Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Yahwe Atuhumuza Omu Mihito Yaitu Yoona

Yahwe Atuhumuza Omu Mihito Yaitu Yoona

‘Ruhanga ow’okuhumuza kwona atuhumuza omu muhito gwaitu gwona.’2 ABAKOLINSO 1:3, 4.

EBIZINA: 33, 41

1, 2. Yahwe atuhumuza ata obu tuba twine ebizibu, kandi murago ki ogwatuhaire omu Kigambo kye?

OW’ORUGANDA omu omusigazi akaba nayecumitiriza ha 1 Abakolinso 7:28, nambere harukwoleka ngu abo abaswera “baliba nobujune omu mubiri.” Ow’oruganda onu akagenda yakaguzaho omugurusi w’ekitebe anyakuswire ngu: “‘Obujune’ obu barukubazaho nubwo buha, kandi ninsobora kuburabamu nta kakuba nswera?” Omugurusi w’ekitebe obwakaba atakamugarukiremu, akamusaba kwecumitiriza ha bigambo binu eby’omukwenda Paulo: Yahwe ali “Ruhanga owokuhumuza kwona; arukutuhumuza omu muhito gwaitu gwona.”2 Abakolinso 1:3, 4.

2 Tumanyire ngu Isiitwe Yahwe atugonza, kandi atuhumuza omu bwire bw’ebizibu. Naiwe nosobora kuba watungireho ekizibu baitu Yahwe yakukonyera kandi yakuha oburagirizi kuraba omu Ekigambo kye. Tukimanye ngu natugondeza ebirungi nk’oku yabigondezaga abaheereza be aba kara.Soma Yeremiya 29:11, 12.

3. Bikaguzo ki ebi turukugenda kugarukamu omu kicweka kinu?

3 Kyanguhire kugumisiriaza ekizibu obwoba omanyire endugirro yakyo. Hati, kiki ekisobora kutuletera obujune omu maka rundi omu buswere bwaitu? Kandi byokurorraho ki omu Baibuli n’omu kasumi kanu ebisobora kutuhumuza? Leka tugarukemu ebikaguzo binu nukwo turole omulingo tusobora kugumisiriza obujune.

EBIZIBU OMU BUSWERE

4, 5. Omusaija na mukazi we nibasobora kutunga bujune ki?

4 Yahwe obu yamazire kuhanga omukazi w’okubanza, akamuleta hali omusaija, yafooka mukazi w’omusaija. Obu nubwo Yahwe yagambire: “Omusaija nikyo alirekera ise na nyina, aterane na mukaziwe: nabo baliba omubiri gumu.” (Okubanza 2:24) Baitu twijuke ngu busaho omuntu weena anyakuhikiriire. (Abarumi 3:23) Habw’okutahikirra kunu, omusaija n’omukazi basemeriire kukimanya ngu nibaija kutunga ebizibu omu buswere. Ekyokurorraho, omukazi obwakaba atakaswirwe yayoroberaga abazaire be. Baitu Baibuli neyoleka ngu hanyuma y’okuswerwa, omusaija we nuwe afooka mutwe gwa mukazi we. (1 Abakolinso 11:3) Ha kubanza, omusaija nikisobora kumugumira kuha mukazi we oburagirizi. Kandi n’omukazi nikisobora kumugumira kuhondera oburagirizi bw’omusaija we kusigikirra nk’oku atali muzaire we. Ekintu ekindi, obu baba nibakyataaha obuswere, nibasobora kutunga obujune kakuba batunga obutaikirraniza n’abagiza nsoni babo.

5 Kwongerezaho, teramu akasisani orole omulingo omusaija n’omukazi basobora kwehurra hanyuma y’okumanya ngu nibagenda kuzaara omwana. Nobukiraaba ngu nikisobora kubasemeza muno, nibasobora n’okweralikirra. Nibasobora kweralikirra ngu enda n’esobora kuleta ebizibu, rundi niberalikirra ha mulingo obwomeezi bw’omwana buraaba. Ekintu ekindi, enturukya yabo eba negenda kweyongera. Hanyuma y’okuzaara, bintu bingi ebihinduka. Obwire bw’omukazi oburukukira nibusobora kuhwera hali omwana. Nahabweki uwe na musaija we nibasobora kuba batakyatungirangana obwire oburukumara. Kandi hali omusaija, obujunanizibwa bweyongeraho. Aine kurora ngu mukazi we n’omwana we batungire ebyetago byabo.

6-8. Omusaija n’omukazi abaswerangaine nibasobora kwehurra bata kakuba balemwa kuzaara abaana?

6 Haroho obujune bundi omusaija n’omukazi obu basobora kutunga. Nibasobora kuba nibagonza kuzaara baitu batarukusobora. Kakuba omukazi alema kutwara enda, n’asobora kwetuntura muno. (Enfumo 13:12) Omu busumi bwa kara, omukazi kuswerwa n’okuzaara abaana kikaba kintu kikuru muno. Enu niyo ensonga habwaki Rakeri, mukazi wa Yakobo yayetuntwire muno obu yalemerwe kutwara enda kandi kunu mugenzi we nazitwara. (Okubanza 30:1, 2) Biro binu, abantu omu mahanga agamu baikiririza omu kuzaara abaana baingi. Abantu omu mahanga nka ganu obu barora abamisaani bataine abaana, babakaguza habwaki. Abamisani n’obu balengaho kubasoborra, abamu babagambira ngu, “Eh, caali nitwija kubasabira!”

7 Tekereza ha kyokurorraho ekindi. Haroho munyaanya itwe omu ow’omu Bungereza ayagonzaga muno kuzaara abaana. Obu yakyetegeriize ngu akaba atarukugenda kuzaara omu businge bunu, akeyongera kuhurra enaku. Uwe na musaija we bakacwamu kurolerra omwana w’omuntu ondi. Baitu nabwo, obujune butagende. Akagamba, “Nkaba nkimanyire ngu kurolerra omwana w’omuntu ondi kikaba kitarukwingana n’okuzaara omwana owange habwange.”

8 Baibuli n’egamba ngu omukazi “alijunwa habwokuzara abana.” (1 Timoseo 2:15) Baitu kinu tikirukumanyisa ngu kuzaara abaana nikyo ekirukwija kumuletera kutunga obwomeezi obutahwaho. Hati, orukarra runu nirumanyisa ki? Kusigikirra nk’oku omuzaire omukazi aba n’ebintu bingi by’okukora omu kurolerra abaana n’eka ye, tatunga obwire bw’okwetahya omu nsonga ezitarukumukwataho n’okubaza orugambo. (1 Timoseo 5:13) Baitu nabwo, haroho ebizibu bindi eby’asobora kutunga omu buswere n’omu ka ye.

Yahwe aturaganiize ebintu bingi ebituhumuza obu tuba twine ebizibu

9. Muhito ki ogundi ogusobora kuhika hali abaswerangaine?

9 Obujune bundi omuntu ali omu buswere obwasobora kutunga nukwo kuferwa mugonzebwa we. Baingi basoboire kugumisiriza ekizibu kinu n’obu baraaba baali batarukunihira ngu nikisobora kubahikaho. Abakristaayo baine okwikiriza kw’amaani omu kuhumbuuka, kandi kinu kibahumuza muno. (Yohana 5:28, 29) Isiitwe Yahwe atuhaire emirago nyingi omu Baibuli ey’etuhumuza omu bwire bw’obujune. Hati katurole omulingo abamu ha baheereza ba Yahwe bahumuziibwemu n’omulingo okuhumuza kunu kubakonyire.

Nosobora kwiha nkaha okuhumuzibwa kakuba omugonzebwa wawe afa? (Rora akacweka 9, 12)

KUHUMUZIBWA OMU BWIRE BW’OKULENGWA

10. Hana akahumuzibwa ata? (Rora ekisisani ekiri ha kutandika kw’isomo linu.)

10 Banza otekereze ekyahikire hali Hana, omukazi wa Erekana omugonzebwa. Akaba n’agonza kuzaara abaana baitu akaba ali ngumba. Baitu Penina mukaiba, akaba aine abaana baingi. (Soma 1 Samuiri 1:4-7.) Ekyayongiire kusiisa ebintu nukwo Penina kwikara n’amutuntuza “omwaka nomwaka” habw’okutazaara. Ekintu kinu kikabihiza muno Hana. Hana akakora ki kusobora kutunga okuhumuzibwa? Akasaba Yahwe. Hana akagenda ha iramizo kuramya Yahwe kandi obu yahikireyo yamara obwire bwingi n’asaba. Akasaba Yahwe kumuha omwana omwojo, kandi yayesiga ngu n’aija kumugarukamu. Obu yamazire kusaba, akehurra kurungi kandi “amaisoge gatabe gobujune obundi.” (1 Samuiri 1:12, 17, 18) Akamanya ngu Yahwe akaba n’agenda kumuha omwana omwojo, rundi ngu akaba n’agenda kumuhumuza omu mulingo gundi.

11. Okusaba nikusobora kutuhumuza omu mulingo ki?

11 Kusigikirra nk’oku tutahikiriire kandi tuli omu nsi erukulemwa Setani, ebizibu nibiija kweyongera kubaho. (1 Yohana 5:19) Baitu haroho nambere tusobora kutunga obukonyezi. Nitusobora kusaba Yahwe, “Ruhanga owokuhumuza kwona.” Kinu nikyo Hana yakozere. Akagambira Yahwe omulingo akaba nayehurra kandi yamwesengereza kumukonyera. Nikyo kimu naitwe, obu turaaba nitubonabona, tutagarukira ha kugambira Yahwe ebizibu byaitu kwonka, baitu tumwesengereze atukonyere kandi tumugambire omulingo gwonyini ogu turukwehurramu.Abafiripi 4:6, 7.

12. Kiki ekyakonyire Ana kutunga okusemererwa n’obwaraaba yali aine ebizibu?

12 Nitusobora kuba twine obujune bwingi habw’okutasobora kuzaara abaana rundi habw’okuferwa omugonzebwa waitu. Baitu nabwo nitusobora kutunga okuhumuzibwa. Tekereza ha kyokurorraho kya Ana, ayabaireho omu busumi bwa Yesu. Iba akafa bamazire emyaka musanju yonka omu buswere. Kandi nikisisa ngu akaba atazaire omwana weena. Baitu, kiki ekyamukonyire? ‘Tiyarugaga omu yekaru.’ Nobwakaba aine emyaka 84, yagendaga omu yekaru kusaba n’okuramya Yahwe. (Luka 2:37) Eki nikyo ekyamugarwiremu amaani kandi kyamukonyera kutunga okusemererwa n’obwaraaba yali aine ebizibu.

13. Enganjani mali nizisobora kutugarramu zita amaani kakuba abanyabuzaale baitu batumaramu amaani?

13 Naitwe nitusobora kutunga okuhumuzibwa kuruga omu banywani bonyini abali omu kitebe. (Enfumo 18:24) Paula obwakaba aine emyaka etaano, nyina akalekaho kuheereza Yahwe. Ekintu kinu kikaletera Paula enaku y’amaani kandi obwomeezi bwamugumira. Baitu munyaanya itwe arukwetwa Ann ow’akaba nakora nka payoniya akamugarramu amaani kandi yatandika kumufaaho muno. Paula n’agamba ngu: “Nobukiraaba ngu tukaba tutaine buzaale bwona na Ann, okugonza kwe n’okufaayo kwe bikankonyera kwikara nimpereza Yahwe.” Akasumi obu karabireho, nyina Paula akagaruka omu kitebe kandi ekintu kinu kikasemeza muno paula. Kandi na Ann kikamusemeza muno kurora ngu akakonyera Paula kweyongera kuhereza Yahwe.

14. Tugasirwa tuta obu tuhumuza abantu abandi?

14 Obu twemarra omu kukora ebintu ebirungi kandi ebirakonyera abantu abandi, twesanga tweberwe ebizibu ebyaitu habwaitu. Ekyokurorraho, banyaanya itwe baingi abaswirwe n’abataswire bakimanyire ngu obu bagambira abantu abandi amakuru amarungi ag’Obukama, baba nibakora na Yahwe kandi nibakora eby’agonza. Kinu kibarugirramu okusemererwa. Kandi twijuke ngu, obu tugambira abantu amakuru amarungi, tuba nitwoleka ngu nitubafaho. Kandi obutukorra ab’oruganda n’abanyaanya itwe ebintu ebirungi, kitukonyera kwirra haihi nabo. (Abafiripi 2:4) Eki nikyo omukwenda Paulo yakozere. Akafaho abantu bandi “nkomulezi okwalinda abanabe.” Kandi Paulo akahumuza kandi yagarramu ab’oruganda bagenzi be amaani “nkaisebo okwaba hali abanabe wenka.”Soma 1 Abasesalonika 2:7, 11, 12.

KUHUMUZA OMU KA

15. Nibaha abaine obujunanizibwa bw’okwegesa abaana ebirukukwata hali Yahwe?

15 Nitusobora kuhumuza tuta eka eziri omu kitebe kyaitu? Obwire obumu, abantu abahyaka nibasobora kutusaba kwegesa abaana babo Baibuli. Baibuli n’eyoleka ngu Yahwe ahaire abazaire obujunanizibwa bw’okwegesa n’okutendeka abaana babo. (Enfumo 23:22; Abefeso 6:1-4) Nobukiraaba ngu obwire obumu abantu abandi nibasobora kukonyera, kintu kikuru muno abazaire beyegeseze abaana babo. Abazaire basemeriire kubaza n’abaana babo buli kiro.

Abazaire basemeriire kwikara nibabaza n’abaana babo

16. Kiki eki tusemeriire kwijuka obu turaaba nitwegesa abaana ab’omuntu ondi?

16 Kakuba omuzaire atusaba kwegesa omwana we Baibuli, tusemeriire kwijuka ngu titwine obusobozi oburukwingana n’obwomuzaire. Obumu abazaire b’omwana ou turukwegesa nibasobora kuba batali omu mananu. Obu turaaba nitwegesa abaana abatali baitu, tufeyo muno kurora ngu twabegeseza omu maka gabo. Kandi obu turaaba nitubegesa, habeho omuzaire wabo, ow’oruganda, rundi munyaanya itwe anyakukuzire. Rundi tubegeseze nambere abantu baingi barukurora. Obu turakora tuti, abantu abandi tibarukwija kututekererezamu ebintu ebitahikire. Tomanya, obwire nibusobora kuhika omuzaire natandika kweyegeseza omwana we.

17. Abaana nibasobora kukora ki kugarramu amaani abantu bandi omu ka?

17 Abato abegere kandi abarukugonza Yahwe nibasobora kuhumuza n’okugarramu amaani ab’omu maka gabo. Omu mulingo ki? Nibasobora kukikora kakuba batamu abazaire babo ekitiinisa kandi n’okukora ebintu kusobora kubakonyera. Kandi abaana obu balinda obwesigwa hali abazaire babo, eka yona egarurwamu amaani. Omwijuzo obu gukaba gutakabaireho, Lameki akaba naheereza Yahwe. Akabazaho ati hali mutabani we Nuha: “Onu nuwe alituhumuza omu mulimo gwaitu nomu kutalibana kwemikono yaitu, habwitaka Mukama eriyakyenere.” Obunabbi obu bukahikirra Yahwe obu yaihireho itaka omukyeno hanyuma y’omwijuzo. (Okubanza 5:29; 8:21) Nahati, abaana abarukulinda obwesigwa bwabo hali Yahwe nibasobora kuhumuza ab’omu maka gabo. Nibasobora kukonyera boona ab’omu ka kugumira ebizibu ebya hati n’ebirukwija omu maiso.

18. Kiki ekirukusobora kutukonyera kugumisiriza n’obutwakutunga ebizibu?

18 Biro binu, abantu ba Yahwe nibahumuzibwa kuraba omu kusaba, kwecumitiriza ha byokurorraho eby’omu Baibuli, n’okuraba omu ab’oruganda n’abanyaanya itwe abanyakuli nganjani mali. (Soma Zabuli 145:18, 19.) Tukimanyire ngu Yahwe aikara eyetegekere kutuhumuza, kandi mali n’aija kutukonyera kugumisiriza omuhito gwona ogu turatunga!