Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Abato​—Murwanise Setani

Abato​—Murwanise Setani

“Mujwale ebyokurwanisa byona ebya Ruhanga, musobole okwemererra obudupe bwa Setani.”​—ABEFESO 6:11.

EBIZINA: 79, 140

1, 2. (a) Habwaki abato baingi nibasobora kusingura obulemu hagati yabo na Setani n’abadaimoni be? (Rora ekisisani ekiri ha rupapura 21) (b) Kiki ekiturukugenda kubazaho?

OMUKWENDA Paulo akalengesaniza Abakristaayo n’abaserikale. Tuli omu bulemu kandi twine omunyanzigwa wonyini! Baitu titurukurwanisa abantu; niturwanisa Setani n’abadaimoni be. Bamazire enkumi n’enkumi z’emyaka bali barwani kandi bamanyire kurungi kurwana. Nahabweki nikisobora kutusisanira nk’abatasobole obulemu bunu, kukira muno obuturaaba tuli bato. Baitu mali abato nibasobora kurwanisa abanyanzigwa banu ab’amaani bakabasingura? Ego nibasobora, kandi nahati nibasingura! Habwaki? Habwokuba Yahwe nuwe abaha amaani. Kandi nk’abaserikale abanyakutendekerwe kurungi, abato nabo bajwara “ebyokurwanisa byona ebya Ruhanga” nukwo betegekere obulemu bunu.​—Soma Abefeso 6:10-12.

2 Paulo obuyakozeseze ekyokurorraho kinu, nasobora kuba yali natekerezaho eby’okurwanisa abaserikale Abarumi bajwaraga. (Engeso Ezabakwenda 28:16) Ekyokurorraho kinu ekirungi nikyo turukugenda kubazaho muno omu kicweka kinu. Kandi nitwija kubazaho obulemezi n’emigisa ey’abato bamu bagamba ngu neruga omu kujwara buli kicweka kyona eky’okurwanisa eky’omwoyo.

Ojwaire buli kicweka eky’ekijwaro eky’eky’okurwanisa eky’omwoyo?

‘MWETEGE OMUNDA [OMWEKO] OGW’AMAZIMA’

3, 4. Amananu kuruga omu Baibuli nigasisana gata n’omweko ogw’omuserikale Omuroma?

3 Soma Abefeso 6:14. Omweko gw’omuserikale Omuroma gwakorwaga gwine ebyoma bigwetoroire nukwo gulinde kurungi omugongo gw’omuserikale kandi nukwo gusobole kwikaza ekijwaro ekya ha kifuba omu kiikaro kyakyo. Kandi emyeko emu ekaba ine obuntu obugumire obwakwataga empirima n’ekihyo kye. Omuserikale obuyabaga ayesibire omweko gwe gugumire, yasoboraga kugenda omu bulemu atarukutiina.

Amananu agatwega kuruga omu Kigambo kya Ruhanga gatulinda hali enyegesa ez’ebisuba

4 Amananu agatwega kuruga omu Kigambo kya Ruhanga nago gali nk’omweko habwokuba gatulinda hali enyegesa ez’ebisuba. (Yohana 8:31, 32; 1 Yohana 4:1) Kandi nambere turahika kugonza amananu kuruga omu Kigambo kya Ruhanga, nukwo kiratwanguhira n’okuhondera endengo za Ruhanga rundi kujwara “ekyaha kifuba.” (Zabuli 111:7, 8; 1 Yohana 5:3) Kandi nambere turahika kwetegereza amananu ganu, nuho turahika n’okugarwanirra abanyanzigwa baitu obubarukuba nibagarwanisa.​—1 Petero 3:15.

5. Habwaki osemeriire kubazaga amananu obwire bwona?

5 Kusigikirra nk’oku amananu kuruga omu Kigambo kya Ruhanga gali kintu kikuru hali itwe, tuhondera ebintu Baibuli etwegesa kandi tubaza amananu obwire bwona. Ebisuba kiri kimu ha by’okurwanisa Setani asoboire kukozesa kandi kyamukorra. Ebisuba bikora kubi omuntu abibaza hamu n’ogu anyakubikiririzamu. (Yohana 8:44) Nahabweki n’obuturaaba tutahikiriire, tukora kyona ekirukusoboka okwerinda ebisuba. (Abefeso 4:25) Ekintu kinu tikyanguhire. Abigail, ow’emyaka 18, nagamba: “Obwire obumu nikisobora kusisana nk’ekitaine amakuru kubaza amananu, kukira muno obworukuba norora ngu obworabiiha noija kuruga omu kizibu ekyoine.” Baitu habwaki akora kyona ekirukusoboka kubaza amananu? Nagamba ati: “Obumbaza amananu, mpurra nyine omuntu ow’omunda arukusiimwa Yahwe. Kandi abazaire bange n’abanywani bange beyongera kunyesiga.” Victoria, ow’emyaka 23, nagamba ati: “Obwobaza amananu kandi okagumira ha nyikiriza zawe, abantu nibasobora kukuharana. Baitu harugamu ebirungi bingi: oyeyongera kutunga obumanzi, oyehurra oli haihi na Yahwe, kandi abagonzebwa baawe bongera kukutamu ekitiinisa.” Orozere habwaki kikuru okwikaraga ojwaire ‘omunda omweko ogw’amazima’ obwire bwona?

Omweko ogw’amananu (Rora akacweka 3-5)

EKY’OKUJWARA “EKYAHA KIFUBA EKYOKUHIKIRRA”

6, 7. Habwaki obuhikiriire nibulengesanizibwa n’ekijwaro ekya ha kifuba?

6 Eky’okujwara ekya ha kifuba eky’abaserikale Abaroma kyakiraga kukorwa kiine obwoma obwasirimukaga niburuga orubaju rumu nibuhika ha rubaju rundi orw’ekifuba eky’omuserikale. Obwoma bunu bwatekebwaga ha kisaato ekiineho obukwaso bwokukyesiba. Amabega ge nago gabaga gaswekerwe obwoma obukaba nabwo busibiirwe ha kisaato. Ekijwaro kinu ekya ha kifuba tikyamusobozesaga kwehindura muno, kandi kyamwetagisaga kwikara nayekebera kurora ngu obwoma obwa ha kijwaro kinu tibwasumurruka. Baitu ekijwaro kinu kyalindaga kurungi omutima gwe hamu n’ebicweka ebikuru eby’omubiri nukwo empirima rundi oburaso butamuhutaza!

Titwine amagezi agasobora kutukonyera kulinda emitima yaitu

7 Nitusobora kulengesaniza endengo za Yahwe ez’okuhikirra ezinyakulinda “omutima” gw’omuntu rundi eki ekituli omu nda n’ekijwaro kinu ekya ha kifuba. (Enfumo 4:23) Omuserikale akaba atasobora kuhingisa ekijwaro kye ekya ha kifuba habw’okugonza ekindi ekitali ky’amaani. Omu mulingo nugwo gumu, titwakugondeze kuhingisa endengo za Yahwe ezirukukwata ha bintu ebihikire tukatandika kuhondera ezaitu habwaitu eziturukutekereza ngu zihikire. Titwine amagezi agasobora kutukonyera kulinda emitima yaitu. (Enfumo 3:5, 6) Enu niyo ensonga habwaki osemeriire kwikara nokebera ekijwaro kyawe “ekyaha kifuba” kurora obukiraaba nikikyalinda omutima gwawe.

8. Habwaki tusemeriire kworobera endengo za Yahwe?

8 Haroho obwire obumu obwoyehurra ngu endengo za Yahwe nizikumaraho obugabe, rundi ngu nizikulemesa kukora eky’okurukugonza? Danieri, ow’emyaka 21, nagamba: “Abegesa n’abeegi bagenzi bange bansekerezaga habw’okuhondera endengo za Baibuli. Ha kubanza, nkahurra ntakyaine obumanzi kandi nyenubire.” Baitu hati nayehurra ata? Nagamba: “Obwire bukahika narora omugaso gw’okuhondera endengo za Yahwe. Abamu ha ‘banywani’ bange bakozesa ebibazi ebirukutokooza obwongo, abandi bakalemwa isomero. Kikaba ky’enaku kurora omulingo ebintu byabagendiire. Yahwe mali natulinda tutahikwaho akabi.” Madison, ow’emyaka 15, nagamba ngu: “Tikinyanguhira kugumira ha ndengo za Yahwe n’okwetantara entekereza y’abanywani bange hamu n’omulingo baroramu ebintu.” Hati akora ki? Ndengaho kwijuka ngu ninyetwa ibara lya Yahwe kandi ngu okwohebwa guli mulingo gwa Setani akozesa kunkwata. Obunsingura ekyohyo, nyehurra kurungi.”

Ekyaha kifuba ky’okuhikirra (Rora akacweka 6-8)

KWESABIKA “ENKAITO ZOKWETEKANIRIZA ENJIRI YOBUSINGE”

9-11. (a) Abakristaayo bajwara nkaito za mulingo ki? (b) Kiki ekisobora kutukonyera kwanguhirwa obuturukuba nitutebeza?

9 Soma Abefeso 6:15. Omuserikale Omuroma akaba atasobora kugenda omu bulemu atajwaire enkaito ze. Zikaba zikozerwe omu bisaatu by’emirundi esatu ebigumire kandi ebiteraniziibwe hamu. Baitu enkaito zinu zikaba zitarukuha omurwani obulemeezi bwona, nahabweki yarubataga atarukutiina ngu araagwa.

10 Nobukiraaba ngu enkaito ez’abaserikale Abaroma bajwaraga zabakonyeraga kusingura obulemu, itwe enkaito ezitujwara zitukonyera kutebeza ‘enjiri yobusinge.’ (Isaya 52:7; Abarumi 10:15) Nabwo obwire obumu haroho obukyetagisa kuba n’obumanzi bwingi kusobora kutebeza. Bo, ow’emyaka 20, nagamba ati: “Natinaga kutebeza abeegi bagenzi bange. Nintekereza ensoni nizo zandemesaga. Obunyijuka akasumi ako, nyekaguza habwaki nakwatwaga ensoni. Hati kutebeza abagenzi bange kinsemeza busemeza.”

11 Abakristaayo baingi abakyali bato bakizoire ngu kibanguhira kutebeza abagenzi babo obubaba babandize kwetekaniriza kutebeza. Nosobora kwetekaniza ota? Julia, ow’emyaka 16, nagamba ngu: “Nyikaza ebitabu by’okukozesa kutebeza omu nsaho yange, kandi abeegi bagenzi bange obu baba nibesoborraho rundi nibabazaho enyikiriza zabo, mpuliiriza muno. Kinu kinkonyera kutekerezaho omulingo ndabakonyeramu. Obumba nyetekanize kurungi, kinsobozesa kubagambira ebintu ebirukubakwataho kandi ebirabagasira.” Makenzie, ow’emyaka 23, nagamba ngu: “Obwoba oli muntu ow’embabazi kandi oli muntu ow’ahuliiriza kurungi, oyanguhirwa kumanya eby’abato bagenzi baawe barukurabamu. Nkora kyona ekirukusoboka kusoma ebitabu by’omwiru omwesigwa ebirukubazaho abato. Kinu kinkonyera kubazaho n’abato bagenzi bange ebintu ebirukuruga omu Baibuli rundi kuruga ha mukura gwaitu ogwa jw.org ebirabakonyera.” Kwetekaniriza kurungi kutebeza kiri nk’okujwara “enkaito” ezirukukuhika kurungi.

Enkaito (Rora akacweka 9-11)

“ENGABO [ENKOOTO] EYOKUIKIRIZA”

12, 13. Emu ha ‘misogi ey’omurro’ eya Setani niyo eha?

12 Soma Abefeso 6:16. Omuserikale Omuroma yahimbaga engabo enkooto ey’ensonda ina. Engabo enu yamuswekaga kuruga ha mabega kuhika ha maju kandi yamulindaga atatemwa empirima, atacumitwa amacumu rundi oburaso.

13 Setani nasobora kukurasa ‘emisogi y’omurro’ rundi oburaso bw’omurro obwa mulingo ki? Nasobora kutandika nakugambira ebisuba ebirukukwata hali Yahwe. Setani nagonza otekereze ngu Yahwe tarukukugonza, kandi ngu busaho omuntu arukukufaho. Ida, ow’emyaka 19, nagamba ati: “Emirundi nyingi nyehuliire ngu Ruhanga tarukunfaho kandi ngu tarukugonza kuba Munywani wange.” Akora ki obwayehurra ati? “Ensorrokano zinyongeramu amaani omu kwikiriza kwange. Nkaba nyine engeso y’okwikarra bwikarra ntarukuha eby’okugarukamu, nintekereza ngu busaho arafayo obundaaba ngarukiremu rundi ntagarukiremu. Baitu hati nyetekaniriza ensorrokano kandi ndengaho kuhayo eby’okugarukamu bibiri rundi bisatu. Tikyanguhire baitu obunkora ekintu kinu, nyehurra kurungi. Kandi ab’oruganda n’abanyaanya itwe bangarramu muno amaani. Emirundi nyingi nduga omu nsorrokano mmanyire ngu Yahwe nangonza.”

14. Ekyokurorraho kya Ida nikitwegesa ki?

14 Engabo y’omuserikale tesobora kugaliha rundi kukeha. Baitu kusigikirra ha kyokurorraho kya Ida, okwikiriza kwaitu tali nukwo kuli kuti. Nikusobora kweyongera kugaliha rundi kukeha, kandi nikusobora kuguma rundi kuceka. Nitwe abacwamu ekirahika ha kwikiriza kwaitu. (Matayo 14:31; 2 Abasesalonika 1:3) Kurora “engabo eyokuikiriza” yatulinda, tusemeriire kwikara nitugigalihya kandi nitugigumya.

Engabo enkooto ey’okwikiriza (Rora akacweka 12-14)

‘ENKOFIRA EY’OKUJUNWA’

15, 16. Okunihira kwaitu nikusisana kuta n’enkofira?

15 Soma Abefeso 6:17. Abaserikale Abaroma bajwaraga enkofira kusobora kulinda emitwe, ebikya, n’amaiso gabo kuhikwaho akabi. Enkofira zinu haroho obuzabaga ziine akakono k’okuzikwata nukwo kyanguhire omusirikale kugikwata omu mikono ye.

16 Nk’oku enkofira yalindaga obwongo bw’omuserikale, okunihira kwaitu okw’okujunwa kulinda ebitekerezo byaitu. (1 Abasesalonika 5:8; Enfumo 3:21) Okunihira kutukonyera kuta omutima gwaitu ha mirago ya Yahwe nukwo tutahwamu amaani habw’ebizibu ebiturukurabamu. (Zabuli 27:1, 14; Engeso Ezabakwenda 24:15) Baitu obuturaaba nitugonza okunihira kwaitu kutulinde, tusemeriire kukutwara kuba kwonyini. Tusemeriire kujwara “enkofira” ha mutwe gwaitu hatali kugikwata bukwata omu ngaro!

17, 18. (a) Setani nasobora kutusonasona ata nukwo tujule enkofira yaitu? (b) Nitusobora kwekebera tuta kumanya Setani obwaraaba atatubihabihire?

17 Setani nasobora kutusonasona at nukwo twiheho enkofira yaitu? Tekerezaho ekiyalengereho kukora Yesu. Setani akaba akimanyire ngu Yesu naija kufooka mulemi w’abantu. Baitu Yesu akaba aine kubanza kubonabona n’okufa. Hanyuma akaba aine kubanza kulinda kufooka Mukama kuhikya obwire obu Yahwe akaba ataireho buhikire. Nahabweki Setani akamuha omugisa gw’okufokeraho Mukama hatali kubanza kulinda obwire bwa Yahwe. Setani akaraganiza Yesu ngu kakuba yamuramize omurundi gumu gwonka, aho naho akaba nagenda kumufoora mulemi w’ensi. (Luka 4:5-7) Ekintu ekindi Setani amanyire ngu Yahwe aturaganiize ebintu bingi ebirungi omu nsi empyaka. Baitu twine kubanza kulinda akasumi karabeho nukwo tutunge ebintu binu, kandi tutakabitungire, nitusobora kutunga ebizibu bingi. Nahabweki Setani nasobora kutuha omugisa gw’okutunga obwomeezi oburungi hati. Nagonza twebembeze kuba n’obwomeezi oburungi nukwo Obukama bwa Ruhanga tubute omu kiikaro kyakabiri.​—Matayo 6:31-33.

18 Abakristaayo baingi abato tibaikiriize kuhabisibwa Setani. Ekyokuroraho, Kiana, ow’emyaka 20, nagamba ati: “Manyire ngu okunihira kwaitu okw’okumaraho ebizibu byona kuli omu Bukama bwa Ruhanga bwonka.” Okunihira kwe kukwataho kuta entekereza ye n’omulingo atwazamu obwomeezi bwe? Kimukonyera kwikara namanya ngu ebintu eby’omu nsi enu biroho habw’akacu kake. Omu kiikaro ky’okuta amaani ge goona ha mirimo ey’ensi enu, Kiana nakozesa obwire bwe n’amaani ge omu kuheereza Yahwe.

Enkofira ey’okujunwa (Rora akacweka 15-18)

‘EMPIRIMA Y’OMWOYO,’ NIKYO KIGAMBO KYA RUHANGA

19, 20. Nitusobora kwongera tuta ha bukugu bwaitu obw’okukozesa Ekigambo kya Ruhanga?

19 Abaserikale Abaroma bakozesaga empirima ezikaba ziraihire kwingana nka sentimita 50  (inci 20 ). Abaserikale banu bakaba baine obukugu bw’okukozesa empirima zabo habwokuba bayerengesamuga buli kiro.

20 Omukwenda Paulo akagamba ngu Ekigambo kya Ruhanga kiri nk’empirima. Yahwe Ruhanga nuwe akituhaire. Baitu tusemeriire kuba bakugu omu kukikozesa obuturukuba niturwanirra okwikiriza kwaitu rundi kuhinduramu entekereza yaitu. (2 Abakolinso 10:4, 5; 2 Timoseo 2:15) Nosobora kukora ki kwongera ha bukugu bwawe? Sebastian, ow’emyak 21, nagamba ngu: “Obunsoma Baibuli, mpandika orukarra rumu kuruga omu buli suura ei nsomere. Ndiyo ninsorroza hamu enkarra ezinkira kugonza.” Ekintu kinu kikonyera ow’oruganda onu kumanya kurungi entekereza ya Yahwe. Daniel nagamba: “Nsoma Baibuli yange kandi nkomamu enkarra ezindukurora ngu nizisobora kukonyera abantu omu buheereza. Mazire kukizora ngu abantu bahuliiriza kurungi obubarora ngu nogonza Baibuli kandi ngu nokora kyona ekirukusoboka kubakonyera.”

Empirima y’omwoyo (Rora akacweka 19-20)

21. Habwaki tutasemeriire kutiina Setani n’abadaimoni be?

21 Nk’oku ebyokurorraho by’ensingaanto abatubalizeho omu kicweka kinu bitwolekere, titusemeriire kutina Setani n’abadaimoni be. Mananu ngu baine amaani, baitu amaani gabo tigali maingi kwingana aga Yahwe. Kandi tibarukwija kwikaraho ebiro n’ebiro. Nibaija kuboherwa omu kiina ekitaine bugarukiro kandi baija kuba batakyasobora kukora omuntu wena akabi kumara Emyaka Rukumi ey’Obulemi bwa Kristo, kandi hanyuma y’akasumi ako, balihwerekerezebwa. (Okusuku’rwa 20:1-3, 7-10) Tumanyire omunyanzigwa waitu, obutegobwe, n’ekigendererwa kye. Baitu Yahwe nasobora kutukonyera kumusingura!