Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Abazaire—Mukonyere Abaana Banyu Kutunga “Amagezi Hali Okujunwa”

Abazaire—Mukonyere Abaana Banyu Kutunga “Amagezi Hali Okujunwa”

“Kandi okuruga omu buto okamanya ebyahandikirwe ebirukwera, ebirukusobora okukuhaisa amagezi hali okujunwa.”​—2 TIMOSEO 3:15.

EBIZINA: 141, 134

1, 2. Habwa ki abazaire abamu nibasobora kweralikirra kakuba abana babo baba nibagonza kwehayo hali Yahwe n’okubatizibwa?

ABEEGI ba Baibuli baingi muno behayo hali Yahwe kandi babatizibwa. Ensinganto baingi bakuliire omu mananu kandi bakomeremu obwomeezi oburukukirayo oburungi. (Zabuli 1:1-3) Obw’oraba oli muzaire Omukristaayo, n’osobora kuba olindiriire n’ekihika ekiro eky’omwana wawe alibatizibwa.​—Lengesaniza na 3 Yohana 4.

2 Baitu nabwo, n’osobora kuba oyeralikiriire. Obundi orozere abamu abarukubatizibwa bakyali bato kandi hanyuma y’obwire batandika kugurukyagurukya obu kiraba kiri kyamagezi kugendera ha ndengo za Yahwe. Abamu bahikire baruga omu mananu. Nahabweki osobora kutekereza ngu mutabani wawe rundi muhara wawe nasobora kutandika naheereza Yahwe baitu hanyuma y’obwire alekeraho kugonza amananu. Omwana wawe nasobora kuba nka’Abakristaayo ab’omu kyasa eky’okubanza ab’omu Efeso. Yesu akababazaaho ati: “Okaleka okugonza kwawe okwokubanza.” (Okusuku’rwa 2:4) Nosobora ota kukonyera omwana wawe kwikara n’okugonza okugumire kandi akakura ‘kuhika ha kujunwa’? (1 Petero 2:2) Nitusobora kwegera ha kyokurorraho kya Timoseo.

“OKAMANYA EBYAHANDIKIRWE EBIRUKWERA”

3. (a) Timoseo akafooka ata Omukristaayo, kandi ebi yayegere akabiteeka ata omu nkora? (b) Miringo ki esatu ey’okwega ei Paulo yayolekere Timoseo?

3 Omukwenda Paulo akabungira Rusitura omurundi gwe ogw’okubanza omu mwaka ogwa 47. Kanu nikasobora akuba kasumi aka Timoseo ow’akaba ali nsinganto, yayegiiremu enyegesa za Yesu. Akateka omu nkora ebi yayegere, kandi hanyuma y’emyaka ebiri akatandika kurubata na Paulo. Hanyuma y’emyaka 16, Paulo akahandikira Timoseo ati: “Baitu iwe oikalege omwebi ebiwayegere nobyetegereza mali, omanyire abakwegeseze okubali; kandi okuruga omu buto okamanya ebyahandikirwe ebirukwera [Ebyahandikirwe eby’Oruheburaniya], ebirukusobora okukuhaisa amagezi hali okujunwa, obw’okuikiriza okuli omu Kristo Yesu.” (2 Timoseo 3:14, 15) Wetegereze ngu Paulo akagamba ngu Timoseo (1) akamanya ebyahandikirwe ebirukwera, (2) aketegereza mali ebiyayegere, kandi ngu (3) bikamuhaisa amagezi hali okujunwa, obw’okuikiriza okuli omu Kristo Yesu.

N’abaana abato nibasobora kwegaho abantu n’ebintu ebyabaireho ebiri omu Baibuli

4. Biki eby’orukukozesa kwegesa omwana wawe? (Rora ekisisani ekiri ha rupapura 15)

4 Nk’omuzaire Omukristaayo, nogonza omwana wawe kumanya ebyahandikirwe ebirukwera, kandi omu kasumi kanu nibyo Ebyahandikirwe eby’Oruheburaniya hamu n’Ebyoruyonani. Nabaana abato nibasobora kwegaho abantu n’ebintu ebyabaireho ebiri omu Baibuli. Ekitebe kya Yahwe kituhaire ebitabu, burocuwa hamu na vidiyo nyingi eby’omuzaire asobora kukozesa kukonyera abaana be. Haroho ebinyakuli omu rulimi rwawe? Kurora omwana wawe yagumya enkoragana ye na Yahwe nikyetagisa amanye ebiri omu Baibuli.

“NOBYETEGEREZA MALI”

5. (a) Nikimanyisa ki ‘kwetegereza mali’? (b) Nitumanya tuta ngu Timoseo aketegereza mali amakuru amarungi agarukukwata hali Yesu?

5 Tikirukumara kwegesa bwegesa abaana ebintu ebirukukwata ha bantu ab’omu Baibuli rundi ebintu eby’ebazaho. Ijuka ngu na Timoseo bakamwegesa ‘yabyetegereza mali.’ Paulo akakozesa ebigambo by’Oruyonani ebirukumanyisa “kugumiza kimu ekintu” rundi “kugumya amananu agarukukwata ha kintu.” Timoseo akaba namanya Ebyahandikirwe eby’Oruheburaniya “okuruga omu buto,” eki nikimanyisa, kuruga omu buto bwe. Hanyuma y’akasumi, akakigumiza kimu ngu Yesu nuwe Masiya. Okwikiriza kwa Timoseo kukaba kugumire muno kandi kikamuletera kubatizibwa n’okutandika kuheereza na Paulo nk’omumisani.

6. Nosobora kukonyera ota abaana bawe kwikiririza omu Kigambo kya Ruhanga?

6 Nosobora ota kukonyera abaana bawe “okwetetegereza mali” nukwo nabo basobole kuba n’okwikiriza nk’okwa Timoseo? Ekyokubanza, ba n’okugumisiriza. Kitwara obwire kuba n’okwikiriza okugumire. Iwe obworaba noikiririza omu kintu tikiri kiragiro ngu n’abaana bawe barakiikiririzamu. Buli mwana asemeriire kwega “okubaganizamu ebirungi nebibi” kusobora kwikiririza omu Baibuli. (Soma Abaheburaniya 5:14.) Iwe omuzaire, haroho bingi eby’osobora kukora kukonyera omwana wawe kuba n’okwikiriza okugumire, kukira muno obu barukuba bakagwize ebikaguzo. Leka turole eki tusobora kwegera ha ekyokurorraho kya omuzaire omu.

7, 8. (a) Omuzaire omu Omukristaayo ayoleka ata okugumisiriza obwaba nayegesa muhara we? (b) Nidi obu kyakwetagisize kuba n’okugumisiriza omu kwegesa omwana wawe?

7 Ow’oruganda Thomas, anyakwine omuhara ow’emyaka 11, nagamba ngu obwire obumu muhara we amukaguza ebikaguzo nka: “Yahwe nasobora kuba yahangire ekintu kimu kandi kyaikara nikyefoora kurugamu ebintu ebindi?” rundi “Habwaki tutakora ebintu nk’okuteera akaruru nukwo tulengeho kuletaho enkurakurana omu kiikaro kyaitu?” Obwire obumu, Thomas kimwetagisa kwetanaga kurora tiyamugambira kiki ekyasemeriire kwikiriza. Nakimanya ngu ekintu kimu tikirukusobora kwoleka omuntu amananu baitu obwakaiso obw’omuntu aikara natunga.

8 Ekintu ekindi eki Thomas amanyire nikyo ngu nikimwetagisa kuba n’okugumisiriza obwarukuba nayegese muhara we. Amananu gali ngu, buli Mukristaayo asemeriire kuba n’okugumisiriza. (Abakolosai 3:12) Thomas akyetegeriize ngu nikiija kumutwarra obwire hamu n’okwikara nabaza na muhara we kumukonyera kuba n’okwikiriza okugumire. Baine kuhingisaniza ebitekerezo ha bintu eby’omuhara arukuba ayegere kuruga omu Baibuli. Thomas nagamba: “Kukira muno obu kirukuhika ha nyegesa enkuru, nyowe na mukazi wange tugonza muno kumanya muhara waitu obw’araba naikiriza ebyarukwega kandi n’obu araba nabyetegereza. Kiba kirungi obwaba n’ebikaguzo. Amananu gali, kyakubaire nikinyeralikiriza kakuba amara gaikiriza buli kimu atarukukaguza kikaguzo kyona.”

Nikikwetagisa kuba n’okugumisiriza kurora wakonyera omwana wawe kwikiririza omu Kigambo kya Ruhanga

9. Nosobora kukonyera ota abaana bawe kwikiririza omu Kigambo kya Ruhanga?

9 Kakuba abazaire baba n’okugumisiriza obu barukuba nibegesa, hanyuma y’obwire abaana nibasobora kutandika kumanya “okugaliha, nobuhango, nokuraiha, nokuhama” eby’okwikiriza. (Abefeso 3:18) Nitusobora kubegesa ebintu ebi barukusobora kwetegereza kusigikirra ha myaka yabo. Okwikiriza kwabo ha bintu ebi barukwega obu kurayeyongera kukura, nikiija kubanguhira kubazaaho enyikiriza zabo ha isomero n’obu barukuba nibabaza n’abandi. (1 Petero 3:15) Ekyokurorraho, inywe abato nimusobora kukozesa Baibuli kusoborra kiki ekibaho obu tufa? Omulingo Baibuli esoborramu ensonga egi nigwetegerezebwa? * (Rora obugambo obwa hansi.) Ijuka ngu nikikwetagisa kuba n’okugumisiriza kurora wakonyera omwana wawe kwikiririza omu Kigambo kya Ruhanga, baitu nikiija kurugamu ebirungi.​—Ekyebiragiro 6:6, 7.

Ekyokurorraho kyawe kikuru muno obu kirukuhika ha kukonyera abaana bawe kuba n’okwikiriza

10. Kiki ekisemeriire kuba kikuru obw’orukuba noyegesa?

10 Ijuka, ekyokurorraho kyawe kikuru muno obu kirukuhika ha kukonyera abaana bawe kuba n’okwikiriza. Stephanie, munyaanya itwe anyakwine abahara basatu, nagamba ngu: “abaana bange obu bakaba bakyali bato, naikaraga ninyekaguza, ‘Nyowe ngambiraho abaana bange ensonga habwaki ninyikiriza ngu Yahwe aroho, natugonza, hamu n’emisingi ye ey’ehikire? Abaana bange nibakirora ngu mali nyowe ningonza Yahwe?’ Tindukunihira abaana bange kwetegereza amananu nyowe obundaba ntarukugetegeraza.”

“OKUKUHAISA AMAGEZI HALI OKUJUNWA”

11, 12. Amagezi kiki, kandi nitumanya tuta ngu tigasigikirra ha myaka y’omuntu?

11 Twegere ngu Timoseo akaba aine (1) okumanya ebyahandikirwe ebirukwera kandi (2) akagumya ebyarukwikiriza. Baitu Paulo akaba namanyisaki obu yagambire ngu ebyahandikirwe ebirukwera bikaba nibigenda kuhaisa Timoseo “amagezi hali okujunwa”?

12 Ekitabu ekirukwetwa Insight on the Scriptures, Omuzingo Ogwa 2, nikisoborra ngu omu Baibuli, amagezi nigatwarramu “Obusobozi obw’okukozesa okumanya hamu nokwetegereza kusobora kugonjoora ebizibu, kwetantara rundi kwehugura akabi, kuhika ha bigendererwa, rundi kuhabura abandi kukora ebintu binu. Amagezi nigahukanaho obudomadoma.” Baibuli n’egamba ngu “obudomadoma bubohwa omu mutima gwomwana.” (Enfumo 22:15) Nk’oku amagezi garukwahukanaho obudomadoma, amagezi goleka ngu omuntu akuzire. Omuntu akura omu by’omwoyo habw’okuba aba natiina Yahwe kandi nagonza kumworobera, hatali ngu habwokuba akuzire omu myaka.​—Soma Zabuli 111:10.

13. Abato nibasobora kwoleka bata ngu baine amagezi agarabahaisa okujunwa?

13 Abato abanyakukuzire omu by’omwoyo “tibabingwagingwa, nibatwarwa” okwegomba kwabo rundi okusonasona okwa’abantu abandi. (Abefeso 4:14) Oihireho, “nubo abatungire amagezi obwokwemanyiiza okubaganizamu ebirungi nebibi.” (Abaheburaniya 5:14) Nahabweki bakora encwamu ez’amagezi, n’obu baba batarukurorwa abazaire babo rundi abantu abandi abakuzire. (Abafiripi 2:12) Ganu nugo amagezi agarukwetagisa kusobora kujunwa. (Soma Enfumo 24:14.) Nosobora kukonyera ota abaana bawe kuba n’amagezi nkaganu? Oine kurora ngu abaana bamanya endengo ezorukuhondera. Eby’orukubaza n’ebyorukukora bisemeriire kwoleka abaana bawe nk’oku orukulengaho kuhondera endengo za Baibuli.​—Abarumi 2:21-23.

Habwaki kikuru omuzaire kwikara natamu amaani? (Rora akacweka 14-18)

14, 15. (a) Bintu ki eby’omuntu arukugonza kubatizibwa asemeriire kutekerezaaho? (b) Nosobora kukonyera ota abaana bawe kwecumitiriza ha migisa enyakuruga omu kworobera ebiragiro bya Ruhanga?

14 Kurora wakonyera abaana bawe kuba n’okwikiriza, tikirukumara kubagambira bugambira ekihikire n’ekitahikire. Nikyetagisa obakonyere beege kusoborra ebikaguzo nka: ‘Habwaki Baibuli etanga ebintu ebirukuzoka nk’ebirukusemeza? Ninsobora nta kukigumya ngu endengo za Baibuli nizo ezirukukirayo oburungi?’​—Isaya 48:17, 18.

15 Omwana wawe obwaraaba nayenda kubatizibwa, mukonyere kutekerezaho obujunanizibwa oburaijaho hanyuma y’okubatizibwa. Obujunanizibwa obu naburora ata? Birungi ki ebirarugamu? Bulemeezi ki obw’asobora kutangana? Habwaki ebirungi ebirugamu nibikira obulemeezi obw’asobora kutangaana? (Marako 10:29, 30) Kikuru muno kutekerezaaho ebintu binu otakabatizibwe. Konyera omwana wawe kwecumitiriza ha migisa enyakuruga omu kuba muhulizi hamu n’ebibi ebiruga omu bujeemu. Obu nubwo arasobora kwikiriza ngu kuhondera endengo za Baibuli buli kiro nikiija kurugamu ebirungi.​—Ekyebiragiro 30:19, 20.

ENSINGANTO OW’ABATIZIBWE OBWATUNGA OBULEMEEZI OMU KWIKIRIZA KWE

16. Omuzaire asemeriire kukora ki kakuba okwikiriza kw’omwana we anyakubatizibwe kutandika kuceka?

16 Orakora ki kakuba omwana wawe atandika kwoleka kugurukyagukya amananu hanyuma y’okubatizibwa? Ekyokurorraho, mutabani rundi muhara wawe nasobora kusikirizibwa ebintu eby’ensi. Rundi omwana wawe nasobora kutandika kugurukyagurukya obu kiraba kiri kyamagezi kuhondera emisingi ya Baibuli. (Zabuli 73:1-3, 12, 13) Omulingo orayetwazamu nigusobora kuletera omwana wawe kugenda omu maiso naheereza Yahwe rundi kubyerugiraho. Kabe akyali muto rundi ahikire omu myaka ey’obusigazi, otalengaho kumutabukira habw’ensonga enu. Baitu mwoleke ngu n’omugonza kandi n’ogonza kumukonyera.

17, 18. Kakuba ensinganto aba nagurukyagurukya, abazaire be nibasobora bata kumukonyera?

17 Ensinganto anyakubatizibwe aba ayehaireyo hali Yahwe. Aba araganize kuheereza Yahwe n’okumugonza kukira ebintu byona. (Soma Marako 12:30.) Yahwe arora okwehayo kwawe nk’okuraganiza okukuru muno, kandi na hali itwe kusemeriire kuba kukuru muno. (Omugambizi 5:4, 5) Kandi ekintu kinu okijukye omwana wawe. Baitu osemeriire kubanza kusoma ebitabu ebi ekitebe kya Yahwe kitiire kukonyera abazaire. Hanyuma omu mulingo ogw’embabazi kandi n’omu bwire obusemeriire, yoleka omwana wawe ngu encwamu ey’okwehayo hali Yahwe n’okubatizibwa ekaba nkuru muno kandi niija kurugamu emigisa nyingi.

18 Ekyokurorraho, nosobora kusanga obuhabuzi omu kicweka eky’ebyongirweho ekiri hakumalirra kw’akatabu Questions Young People Ask​—Answers That Work, Volume 1 hansi y’omutwe “Questions Parents Ask.” Ekicweka kinu nikiha abazaire amagezi ngu tibazemeriire kwanguhiriza kutekereza ngu abaana babo bangire amananu baitu basemeriire kubanza kwetegereza ekizibu kyonyine. Nibisobora kuba biri bisimba rundi amasu. Rundi nikisobora kuba ngu narora abaana bagenzi be nibakora kurungi omu kuheereza Yahwe kumukira. Ekicweka kinu eky’ebyongirweho nikisoborra ngu ensonga nka zinu tizimanyisa ngu omwana wawe nahakaniza enyikiriza zawe. Bikira kuletwa emitalibaine endi ey’arukuba narabamu. Ekicweka kinu kiha abazaire amagezi agabasobora kukozesa kukonyera abaana babo abarukugurukyagurukya mananu.

19. Abazaire nibasobora bata kukonyera abaana babo kutunga “amagezi hali okujunwa”?

19 Nk’omuzaire, oine obujunanizibwa bw’amaani n’omugisa ogw’okukuza omwana wawe “omu kuhanwa n’omu kugambirirwa kwa Mukama waitu.” (Abefeso 6:4) Nk’oku twegere, kinu nikimanyisa ngu osemeriire kwegesa abaana bawe eki Baibuli erukugamba kandi obakonyere kugumya ebi barukwega. Kakuba okwikiriza kwabo kuba kugumire, nikiija kubaletera kwehayo hali Yahwe kandi bamuhe ekirukukirayo oburungi. Leka Ekigambo kya Yahwe, omwoyo gwe, kandi n’amaani gawe agorukutamu bikonyera abaana bawe kutunga “amagezi hali okujunwa.”

^ kac. 9 Ebintu ebitekanizibwe kukonyera omu kusoma akatabu “Baibuli Mali Eyegesa Ki?” bikonyera abato n’abakuru kwetegereza amananu n’okusoborra amananu agali omu Baibuli. Nosobora kubisanga ha Mukura gwaitu ogwa jw.org omu ndimi nyingi. Rora hansi y’omutwe BIBLE TEACHINGS > BIBLE STUDY TOOLS.