Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Manya Omunyanzigwa Wawe

Manya Omunyanzigwa Wawe

“Tumanyire enkora [ya Setani].”​—2 ABAKOLINSO 2:11NW.

EBIZINA: 150, 32

1. Hanyuma ya Adamu na Hawa kusiisa, Yahwe akabazaaho ki omunyanzigwa waitu?

ADAMU akaba akimanyire ngu enjoka tesobora kubaza. Nahabweki obuyakimanyire ngu enjoka ekaba ebalize na Hawa, nasobora kuba yakyetegeriize ngu ekihangwa ky’omwoyo nikyo kikaba kibalize na Hawa. (Okubanza 3:1-6) Adamu na Hawa batamanye kihangwa ki eky’omwoyo ekyabaliize omu njoka. Baitu Adamu akacwamu kujemera Omuhangi we yayeteraniza ha kihangwa kinu ekyakaba atamanyire. (1 Timoseo 2:14) Aho naho, Yahwe akatandikiraho kwoleka ebirukukwata ha munyanzigwa onu omubi, kandi akaraganiza ngu obwire bukaba nibugenda kuhika amuhwerekereze. Baitu Yahwe akagamba ngu omunyanzigwa onu ayabaliize omu njoka atakahwerekereziibwe, akaba nagenda kuhakaniza buli muntu wena arukuheereza Ruhanga.​—Okubanza 3:15.

2, 3. Nsonga ki ey’esobora kuba yaletiire Yahwe kubazaho bike hali Setani Masiya obwakaba atakaizire?

2 Yahwe takagambiraga abantu ibara lyonyini elya maraika ayamujemiire. * (Rora obugambo obuli hansi.) Hakahinguraho emyaka 2,500 hanyuma y’obujemu bunu, nubwo Yahwe yasoborra ebirukukwata hali maraika onu. (Yobu 1:6) Aketwa bwetwa Setani, ekirukumanyisa “Omuhakaniza.” Omu Byahandikirwe bya Baibuli eby’Oruheburaniya, harumu ebitabu bisatu byonka ebimubazaho nibimweta Setani, ebitabu binu nibyo 1 Ekyebyomubusinge, Yobu, hamu na Zekaliya. Habwaki haroho bike muno ebyagambirwe ha munyanzigwa onu Masiya atakaizire?

3 Omu Byahandikirwe bya Baibuli eby’Oruheburaniya, Yahwe atasoborre bingi muno ebirukukwata hali Setani n’emirimo ye habw’okutagonza kumufoora ruranganwa. Ekigendererwa ekikuru eky’Ebyahandikirwe bya Baibuli eby’Oruheburaniya kikaba kukonyera abantu kumanyirra Masiya nukwo bamuhondere. (Luka 24:44; Abagaratiya 3:24) Masiya obuyaizire, Yahwe akamukozesa hamu n’abegeswa be kutukonyera kwetegereza ebirukukiraho ebirukukwata ha Setani n’abamaraika abamweteranizeho. * (Rora obugambo obuli hansi.) Ekintu kinu ky’obulyo habwokuba Yahwe naija kukozesa Yesu n’abaseserweho amagita kuhwerekereza Setani n’abasagiki be.​—Abarumi 16:20; Okusuku’rwa 17:14; 20:10.

Habw’obukonyezi bwa Yahwe, Yesu, hamu n’abamaraika abesigwa, nitusobora kurwanisa omunyanzigwa waitu

4. Habwaki tutasemeriire kutiina Setani Diabolo?

4 Omukwenda Petero akabazaho Setani Diabolo “nkentale erukububura,” kandi Yohana namweta “enjoka” kandi ‘ekijoka ekikoto.’ (1 Petero 5:8; Okusuku’rwa 12:9) Baitu titusemeriire kutiina Diabolo. Amaani ge gaine nambere garukugarukira. (Soma Yakobo 4:7.) Twine obulinzi bwa Yahwe, Yesu, hamu n’abamaraika abesigwa. Nibasobora kutukonyera kurwanisa omunyanzigwa waitu. Baitu nabwo nitukyayetagisa kutunga eby’okugarukamu by’ebikaguzo binu ebisatu: Setani ahabisize abantu kwingana nkaha? Akozesa miringo ki kulengaho kuhabisa abantu? Kandi haroho ebintu ebisobora kumulema? Leka tugarukemu ebikaguzo binu kandi turole isomo eritusobora kwega.

SETANI AHABISIZE ABANTU KWINGANA NKAHA?

5, 6. Habwaki gavumenti z’abantu zitasobora kuletaho empindahinduka enkuru ez’abantu barukwetaga?

5 Abamaraika baingi baketeranizaho Setani omu kujemera Ruhanga. Okusandara kw’Amaizi obukukaba kutakabaireho, Setani akohya abamu kwija omu nsi kuterana n’abakazi. Baibuli esoborraho ekintu kinu obwegamba ngu ekijoka kikanagwa kuruga omu iguru kandi kyagenda hamu n’enyunyuzi ezirukuhika kimu kyakasatu. (Okubanza 6:1-4; Yuda 6; Okusuku’rwa 12:3, 4) Abamariaka banu obubarugire omu ka ya Ruhanga, bakacwamu kugaruka ha rubaju rwa Setani. Tutatekereza ngu abamaraika banu abajemu tibetegekere kurungi. Setani ataireho gavumenti ye eyetarukurorwa erukwesisaniriza n’Obukama bwa Ruhanga. Ayefoire mukama, atekaniize kurungi abadaimoni be, abahaire obusobozi, kandi abafoire balemi b’ensi.​—Abefeso 6:12.

6 Setani akozesa ekitebe kye kulema gavumenti zoona ez’abantu. Kinu nitukigumya habwokuba akoleka Yesu “obukama bwona obwomu nsi zona,” yamugambira ati: “Ndakuha iwe obusobozi bunu bwona, nekitinsa kyamu: baitu nkahebwa nyowe; kandi ngambira oungonza wena.” (Luka 4:5, 6) Baitu nabwo gavumenti nyingi zikorra abantu bazo ebintu ebirungi, kandi abalemi abamu baba n’omutima gw’okugonza kukonyera abantu. Baitu tiharoho omulemi wena omu bantu asobora kuletaho empindahinduka ez’amaani ez’abantu barukwetaga.​—Zabuli 146:3, 4; Okusuku’rwa 12:12.

7. Oihireho kukozesa amagavumenti, Setani akozesa ata ediini ez’ebisuba n’eby’obusubuzi? (Rora ekisisani ekiri ha rupapura 15.)

7 Ekintu ekindi eki Setani n’abadaimoni barukukozesa kubihabiha ‘ensi zona’ rundi abantu boona nizo ediini ez’ebisuba hamu n’entekaniza ez’eby’obusubuzi. (Okusuku’rwa 12:9) Setani akozesa ediini ez’ebisuba kubazaho Yahwe ebisuba, kandi alengereho kusereka ibara lya Ruhanga. (Yeremiya 23:26, 27) Kinu kiretiire abantu baingi kuramya abadaimoni nibatekereza ngu nibaramya Ruhanga. (1 Abakolinso 10:20; 2 Abakolinso 11:13-15) Kandi Setani akozesa eby’obusubuzi kujanjaza ebisuba bye nk’okuletera abantu kutekereza ngu sente hamu n’itungo nibisobora kuletera abantu kuba n’okusemererwa. (Enfumo 18:11) Abaikiririza omu kisuba kinu bakozesa obwomeezi bwabo bwona kuheereza itungo omu kiikaro ky’okuramya Ruhanga. (Matayo 6:24) N’obubaraaba baali bantu abarukugonza Ruhanga, okugonza itungo kufooka kukuru muno kandi okugonza okubainiire Ruhanga kuhwaho.​—Matayo 13:22; 1 Yohana 2:15, 16.

Twine kucwamu obuturaaba nitugonza kuba ha rubaju rwa Yahwe rundi orwa Setani

8, 9. (a) Masomo ki abiri agatusobora kwegera ha bikorwa bya Adamu, Hawa, n’abamaraika abajemu? (b) Habwaki kiri kikuru tumanye ngu Setani nuwe arukulema ensi?

8 Haroho amasomo abiri amakuru agatusobora kwegera omu bujemu bwa Adamu, Hawa, hamu n’abamaraika abaajemere. Ery’okubanza, niturora ngu haroho embaju ibiri zonka, kandi twine kukomaho orubaju rumu. Nitusobora kucwamu kuba ha rubaju rwa Yahwe rundi orwa Setani. (Matayo 7:13) Ekyakabiri ekiturukwega nikyo ngu ogu wena ayeteraniza hali Setani agasirwa kake muno. Adamu na Hawa bakatunga omugisa gw’okwecweramu ekihikire hali ekigwire. Kandi abadaimoni bakasobora kutunga obusobozi hali gavumenti z’abantu. (Okubanza 3:22) Baitu kukomamu orubaju rwa Setani kirugamu ebibi bingi kukira ebirungi. Tiharumu karungi koona!​—Yobu 21:7-17; Abagaratiya 6:7, 8.

9 Habwaki kiri kirungi tumanye ngu Setani nuwe arukulema ensi? Nikiija kutukonyera kuba n’entekereza ehikire obukirukuhika ha gavumenti, kandi nikiija kutwekambisa kutebeza amakuru amarungi. Tumanyire ngu Yahwe nagonza tutemu gavumenti ekitiinisa. (1 Petero 2:17) Nagonza tworobere ebiragiro bya gavumenti kasita obubiraaba bitarukutucwisa emisingi ye. (Abarumi 13:1-4) Kandi tumanyire ngu titusemeriire kugwera orubaju omu by’obulemi nukwo tutasagika ekitebe kyona eky’obulemi rundi omuntu wena nk’omwebembezi. (Yohana 17:15, 16; 18:36) Kusigikirra nk’oku tumanyire ngu Setani nakora kyona ekirukusoboka kusereka ibara lya Ruhanga n’okumusiiga enziro, tukora kyona ekirukusoboka kukonyera abantu kumanya amananu agarukukwata hali Ruhanga. Nitugutwara kuba mugisa gw’amaani kwetwa ibara lye n’okulikozesa. Kugonza Ruhanga kw’omuhendo mwingi muno kukira okugonza sente rundi itungo.​—Isaya 43:10; 1 Timoseo 6:6-10.

SETANI AKOZESA MIRINGO KI KUHABISA ABANTU?

10-12. (a) Setani nasobora kuba yakozeseze ata ebintu ebirukusikiriza kutega abamaraika? (b) Ekyabamaraika abo bakozere nikitwegesa ki?

10 Setani obwaba nahabisa abandi, akozesa emiringo erukumukorra kurungi. Obwire obumu obwaba nagonza bakole eby’arukugonza, abatega nakozesa ebintu ebirukusikiriza, kandi obwire obundi alengaho kubarwanisa.

11 Setani akakozesaho ebintu ebirukusikiriza kutega omuhendo mwingi ogw’abamaraika. Nasobora kuba yaikaire nabarora kumara akaire kaingi nukwo amanye omulingo arabakwasa. Akatego ke kakakwata abamu ha bamaraika kandi bamalirra bateraine n’abakazi. Bakazaara abaana nyamugundu abagonzaga kurwana kandi abatwazaga kubi abantu. (Okubanza 6:1-4) Oihireho kukozesa obusihana kusikiriza abamaraika, Setani nasobora kuba yabaraganiize ngu bakaba nibagenda kutunga obusobozi bw’okulema abantu boona. Setani nasobora kuba yakozeseze enkora enu kulengaho kulemesa obunabbi bwa Ruhanga kuhikirra oburukukwata ha ‘ruzaro orw’omukazi.’ (Okubanza 3:15) Baitu Yahwe ataikirize ekintu kinu kubaho. Akaleta Okusandaara kw’Amaizi okwasisire entekaniza za Setani n’abadaimoni.

Setani alengaho kutwohya nakozesa obusihani, emyehembo, hamu n’amaani agatali gabuli kiro (Rora akacweka 12, 13)

12 Ekintu kinu nikitwegesa ki? Obusihani n’emyehembo bumu ha butego oburukora kurungi. Abamaraika abayeteraniize hali Setani bakaba bamazire emyaka nyingi omwiguru bali na Ruhanga! Baitu kinu kitabalemese kwijwamu okwegomba okubi kandi okwegomba kunu kukabakiza amaani. Obwire bwona twine kwikara nitwijuka ngu n’obutwakuba tumazire emyaka nyingi omu kitebe kya Yahwe, nitusobora kutahwamu okwegomba okubi. (1 Abakolinso 10:12) Enu niyo ensonga habwaki tusemeriire kwikara nitukebera ebiri omu mitima yaitu nukwo tweyihemu ebitekerezo byona eby’obusihani n’emyehembo!​—Abagaratiya 5:26; soma Abakolosai 3:5.

13. Setani akozesa mutego ki ogundi, kandi nitusobora kugwetantara tuta?

13 Omutego ogundi Setani ogw’akozesa nukwo kuba n’ekihika ky’okugonza kumanya ha maani agatali gabuli kiro. Biro binu akozesa ediizi ez’ebisuba n’eby’okwesemeza kusonasona abantu nukwo bagonze amaani ganu. Filimu, emizano ya ha byoma bya kali magezi, hamu n’eby’okwesemeza eby’emiringo nyingi nibisobora kubamu kuzokesa amaani agatali gabuli kiro nk’agarukusemeza. Nitusobora kwerinda tuta omutego gunu? Titusemeriire kutekereza ngu ekitebe kya Yahwe nikigenda kutuha orukarra rw’eby’okwesemeza ebirungi n’ebibi. Tusemeriire kutendeka omuntu waitu ow’omunda nukwo atukonyere kukora encwamu enungi nitusigikirra ha misingi ya Yahwe. (Abaheburaniya 5:14) Kandi okugonza kwaitu kakuba “kutaba kwobugobya,” nitwija kukora encwamu ey’amagezi. (Abarumi 12:9) Omuntu omugobya abaza ekintu baitu nakora ekirukwahukana n’ekyabalize. Nahabweki obuturukuba nitukomamu eby’okwesemeza, nitusobora kwekaguza: ‘Emisingi ei ngambira abandi kuhondera niyo ndukuhondera? Abeegi bange aba Baibuli rundi abantu abantebeza kakuba barora ebintu ebindukwesemeza nabyo nibasobora kutekereza ki?’ Obutuhondera emisingi ei twegesa abantu abandi, kitwanguhira kwanga obutego bwa Setani.​—1 Yohana 3:18.

Setani atwendereza obwakozesa amagavumenti kutanga omulimo gwaitu, okusindikirizibwa kuruga omu beegi bagenzi baitu, hamu n’okuhakanizibwa kw’abanyabuzaale (Rora akacweka 14)

14. Setani nasobora kutwendereza omu miringo ki, kandi nitusobora kumurwanisa tuta?

14 Setani alengaho kutwendereza n’okututinisiriza nukwo tuleke kuba besigwa hali Yahwe. Ekyokurorraho, nasobora kuletera gavumenti kutanga omulimo gwaitu ogw’okutebeza. Nasobora kukozesa abakozi bagenzi baitu rundi abeegi bagenzi baitu kutusekereza habw’okuhondera emisingi ya Baibuli. (1 Petero 4:4) Setani n’asobora n’okukozesa abanyabuzaale baitu abatali baheereza ba Yahwe, abanyakwine ebigendererwa ebirungi kutulemesa kugenda omu nsorrokano. (Matayo 10:36) Nitusobora kurwanisa tuta okwendereza kwa Setani? Tikisemeriire kutuhuniriza ngu Setani natwendereza habwokuba tumanyire ngu aikara naturwanisa. (Okusuku’rwa 2:10; 12:17) Ekintu ekindi, tusemeriire kwijuka ngu Setani aine ekigendererwa kinu: Agamba ngu turamya Yahwe obutuba tutaine ebizibu baitu kakuba ebintu bigumangana, nitusobora kwehakana Ruhanga. (Yobu 1:9-11; 2:4, 5) Eky’okumalirra, twikale nitusaba Yahwe kutuha amaani. Ijuka ngu Yahwe tasobora kutulekaho itwenka.​—Abaheburaniya 13:5.

EBINTU EBYA SETANI ATASOBORA KUKORA

15. Setani nasobora kutuhambiriza kukora ekitutarukwenda? Soborra.

15 Setani tasobora kuhambiriza abantu kukora ekintu ekibatarukugonza kukora. (Yakobo 1:14) Abantu baingi omu nsi tibamanyire n’okumanya ngu bali ha rubaju rwa Setani. Baitu omuntu obwayega amananu, aba aine kucwamu obwaraaba nagenda ha rubaju rwa Yahwe rundi orwa Setani. (Engeso Ezabakwenda 3:17; 17:30) Obuturaaba twehaireyo kworobera Ruhanga, Setani tarukwija kutulemesa kuba besigwa.​—Yobu 2:3; 27:5.

16, 17. (a) Kintu ki ekindi ekya Setani n’abadaimoni batasobora kukora? (b) Habwaki tutasemeriire kutiina kusaba Yahwe omu iraka erirukuhulirwa?

16 Haroho ebintu ebindi Setani n’abadaimoni be ebi batasobora kukora. Ekyokurorraho, Baibuli tegamba ngu setani n’abadaimoni nibasobora kumanya ekiri omu mitima yaitu rundi omu bitekerezo byaitu. Yahwe na Yesu bonka nubo basobora kumanya. (1 Samuiri 16:7; Marako 2:8) Hati tusemeriire kutiina ngu obuturasaba rundi obuturabaza omu iraka erirukuhulirwa, Setani n’abadaimoni be nibaija kuhurra ebiturukugamba nukwo basigikirre hali ebi kuturwanisa? Nangwa! Habwaki nitugamba tuti? Tekerezaho ekintu kinu: Titutiina kukora ebintu ebirungi obutuba nituheereza Yahwe habw’okugamba ngu Setani nasobora kuturora. Omu mulingo nugwo gumu, titusemeriire kuleka kusaba omu iraka erirukuhulirwa habwokuba ngu nitutiina Setani nasobora kutuhurra. Ekintu ekindi, Baibuli eyoleka ngu emirundi nyingi, abaheereza ba Yahwe bakasaba omu iraka erirukuhulirwa kandi busaho ekintu omu Baibuli ekirukwoleka ngu bakatiina Diabolo kubahurra. (1 Ekyabakama 8:22, 23; Yohana 11:41, 42; Engeso Ezabakwenda 4:23, 24) Obuturakora kyona ekirukusoboka kubaza n’okwetwaza nk’oku Ruhanga agonza, tukigumye ngu tarukwija kuleka Setani atukole akabi koona akaratulemesa kutunga obwomeezi obutahwaho.​—Soma Zabuli 34:7.

17 Nikitwetagisa kumanya omunyanzigwa waitu, baitu titusemeriire kumutiina. Nobuturaaba tutahikiriire, nitusobora kurwanisa tukasingura Setani omu maani ga Yahwe! (1 Yohana 2:14) Obuturamuhakaniza, naija kutwiruka. (Yakobo 4:7; 1 Petero 5:9) Nikizooka ngu biro binu Setani nakira kurwanisa ensingaanto. Kiki ekisobora kubakonyera kumurwanisa? Nitwija kubazaho ensonga enu omu kicweka ekirukuhonderaho.

^ kac. 2 Baibuli etugambiraho agamu ha mabara g’abamaraika. (Ekyabacwi 13:18; Danieri 8:16; Luka 1:19; Okusuku’rwa 12:7) Kandi egamba ngu Yahwe akaha buli nyunyuzi ibara. (Zabuli 147:4) Nahabweki kirumu amakuru kugamba ngu Yahwe akaha buli maraika ibara lye, otwaliremu na maraika ayayefoire Setani.

^ kac. 3 Ekigambo “Setani” nikisangwa omu Byahandikirwe bya Baibuli eby’Oruheburaniya emirundi 18 yonka kandi, omu Byahandikirwe bya Baibuli eby’Oruyonaani emirundi erukuhingura omu 30.