Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Ebigali Hamu n’Ekondo Nibikulinda

Ebigali Hamu n’Ekondo Nibikulinda

“Kandi eki kirihika, obumulyekamba okuhurra iraka erya Mukama Ruhanga wanyu.”​—ZAKALIYA 6:15.

EBIZINA: 61, 22

1, 2. Abayudaaya omu Yerusalemu baali omu nyikara ya mulingo ki ha kumalirra kw’okwolekwa kwa Zakaliya okw’omusanju?

ZAKALIYA akaba akyaine bingi eby’okutekerezaho hanyuma y’okwolekwa okwa musanju. Nikisobora kuba kyamugarwiremu amaani kumanya ngu Yahwe naija kufubira abantu abatali besigwa. Baitu busaho ekyahindukire. Abaingi bakaba nibakyakora ebikorwa ebibi kandi batali besigwa, n’omulimo gw’okwombeka yekaru gukaba gutakahoire. Habwaki Abayudaaya bayanguhire kulekaho omulimo Yahwe akaba abahaire? Bakaba bagarukire Yerusalemu kuba n’obwomeezi oburungi kwonka?

2 Zakaliya akaba amanyire ngu Abayudaaya abagarukire Yerusalemu baali baheereza ba Yahwe. Banu nubo “Ruhanga abayaimukize emitima” kuleka amaka gabo n’eby’obusubuzi omu Baburoni. (Ezera 1:2, 3, 5) Bakaruga omu kiikaro eki baali bamanyire kurungi bagenda omu nsi ei abarukukira obwingi bali batakaikaramuga. Kwombeka yekaru ya Yahwe kikaba kikuru muno ha Bayudaaya kandi kikabetagisa kugenda orugendo orukuhikya mairo nka 1,000 kuraba omu bikaro ebirukutinisa muno.

3, 4. Abayudaaya bakatunga kusoisoimya kwa mulingo ki?

3 Tekerezaho orugendo oruraihire kuruga Baburoni kuhika Yerusalemu. Abantu baali baine obwire oburukumara kubazaho n’okutekerezaho nk’oku amaka gabo ag’omu busumi obw’omaiso gakubaire. Abakuzire omu myaka bakaba babagambiireho oburungi bwa Yerusalemu na yekaru bitakahwerekerezibwe. (Ezera 3:12) Kakuba naiwe wali omu rugendo nabo, wakwehuliire ota kurora Yerusalemu omurundi gwawe ogw’okubanza? Kyakukubihiize kurora ebyombeko bimezeremu ebinyansi, ebisiika by’orubuga bigwire n’ebihuru bikooto biri nambere enyigi n’eminaara bikaba biri? Wakulengesanize ebisiika eby’orubuga ebicwekere n’ebya Baburoni eby’amaani nambere orukuruga. Baitu Abayudaaya batahwemu amaani. Habwaki? Habwokuba omu rugendo rwabo oruraihire, Yahwe akabakonyera kandi yabalinda. Obu bahikire omu Yerusalemu, aho naho bakombeka ekyoto omu kiikaro nambere yekaru ekaba eri kandi batandika kuhonga ebihongwa hali Yahwe buli kiro. (Ezera 3:1, 2) Bakaba betegekere kukora n’obwekambi. Kikaba nikisisana ngu busaho ekikaba nikisobora kubalemesa.

4 Abayudaaya bakaba nibombeka yekaru, kandi omu kasumi nuko kamu bakaba baine kweyombekera embuga zabo n’amaju. Bakaba baine kuba n’emisiri nukwo babe n’ebyokulya eby’okulisa ab’omu maka gabo. (Ezera 2:70) Nikisisana ngu bakaba baine bingi eby’okukora. Baitu abanyanzigwa babo bakaija balengaho kubalemesa. Okuhakanizibwa kunu kukamara emyaka 15, kandi mporampora Abayudaaya bakatandika kuhwamu amaani. (Ezera 4:1-4) Okusoisoimya okundi kukaija omu mwaka 522, obu omukama wa Peresi yayemeriize okwombeka kwona omu Yerusalemu. Kikasisana ngu orubuga rukaba rutarukugenda kwombekwa.​—Ezera 4:21-24.

5. Yahwe akagumya ata abantu be?

5 Yahwe akaba namanya ngu abantu be bakaba nibetaaga amaani n’obumanzi. Akaha Zakaliya okwolekwa okw’okumalirra kubagumya ngu akaba n’abagonza kandi nasiima amaani barukutamu kumuheereza. Akabanihiza obulinzi kakuba bagaruka ha mulimo ogu yali abahaire. Obu yali nabazaaho kwombeka yekaru, Yahwe akagamba ngu: “Kandi eki kirihika, obu mulyekamba okuhu’ra iraka rya Mukama Ruhanga wanyu.”​—Zakaliya 6:15.

IHE LY’ABAMARAIKA

6. (a) Okwolekwa kwa Zakaliya okw’omunaana kukatandika kuta? (Rora ekisisani ekiri ha rupapura 21.) (b) Habwaki embarasi zikaba zine erangi ezirukwahukana?

6 Okwolekwa kwa Zakaliya okw’omunana kandi okw’okumalirra nukwo kurukukirayo kugarramu amaani. (Soma Zakaliya 6:1-3.) Teera akasisani orole Zakaliya ebi yarozere. “Hagati yensozi ibiri” ez’emiringa hakarugayo embarasi ezirukusika ebigali bbina. Embarasi zikaba z’erangi ezirukwahukana, kandi kinu kikakonyera kwahukaniza abavugi bazo. Zakaliya akakaguza: “Zinu nki mukama wange?” (Zakaliya 6:4) Naitwe nitugonza kumanya habw’okuba okwolekwa kunu nikutukwataho.

7, 8. (a) Ensozi ibiri nizimanyisa ki? (b) Habwaki ensozi zinu zikozerwe omu mulinga?

7 Haroho Baibuli obw’ekozesa ekigambo ensozi kumanyisa obukama rundi gavumenti. Ensozi Zakaliya yarozere nizisisana n’ensozi ibiri ezi tusomaho omu bunabbi bwa Danieri. Orusozi orw’okubanza nirumanyisa obulemi bwa Yahwe obutalihwaho hali ebihangirwe byona, kandi orusozi orwakabiri nirumanyisa Obukama bwa Masiya oburukulemwa Yesu nk’Omukama. (Danieri 2:35, 45) Kuruga Yesu afooka Mukama omu 1914, ensozi zinu ibiri zikaireho kandi zikozere omulimo ogw’embaganiza omu kuhikiriza ekigendererwa kya Ruhanga hali ensi.

Nahati Yahwe n’akyakozesa abamaraika kulinda n’okugarramu abantu be amaani

8 Habwaki ensozi zinu zikozerwe omu mulinga? Omulinga kyoma ky’omuhendo mwingi kandi nikyangasana muno. Kandi Yahwe akaragira Abaisareri kukozesa omulinga omu kwombeka ehema kandi hanyuma y’obwire yakozesebwa kwombeka yekaru omu Yerusalemu. (Okuruga 27:1-3; 1 Ekyabakama 7:13-16) Ensozi zinu kukorwa omu mulinga nikyoleka oburungi bw’obulemi n’obusobozi bwa Yahwe hamu n’Obukama bwa Masiya obuliretera abantu obulinzi n’emigisa nyingi.

9. Abavugi b’ebigali nubo baha kandi bakaba bahairwe mulimo ki?

9 Ebigali hamu n’abavugi babyo nibimanyisa ki? Abamaraika nubo bavugi, kandi nibasobora kuba b’abamaraika b’ebika ebirukwahukana. (Soma Zakaliya 6:5-8.) Nibaruga “omu maiso ga Mukama wensi zona” kukora omulimo ogw’embaganiza. Abamaraika banu batumirwe omu biikaro ebitali bimu kulinda abantu ba Ruhanga hali Baburoni, “ensi eyobukizi bwemoso.” Yahwe akakozesa okwolekwa kunu kumanyisa abantu be ngu tibalyongera kuba bairu omu Baburoni. Kinu kiine kuba kyagarwiremu amaani abombeki ba yekaru ab’omu busumi bwa Zakaliya. Bakamanya ngu abanyanzigwa babo bakaba batasobora kubalemesa.

10. Obunabbi bwa Zakaliya oburukukwata ha bigali n’abavugi babyo nibutukonyera buta omu kasumi kanu?

10 Omu kasumi kanu, Yahwe nakyakozesa Abamaraika kulinda n’okugumya abantu be. (Maraki 3:6; Abaheburaniya 1:7, 14) Kwiha abantu ba Yahwe balekerwa kuruga omu Baburoni Orukuru omu 1919, abanyanzigwa babo baikaire nibalengaho kutanga okuramya okw’amananu kukura n’okuraranga. (Okusuku’rwa 18:4) Baitu tibasoboire kusingura. Habwokuba abamaraika nibalinda ekitebe kya Yahwe, titusemeriire kutiina ngu abantu ba Yahwe balyongera bakwatirwa omu diini ez’ebisuba. (Zabuli 34:7) Baitu nitwija kwikara nituramya Yahwe tusemeriirwe kandi twine bingi eby’okukora. Obunabbi bwa Zakaliya nibutukonyera kwetegereza ngu busaho kabi akaratuhikaho habwokuba tulinzirwe ensozi ibiri.

11. Habwaki tutasemeriire kutiina okutahirirwa okurukwija hali abantu ba Ruhanga?

11 Obwire obutali bwa hara abalemi boona omu nsi ya Setani nibaija kwesoroza hamu balengeho kuhwerekereza abantu ba Ruhanga. (Ezekyeri 38:2, 10-12; Danieri 11:40, 44, 45; Okusuku’rwa 19:19) Obunabbi bwa Ezekyeri nibugamba ngu abalemi banu baswekerire ensi nk’ebicu. (Ezekyeri 38:15, 16) * (Rora obugambo obuli hansi.) Tusemeriire kutiina? Nangwa! Ihe lya Yahwe niryo likuturwanirra. Omu muhito omwingi, Abamaraika ba Yahwe nibaija kulinda abantu be kandi bahwerekereze omuntu wena arukuhakaniza obulemi bwe. (2 Abasesalonika 1:7, 8) Ekiro eki kakiriba ky’amaani! Baitu noha alyebembera ihe lya Yahwe ery’omwiguru?

YAHWE NAJWEKA EKONDO HALI OMUKAMA KANDI NYAKATAGARA

12, 13. (a) Yahwe akaragira Zakaliya kukora kintu ki ekindi? (b) Nitumanya tuta ngu Yesu Kristo nuwe Itaagi?

12 Zakaliya nuwe wenka ayarozere okwolekwa kunu okw’emiringo munaana. Baitu haroho ekintu kindi eki yakozere ekikaba nikigenda kurorwa abandi kandi nikigenda n’okugarramu amaani abombeki ba yekaru ya Ruhanga. (Soma Zakaliya 6:9-12.) Abasaija basatu, Heridai, Tobiya, hamu na Yedaya, bakaija nibaruga Baburoni. Yahwe akagambira Zakaliya kusoroza ezabu n’efeza kuruga omu basaija banu kandi akozese ebintu binu kukora “ekondo.” (Zakaliya 6:11) Akaba nakora kondo enu nukwo agihe Omulemi Zerubaberi, ow’oruganda rwa Yuda kandi mwijukuru wa Daudi? Nangwa. Yahwe akaragira Zakaliya kuteka ekondo ha mutwe gwa Nyakatagara Omukuru Yosuha. Kinu nikisobora kuba kyahunirize buli muntu.

13 Kinu kikafoora Nyakatagara Omukuru Yosuha omukama? Nangwa. Yosuha akaba atali mwijukuru wa Daudi, nahabweki akaba atahikire kuba omukama. Kujweka Yosuha ekondo, kikaba nikyoleka ekiriba ha mukama ow’ebiro by’omu maiso kandi ow’ebiro byona kandi nyakatagara, arukwetwa Itaagi. Baibuli esoborra ngu Itaagi nuwe Yesu Kristo.​—Isaya 11:1; Matayo 2:23.

14. Nk’Omukama kandi Nyakatagara, Yesu nakora mulimo ki?

14 Yesu nuwe Omukama kandi Nyakatagara Omukuru. Nayebembera ihe lya Yahwe ely’abamaraika kandi akora n’amaani kurora abantu ba Ruhanga baba n’obulinzi omu nsi enyakwijwire obutabanguko. (Yeremiya 23:5, 6) Omu kasumi akatali kahara, Kristo n’aija kusingura amahanga obu n’asagika obulemi bwa Yahwe kandi arwanirre abantu be. (Okusuku’rwa 17:12-14; 19:11, 14, 15) Baitu ekiro eki kitakahikire, Yesu, rundi Itaagi aine omulimo gw’amaani ogw’okukora.

N’AIJA KWOMBEKA YEKARU

15, 16. (a) Abantu ba Ruhanga bagarwirweho kandi basemezebwa omu mulingo ki omu kasumi kanu, kandi kinu noha akikozere? (b) Ensi erisisana eta hanyuma y’Emyaka Rukumi ey’Obulemi bwa Kristo?

15 Oihireho kuba Omukama kandi Nyakatagara, Yesu akahebwa omulimo gw’okwombeka “yekaru ya Mukama.” (Soma Zakaliya 6:13.) Omu 1919, akakora omulimo gunu obu yaihire abantu ba Ruhanga omu kuramya okw’ebisuba, Baburoni Orukuru. Yesu akagarraho ekitebe kandi yatekaho ‘omwiru omwesigwa kandi ow’amagezi.’ Ab’oruganda banu abaseserweho amagita bebembera omulimo omukuru ogurukukorwa ekicweka eky’omu nsi ekya yekaru ey’omwoyo. (Matayo 24:45) Ekintu ekindi, Yesu aikaire nayeza abantu ba Ruhanga, nabakonyera kuramya omu mulingo ogw’obwecumi.​—Maraki 3:1-3.

16 Yesu hamu n’abakama kandi banyakatagara 144,000 nibaija kulema kumara emyaka rukumi. Omu kasumi ako, nibaija kukonyera abantu abesigwa kuba abahikiriire. Abakama kandi banyakatagara banu obu balimara omulimo gunu, abantu abarukuramya Yahwe omu mananu nubo bonka abaliba basigaire omu nsi. Obu nubwo okuramya okw’amananu kuliba kugarwirweho omu bwijwire!

NAIWE KONYERA OMU MULIMO GUNU GW’OKWOMBEKA

17. Yahwe akagumya ata abantu be, kandi obutumwa bunu bukakwataho buta abantu?

17 Obutumwa bwa Zakaliya bukakwataho buta Abayudaaya ab’omu kasumi ako? Yahwe akaba araganize kubakonyera n’okubalinda nukwo basobole kumalirra omulimo gw’okwombeka yekaru. Omurago gunu gukabaha okunihira. Baitu nibasobora kuba bayekagwize nk’oku omulimo gukaba nigugenda kukorwa kandi kunu bali bataito muno. Nahabweki Zakaliya akabagambira ekintu ekyabamaziremu okutina n’okugurukyagurukya. Otwaliremu Heridai, Tobiya, hamu na Yedaya abaizire kubakonyera, Yahwe akagamba ngu abantu abandi nabo “balija balyombeka omu yekaru ya Mukama.” (Soma Zakaliya 6:15.) Abayudaaya bali nibakigumya ngu Yahwe akaba nasagika omulimo. N’obumanzi, bakatandika kwombeka yekaru, nobu kiraba ngu omukama wa Peresi akaba atangire omulimo. Okutangwa kunu kukaba nikusisana nk’orusozi omu maiso gabo, baitu Yahwe akarwihaho. Hakumalirra, Yekaru ekahwa omu mwaka 515 Yesu atakazairwe. (Ezera 6:22; Zakaliya 4:6, 7) Baitu, ebigambo bya Yahwe binu nibibazaaho n’ekintu ekindi ekikuru ekirukugenda omu maiso kasumi kanu.

Yahwe talyebwa okugonza kwaitu hali uwe! (Rora obucweka 18, 19)

18. Zakaliya 6:15 niruhikirizibwa ruta omu kasumi kanu?

18 Omu kasumi kanu, obukaikuru n’obukaikuru bw’abantu nibaramya Yahwe. Basemererwa muno kuhayo “ebintu” byabo nk’obwire, amaani, n’eby’obuguda. Omu mulingo gunu, basagika yekaru ya Yahwe ey’ebyomwoyo. (Enfumo 3:9) Kandi nitusobora kukigumya ngu Yahwe n’asiima obusagiki bwaitu. Ijuka ngu Heridai, Tobiya, hamu na Yedaya bakaleta efeza n’ezabu ebi Zakaliya yakozeremu ekondo. Ekondo ekakora nka “ekiijukyo” rundi kubaijukya okuhayo kwabo hali okuramya okw’amananu. (Zakaliya 6:14) Yahwe talyebwa emirimo yaitu hamu n’okugonza okutumwoleka.​—Abaheburaniya 6:10.

Nikitusemeza kuba omu kitebe ekitekaine, ekirumu obulinzi, kandi ekirukwija kugumaho ebiro n’ebiro

19. Nitukwatwaho tuta okw’olekwa kwa Zakaliya?

19 Omu biro binu ebya hampero, abantu ba Yahwe bakozere omulimo gw’amaani. Kinu kisobokere habw’omugisa gwa Yahwe hamu n’obwebembezi bwa Kristo. Tusemerirwe muno kuba omu kitebe ekitekaine, ekirumu obulinzi, kandi ekirigumaho ebiro byona, kandi nitumanya ngu ekigendererwa kya Yahwe hali okuramya okw’amananu nikiija kuhikirra. Nahabweki wesiime kuba omu ha bantu ba Yahwe, kandi oyekambe ‘kuhurra iraka erya Yahwe Ruhanga wawe.’ Obu nubwo oratunga obulinzi obw’Omukama kandi Nyakatagara Omukuru hamu n’obw’abamaraika. Kora kyona ekirukusoboka kusagika okuramya okw’amananu. Yahwe n’aija kukulinda kuraba omu busumi bunu​—hamu n’ebiro byona!

^ kac. 11 Okumanya ebirukukiraho, rora “Ebikaguzo Kuruga omu Basomi Baitu” omu Watchtower ya Maayi 15, 2015, rupapura 29-30.