Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Hondera Ekyokurorraho kya Yahwe eky’Okuba n’Embabazi

Hondera Ekyokurorraho kya Yahwe eky’Okuba n’Embabazi

“Yahwe, Yahwe, Ruhanga aijwire okuganyira kandi ow’embabazi.”​—OKURUGA 34:6, NW.

EBIZINA: 57, 147

1. Yahwe akesoborraho ata hali Musa? Habwaki ekintu kinu kiri kikuru?

KIRO kimu, Ruhanga akagambira Musa ibara lye n’emu ha miringo ye nukwo kikonyere Musa kumwetegereza kurungi. Haroho ensonga habwaki Yahwe yabalizeho muno okuganyira kwe n’embabazi ze hatali amaani n’amagezi ge. (Soma Okuruga 34:5-7.) Akaba nagonza Musa amanye Yahwe obwaraaba yali nagenda kumusagika. Nikyo Yahwe yabalizeho emiringo enu erukwoleka ngu mali n’agonza kukonyera abaheereza be. (Soma Okuruga 33:13) Kinu nikikuletera kwehurra ota obworukumanya ngu Yahwe n’akufaho muno? Ekicweka kinu nikiija kubazaho embabazi, ekirukutwarramu kurumirirwa abantu abarukubonabona n’okugonza kubakonyera.

2, 3. (a) Kiki ekirukwoleka ngu ky’obuhangwa abantu kwoleka embabazi? (b) Habwaki tusemeriire kurora omulingo Baibuli ebazaho ensonga y’embabazi?

2 Yahwe aine embabazi kandi n’abantu bakahangwa omu kisisani kye. Nahabweki ky’obuhangwa, abantu boona kwoleka embabazi otwaliremu n’abatamanyire Yahwe. (Okubanza 1:27) Baibuli ebazaho abantu baingi abayolekere embabazi. Ekyokurorraho, Sulemani obwakaba n’agonza kumanya mukazi ki akaba ali nyina omwana wonyini, akabalenga yaragira ngu omwana abaganizibwemu ebicweka bibiri. Nyina mwana akakwatwa embabazi nyingi yayesengereza omukama kuleka omukazi wakabiri atwale omwana. (1 Ekyabakama 3:23-27) Omuntu ondi ayayolekere embabazi akaba muhara wa Faraho. Obu yazoire Musa akyali nkerembe, akakyetegereza ngu yali mwana Wabaheruniya kandi ngu akaba asemeriire kwitwa. Baitu akamugirra embabazi yacwamu kumukuza nk’omutabani we.​—Okuruga 2:5, 6.

3 Habwaki tusemeriire kwegaho embabazi? Habwokuba Yahwe n’agonza twegere ha kyokurorraho kye. (Abefeso 5:1) Nobuturaaba twahangirwe twine obusobozi bw’okwoleka embabazi, twijuke ngu habw’okutahikirra, twesanga nitwefaho itwenka. Obwire obumu tikitwanguhira kucwamu obu turaaba tusemeriire kukonyera omuntu rundi kwefaho itwenka. Kiki ekirukusobora kutukonyera kweyongera kwoleka embabazi? Eky’okubanza, leka turole omulingo Yahwe hamu n’abantu bandi bolekere embabazi. Ekyakabiri, nitwija kurora omulingo tusobora kwoleka embabazi nka Yahwe, n’ebirungi ebirukurugamu.

YAHWE—KYOKURORRAHO EKIRUKUKIRAYO EKY’OMUNTU OW’EMBABAZI

4. (a) Habwaki Yahwe yatumire abamaraika kugenda omu Sodomu? (b) Ebyahikire hali eka ya Loti nibitwegesa ki?

4 Baibuli erumu ebyokurorraho bingi ebirukwoleka ngu Yahwe aine embabazi. Ekyokurorraho, tekereza ha kintu Yahwe yakoliire Loti. Omusaija onu ahikiriire akaba “natuntura” habw’obusihani bwa Sodomu na Gomora. Abantu banu bakaba batarukutamu Yahwe ekitiinisa, nukwo Yahwe yacwamu ngu baine kufa. (2 Petero 2:7, 8) Yahwe akasindika abamaraika omu Sodomu na Gomora bagende bagambire Loti ngu embuga zinu zikaba nizigenda kuhwerekerezebwa nahabweki Loti akaba aine kuzirugamu. Baibuli n’egamba: “Baitu [Loti] yaikaraho; abasaija bamukwata ha mukono na ha mukono gwa mukaziwe na ha mukono gwabaharabe ababiri; Mukama namuganyira; bamuihamu nibamuleta aheru yorubuga.” (Okubanza 19:16) Nk’oku Yahwe yayetegeriize obuceke bwa Loti, tukigumye ngu naitwe n’amanya obulemeezi bwona obu turukutunga.​—Isaya 63:7-9; Yakobo 5:11; 2 Petero 2:9.

Yahwe amanyire buli bulemezi obu turabamu

5. Ekigambo kya Ruhanga nikitwegesa kwoleka embabazi omu mulingo ki?

5 Yahwe tagarukiire ha kutwoleka embabazi kwonka baitu atwegeseze n’omulingo tusobora kwoleka embabazi. Tekereza ha kimu ha biragiro yahaire Isareri. Omuntu obu yabaga aine ibanja ly’omuntu ondi, akaba aine kusimba orugoye rwe kwoleka ngu n’aija kusasura ibanja eri. (Soma Okuruga 22:26, 27.) Baitu omuntu ou basimbiire orugoye akaba aine kurugarrayo obwire bwa rwebagyo nukwo mukama warwo arukozese kwefubika obwire bw’ekiro. Omuntu ow’akaba ataine embabazi akaba nasobora kwanga kugarrayo orugoye rwa mugenzi we, baitu Yahwe akegesa abantu be kwoleka embabazi. Omusingi oguli omu kiragiro kinu nigutwegesa ki? Kakuba Omukristaayo aba aine ekyetaago, otefoora nkatakimanyire. Obu turaaba twine omulingo gw’okukonyera ow’oruganda rundi munyaanya itwe arukubonabona, tumukonyere.​—Abakolosai 3:12; Yakobo 2:15, 16; soma 1 Yohana 3:17.

6. Omulingo Yahwe yayolekere Abaisareri embabazi nigutwegesa ki?

6 Yahwe akakwatirwa Abaisareri embabazi n’obu bamusisiraga. Baibuli n’egamba ngu: “Yahwe Ruhanga w’abaisenkuru bo akaikara n’abahabura kuraba omu bakwenda be, n’abahabura emirundi n’emirundi, habwokuba akabakwatirwa embabazi n’ekiikaro kye eky’okwikaramu.” (2 Ekyebyomubusinge 36:15, NW) Nikyo kimu naitwe, twine kwoleka embabazi abantu abatakamanyire Yahwe baitu abarukusobora kwegarukamu bakafoka banywani be. Yahwe tarukugonza omuntu weena okuhwerekerezebwa ha kiro ekyalihwerekereza abantu ababi. (2 Petero 3:9) Nahabweki kiri kirungi tukozese obwire obukyaroho kugambiraho buli muntu weena ou turatangana ha butumwa bwa Ruhanga obw’okuhabura nukwo nabo bagasirwe ha mbabazi ze.

7, 8. Kiki ekyaletiire eka emu kutekereza ngu Yahwe akagyoleka embabazi?

7 Haroho abahereza ba Yahwe baingi omu kasumi kanu aberoliire embabazi ze. Ekyokurorraho, omu myaka ya 1990 omu kiikaro ekirukwetwa Bosnia, abantu kuruga omu nganda ezirukwahukana bakaba nibarwanisangana kandi nibaitangana. Haroho eka emu ekaba ine omwana omwojo ou barukweta Milan ow’emyaka 12. Kiro kimu Milan, mugenzi we, abazaire be hamu n’Abakaiso ba Yahwe abandi bakaba bali omu basi nibagenda omu kiikaro ekirukwetwa Serbia. Bakaba nibagenda ha ruso’rokano rukooto orw’ebiro bisatu nambere abazaire ba Milan bakaba nibagenda kubatizibwa. Obu bahikire ha mutaano, abaserikale bakabetegereza ngu bakaba b’oruganda orundi kandi babaturukya omu basi. Bakaleka Abakaiso ba Yahwe abandi kweyongerayo ha rugendo rwabo. Abaserikale banu bakabakwata kumara ebiro bibiri. Hanyuma omu ha baserikale akaterra mukama we esimu yamukaguza eky’asemeriire kubakorra. Habw’okuba eka enu ekaba eyemeriire haihi, bakahurra omukuru ou bateriire esimu naragira ngu “batwale ha rubaju obatere amasasi!”

8 Abaserikale obu bakaba nibabaza bonka na bonka, haroho abantu babiri abaizire kubazaho n’eka enu. Bakabagambira ngu n’abo bakaba bali Bakaiso ba Yahwe kandi ngu ab’oruganda omu basi nubo baali babagambire hali eka enu. Babagambira ngu batahe omu motoka yabo nukwo babakonyere kucwanganiza omutaano habwokuba abaserikale bakaba batarukufayo kukebera ebihandiko by’abaana abato. Hanyuma ab’oruganda banu bakagambira abazaire ngu ubo betorole ekipande ekya ha mutano nukwo bona baratangatanganira ha rubaju orundi. Milan obu yakihuliire, akasoberwa yalemwa kumanya obwaraaba asemeriire kucura rundi kuseka. Abazaire be bakakaguza, “Nimutekereza nibagenda kutuleka tugende batatukozere ekintu kyona?” Baitu obu batandikire kurubata, kikazoka ngu n’abaserikale bakaba batarukurora ekirukugenda omu maiso. Milan na mugenzi we bakatangatangana n’abazaire babo ha rubaju orundi orw’omutano kandi bagenda omu ruso’rokano orukooto. Bakakirorra kimu ngu Yahwe akagarukamu esaara yabo! Nitukimanya ngu kusigikirra ha Baibuli, haroho obusumi Yahwe obwataralinzire abaheereza be kuhikwaho akabi. (Engeso Ezabakwenda 7:58-60) Baitu omurundi gunu, Milan akagamba: “Habwange nkarora ngu abamaraika nubo baswekeriire amaiso g’abaserikale banu kandi ngu Yahwe nuwe yatukirize.”​—Zabuli 97:10.

Naiwe oine ekihika nk’ekya Yesu eky’okukonyera abantu n’okubegesa ebirukukwata hali Yahwe?

9. Yesu akehurra ata hali ebitebe by’abantu abamukuratiraga (Rora ekisisani ekiri ha rupapura 9.)

9 Yesu nauwe akaba kyokurorraho kirungi eky’omuntu ayali aine embabazi. Akakwatirwa abantu embabazi habwokuba akarora “bajwahire nibararanga nkentama ezitanyina mulisa.” Kiki eki yakozere? Akatandika “kubegesa ebigambo bingi.” (Matayo 9:36; soma Marako 6:34.) Okwahukanaho na Yesu, Abafalisayo bakaba bataine embabazi kandi bakaba batarukugonza kukonyera abantu. (Matayo 12:9-14; 23:4; Yohana 7:49) Naiwe oine ekihika nk’ekya Yesu eky’okukonyera abantu n’okubegesa ebirukukwata hali Yahwe?

10, 11. (a) Kihikire omuntu kwoleka embabazi buli kaire? (b) Nitusobora kumanya tuta obu kiraaba nikitwetagisa kwoleka embabazi?

10 Baitu kinu tikirukumanyisa ngu tusemeriire kwoleka embabazi omu buli nyikara yoona. Ekyokurorraho, Omukama Saulo n’asobora kuba yatekeriize ngu akaba nayoleka embabazi obwataraisire Agagi omukama w’Abamaleki omunyanzigwa w’abantu ba Ruhanga. Kandi n’ebisoro byona eby’Abamaleki atabiite. Baitu Yahwe akaba amuragiire kubaita boona n’okwita ebisoro byabo byona. Yahwe akamwanga kuba omukama habw’obujemu bwe. (1 Samuiri 15:3, 9, 15.) Yahwe nk’Omucwi w’Emisango ahikiriire n’asobora kumanya ekiri omu mitima yaitu kandi nuwe amanyire nkaha nambere kisemeriire kwoleka embabazi. (Empamo 2:17; Ezekyeri 5:11) Omu bwire obutali bwa hara, n’aija kucwera omusango abantu boona abangire kumworobera. (2 Abasesalonika 1:6-10) Obwire obu, Yahwe talyoleka embabazi zoona hali abantu ababi. Baitu obwalibahwerekereza, aliba nayoleka embabazi hali abantu abahikiriire abalijunwa.

11 Nitukimanya ngu tiguli mulimo gwaitu kucwamu omuntu obwaraaba asemeriire kwomeera rundi kufa. Ogwaitu guli gw’okukora kyona ekirukusoboka kubakonyera. Bintu ki ebitusobora kukora kwoleka embabazi hali abandi? Katubazeho ebyokurorraho bike.

OMULINGO TUSOBORA KWOLEKA EMBABAZI

12. Nosobora kwoleka ota abantu abandi embabazi?

12 Ikara nokonyera abantu. Yahwe n’agonza Abakristaayo boleke embabazi hali abatahi babo n’abaheereza bagenzi babo. (Yohana 13:34, 35; 1 Petero 3:8) Amakuru agandi ag’ekigambo kuganyira nukwo “kubonabona hamu.” Omuntu ow’embabazi alengaho kukonyera abandi abarukubonabona. Nahabweki twine kuserra omugisa gw’okukonyera abantu abandi, nk’ekyokurorraho kubakorra emirimo ey’omu ka rundi kugenda kubagurra ebintu by’okukozesa omu ka.​—Matayo 7:12.

Yoleka abandi embabazi n’obakorra ebintu ebirabakonyera (Rora akacweka 12)

13. Abantu ba Ruhanga bakora ki obu habaho ebigwererezi?

13 Konyera abagweriirwe ebigwererezi. Obuturora abantu nibabonabona habw’ebigwererezi, tugonza kubakonyera. Abaheereza ba Yahwe bamanyirwe kuba bantu abakonyera abandi omu bwire bw’obujune. (1 Petero 2:17) Ekyokurorraho, munyaanya itwe omu ow’omu Japan akaba ali omu kiikaro ekyatiirwe omusisa n’omuyaga gw’amaani omwaka 2011. Akagamba ngu “akahurra agarwirwemu amaani kandi ahumuziibwe” obu yarozere ab’oruganda n’abanyaanya itwe kuruga omu Japan n’ensi ezindi baizire kudabiriza amaju gabo n’Ebyombeko by’Obukama. Akongera yagamba: “Ekintu kinu kikandetera kurora ngu Yahwe n’abaheereza bagenzi baitu bafahongana kandi ngu ab’oruganda baingi n’abanyaanya itwe omu nsi yoona nibatusabira.”

14. Nosobora kukonyera ota abarwaire rundi abakuzire omu myaka?

14 Konyera abarwaire n’abakuzire omu myaka. Tukwatwa embabazi obu turora abantu nibabonabona habw’oburwaire rundi habw’emyaka. Nitugonza kurora ebizibu binu bihoireho, nahabweki tusaba ngu Obukama bwa Ruhanga bwije. Baitu akasumi kanu tukora kyona ekirukusoboka kukonyera abarwaire n’abakuzire omu myaka. Omuhandiki omu arukwetwa Jan akahandika yagamba ngu kiro kimu, nyina ow’anyakurwaire oburwaire oburukuhugura obwongo akasobya omu ngoye ze. Obwakaba aliyo nayesemeza, haroho abantu abatiire kodi. Abakaiso ba Yahwe babiri abakiraga kumubungira nubo baali baizire. Banyaanya itwe bakasaba omukazi onu abaikirize kumukonyera. Omukazi akagamba: “Nikiswaza baitu kale munkonyere.” Banyaanya itwe bakamukonyera bamusemeza. Bakacumba na caayi kandi bagumayo nibabazaho hamu. Mutabani w’omukazi onu akasiima muno kandi yagamba ngu Abakaiso ba Yahwe “bata omu nkora ebintu ebi begesa.” Naiwe embabazi zikuletera kukora kyona eky’orukusobora kukonyera abarwaire n’abakuzire omu myaka?​—Abafiripi 2:3, 4.

15. Omulimo gwaitu ogw’okutebeza gukonyera guta abandi?

15 Konyera abantu kumanya Yahwe. Omulingo ogurukukirayo ogu tusobora kukonyeramu abantu nukwo kuraba omu kubegesa ebirukukwata hali Ruhanga n’Obukama bwe. Omulingo ogundi nukwo kubakonyera kurora omulingo kworobera Yahwe kisobora kubagasira. (Isaya 48:17, 18) Kugenda omu buheereza guli mulingo murungi muno ogu tusobora kuhaisamu Yahwe ekitiinisa n’okwoleka abandi embabazi. Nosobora kwongeramu amaani omu buheereza bwawe?​—1 Timoseo 2:3, 4.

KWOLEKA EMBABAZI NIKUKUGASIRA NK’OMUNTU!

16. Tugasirwa tuta obu twoleka abandi embabazi?

16 Abakugu omu by’oburwaire obw’emitwe nibagamba ngu kwoleka embabazi kiine omulingo kirukusemezamu obwomeezi bwaitu n’enkoragana yaitu n’abantu abandi. Obwokonyera abantu abarukubonabona, otunga okusemererwa, oyeyongera kutunga okunihira, tokwatwa muno amasu, kandi tokira kuba n’entekereza embi. Kwoleka embabazi nikikugasira nk’omuntu. (Abefeso 4:31, 32) Okugonza obu kutuletera kukonyera abandi, tutunga omuntu ow’omunda omurungi habwokuba tuba tumanyire ngu nitukora ebi Yahwe arukugonza tukole. Kwoleka embabazi nikiija kukukonyera kuba muzaire omurungi, nyineka rundi nyinabwenge omurungi, kandi nikiija kukukonyera kuba munywani omurungi. Ekintu ekindi, abantu aboleka embabazi nabo batunga obukonyezi obu baba nibabwetaga.​—Soma Matayo 5:7; Luka 6:38.

17. Nsonga ki enkuru etuletera kwoleka embabazi?

17 Nobukiraaba ngu kwoleka embabazi nikisobora kutugasira, ensonga enkuru habwaki twoleka embabazi nukwo habwokuba nitugonza kwegera hali Yahwe n’okumuletera ekitiinisa. Nuwe Ndugirro y’okugonza n’embabazi. (Enfumo 14:31) Atuterireho ekyokurorraho ekirukukirayo oburungi. Nahabweki katukole kyona ekirukusoboka kuhondera ekyokurorraho kya Yahwe omu kwoleka embabazi. Obu nubwo turairra haihi n’ab’oruganda n’abanyaanya itwe kandi nubwo turatunga enkoraga enungi n’abatahi baitu.​—Abagaratiya 6:10; 1 Yohana 4:16.