Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

“Ohikirizege eky’Oyeragire”

“Ohikirizege eky’Oyeragire”

“Obwoyeraga okweraga hali Ruhanga, otaikaraho okukumara.”OMUGAMBIZI 5:4.

EBIZINA: 124, 51

1. (a) Yefuta na Hana bali nibasisana omu mulingo ki? (Rora ebisisani ebiri ha kutandika kw’isomo linu.) (b) Bikaguzo ki ebiturukwija kugarukamu omu isomo linu?

YEFUTA akaba mwebembezi kandi murwani omumanzi. Hana akaba mukazi omwebundazi ayaroleriire iba n’eka ye. Bona baramyaga Yahwe. Baitu bona bakakora ekintu ekirukusisana. Bona bakaraganiza Yahwe kandi bahikiriza ebi bayeragire. Bali by’okurorraho hali abo bona aberaga hali Yahwe. Hati katugarukemu ebikaguzo binu bisatu: Okweraga nikimanyisa ki? Tusemeriire kutwara tuta okweraga okutweraga hali Ruhanga? Biki ebiturukwegera hali Yefuta na Hana?

2, 3. (a) Omuntu obw’ayeraga hali Ruhanga, asemeriire kutwara ata okweraga kwe? (b) Ebyahandikirwe bibazaaho bita ensonga ey’okweraga?

2 Kusigikirra ha Baibuli, omuntu obw’ayeraga hali Ruhanga aba akozere ekintu eky’atasemeriire kuzanisa. Ekyokurorraho, omuntu nasobora kuraganiza kukorra Yahwe ekintu, kumuha ekisembo, kumuhereza omu mulingo ogw’embaganiza, rundi kwetantara ebintu ebimu. Omuntu ayeraga ayegondiize atahambiriziibwe. Baitu omuntu obw’ayeraga, Yahwe atwara okweraga kwe kuba kintu kikuru eky’asemeriire kuhikiriza. Kusigikirra ha Baibuli, omuntu n’asobora kuraganiza Ruhanga ngu n’aija kukora ekintu rundi okutakikora. (Okubanza 14:22, 23; Abaheburaniya 6:16, 17) Baibuli eyoleka eta ngu titusemeriire kuzanisa okweraga kwaitu hali Yahwe?

3 Omu Kiragiro kya Musa, harumu ekicweka ekirukwoleka ngu kakuba omusaija ayeraga rundi arahira hali Yahwe, “atalisisa ekigambokye; alikora byona nkokubyarugire omu kanwake.” (Okubara 30:2) Hanyuma y’akasumi, Sulemani akagamba ati: “Obwoyeraga okweraga hali Ruhanga, otaikaraho okukumara; baitu tarukusemererwa abadomadoma: mara eki ekyoweraga.” (Omugambizi 5:4) Yesu akoleka ngu okweraga hali Ruhanga kintu kikuru. Akagamba: “Kandi mukahurra okukyagambiirwe abaira ngu otalirahirra busa, baitu olihikiriza hali Mukama ebyorahira.”Matayo 5:33.

4. (a) Kweraga hali Yahwe kisemeriire kuba kikuru kwingana nkaha? (b) Kiki ekiturukugenda kwega hali Yefuta na Hana?

4 Kinu nikyoleka ngu ebituraganiza Yahwe tusemeriire kubitwara kuba bintu bikuru muno. Kuhikiriza rundi okutahikiriza ebitweragire kiine omulingo kikwataho enkoragana yaitu na Yahwe. Daudi akasoborraho ensonga enu obu yakagwize: “Oha alitemba [ha] rusozi rwa Mukama? Oha alyemerra omu kiikarokye ekirukwera?” Ekikaguzo kinu akakigarukamu nagamba ngu Yahwe aikiriza omuntu wena ayetantara “okurahira ebisuba.” (Zabuli 24:3, 4) Yefuta na Hana bakaraganiza ki Mukama? Kikabanguhira kuhikiriza ebi bayeragire?

BAKAHIKIRIZA EBI BAYERAGIRE HALI RUHANGA

5. Yefuta akaraganiza ki Yahwe? Biki ebyarugiremu?

5 Yefuta obwakaba n’agenda kurwanisa abana ba Amoni, aine ekintu eki yaraganiize kukora. Abantu ab’ihanga eri bakaba banyanzigwa b’abantu ba Ruhanga. (Ekyabacwi 10:7-9) Yefuta akesengereza Yahwe kumuha obusinguzi kandi yamuraganiza ati: “Obwolihayo mazima abana ba Amoni omu mukono gwange, nubwo kiriba kiti, eki kyona ekirituruka omu miryango eyenju yange okuntangirra, obundigaruka nobusinge ndugire omu bana ba Amoni, kiriba kya Mukama.” Yahwe akagarukamu okusaba kwe yamukonyera kusingura obulemu. Yefuta obu yatahire, omuhara ou yagonzaga muno nuwe yaizire kumutangirra. Kinu nikimanyisa ngu omuhara nuwe akaba n’agenda kuhebwayo hali Mukama. (Ekyabacwi 11:30-34) Omuhara akaba n’agenda kukwatwaho ata?

Yefuta na muhara we bakaba bantu abesigwa abakaba batasobora kucwa okweraga kwabo hali Ruhanga

6. (a) Yefuta na muhara we kikabanguhira kuhikiriza okweraga kwabo hali Ruhanga? (b) Ekyebiragiro 23:21, 23 hamu na Zabuli 15:4 nibitwegesa ki ha nsonga y’okweraga?

6 Kurora ise yahikiriza eki yayeragire, muhara wa Yefuta akaba aine kugenda kuhereza omu hema ya Mukama ebiro bye byona. Baitu Yefuta akeraga atabandize kutekereza? Nangwa. Yefuta aine kuba yali akimanyire ngu omuhara nuwe akaba n’asobora kuba omuntu w’okubanza okumutangirra. Baitu n’obwaraaba yali akimanyire rundi atakimanyire, kitamwanguhire kuhikiriza omurago gwe kandi n’omuhara kitamwanguhire. Yefuta obu yamurozere, akahwamu amaani. Omuhara akagenda omu nsozi okutera “empamo habwobutobwe.” Habwaki? Yefuta akaba ataine omwana omwojo, kandi hati omuhara omu wenka ou akaba aine akaba atarukugenda kuswerwa n’okuzaara. Eki kikaba nikimanyisa ngu ekika kya Yefuta kikaba nikigenda kugarukirah aho. Baitu Yefuta n’omuhara bakamanya ngu kuhikiriza okweraga kikaba kikuru kukira enyehurra yabo. Yefuta akagamba: “Baitu [nkesamira] Mukama akanwa kange, tindukusobora okugarukayo enyuma.” Omuhara akagamba: “Nkora nkeki okukiri ekyarugire omukanwa kawe.” (Ekyabacwi 11:35-39) Yefuta n’omuhara bakaba bantu abesigwa abakaba batasobora kucwa okweraga kwabo, n’omu bwire nambere kikaba kitanguhire.Soma Ekyebiragiro 23:21, 23; Zabuli 15:4.

7. (a) Hana akeraga ki, kandi habwaki? Kiki ekyarugiremu? (b) Okweraga kwa Hana kukaba nikugenda kukakwataho kuta Samuiri? (Rora obugambo obuli hansi.)

7 Hana nauwe obwakaba aine ekizibu, haroho ekintu eki yaraganize Yahwe. Hana akaba ayetuntwire habwokuba akaba ali ngumba kandi bamusekerezaga habw’ekizibu eki. (1 Samuiri 1:4-7, 10, 16) Akagambira Yahwe omulingo akaba n’ayehurra, kandi yamuraganiza ati: “Ai Mukama wamahe obwoliba norora mali omuhito ogwomuzana wawe, okunyijuka, okutebwa omuzana wawe, baitu obwoliha omuzana wawe [omwana] omwojo, nubwo ndimuhayo hali Mukama ebiro byona ebyobwomezibwe, kandi orumwiso tiruliba ha mutwegwe na rumu.” * (Rora obugambo obuli hansi.) (1 Samuiri 1:11) Yahwe akagarukamu esara ya Hana kandi omwaka ogwahondiireho akazaara omwana omwojo, Samuiri. Hana akasemererwa muno! Baitu atebwe okweraga kwe hali Yahwe. Hanyuma y’okuzaara, akagamba: “Baitu nkamusaba hali Mukama.”1 Samuiri 1:20.

Hana akaba ayetegekere kwerekesa ebintu ebikuru omu bwomeezi bwe kurora yahikiriza okweraga kwe hali Yahwe

8. (a) Notekereza Hana kikamwanguhira kuhikiriza okweraga kwe? (b) Zabuli 61 n’ekwijukya ki ha kyokurorraho ekirungi ekya Hana?

8 Samuiri obu yahikize emyaka nk’esatu, nyina akakora ekyakaba araganiize Yahwe. Akatwara Samuiri hali Eri nyakatagara omukuru ayakoraga omu hema ya Mukama eyekaba eri omu Siro. Hana akagamba ati: “Nkasaba omwana onu; kandi Mukama ampaire okusaba kwange okunamusabire: nayowe nikyo muheriireyo hali Mukama obwaraikaraga ali mwomwezi ahairweyo hali Mukama.” (1 Samuiri 1:24-28) Kuruga obu, Samuiri akaikara ha hema. Baibuli n’egamba ngu “omwana Samuiri yakura omu maiso ga Mukama.” (1 Samuiri 2:21) Kitanguhire Hana kuhikiriza okweraga kwe. Akaba atarukugenda kwikara n’omwana we ou yagonzaga muno. Akaba atarukugenda kumurora n’akura. Baitu Hana akatwara okweraga kwe kuba kintu kikuru muno. Akaba ayetegekere kwerekesa ebintu ebyakaba natwara kuba bikuru kurora yahikiriza okweraga kwe.1 Samuiri 2:1, 2; soma Zabuli 61:1, 5, 8.

Naiwe nohikiriza eby’oyeragire hali Yahwe?

9. Nitugenda kubazaaho ki?

9 Kusigikirra nk’oku twetegeriize ngu kweraga hali Yahwe kintu kikuru, leka tugarukemu ebikaguzo binu: Omu kasumi kanu nitusobora kweraga omu mulingo ki? Tusemeriire kwekamba tuta kurora twahikiriza okweraga oku tuba tukozere?

OMURAGO GW’OKWEHAYO HALI YAHWE

Omurago gw’okwehayo hali Yahwe (Rora akacweka 10)

10. Kweraga kwa mulingo ki okurukukirayo obukuru Omukristaayo okw’asobora kukora? Kandi okweraga kunu nikutwarramu ki?

10 Okweraga okurukukirayo obukuru Omukristaayo okw’asobora kukora nukwo kuhayo obwomeezi bwe hali Yahwe. Kurabira omu kusaba, omuntu araganiza Ruhanga ngu n’agenda kumuhereza omu burungi n’omu bubi. Yesu akagamba ngu buli muntu “ayeyangise wenka”, ekirukumanyisa turaganiza Yahwe ngu nitwija kumwebembeza omu kiikaro ky’okwebembeza obwomeezi bwaitu. (Matayo 16:24) Kuruga ekiro eki, tufooka “ba Mukama waitu.” (Abarumi 14:8) Okwehayo kwaitu tukutwara kuba kukuru. Twehurra nk’omuhandiki wa Zabuli ayagambire ngu: “Kiki ekindagarurra Mukama habwemigisaye yona hali nyowe? Ndamara okweraga kwange hali Mukama.”Zabuli 116:12, 14.

11. Kiki ekyabaireho obu wabatizibwe?

11 Okehayo hali Yahwe kandi wakyoleka n’obatizibwa omu maizi? Obworaaba wakikozere, eki kirungi! Noijuka ow’oruganda ayahaire orubazo orw’okubatizibwa obu yakukagwize obw’oraba oyehaireyo hali Yahwe kandi oyetegerize ngu “okwehayo n’okubatizibwa kwawe nibyoleka ngu oli omu ha Bakaiso ba Yahwe?” Obu wagarukiremu ngu ego, buli muntu akamanya ngu ohaireyo obwomeezi bwawe kandi ohikire kubatizibwa nk’omu ha bahereza ba Yahwe. Orutambo runu oru watiire rukaletera Yahwe kusemererwa!

12. (a) Bikaguzo ki ebi tusemeriire kwekaguza? (b) Omukwenda Petero natutererra kukurakuraniza miringo ki?

12 Obu wabatizibwe, okaraganiza kuhereza Yahwe ebiro byona n’okuhondera endengo ze zoona. Baitu okubatizibwa eri ntandikwa. Hanyuma y’obwire, kiba nikyetagisa twikale nitwekebera. Nitusobora kwekaguza: ‘Kuruga mbatizibwa, enkoragana yange na Yahwe eyeyongiire kukura? Nkyahereza Yahwe n’omutima gwange gwona? (Abakolosai 3:23) Nsaba buli kiro? Nsoma Baibuli buli kiro? Mbaho omu nso’rokano zoona ez’ekitebe? Nyekamba kuba omu mulimo gw’okutebeza? Rundi ngarukiriire omu bintu binu?’ Omukwenda Petero akagamba ngu twerinde kugarukirra omu buhereza bwaitu hali Yahwe. Kinu nitusobora kukyetantara kakuba twekamba kukura omu kwikiriza, okumanya, okugumisiriza, n’okutiina Ruhanga.Soma 2 Petero 1:5-8.

13. Omukristaayo oyayehaireyo kandi Yabatizibwa asemeriire kumanya ki?

13 Hanyuma y’okweraga kuhereza Yahwe, tuba tutakyasobora kugaruka enyuma. Kakuba omuntu ajwaha kuheereza Yahwe rundi aba atakyagonza kuba Mukristaayo, tasobora kugamba ngu obu yayehaireyo hali Yahwe akaba atarukukimanyisa kandi ngu okubatizibwa kwe tikurukubarwa nk’okuhikire. * (Rora obugambo obuli hansi) Kakuba Omukristaayo akora ekibi ky’amaani, aba najunanizibwa hali Yahwe n’ekitebe. (Abarumi 14:12) Titurukugonza naitwe atugambire ngu: “Okaleka okugonza kwawe okwokubanza.” Baitu, nitugonza atugambire ngu: “Manyire emirimo yawe, nokugonza, nokuikiriza, nokuheereza, nokugumisiriza kwawe, nemirimo yawe eyahanyuma okuba nyingi okukira eyokubanza.” (Okusuku’rwa 2:4, 19) Nitugonza kuhikiriza okwehayo kwaitu nukwo tusemeze Yahwe.

OMURAGO GW’OBUSWERE

Omurago gw’Obuswere (Rora akacweka 14)

14. Murago ki oguli gwakabiri omu bukuru omuntu ogw’asobora kukora? Kandi habwaki?

14 Okweraga okukuru okwakabiri nukwo okw’omuntu akora obwaba nataaha obuswere. Obuswere ntekaniza erukwera. Yahwe atwara ebirahiro ebikorwa ha kiro ky’obuswere kuba bikuru muno. Abagole obu barahira, baba niberaga omu maiso ga Yahwe n’omu maiso g’abantu boona abaroho. Bakira kuraganiza kwolekangana okugonza, okusiima, n’okutekamungana ekitinisa obwire bwona obu baramara hamu omu nsi kusigikirra nk’oku ekigendererwa kya Ruhanga ha buswere kiri. Abandi nibasobora kutakozesa ebigambo binu byonyini, baitu nabo baba bakozere okweraga hali Ruhanga. Obu barahira omu mulingo gunu, bafooka nyineka na nyinabwenge. Basemeriire kuguma hamu kuhikya okufa. (Okubanza 2:24; 1 Abakolinso 7:39) Yesu akagamba: “Ruhanga ekiyateraniize hamu, omuntu atalikibaganizamu.” Nyineka na nyinabwenge tibasemeriire kutekereza ngu kakuba obuswere bwabo bulema nibasobora kugaitururwa.Marako 10:9.

15. Habwaki Abakristaayo batasemeriire kurora obuswere nk’oku abantu ab’ensi baburora?

15 Gali mananu ngu tiharoho obuswere obuhikiriire habwokuba tiharoho omuntu anyakuhikiriire. Enu niyo ensonga habwaki Baibuli egamba ngu abali omu buswere “baliba nobujune.” (1 Abakolinso 7:28) Biro binu, abantu baingi batwara obuswere kuba nk’ekintu ky’okuzanisa. Baine entekereza erukugamba ngu, kakuba obuswere bulema, nibasobora kuburugamu. Baitu enu teri niyo entekereza Abakristaayo bagira. Bakimanya ngu bakarahira omu maiso ga Ruhanga. Kakuba bacwa ekirahiro eki, kiba nikibarwa ngu babihire Ruhanga, kandi Ruhanga anoba ababiihi. (Ebyabalevi 19:12; Enfumo 6:16-19) Abakristaayo abali omu buswere basemeriire kwijuka ebigambo by’omukwenda Paulo ayagambire: “Okaterenizibwa nomukazi? Otaserra okubaganizibwa.” (1 Abakolinso 7:27) Paulo akagamba ati habwokuba akaba amanyire ngu Yahwe anoba okugaitururwa okw’obugobya.Maraki 2:13-16.

16. Baibuli ebazaaho ki ha nsonga y’okugaitururwa hamu n’okwahukana?

16 Yesu akagamba ngu ensonga emu yonka esobora kusigikirirwaho kugaitururwa nukwo kakuba omu hali bo asihana baitu mugenzi we akanga kumuganyira. (Matayo 19:9; Abaheburaniya 13:4) Kandi okwahukana? Baibuli nakwo n’ekusoborraho kurungi. (Soma 1 Abakolinso 7:10, 11.) Baibuli teha nsonga yona esemeriire kusigikirwaho okwahukana. Baitu nihasobora kubaho ensonga enkuru ey’erukusobora kuletera Omukristaayo kwahukana n’omugonzebwa we. Ekyokurorraho, obwomeezi bwe rundi enkoragana ye na Yahwe n’esobora kuba eri omu kabi k’amaani kakuba ayeyongera kwikara n’omugonzebwa arukumubonabonesa rundi arukumuhakaniza. * (Rora obugambo obuli hansi.)

17. Abaswerangaine basobora kukora ki kurora obuswere bwabo bwahangaara?

17 Kakuba abaswerangaine basaba abagurusi b’ekitebe obuhabuzi ha mulingo basobora kusemezaamu obuswere bwabo, abagurusi basobora kubakaguza obu baraaba barozere vidiyo What Is True Love? Kandi basoma hamu burocuwa Musobora Kuba n’Amaka Amarungi. Omu bintu binu harumu emisingi ya Baibuli erukusobora kugumya obuswere. Abaswerangaine abamu bakagamba: “Kuruga tutandika kusoma hamu burocuwa enu, obuswere bwaitu bweyongiire kubamu okusemererwa.” Omunyaanya itwe omu akaba amazire emyaka 22 omu buswere kandi narora buli haihi kuhwaho. Baitu hanyuma y’okurora vidiyo enu, akagamba: “Itwena tukabatizibwa, baitu obu kirukuhika ha nyehurra, twine erukwahukana. Vidiyo ekaizira ha bwire bwonyini! Hati ebintu bitandikire kusemera.” Kinu nikyoleka ngu, kakuba omusaija n’omukazi bahondera emisingi ya Yahwe omu buswere bwabo, baija kutunga okusemererwa kandi n’enkoragana yabo niija kweyongera kuguma.

OMURAGO GW’OKUHEREZA OMU BUHEREZA OBW’EMBAGANIZA BW’AKASUMI KOONA

18, 19. (a) Abazaire Abakristaayo abarukukira obwingi bakozere ki? (b) Kiki ekitusobora kubazaho abo abali omu buhereza obw’embaganiza obw’akasumi koona?

18 Tumazire kurora okweraga okwakozerwe Yefuta hamu na Hana. Habw’okweraga oku, omuhara wa Yefuta n’omutabani wa Hana bakakozesa obwomeezi bwabo kuhereza Yahwe omu mulingo ogw’embaganiza. Omu kasumi kanu, abazaire bamu Abakristaayo bekambisize abaana babo kuhereza omu buhereza obw’akasumi koona n’okukozesa obwomeezi bwabo kuhereza Ruhanga. Kandi itwena twine obujunanizibwa bw’okwekambisa ensinganto zinu kweyongera omu buhereza.Ekyabacwi 11:40; Zabuli 110:3.

Omurago gw’Obuheereza Bw’Embaganiza Obw’Akasumi Koona (Rora akacweka 19)

19 Kasumi kanu, Abakaiso ba Yahwe abarukuhika 67,000, nibahereza omu buhereza obw’embaganiza obw’akasumi koona omu nsi yona. Abamu nibahereza ha Beseeri, omu kwombeka ebyombeko by’Obukama, rundi nk’abarolerezi b’ebicweka. Abandi nibakora ogw’okwegesa omu masomero ag’Obukama, nk’aba payoniya ab’embaganiza, abamisani, Abarolerra Ebyombeko by’Enso’rokano Enkooto, hamu n’abo abarolerra ebiikaro nambere amasomero g’Obukama gaba. Buli omu hali banu akaragaana Ekiragano ky’Okuba Muhulizi Hamu n’Okuba Munaku.” Omu kirahiro kinu, baraganiza kukora n’amaani ha mulimo gwona ogubahairwe omu kuhereza Yahwe, kuba n’obwomeezi obwanguhire n’okutakora omulimo ogw’aheru bataikiriziibwe. Tibali bantu abembaganiza, baitu emirimo ei bakora niyo y’embaganiza. Baculeezi kandi behaireyo kulinda ekiragano kyabo obwire bwona obu baba bali omu buhereza obw’embaganiza.

20. Okweraga kwaitu hali Yahwe tusemeriire kukutwara tuta? Kandi habwaki?

20 Omu kicweka kinu, turozere okweraga okw’emiringo esatu okutusobora kukora hali Ruhanga. Naiwe nosobora kuba oine gumu ha mirago enu ogu wakozere. Turozere ngu okweraga kwaitu tusemeriire kukutwara kuba kintu kikuru, n’okukora kyona ekirukusoboka kukuhikiriza. (Enfumo 20:25) Kakuba tutahikiriza okweraga kwaitu hali Yahwe, ebirukurugamu nibisobora kuba bibi. (Omugambizi 5:6) Nahabweki, leka tube nk’omuhandiki wa Zabuli ayagambiire Yahwe ngu: “Nukwo ndazinaga okukugiza ibara lyawe ebiro byona, mpikirizege obukyabukya ebirahiro byange.”Zabuli 61:8.

^ kac. 7 Hana akaraganiza Yahwe ngu kakuba azaara omwana w’obwojo, akaba n’agenda kuba Omunaziri obwomeezi bwe bwona. Kinu kikaba nikimanyisa ngu akaba nagenda kuhayo omutabani kukorra Yahwe wenka.Okubara 6:2, 5, 8.

^ kac. 13 Kusigikirra nk’oku abagurusi babanza kuraba omu madaara maingi batakaikiriize omuntu kubatizibwa, kigumire muno omuntu kutandika kwekwasa ngu akabatizibwa atakamanyire.

^ kac. 16 Rora Ebyongiirweho, omu katabu Mwerindirege omu kugonza kwa Ruhangahansi y’omutwe “Omulingo Baibuli Ebazaho Okugaiturura n’Okwahukana.