1. Habwaki ogonza abantu abooleka okugumiisiriza?

 ITWENA tugonza abantu abooleka okugumiisiriza. Habwaki? Tuteekamu ekitiinisa abantu abalindirra ekintu batabiihirwe. Kitusemeza muno abantu abandi obubatugumiisiriza obutukora ensobi. Kandi nitusiima muno ngu ayatwegeseze Baibuli akatugumiisiriza obukyatugumiraga kwikiriza rundi kuteeka omu nkora enyegesa za Baibuli. Ekirukukirayo obukuru, nitusiima muno Yahwe habwokuba n’atugumiisiriza!​—Bar. 2:4.

2. Nyikara ki nambere kisobora kutugumira kwoleka okugumiisiriza?

² N’obukiraaba ngu tugonza abantu abooleka okugumiisiriza, obwire obumu nikisobora kutatwanguhira kukwoleka. Ekyokurorraho, nikisobora kutatwanguhira kugumiisiriza obutuba tuli omu rukarra rw’abantu baingi kandi tukereriirwe. Nitusobora kwanguha kukwatwa ekiniga abantu abandi obubakora ebintu ebitutarukugonza. Kandi obwire obumu nikisobora kutugumira kwoleka okugumiisiriza obutuba tulindiriire ensi empyaka. Wakugondeze kweyongera kwoleka okugumiisiriza? Omu kicweka kinu nitwija kubazaaho kuba bantu abarukugumiisiriza nikitwarramu ki kandi habwaki kikuru. Nitwija n’okubazaaho ebisobora kutukonyera kweyongera kwoleka okugumiisiriza.

3. Omuntu arukwoleka okugumiisiriza ayetwaza ata abantu abandi obubamubiihiza?

³ Leka tubazeeho emiringo ena nk’oku tusobora kwoleka okugumiisiriza. Ogw’okubanza, omuntu arukugumiisiriza tarahuka  kubiihirwa. Alengaho kwikara atekaine n’obwarukuba ayetuntwire kandi tahoora enzigu abantu abandi obubamutwaza kubi. Ebigambo “aikaraho okutabihirwa” bizooka omu Baibuli habw’omurundi ogw’okubanza, Yahwe obwabazibwaho nka “Ruhanga aijuire okuganyira kandi owembabazi, aikaraho okutabihirwa, asagire ebyokuganyira namazima.”​—Kurug. 34:6.

4. Omuntu owarukugumiisiriza ayetwaza ata obwaba aine kulindirra?

⁴ Ogwakabiri, omuntu owagumiisiriza n’asobora kulindirra atekaine. Ekintu ekyarukunihira obukikerererwa, alengaho kutahyahyana rundi kutabuka. (Mug. 7:8) Haroho enyikara nyingi ezitwetaagisa kugumiisiriza. Ekyokurorraho, omuntu obwaba natubaliza tusemeriire kumuhuliiriza kurungi kandi tutamucwa akalimi. (Yob. 36:2) Ekindi, nitwetaaga kwoleka okugumiisiriza obuturukuba nitukonyera omwegi wa Baibuli kwetegereza enyegesa ya Baibuli rundi kwecwaho engeso embi.

5. Mulingo ki ogundi ogutwolekamu okugumiisiriza?

⁵ Ogwakasatu, omuntu owarukugumiisiriza tayanguhiriza kukora ekintu atabandize kukitekerezaaho. Amananu gali, obwire obumu kitwetaagisa kukora ebintu ebimu nitwanguhiriza. Baitu omuntu owarukugumiisiriza obwaba aine ekintu ekikuru eky’asemeriire kukora, tayanguhiriza kutandika kukikora rundi kukikora nayanguhiriza. Oihireho ayeteraho obwire oburukumara kwetekaniza kukikora. Hanyuma akiha obwire obusemeriire kandi akikora kurungi.

6. Omuntu owarukugumiisiriza ayetwaza ata obwatunga ebizibu?

⁶ Ogwakana, omuntu owarukugumiisiriza alengaho kugumira ebizibu atarukutontorroma. Ky’amananu ngu obuturukuba twine ekizibu, tikiri kibi kugambiraho omunywani outurukwesiga n’omulingo turukwehurra. Baitu omuntu arukugumiisiriza, naija kukora kyona ekyarukusobora kugumizaamu  naheereza Yahwe aine okusemererwa. (Bak. 1:11) Nk’Abakristaayo, tusemeriire kwoleka okugumiisiriza omu miringo enu yoona. Leka turole habwaki.

7. Kusigikirra ha Yakobo 5:7, 8, habwaki kikuru muno kwoleka okugumiisiriza? (Rora ekisisani.)

⁷ Nitwetaaga kwoleka okugumiisiriza kusobora kujunwa. Kusisanaho abaheereza ba Yahwe abesigwa abaakara, tusemeriire kulindirra n’okugumiisiriza kuhikya Ruhanga obwarahikiiriza emirago ye yoona. (Baheb. 6:11, 12) Baibuli erengesaniza enyikara eiturumu kasumi kanu n’ey’omulimi. (Soma Yakobo 5:7, 8.) Omulimi akora n’amaani kubyara embibo n’okugiseserra amaizi, baitu tamanyire nidi obwerimera. Nahabweki alindirra n’okugumiisiriza namanya ngu ebyalimire nibiija kwera. Omulingo nugwo gumu, twikara nitwejumbira omu bintu eby’omwoyo, n’obukiraaba ngu ‘titumanyire ekiro Mukama waitu ekyaliiziramu.’ (Mat. 24:42) Nitulindirra n’okugumiisiriza nitukigumya ngu omu kasumi akahikire, Yahwe naija kuhikiriza byona ebyaturaganiize. Kakuba tujwaha kugumiisiriza, nitusobora kuhwamu amaani kandi tumalirre turugire omu mananu. Ekindi, nitusobora kutandika kuserra ebintu ebiturukutekereza ngu nibiija kutuleetera okusemererwa. Baitu obuturagumiisiriza kuhikya ha mpero, nitwija kujunwa.​—Mik. 7:7; Mat. 24:13.

8. Okugumiisiriza kutukonyera kuta obutuba nitukoragana n’abandi? (Abakolosai 3:12, Abefeso 4:32)

⁸ Okugumiisiriza kutukonyera obutuba nitukoragana n’abandi. Kutuleetera kuhuliiriza kurungi abandi obubaba nibabaza. (Yak. 1:19) Ekindi, kutukonyera kukurakuraniza obusinge. Kitusobozesa kwetantara kubaza rundi kukora ekintu ekitali ky’embabazi obutuba twetuntwire. Ekindi, nikwija kutukonyera kutabiihirwa bwangu abandi obubatukora kubi. Omu kiikaro ky’okuhoora enzigu, nitwija kugumizaamu ‘nituganyirangana.’​—Soma Abakolosai 3:12, Abefeso 4:32.

9. Okugumiisiriza kutukonyera kuta obutuba nitukora encwamu? (Enfumo 21:5)

⁹ Okugumiisiriza nikusobora kutukonyera kukora encwamu enungi. Omu kiikaro ky’okwanguhiriza rundi kucwamu nk’okutwakugondeze, nitwija kutunga obwire tuseruliirize nukwo tumanye encwamu erukukirayo oburungi. (Soma Enfumo 21:5.) Ekyokurorraho, kakuba tuba nituserra omulimo nikisobora kutwanguhira kwikiriza gwona oguturatunga, n’obukiraaba ngu nigusobora kutalibaniza okuramya kwaitu hali Yahwe. Baitu obuturaaba tuli bantu abarukugumiisiriza, nitwija kutwara obwire kutekerezaaho ensonga nka zinu; omulimo ogu guli nkaha, nigunyetaagisa kukora esaaha zingaha, gurakwataho guta eka yange n’enkoragana yange na Yahwe. Kugumiisiriza nikusobora kutukonyera kwetantara kukora encwamu embi.

10. Omukristaayo n’asobora ata kukurakuraniza okugumiisiriza kandi akaikara nakwoleka?

¹⁰ Saba Yahwe. Okugumiisiriza guli gumu ha miringo eretwa omwoyo ogurukwera. (Bag. 5:22, 23) Nahabweki nitusobora kusaba Yahwe atuhe omwoyo ogurukwera nukwo gutukonyere kukurakuraniza okugumiisiriza. Kakuba tuhikwaho enyikara erukutwetaagisa kwoleka okugumiisiriza, tweyongere kusaba Yahwe atuhe omwoyo ogurukwera. (Luk. 11:9, 13) Ekindi, nitusobora kusaba Yahwe kutukonyera kurora ebintu nk’oku abirora. Kandi  hanyuma y’okusaba, tusemeriire kwikara nitwekamba kugumiisiriza buli kiro. Obuturayeyongera kusaba Yahwe, kandi tukekamba kwoleka okugumiisiriza nitwija kweyongera kuba bantu abarukugumiisiriza, n’obukiraaba ngu kyatugumiraga kara.

11-12. Yahwe ayolekere ata okugumiisiriza?

¹¹ Wecumiitirizeeho ebyokurorraho eby’omu Baibuli. Baibuli erumu ebyokurorraho by’abantu baingi abaayolekere okugumiisiriza. Kakuba tubyecumiitirizaaho, nitusobora kwega omulingo tusobora kukwoleka. Tutakabalizeeho bimu ha byokurorraho binu, leka tubanze tubazeeho omuntu akyakizireyo kwoleka okugumiisiriza kandi ogu nuwe Yahwe.

¹² Omu rugonjo rw’Adeni, Sitaani akasiiga ibara lya Yahwe enziro, yagamba ngu Yahwe nabaza ebisuba kandi ngu Mulemi mubi. Omu kiikaro ky’okuhwerekereza Sitaani, Yahwe akooleka okwetanga, yagumiisiriza habwokuba akaba akimanyire ngu nikiija kutwara obwire kwoleka ngu obulemi bwe nubwo burukukirayo oburungi. Kandi agumiisiriize obu narora ibara lye nirisiigwa enziro. Ekindi, Yahwe aikaire agumiisiriize nukwo n’abantu abandi basobole kutunga omugisa ogw’obwomeezi obutahwaho. (2 Pet. 3:9, 15) Ekirugiremu, obukaikuru bw’abantu basoboire kumwegaho. Kakuba tuteeka omutima ha birungi ebirugire omu kugumiisiriza kwa Yahwe, nikiija kutwanguhira kulindirra kuhikya akasumi ak’okuleeta empero obukarahika.

13. Yesu ayolekere ata ngu nagumiisiriza nka Ise? (Rora ekisisani.)

¹³ Yesu obwakaba ali omu nsi, akooleka ngu nagumiisiriza nka Ise. Tikyamwanguhiraga kwoleka okugumiisiriza kukira muno obuyabaga ali n’Abafalisaayo n’abahandiiki abaali bagobya. (Yoh. 8:25-27) Baitu kusisanaho na  Ise, Yesu yaikarahoga kubiihirwa. Atahoole enzigu obuyayendereziibwe n’obuyajumirwe. (1 Pet. 2:23) Yagumiisirizaga ebizibu atarukutontorroma. Egi niyo ensonga habwaki Baibuli etugambira ngu “mutekereze ogu ayagumisiriize okuhana okwingi kuti okwabasisi.” (Baheb. 12:2, 3) Naitwe Yahwe n’asobora kutukonyera kugumiisiriza ekizibu kyona ekituratunga.

14. Kiki ekitusobora kwegera ha kugumiisiriza kwa Iburahimu? (Abaheburaniya 6:15) (Rora ekisisani.)

¹⁴ Nikisobora kuba ngu empero ekereriirwe kukira nk’okutwali nitunihira. Kandi nitusobora kweralikirra ngu niija kusanga tutakyali bomeezi. Kiki ekiratukonyera kugumizaamu nitulindirra n’okugumiisiriza? Tekerezaaho ekyokurorraho kya Iburahimu. Obwaka aine emyaka 75 kandi ataine mwana, Yahwe akamuraganiza ati: “Ndikufora ihanga erikoto.” (Kub. 12:1-4) Iburahimu akarora omurago gunu niguhikirra omu bwijwire? Nangwa. Hanyuma y’okwambuka ekyambu Furati n’okulinda kumara emyaka 25, akarora ekyamahano obuyazaire Isaka kandi hanyuma y’emyaka 60, abaijukuru be babiri Esau na Yakobo bakazaarwa. (Soma Abaheburaniya 6:15.) Baitu Iburahimu atarole abaijukuru be nibafooka ihanga erikooto kandi nibagwetwa Ensi ey’Ekaba Eraganiziibwe. Omusaija onu omwesigwa akaba aine enkoragana enungi na Ruhanga we. (Yak. 2:23) Kandi Iburahimu obwalihumbuuka, naija kusemererwa kukimanya ngu okwikiriza n’okugumiisiriza kwe bikarugirramu abantu abandi emigisa! (Kub. 22:18) Kiki ekiturukwega? Naitwe nitusobora kutarora byona Yahwe ebyaturaganiize nibihikirra kasumi kanu. Baitu kakuba tugumiisiriza nka Iburahimu, nitusobora kukigumya  ngu Yahwe naija kutuha emigisa kasumi kanu n’omu nsi empyaka.​—Mar. 10:29, 30.

15. Bintu ki ebitusobora kwesomesaaho?

¹⁵ Omu Baibuli harumu ebyokurorraho bingi eby’abantu abaagumiisiriize. (Yak. 5:10) Habwaki otakifoora kigendererwa kyawe kwesomesaaho ebyokurorraho ebi? b Ekyokurorraho, n’obukiraaaba ngu Daudi akaseswaho amagita akyali muto kuba mukama wa Isaleri, akaba aine kulinda kumara emyaka nyingi atakafookere mukama. Simeoni na Ana bakaikara nibaramya Yahwe n’obwesigwa obu balindiriire Masiya ow’akaba araganiziibwe. (Luk. 2:25, 36-38) Obworaaba noyesomesaaho ebyokurorraho binu, serra eby’okugarukamu eby’ebikaguzo binu: Kiki ekisobora kuba kyakonyiire omuntu ogu kugumiisiriza? Akagasirwa ata obuyagumiisiriize? Ninsobora nta kumwegeraho? N’osobora n’okugasirwa omu kwesomesaaho abantu abaalemerwe kugumiisiriza. (1 Sam. 13:8-14) N’osobora kwekaguza: ‘Kiki ekyabaletiire kutagumiisiriza? Bizibu ki ebibaatungire habw’okutagumiisiriza?’

16. Birungi ki ebiruga omu kugumiisiriza?

¹⁶ Tekerezaaho ebirungi ebiruga omu kugumiisiriza. Obutugumiisiriza, kitukonyera kwikara tusemeriirwe kandi tutekaine. Nahabweki okugumiisiriza kutukonyera kuba n’obwomeezi oburungi omu mubiri n’omu bitekerezo. Obutugumiisiriza abandi, tweyongera kuba n’enkoragana enungi nabo. Ekitebe kyeyongera kuba omu bumu. Kandi kakuba omuntu atubiihiza, okugumiisiriza kutukonyera kwetanga n’okutaikara nitutekerezaaho ensonga egi. (Zab. 37:8; Nfu. 14:29) Kandi ekirukukirayo obukuru, twegera hali Isiitwe ow’omu iguru kandi tweyongera kumwirra haihi.

17. Kiki ekitusemeriire kucweramu kimu kukora?

¹⁷ Mali okugumiisiriza mulingo omurungi ogurutugasira itwena! N’obukiraaba ngu obwire obumu nikisobora kutugumira kwoleka okugumiisiriza, Yahwe n’asobora kutukonyera kugumizaamu nitukukurakuraniza. Obutukyalindiriire ensi empyaka, nitusobora kukigumiza kimu ngu ‘eriiso lya Yahwe liikara hali abo abanyakumutiina, hali abo abategereza okuganyira kwe.’ (Zab. 33:18) Leka itwena tucweremu kimu kwikara tujwaire okugumiisiriza.