NKAZARWA omu 1923 omu Hemsworth, orubuga orunyakuli omu Yorkshire, Bungereza. Nkaba nyine mugenzi wange omukuru arukwetwa, Bob. Obu nahikize emyaka mwenda, isiitwe akatunga ebitabu ebyali nibisoborra omulingo ediini ez’ebisuba zihabisize abantu. Akagonza muno ebi yasomere. Akaba atagonza abebembezi b’amadiini abatateka omu nkora ebi begesa. Hanyuma y’emyaka ntaito, Bob Atkinson akaija omu ka yatuteraho orumu ha mbazo z’Oworuganda Rutherford ezikwasirwe omu maraka. Tukakizoora ngu orubazo runu rukaba niruruga omu bantu abatiire ebitabu isiitwe yali asomere. Abazaire bange bakaraliza Ow’oruganda Atkinson kulya naitwe ekyarwebagyo buli kiro n’okugarukamu ebikaguzo byaitu ebirukukwata ha Baibuli. Akaturaliza kuba omu nso’rokano ezabaga omu ka ey’ow’oruganda ayaikaraga mairo ntaito kuruga omu ka. Tukatandika kuba omu nso’rokano buli kiro, kandi ekitebe kikatandikaho omu Hemsworth. Obu nubwo twatandikire kuba n’abahereza b’ekicweka (hati abarukwetwa abarolerezi b’ebicweka) kwija kuraara omu ka kandi n’abapayoniya kuruga omu bitebe ebindi baijaga nitulya nabo eby’okulya. Ab’oruganda n’abanyaanya itwe banu nubo bandetiire kuhinduramu obwomeezi bwange.

Omu kasumi ako eka yaitu ekatandikaho bizinesi. Baitu isiitwe akagambira mugenzi wange ngu, “obw’oraba nogonza kukora nka payoniya, binu nitwija kubireka.” Bob akaikiriza kandi yaruga omu ka yagenda kukora nka payoniya obwakaba aine emyaka 21 ey’obukuru. Hanyuma y’emyaka ebiri, nanyowe nkatandika kuheereza nka payoniya obu nkaba nyine emyaka 16. Ha wiikendi natebezaga n’abantu abandi baitu biro ebindi natebezaga nyenka. Nakozesaga phonograph hamu na testimony card, kanu kakaba kali kapapura kataito kahandikirweho obutumwa kuruga omu Baibuli. Yahwe akampa omugisa natunga omwegi wa Baibuli ayakurakuraine bwangu. Abanyabuzale be abarukukira obwingi bakamalirra begere amananu. Omwaka ogwayongireho, nkatandika kuhereza nka payoniya ow’embaganiza, kandi nkaba ninkora na Mary Henshall. Tukatumwa kutebeza omu kiikaro ekitakira kutebezebwamu omu isaza lya Cheshire.

Omu Bulemu obw’Ensi Yoona Obwakabiri, abakazi bakaba baine kukora emirimo erukusagika obulemu. Abanyadiini abamu bakaba nibaikirizibwa kutagenda omu bulemu, nahabweki tukatekereza ngu itwe nka bapayoniya ab’embaganiza, naitwe titurukuragirwa kugenda omu bulemu. Baitu kooti etaikirize kandi tukamara  ebiro 31 omu nkomo. Omwaka ogwayongireho, mpikize emyaka 19, nkagenda omu kooti emirundi ebiri habwokuba omuntu wange ow’omunda atanyikirize kusagika obulemu. Baitu buli murundi ab’obusobozi bandekaga kugenda. Omu bintu binu byona ebi narabiremu, nkaba nimanya ngu omwoyo ogurukwera gukaba nigunkonyera kandi ngu Yahwe nuwe akaba nampa amaani.​—Isaya 41:10, 13.

Nyowe na Arthur Matthews tukarorangana omu 1946. Arthur nubwo akaba n’akyaruga omu nkomo nambere yamazire ameezi asatu habw’okwanga kugenda omu bulemu. Obu yalekiirwe kuruga omu nkomo, aketeranizaaho mugenzi we arukwetwa Dennis, ow’akaba ali payoniya ow’embaganiza omu Hemsworth. Kuruga omu buto, Isebo akaba abegeseze hali Yahwe, kandi bakabatizibwa obu bakaba bakyali bato. Hanyuma y’okuheereza hamu nka ba payoniya kumara akasumi kataito, Dennis akatumwa kuheereza omu Ireland. Nahabweki Arthur akasigara wenka. Abazaire bange bakagonza muno omulingo payoniya onu yayetwazaga, bamweta kwikara nabo. Obu nagendaga kurora ab’omu ka, nyowe na Arthur twakiraga kwogya hamu ebintu hanyuma y’okulya. Ekyarugiremu tukatandika kuhandikirangana ebbaruha. Omu 1948, Arthur akagarurwa omu nkomo yamarayo emyezi endi esatu. Tukataaha obuswere omu Janwali 1949, kandi tuketeraho ekigendererwa ky’okwikara omu buheereza obw’akasumi koona. Twakozesaga sente zaitu omu mulingo ogw’amagezi, kandi twakozesaga obwire bwaitu obw’okuhumura kukora sente kuruga omu kunoga ebijuma. Yahwe akatuha omugisa twagumizamu nituheereza nka bapayoniya.

Hanyuma y’omwaka gumu, tukatumwa kuherereza omu Northern Ireland, tukabanza kugenda omu rubuga orurukwetwa Armagh hanyuma twagenda Newry, kandi ebibuga binu byona bikaba birumu Abakatuliki baingi. Omu kiikaro eki hakaba haroho okusorora omu diini, nahabweki twayerindaga muno kandi twakozesaga amagezi omu kutebeza. Twabaga n’oruso’rokano orw’okugenda kutebeza omu ka y’oworuganda na munyaanya itwe, mairo 10 kuruga nambere twali nitwikara. Abantu nka munaana babahoga omu ruso’rokano runu. Obwire obumu twararayoga. Tukaba niturara ha seminti kandi nyenkyakara twabaga n’ekyanyenkya. Nikituletera okusemererwa kw’amaani kumanya ngu omu kiikaro eki hati haliyo Abakaiso ba Yahwe baingi.

Mugenzi wange na mukazi we arukwetwa Lottie, bakaba nibaheereza nka bapayoniya ab’embaganiza omu Northern Ireland, omu 1952, itwena bbana tukagenda ha ruso’rokano orukooto orukaba ruli omu Belfast. Ow’oruganda akatweta kurara omu ka ye kandi itwena bbana tukaikara hamu omu ka ye na Pryce Hughes ow’akaba nakora nk’omuheereza w’itaagi erya Bungereza. Kiro kimu omu bwire bw’ekiro tukaba nitubazaaho akatabu akahyaka akarukwetwa, God’s Way Is Love, akakaba katurukiibwe kukonyera abantu b’omu Ireland. Ow’Oruganda Hughes akatugambira ngu kikaba kitanguhire kutebeza abantu Abakatuliki omu ihanga lya Irish Republic. Ab’oruganda bakaba baliyo nibabingwa omu biikaro nambere bakaba nibaikara kandi abebembezi b’ediini bakaba nibekambisa abantu kutahirra ab’oruganda. Pryce akagamba, “Nitwetaga abaswerangaine abaine motoka ey’okubakonyera omu kampeini y’okugaba akatabu kanu omu ihanga lyona.” * (Rora  obugambo obuli hansi.) Obu nubwo twagambire ngu, “Nitwija kugukora!”

Ekiikaro kimu nambere abapayoniya baikaraga omu Dublin, gakaba maka ga munyaanya itwe Ma Rutland, ow’akaba aheerize Yahwe kumara emyaka nyingi. Naitwe tukaikarayo kumara akasumi, kandi tukatunda ebimu ha bintu ebi tukaba twini. Hanyuma itwena bbana, tukatemba pikipiki ya Bob enyakwine akamotoka ha rubaju twagenda kugura motoka. Tukatunga motoka enungi baitu ekaba ekozereho kandi tukasaba ayagitugulize kugituletera omu ka habwokuba itwena tukaba tutarukumanya kugivuga. Arthur akamara orwebagyo rwona aikaliire ha kitabu nayesisaniriza nk’arukuvuga natekamu giya za motoka ei tuguzire. Nyenkyakara obw’akaba nalengaho kugiturukya aheru kugiha omu garagi, omuminsani arukwetwa Mildred Willett (ayamazire yaswerwa ow’oruganda John Barr) akaija. Akaba amanyire kuvuga kandi akatukonyera kwega kuvuga kandi hanyuma y’akasumi naitwe tukeega kuvuga.

Ekintu ekindi, tukaba twine kuserra nambere turaikara. Ab’oruganda bakaba batuhaire amagezi ngu tuleke kuraara omu trailer ya motoka yaitu habw’okuba abarukutuhakaniza bakaba nibasobora kwija bagyokye. Nahabweki tukaserra enju baitu tutagitunge. Kiro eki itwena bbana tukaraara omu motoka. Ekiro ekyayongireho enju ei twasoboire kurora ekaba ekozerwe omu trailer kandi erumu ebitabu bibiri, ekyahansi n’ekyahaiguru. Egi ekafooka eka yaitu. Ekirungi kiri ngu, abakama b’itaaka nambere twataire trailer yaitu batakifeho. Tukaba nitusobora kutebeza omu kiikaro ekiri omu mairo 10 rundi 15 kuruga nambere trailer yaitu esigaire. Hanyuma y’okutebeza abantu ab’omu kiikaro ekiri hara, twagarukaga kutebeza abantu abali nambere tusigirege trailer yaitu.

Tukabungira amaka goona agali omu masirimuka g’ihanga lya Irish Republic hataroho okuhakanizibwa. Tukagaba ebitabu ebirukuhingura 20,000, kandi tukasindika amabara g’abantu boona abayolekere okusiima ha itaagi lya Bungereza. Mugisa gw’amaani kuba n’enkumi n’enkumi z’Abakaiso ba Yahwe omu kicweka eki ekya Ireland omu kasumi kanu

Hanyuma y’emyaka, tukatumwa kugenda kuheereza omu masirimuka g’orubuga London. Hanyuma ya wiiki ntaito, ab’oruganda kuruga ha itaagi lya Bungereza bakaterra Arthur esimu bamugambira ngu ekiro ekirayongeraho atandike kuheereza nk’omuroleerezi w’ekicweka. Tukamara wiiki emu yonka nitutendekwa hanyuma twagenda omu kicweka nambere bakaba batusindikire omu ihanga lya Scotland okukora nk’abaroleerezi, nahabweki Arthur akaba ataine n’obwire bw’okutekaniza embazo ezakaba n’agenda kuha. Baitu yaikaraga ayetekanize kukora buli mulimo gwona omu buheereza bwa Yahwe n’obugwabaga gugumire. Ekyokurorraho kye ekirungi kikangarramu amaani. Amananu gali ngu tukegondeza omu mulimo gw’okubungira ebitebe. Hanyuma y’okuheereza omu bicweka ebitakira kutebezebwamu kumara emyaka, gukaba mugisa gw’amaani kuba hagati y’ab’oruganda na banyaanya itwe baingi.

Tukaba twine encwamu y’amaani ey’okukora Arthur obu yayeserwe kugenda omu Isomero erya Gireadi omu 1962. Akaba nagenda kumarayo emyezi ikumi, baitu nyowe nkaba ntarukwija kugenda habwokuba bakaba batanyesere. Tukacwamu ngu kikaba kihikire Arthur kwikiriza kugenda. Baitu nkaba ningenda kusigara ntaine ow’okutebeza nauwe, nahabweki ha itaagi bakansindika ngaruke Hemsworth nkole nka payoniya ow’embaganiza. Arthur obu yagarukire hanyuma y’omwaka  gumu, tukatumwa kukora omulimo gw’okurolerra disiturikiti. Disiturikiti ekaba netwarramu Scotland, Bungereza ey’amasirimuka, hamu na Ireland ey’amatemba.

Omu 1964, Arthur aketwa kuheereza nk’Omuheereza w’itaagi erya Irish Republic. Nkaba ntinire kugenda ha Beseeri habwokuba nkaba ningonza muno omulimo gw’okubungira ebitebe. Hati obu nyijuka ebi twarabiremu, nsiima muno habw’omugisa ogw’okuheereza ha Beseeri. Kandi ninkigumya ngu Yahwe nakuha omugisa kakuba oikiriza omulimo gwona nobw’oraba n’ohurra otarukugugonza. Ha Beseeri nkakora omu ofisi, omu bitabu, omu kicumbiro hamu n’omu kwongya. Habw’okumara obwire nitubungira disiturikiti, tukatangana ab’oruganda omu ihanga lyona. Kurora abeegi baitu ba Baibuli nibakurakurana omu mananu kituretiire kugonza ab’oruganda na banyaanya itwe omu ihanga lya Ireland. Gunu mugisa gw’amaani.

Orusy’rokano orukooto orw’ensi yona omu Ireland rukaba omu rubuga Dublin omu mwaka 1965. * (Rora obugambo obwa hansi.) Oruso’rokano rukahwa kurungi n’obu haraba habaireho okuhakanizibwa kw’amaani. Abantu 3,948 nubo babaireho kandi 65 nubo babatizibwe. Abagenyi 3,500 kuruga omu nsi yoona bakaikara omu maka g’ab’oruganda omu Dublin. Buli ka nambere baraire bakasigayo ebbaruha ey’okusiima. Kandi ababaraize nabo bakasiima engeso enungi ab’oruganda bakaba bolekere. Kinu kikaletaho empinduka enungi omu Ireland.

Omu 1966, Ireland ey’amatemba n’eyamasirimuka zikateranizibwa hamu kuba hansi ya ofisi y’itaagi lya Dublin. Obumu bunu bukaba bw’embaganiza habw’okuba abantu omu bicweka binu bakaba nibebaganizamu habw’ebyobulemi n’amadiini. Tukasemererwa muno kurora Abakatuliki baingi nibaija omu amananu kandi nibaheereza Yahwe n’ab’oruganda hanyuma y’okuruga omu Abapurotesitanti.

Omu 2011, obwomeezi bwaitu bukahindukira kimu obu bateranize ofisi y’itaagi erya Bungereza n’erya Ireland kandi itwe twasindikwa kugenda kuheereza ha Beseeri ya London. Omu kasumi ako, nkaba ntandikire kweralikirra obwomeezi bwa Arthur. Bakamusangamu oburwaire oburukwetwa Parkinson’s disease. Eky’enaku, omu Maayi 20, 2015, omusaija wange akafa aine emyaka 66 ey’obukuru.

Omu myaka ntaito erabireho, mbaire n’okusasa omu mutima, omwenuubo hamu n’okuganya. Arthur yabahoga kunkonyera obw’akaba atakafiire. Ninyegomba kuba nauwe. Baitu obw’oraba omu nyikara nk’enu, oyeyongera kwirra haihi na Yahwe. Kinsemeza muno kurora omulingo abantu abandi bagonzaga Arthur. Ntungire ebbaruha nyingi kuruga omu b’oruganda na banyaanya itwe ab’omu mahanga nka Ireland, Bungereza, hamu na Amerika. Ebbaruha zinu hamu n’okugarramu amaani kuruga mwa mugenzi wa Arthur na mukazi we, Mavis, kandi abaana ba mugenzi wange Ruth na Judy, bankonyiire muno kukira nk’oku ndukusobora kusoborra.

Ekyahandikirwe ekikizire kungarramu amaani kiri omu Isaya 30:18. Nikigamba: “Nikyo Mukama alirindira, abagirre embabazi, kandi nikyo alinyumizibwa abaganyire. Baitu Mukama nuwe Ruhanga wobulyo: banyine omugisa boona abamutegereza.” Mali kingarramu amaani kumanya ngu Yahwe alindiriire kumaraho ebizibu byaitu byona hamu n’okutuha eby’okukora ebirukusemeza omu nsi empyaka.

Obuntekereza ha bw’omeezi bwaitu obwa kara, ndorra kimu omulingo Yahwe ayebembiire kandi yaha omugisa omulimo gw’okutebeza omu ihanga lya Ireland. Nindora guli mugisa gw’amaani kuba omu hali abo abakonyiire omu mulimo gunu. Amananu gali ngu kukora ebintu Yahwe arukugonza kirugamu emigisa.