Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Abantu ab’Omu Busumi bwa Kara Bamanyaga Bata Obwire?

Abantu ab’Omu Busumi bwa Kara Bamanyaga Bata Obwire?

OKORA ki obwoba n’ogonza kumanya obwire? Obundi orora ha saaha yaawe eya ha mukono rundi eya ha kisiika. Nosobora kusanga ziri saaha musanju n’edakiika 30 eza nyamusana. Munywani wawe kakuba akukaguza esaaha, n’osobora kumugambira ngu “ziri saaha zingaha?”

Eki nikisigikirra nambere orukwikara. Ekyokurorraho, n’osobora kugamba ngu, “ziri saaha 7:30.” Omu biikaro ebimu n’osobora kugamba ngu, “nihaburayo edakiika 30 kuhika saaha munaana.

Abantu bamanyaga bata esaaha omu busumi nambere Baibuli yahandikiirwe? Nabo bakaba baine emiringo erukuhingura hali gumu ey’okumanyamu esaaha. Ebyahandikirwe eby’Oruheburaniya bikozesa ebigambo nka “nyenkya,” “ihangwe,” hamu na “orwebagyo.” (Okubanza 8:11; 19:27; 43:16; 1 Ekyabakama 18:26) Baitu haroho obu Baibuli ekozesa ebigambo ebikusoborra kurungi obwire.

Omu Isareri eya kara, kyali kintu kyabulikiro kuba n’abalinzi kukira muno omu bwire obw’ekiro. Abaisareri babaganizamuga obwire obw’ekiro ebicweka bisatu, ebibayetaga “ebisisimuka.” (Zabuli 63:6) Akasumi nambere Yesu yazaliirwe, Abayudaaya babaganizamuga obwire obw’ekiro ebisisimuka bbina, nk’oku Abayonaani n’Abarumi bakoraga.

Ebitabu eby’Enjiri bibazaho ebisisimuka binu emirundi nyingi. Ekyokurorraho, “omu kisisimuka ekyakana,” Yesu nubwo yarubatiire ha maize nagenda ha lyato nambere abegeswa be bakaba bali. (Matayo 14:25) Kandi Yesu akaha ekyokurorraho ekirukugamba ngu: “Kuba nyineka yamanyire ekisisimuka okukiri omusuma ekyaraiziramu, akurozire takusigire enjuye okulimwa.”​—Matayo 24:43.

Yesu akabazaaho ebisisimuka bbina obwakaba nagambira abegeswa be kuba bulindaara habwokuba bakaba batamanyire “nyineka nambere aliizira, rundi obuire buizire, rundi itumbi, rundi omu nkoko, rundi nyenkya.” (Marako 13:35) Ekisisimuka ekyokubanza, ekibesere “obuire buizire,” kikaba nikitandika obu izooba lyagwaga kuhika saaha isatu ez’ekiro. Ekisisimuka ekyakabiri, ekibesere “itumbi,” kyatandikiraga ha saaha isatu ez’ekiro kuhika saaha mukaaga ogw’ekiro. Ekisisimuka ekyakasatu obu eki nikyo ekirukwetwa “omu nkoko,” rundi ‘enkoko obuzikooka,’ kyatandikaga saaha mukaaga ogw’ekiro kuhika ha saaha mwenda ogw’ekiro. Nikisisana ngu kinu nikyo ekisisimuka nambere enkoko yakookiire ekiro Yesu ekiyakwatiirwemu. (Marako 14:72) Ekisisimuka ekyakana,eki nikyo ekirukwetwa “nyenkya,” kikaba nikitandikira nk’omu saaha mwenda kuhika ha kuturuka kw’izooba.

N’obukiraaba ngu abantu ab’omu kasumi ako bakaba bataine esaaha eza ha mukono rundi eza ha bisiika nk’ezitukozesa omu kasumi kanu, nabo bakaba baine omulingo gw’okumanya obwire.