1-2. Nka Loti, Abakristaayo ab’amananu bali omu nyikara ki?

 OBUTURORA engeso embi eziijwire omu nsi, naitwe twehurra nka Loti. Akaba “natuntura obwengeso ezobusihani ezababi,” habwokuba akaba akimanyire ngu Isiitwe ow’omu iguru azinoba. (2 Pet. 2:7, 8) Habwokuba Loti akaba n’agonza muno Yahwe kandi namutiina, akangira kimu engeso ez’abantu abaali bamwetoroire. Naitwe twetoroirwe abantu abatarukworobera endengo za Yahwe ezirukukwata ha ngeso. Baitu nabwo nitusobora kwikara tuli becumi omu ngeso kakuba twikara nitugonza Ruhanga kandi nitumutiina.—Nfu. 14:2.

² Yahwe atukonyera kwega kumutiina n’akozesa ekitabu ky’Enfumo. Abakristaayo itwena, abasaija n’abakazi, abato n’abakuru, obuhabuzi obuli omu kitabu kinu nibusobora kutugasira.

3. Kusigikirra ha Enfumo 17:3, nsonga ki enkuru habwaki tusemeriire kulinda omutima gwaitu? (Rora ekisisani.)

³ Ensonga enkuru habwaki tusemeriire kulinda emitima yaitu eri ngu Yahwe alenga rundi akebera emitima. Yahwe tagarukira ha kurora ebintu abandi ebibarora, baitu arora kiki kyonyini ekituli omunda. (Soma Enfumo 17:3.) Naija kusemererwa obwararora nitwikiriza amagezi agaatuha agaratuhikya omu bwomeezi obutahwaho. (Yoh. 4:14) Obuturagateeka omu nkora nitwija kwetantara engeso embi n’ebisuba ebiri nk’obutwa ebirukujanjazibwa Sitaani n’abantu be. (1 Yoh. 5:18, 19) Obuturayeyongera kwirra haihi na Yahwe nitwija kweyongera kumugonza n’okumuteekamu  ekitiinisa. Habwokuba titurukugonza kubiihiza Isiitwe, nitwija kunobera kimu ebitekerezo byona ebisobora kutuleetera kukora ekibi. Obuturayohebwa kukora ekibi nitwija kwekaguza tuti, ‘Ninsobora nta kukigenderra kubiihiza Omuntu ow’anyolekere okugonza kwingi muno?’—1 Yoh. 4:9, 10.

4. Kutiina Yahwe kukakonyera kuta munyaanya itwe kwanga kukora ekibi?

⁴ Munyaanya itwe arukwetwa Marta, kuruga Croatia akohebwa kusiihana. N’agamba ati: “Kikangumira kuba n’entekereza ehikire n’okurwanisa okwegomba okubi. Baitu kutiina Yahwe kukandinda.” b Omu mulingo ki? Marta n’agamba ngu akecumiitirizaaho ebizibu ebyakurugire omu ncwamu embi. Naitwe nitusobora kukora ekintu nikyo kimu. Ekintu ekirukirayo kuba ky’akabi nukwo kubiihiza Yahwe n’okufeerwa omugisa ogw’okumuheereza ebiro n’ebiro.—Kub. 6:5, 6.

5. Ekyokurorraho kya Leo nikikwegesa ki?

⁵ Obuturaaba nitutiina Yahwe nitwija kwetantara kunywana abantu abarukukora ebintu ebyanoba. Leo, arukwikara omu Congo, kinu akakyerorra. Hanyuma y’emyaka ena amazire kubatizibwa, akatandika kutunga abanywani ababi. Akatekereza ngu habwokuba uwe akaba atarukwejumbira omu bikorwa byabo ebibi, akaba atarukusiisira Yahwe. Baitu hanyuma, banywani be bakamuleetera kutandika kutamiira n’okusiihana. Baitu akahika yatandika kutekerezaaho ebintu bazaire be Abakristaayo ebibaali bamwegeseze n’omulingo akaba asemeriirwe obw’akaba nakyaheereza Yahwe. Eki kikamuleetera kwegarukamu. Kandi abagurusi bakamukonyera kugaruka hali Yahwe. Kasumi kanu, n’okusemererwa naheereza nk’omugurusi omu kitebe kandi payoniya ow’embaganiza.

6. Bakazi ki babiri abakokurorraho abaturukwija kubazaaho?

 ⁶ Hati leka tubazeeho Enfumo esuura 9, erukubazaaho abakazi babiri abakokurorraho, omu nakikirra amagezi kandi ondi nakikirra obudomadoma. (Lengesaniza na Abarumi 5:14; Abagaratiya 4:24.) Ijuka ngu ensi ya Sitaani ekurakuraniza obusiihani n’ebisisani eby’orwanju. (Bef. 4:19) Nahabweki kikuru muno twikale nitukurakuraniza okutiina Ruhanga kandi twetantale ebintu ebibi. (Nfu. 16:6) Ebiturayega omu suura enu nibisobora kugasira itwena, abasaija n’abakazi. Buli omu h’abakazi banu nabazibwaho nk’arukweta omuntu ataine ekyamanyire rundi “atanyina magezi.” Buli mukazi nasisana arukugamba ati: ‘Mwije omu nju yange mulye ha byokulya byange.’ (Nfu. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Baitu ebirugamu hanyuma y’okwikiriza okuraalizibwa oku nibyahukana.

7. Kusigikirra ha Enfumo 9:13-18, kiki ekihika hali abo abaikiriza okuraaliza kw’omukazi omudomadoma? (Rora ekisisani.)

⁷ Leka tubazeeho okuraaliza ‘okw’omukazi omudomadoma.’ (Soma Enfumo 9:13-18.) N’obumanzi ayeta abo abataine magezi n’agamba ati: “Muije mulye.” Baitu basangayo ki? “Abafu” bali oku. N’osobora kuba noijuka ebigambo ebirukusisana nka binu ebiri omu suura ez’enyuma omu kitabu eky’Enfumo. Nituterererwa kwetantara omukazi omusiihani. Nitusoma ngu: “Enjuye etwara omu kufa.” (Nfu. 2:11-19) Enfumo 5:3-10 ebazaaho omukazi ondi omusiihani ngu “ebigerebye bisirimuka [omu] kufa.”

8. Ncwamu ki eitwine kukora?

⁸ Abo abahurra “omukazi omudomadoma” nabeeta, baba baine encwamu ey’okukora: Baraikiriza okuraaliza kwe rundi barakwanga? Nitusobora kwesanga tuli omu nyikara erukutwetaagisa kukora encwamu. Kiki ekiturakora kakuba omuntu atusoonasoona kwejumbira omu busiihani rundi kakuba ahonaano turora ebisisani by’orwanju tutakigenderiire?

9-10. Nsonga ki ezimu ezisemeriire kutuleetera kwetantara ebikorwa by’obusiihani?

⁹ Haroho ensonga nyingi habwaki tusemeriire kwetantara ebikorwa by’obusiihani. “Omukazi omudomadoma” nabazibwaho nkarukugamba ati: “Amaizi agaibirwe nigo ganura.” “Amaizi agaibirwe” nigamanyisa ki? Baibuli erengesaniza okuterana hagati y’abaswerangaine nk’amaizi agatamba iroho. (Nfu. 5:15-18) Omusaija n’omukazi abaswerangaine omu butongole nibasobora kwegondeza omu kikorwa eky’okuterana. Baitu eki tinukwo kiri obukirukuhika ‘h’amaizi agaibirwe.’ Amaizi ganu nigasobora  kumanyisa ebikorwa eby’okuterana ebitarukwikirizibwa hamu n’obusiihani. Ababikora bakira kubikora beserekere nk’oku omusuma aiba ayeserekere. “Amaizi agaibirwe” nigasobora kuzooka nk’aganuzire kukira muno abarukukora ebikorwa ebi obubatekereza ngu busaho arakimanya. Baitu mali nibebiiha! Yahwe arora buli kimu. Kufeerwa enkoragana yaitu na Yahwe nikyo ekintu ekirukukirayo kusarra. Nahabweki tiharumu bunuzi bwona omu maizi agaibirwe. (1 Kol. 6:9, 10) Haroho n’ebizibu ebindi.

¹⁰ Ebikorwa eby’obusiihani nibisobora kuleetera omuntu kuhurra aswaire, kwehurra nkataine mugaso, kutunga enda ezatetekaniriize, rundi eka ye kuseeseka. Nahabweki, ky’amagezi kwetantarra kimu “enju” y’omukazi omudomadoma n’ebyokulya bye. Oihireho kufa omu by’omwoyo, abantu abasiihani batungire endwaire ezibaleetiire kufa kara. (Nfu. 7:23, 26) Orukarra 18 omu suura 9 rumalirra nirugamba ngu: ‘N’abagenyi be bali okuzimu.’ Baitu habwaki abantu baingi baikiriza kutaaha omu nju y’omukazi onu n’obukiraaba ngu nikirugamu akabi?—Nfu. 9:13-18.

11. Habwaki ky’akabi muno kurora ebisisani eby’orwanju?

¹¹ Ebisisani eby’orwanju nugwo mutego ogukanyire. Abantu abamu batekereza ngu kurora ebisisani by’orwanju tikiine kabi. Baitu amananu gali ngu byakabi, biretera ababirora kuleka kwetekamu ekitiinisa, kandi nikisobora kubagumira muno kubireka. Ekindi, omuntu arukubirora kimugumira kubyeberwa kimu. Ekirukukirayo, tibimukonyera kurwanisa okwegomba okubi baitu bikuleetera kweyongerra kimu. (Bak. 3:5; Yak. 1:14, 15) Kandi baingi abarora ebisisani eby’orwanju bamalirra bejumbiire omu bikorwa eby’obusiihani.

12. Twoleka tuta ngu nitwetantara ebisisani ebisobora kutuleetera okwegomba okw’okuterana?

¹² Nk’Abakristaayo, kiki ekitusemeriire kukora kakuba ebisisani eby’orwanju byeyoleka ha kyoma kyaitu ekya kali magezi tutakigenderiire? Ahonaaho tuleke kurorayo kandi tukiiheho. Nikiija kutwanguhira kukora eki, obuturaijuka ngu enkoragana yaitu na Yahwe y’omuhendo kukira ebintu ebindi byona. N’ebisisani ebindi ebitarukuzooka nk’eby’orwanju nabyo nibisobora kutuleetera kuba n’ebitekerezo eby’obusiihani. Habwaki nabyo tusemeriire kubyetantara? Habwokuba titurukugonza kusiihana omu mitima yaitu. (Mat. 5:28, 29) Omugurusi w’ekitebe arukwetwa David kuruga Thailand n’agamba ati: “Nyekaguza nti: ‘N’obukiraaba ngu ebisisani ebindukurora tibiri by’orwanju, kirasemeza Yahwe obundaikara nimbirora?’ Kwekaguza ekikaguzo kinu kinkonyera kukora encwamu ey’amagezi.”

13. Kiki ekiratukonyera kukora encwamu ez’amagezi?

¹³ Kutiina kubiihiza Yahwe kitukonyera kukora encwamu ez’amagezi. Omu kutiina Ruhanga “numwo amagezi garukubandiza.” (Nfu. 9:10) Kinu kyolekerwe kurungi ha kutandika kw’Enfumo esuura 9, nambere amagezi garukubazibwaho nk’omukazi ow’amagezi.

14. Kuraaliza kwa mulingo ki okurukusangwa omu Enfumo 9:1-6?

¹⁴ Soma Enfumo 9:1-6. Omu nkarra zinu nitusomaho okuraalizibwa kuruga hali Yahwe, anyakuli Omuhangi waitu kandi Endugirro y’amagezi. (Nfu. 2:6; Bar. 16:27) Enkarra ezi zibalizeeho enju enkooto enyakwine enyomyo musanju. Ekyokurorraho kinu nikyoleka ngu Yahwe mugabi kandi natangirra boona abarukugonza kuteeka omu nkora amagezi ge.

15. Ruhanga naturaaliza kukora ki?

¹⁵ Yahwe atuha ebintu bingi muno. Kinu nitukirorra omu kyokurorraho eky’omukazi ow’akokurorraho ow’arukumanyisa amagezi nk’oku kyolekerwe omu Enfumo esuura 9. Enkarra  zoolekere ngu omukazi onu acumbire enyama, atekaniize amaarwa, n’emeeza omu nju ye. (Nfu. 9:2) Ekindi, kusigikirra ha rukarra rwa 4 n’orwa 5, agambira abataine magezi ati: “Muije, mulye ha byokulya byange.” Habwaki tusemeriire kwikiriza okuraaliza kw’omukazi onu kandi tukalya ha kiihuro ekyatekaniize? Yahwe n’agonza abaana be babe b’amagezi kandi tarukugonza bahikweho akabi. Tarukugonza twege isomo hanyuma y’okukora ensobi eziratuleetera kubonabona n’okweyijukya. Enu niyo ensonga habwaki “ayahurra abahikiriire amagezi.” (Nfu. 2:7) Obuturaaba nitutiina Yahwe nitwija kwekamba kukora ebirukumusemeza. Obuturahurra obuhabuzi bwe obw’amagezi, n’okusemererwa nitwija kubuteeka omu nkora.—Yak. 1:25.

16. Kutiina Ruhanga kikakonyera Alain kukora encwamu ki enungi kandi birungi ki ebyarugiremu?

¹⁶ Wetegereze omulingo kutiina Ruhanga kyakonyiire ow’oruganda Alain kukora encwamu enungi. Alain mugurusi w’ekitebe kandi mwegesa ha isomero. N’agamba ati: “Baingi ha bakozi bataahi bange batwara filimu ezirumu ebisisani by’orwanju nk’omulingo gw’okwega ebirukukwata ha kuterana.” Baitu uwe ataikirize kubiihwabiihwa. N’agamba ati: “Habwokuba tindukugonza kubiihiza Yahwe, nkanga kurora filimu ezo. Kandi nkabasoborra ensonga habwaki ntasobora kuzirora.” Akateeka omu nkora obuhabuzi ‘bw’omukazi ow’amagezi’ oburukugamba ngu “mugenderege omu muhanda ogwokwetegereza.” (Nfu. 9:6) Encwamu ya Alain ekakwataho bamu h’abegesa bagenzi be batandika kwega Baibuli n’okugenda omu nsorrokano.

17-18. Abo abaikiriza okuraalizibwa kuruga hali amagezi batunga migisa ki, kandi balindiriire ki? (Rora ekisisani.)

¹⁷ Yahwe n’akozesa ebyokurorraho eby’abakazi babiri kutwoleka omulingo tusobora kutunga okusemererwa. Abo abaikiriza okuraaliza kw’omukazi omudomadoma balengaho kutunga okusemererwa kuraba omu kwetaba omu bikorwa eby’obusiihani ebibakorra “omu nsita.” Bateeka omutima ha kuhikiiriza okwegomba kwabo hati, nibebwa ekirabahikaho omu kasumi ak’omumaiso. Mali ebibarukukora nibiija kubahikya “okuzimu.”—Nfu. 9:13, 17, 18.

¹⁸ Abaikiriza okuraalizibwa kuruga hali amagezi, obwomeezi bwabo bw’embaganiza. Nibegondeza omu kiihuro ekitekaniziibwe kurungi kandi ebi nibyo ebyokulya eby’omwoyo ebitutunga. (Is. 65:13) Kuraba omuli nabbi Isaya, Yahwe akagamba ati: “Mwekambe okuhurra nyowe, mulye ebirungi, nobwomezi bwanyu busemererwe.” (Is. 55:1, 2) Nitwegesebwa kugonza Yahwe eby’agonza n’okunoba eby’anoba.  (Zab. 97:10) Kandi kitusemeza kweta abandi nabo kwija kwega h’amagezi ganu. Nitusisana nk’abali ha “biikaro byorubuga ebirukukira okuraiha,” omu iraka lya haiguru nitugamba ngu: “‘Wena atanyina magezi’ aije hanu.” Itwe hamu naabo abatweteranizaaho amagezi ganu tigatugasira kasumi kanu honka. Nigaija kutugasira ebiro byona, kandi gatusobozese kwomeera ebiro n’ebiro ‘nitugendera omu muhanda ogw’okwetegereza.’​—Nfu. 9:3, 4, 6.

19. Nk’oku kyolekerwe omu Omugambizi 12:13, 14, kiki ekitusemeriire kucweramu kimu kukora? (Rora Akasanduuko “ Kutiina Ruhanga Kitugasira.”)

¹⁹ Soma Omugambizi 12:13, 14. Leka okutiina Ruhanga kwikale nikulinda emitima yaitu, kutukonyere kwikara tuli abecumi omu ngeso kandi tugumire omu by’omwoyo omu biro binu ebibi ebya ha mpero. Habwokuba nitugonza Yahwe kandi nitumuteekamu ekitiinisa nitwija kugumizaamu nituraaliza abandi kwija kugasirwa omu magezi ge.