Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Amananu Agarukusaasa Agarukukwata Ha Kufa

Amananu Agarukusaasa Agarukukwata Ha Kufa

WESISANIRIZE ngu oliyo norora vidiyo ey’omuntu ruranganwa, rundi omuzini ow’okira kugonza. Vidiyo etandika n’eyoleka ebiyarabiremu akyali muto, nk’okuyayegere kuzina kandi n’omulingo yayekambaga kwikara nayetendeka. Hanyuma, vidiyo eyoleka nk’oku aliyo nazina omu maiso g’abantu baingi, kandi eyoleka n’ebiikaro nambere yagendaga kwetoroora ensi, ekyamulitiire kuba muntu ruranganwa omu nsi yoona. Baitu hanyuma vidiyo enu etandika kwoleka ali omu myaka ye ey’obukaikuru, kandi ha kumalirra kwayo afa.

Vidiyo enu n’eyoleka amananu agarukukwata ha muntu omu ruranganwa ayali aroho baitu hati akafa. Ekintu kinu nikisobora kuhika ha muntu wena ruranganwa nk’omuzini, omunyasayansi, rundi ow’emizaano. Omuntu ruranganwa nasobora kuba aine ebintu biingi ebiyakozere, baitu kakuba habaire hataroho okukaikura n’okufa, tiyakukozere ebirukukiraho?

Nitusobora kwehurra kubi habw’ekintu kinu, baitu kandi nikyo kirukwija kuhika ha buli muntu wena. (Omugambizi 9:5) N’obukiraaba ngu tukozere buli kimu kyona, titusoboire kwetantara okukaikura n’okufa. Tikiri ekyo kyonka, omuntu nasobora kufa bwangu hanyuma y’okutunga obutandwa rundi oburwaire obw’amaani. Nk’oku kyolekerwe omu Baibuli, tuli nk’ekiho ‘ekinyakurorwa akacu kake kikahwaho.’​—Yakobo 4:14.

Kandi abandi obwomeezi baburora nk’obutaine mugaso, bacwamu kuba n’entekereza ey’erukugamba ngu ‘leka tulye, tunywe habwokuba nyenkya tuli b’okufa.’ (1 Abakolinso 15:32) Abantu baba n’entekereza nk’enu habwokuba bamanyire ngu nibasobora kufa obwire bwona kandi tibaine okunihira habw’ebiro eby’omu maiso. Obwire buhika, kukira muno obworukuba oli omu busaasi obw’amaani oyekaguza​—Ekigendererwa eky’obwomeezi nukwo kuzaarwa, kukura, n’okufa? Ninkaha nambere tusobora kwiha eky’okugarukamu?

Baingi kasumi kanu banihira ngu abanyasayansi nibaija kubaha eby’okugarukamu. Abanyasayansi n’abadakitaali bazoire ebintu ebiretiire abantu kutafa bwangu. N’obukiraaba ngu balengereho kukora binu byona, ekikaguzo nikiikara kiri: Habwaki tukaikura kandi tufa? Haroho okunihira ngu okufa kulisingurwa? Ebicweka ebirukwongeraho nibiija kubazaaho ensonga zinu kandi bigarukemu ekikaguzo: Mali obwomeezi nukwo busemeriire kuba buti?