nkasiisa obwire bwingi ntakarozere ngu okuheereza Yahwe nikuleta okusemererwa kukira eby’okwesemeza eby’ensi.”

13. (a) Kozesa ekyokurorraho ekirukwoleka habwaki kitali kirungi kumara obwire bwingi omu by’okwesemeza. (b) Kiki ekisobora kutukonyera kuba n’entekereza enungi obu kirukuhika ha by’okwesemeza?

¹³ Okwesemeza kusemeriire kutukonyera kuhumuraho n’okugarurwamu amaani. Nahabweki, bwire ki obu tusemeriire kumara nitwesemeza? Kutunga eky’okugarukamu, tekereza ha kyokurorraho kinu. Abantu baingi bagonza kulya keeki na switi. Baitu tukimanyire ngu kakuba tubirya buli kaire, nitusobora kurwara. Obu turaaba nitugonza kuba n’obwomeezi oburungi, tusemeriire kulya eby’okulya ebirungi. Nikyo kimu n’okwesemeza, kakuba tumara obwire bwingi omu kwegonza n’omu kwesemeza, nikiija kutukora kubi omu nkoragana yaitu na Yahwe. Kiki ekisobora kutukonyera kumanya obu turaaba tuli ha rubaju oruhikire obu kirukuhika ha by’okwesemeza? Nitusobora kukomamu wiiki emu nituhandiika obwire obu twamazire omu mirimo ya Yahwe nk’omu nso’rokano, omu kutebeza, n’omu kwesomesa Baibuli. Kandi hanyuma tuhandiike n’esaaha ezi tumara buli wiiki nitwesemeza  n’eby’emizaano, kurora tivi, hamu n’emizaano ya ha byoma ebya kali magezi. Eby’ohandiikire nibyoleka ngu esaaha ezirukukira obwingi ozimara n’okora ki? Nikitwetagisa kuhinduramu?—Soma Abefeso 5:15, 16.

14. Kiki ekisobora kutukonyera kukomamu eby’okwesemeza ebirungi?

¹⁴ Yahwe atuhaire obugabe bw’okwekomeramu eby’okwesemeza, kandi abanyineka n’abo nibasobora kukomeramu eka zabo eby’okwesemeza. Yahwe atuteriire omu Baibuli emisingi erukwoleka ntekereza ye. Emisingi enu etukonyera kukora encwamu enungi. * (Rora obugambo obuli hansi.) Okwesemeza okurungi “kisembo kya Ruhanga.” (Omugambizi 3:12, 13) Mananu ngu, buli muntu aine eby’okwesemeza eby’agonza ebirukwahukanaho n’eby’abandi. (Abagaratiya 6:4, 5) Baitu kyona ekyoraaba ocwiremu, osemeriire kwegendereza. Yesu akagamba: “Ebintu byawe nambere biikara, nomutima gwawe nagwo guliikarayo.” (Matayo 6:21) Okugonza oku twiniire Mukama waitu Yesu Kristo kutuletera kutekereza, kubaza, n’okwetwaza omu mulingo ogurukwoleka ngu nitutwara Obukama kuba bukuru kukira ekintu kyona omu bwomeezi bwaitu.—Abafiripi 1:9, 10.

15, 16. (a) Okugonza itungo nikusobora kufoka kuta mutego? (b) Yesu akaha buhabuzi ki oburukukwata ha itungo?

¹⁵ Abantu baingi biro binu bagonza  kwikara nibatunga engoye, simu, kompyuta hamu n’ebintu ebindi ebiri ha mulembe. Kinu kiba nikyoleka ngu nibatwara itungo kuba kikuru kukira ekintu ekindi kyona. Iwe nk’Omukristaayo, kintu ki eky’otwara kuba nikikirayo obukuru? Wekaguze: ‘Obwire bwange nkira kubumara nintekereza ha ngoye eziri ha mulembe omu kiikaro ky’okubumara nintekaniriza enso’rokano? Emirimo endi endemesa kutunga obwire bw’okusaba n’okusoma Baibuli?’ Kakuba tutegendereza, nitusobora kwesanga nitugonza muno ebintu kukira Kristo. Twijuke ebigambo bya Kristo ebirukugamba ngu: “Mwerindege okwegomba kwona.” (Luka 12:15) Habwaki yagambire ati?

¹⁶ Yesu akagamba ngu “busaho muntu asobora okuko’ra bakama babiri.” Kandi akongera yagamba: “Timurukusobora kuko’ra Ruhanga [n’itungo].” Tikirukusoboka kukorra Yahwe ha bwire nubwo bumu tukakorra itungo. Yesu akoleka ngu omuntu wa mulingo gunu “alinobaho omu, nagonza ondi” rundi “aligumira homu, nagaya ondi.” (Matayo 6:24) Habw’okuba tituhikiriire, tusemeriire kwikara niturwanisa “kwegomba kwomubiri gwaitu,” otwaliremu n’okugonza itungo.—Abefeso 2:3.

17. (a) Habwaki abamu kibagumira kuba n’entekereza ehikire obu kirukuhika ha itungo? (b) Kiki ekisobora kutukonyera kurwanisa okugonza kw’itungo?

¹⁷ Biro binu abantu nibegomba muno kandi nibagonza muno eby’okwesemeza ekibaletiire kutunga entekereza etahikire erukukwata ha itungo. (Soma 1 Abakolinso 2:14.) Nibasobora n’okulemwa kumanya enyahukana eri hagati y’ekibi n’ekirungi. (Abaheburaniya 5:11-14) Okwegomba kwabo okw’itungo nikusobora kwikara nikweyongera bweyongera. Kandi buli murundi barukukanyisa nukwo barukweyongera n’okugonza ebirukukiraho. (Omugambizi 5:10) Baitu haroho ekintu eki tusobora kukora kurwanisa entekereza enu. Kwikara nitusoma Ekigambo kya Ruhanga nikiija kutugumya nukwo tusobole kurwanisa okugonza kw’itungo. (1 Petero 2:2) Yesu akecumitiriza ha magezi ga Yahwe kyamukonyera kurwanisa ebyohyo bya Setani. (Matayo 4:8-10) Naitwe obu turaaba nitugonza kurwanisa omwoyo gw’okugonza itungo, tusemeriire kuhondera amagezi Yahwe atuha. Kinu nikiija kwoleka Yesu ngu nitumugonza kukira itungo.

18. Kiki eky’omaliriire kukora?

¹⁸ Yesu obu yakagwize Petero ngu, “Nongonza kukira binu?” akaba n’ayegesa Petero ngu, kuheereza Yahwe nikyo ayebembeze. Kandi ekirukuhuniriza nukwo kumanya ngu ibara lya Petero nirimanyisa “Ekibali ky’Omwandaara.” Emiringo enungi eya Petero n’esobora kulengesanizibwa n’omwandaara. (Engeso Ezabakwenda 4:5-20) Naitwe nitugonza okugonza kwaitu hali Kristo kube kugumire. Nahabweki tusemeriire kurora ngu emirimo ei tukora, eby’okwesemeza, hamu n’itungo twabiikaza omu kiikaro kyabyo. Obu nubwo turaba nitusisana nka Petero ayagambire: “Mukama wange; iwe omanyire ninkugonza.”