Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

EKICWEKA KY’OKWEGA 52

Abazaire—Mutendeke Abaana Banyu Kugonza Yahwe

Abazaire—Mutendeke Abaana Banyu Kugonza Yahwe

“Dora, abaana nubwo bugwetwa [kuruga hali Yahwe].”​—ZAB. 127:3.

EKIZINA 134 Abaana Bisembo Kuruga Hali Ruhanga

EBITURAYEGA *

1. Yahwe ahaire abazaire bujunanizibwa ki?

YAHWE akahanga omusaija n’omukazi ab’okubanza n’ekihika eky’okuzaara abaana. Baibuli ehikire obwegamba eti: “Abaana nubwo bugwetwa [kuruga hali Yahwe].” (Zab. 127:3) Kinu nikimanyisa ki? Teramu akasisani munywani wawe akuhaire sente nyingi ozimwahurre. Osobora kwehurra ota? Mali nosobora kwehurra kurungi habwokuba akwesigire muno. Baitu nosobora kweralikirra omulingo orayahuramu kurungi sente ezi. Yahwe munywani waitu arukukirayo oburungi, ahaire abazaire ekintu eky’omuhendo ekirukukira sente. Abahaire obujunanizibwa obw’okurolerra n’okukonyera abaana babo kutunga okusemererwa.

2. Nitwija kubazaaho bikaguzo ki?

2 Noha asemeriire kucweramu abaswerangaine kuzaara abaana n’akasumi basemeriire kuzarramu? Kandi abazaire nibasobora bata kukonyera abaana babo kuba n’obwomeezi oburumu okusemererwa? Leka tubazeeho emisingi kuruga omu Kigambo kya Ruhanga ey’esobora kukonyera abaswerangaine Abakristaayo kukora encwamu ez’amagezi.

TEKAMU EKITIINISA ENCWAMU EY’ABASWERANGAINE

3. (a) Noha asemeriiire kucweramu abaswerangaine kuzaara abaana? (b) Abanywani hamu n’abanyabuzaale ab’abaswerangaine basemeriire kutekerezaaho misingi ki kuruga omu Baibuli?

3 Omu biikaro ebimu abantu batekereza ngu omusaija n’omukazi basemeriire kutandikiraho kuzaara abaana hanyuma y’okutaaha obuswere. Abanyabuzaale babo hamu n’abantu abandi nibasobora n’okutandika kubasindikiriza kuzaara abaana. Ow’oruganda Jethro kuruga omu Asia nagamba ati: “Omu kitebe, abo abaine abaana basindikiriza abaswerangaine abataine abaana kuzaara.” Ow’oruganda ondi arukwetwa Jeffrey, nauwe arukuruga omu Asia, nagamba ati: “Abamu bagambira abaswerangaine abataine baana ngu tibarukwija kutunga ow’okubarolerra omu myaka ey’obukuru.” Baitu abaswerangaine nubo basemeriire kwecweramu kuzaara. Egi ncwamu yabo kandi bujunanizibwa bwabo. (Bag. 6:5) Ky’amananu ngu abanywani n’abanyabuzaale baba nibagondeza abahyaka omu buswere kusemererwa. Baitu boona basemeriire kukijuka ngu omusaija na mukazi we nubo basemeriire kwecweramu kuzaara rundi kutazaara.​—1 Bas. 4:11.

4-5. Bikaguzo ki bibiri abaswerangaine ebibasemeriire kubazaaho kandi kirungi kubibazaaho ddi? Soborra.

4 Abaswerangaine abacwamu kuzaara, kirungi bekaguze ebikaguzo binu bibiri ebikuru: Eky’okubanza, niddi obubarazaara abaana? Ekyakabiri, nibagonza kuzaara abaana baingaha? Niddi abaswerangaine obubasemeriire kubazaaho ebikaguzo binu? Kandi habwaki ebikaguzo binu bibiri bikuru muno?

5 Emirundi erukukira obwingi, kirungi omusaija n’omukazi kubazaaho ebikaguzo binu batakatahire obuswere. Habwaki kanu kasumi karungi? Ensonga emu eri ngu kikuru muno abaswerangaine kuba n’entekereza erukusisana ha nsonga enu. Kandi basemeriire kuba betekaniriize obujunanizibwa bunu. Abaswerangaine abamu bacwamu kubanza kulindaho omwaka gumu rundi ebiri batakazaire abaana, habwokuba bakimanyire ngu kurolerra abaana nikyetagisa obwire bwingi hamu n’amaani. Kinu bakikora habwokuba baba nibagonza babanze bamanyiire obwomeezi obwokuba omu buswere kandi n’okugumya enkoragana yabo.​—Bef. 5:33.

6. Akasumi akaturumu kaletiire abaswerangaine abamu kukora ki?

6 Abakristaayo abandi bacwiremu kuhondera ekyokurorraho kya Nuha, batabani be basatu, hamu n’abakazi babo. Batabani ba Nuha hamu n’abakazi babo batanguhe kuzaara. (Kub. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Pet. 2:5) Yesu akalengesaniza akasumi akaturumu “nkebiro bya Nuha,” kandi busaho kugurukyagurukya ngu tuli omu biro “ebyakabi kaingi.” (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Habw’ensonga egi abaswerangaine abamu bacwiremu kulindaho kuzaara nukwo obwire bwabo babukozese kuheereza Yahwe.

Obubarukuba nibacwamu kuzaara hamu n’omuhendo gw’abaana barazaara, abaswerangaine ab’amagezi babanza ‘kubalirra ebirukwetagisa’ (Rora akacweka 7) *

7. Emisingi ey’eri omu Luka 14:28, 29 n’Enfumo 21:5 n’esobora eta kukonyera abaswerangaine?

7 Obubarukuba nibacwamu kuzaara n’omuhendo gw’abaana barazaara, abaswerangaine ab’amagezi babanza ‘kubalirra’ ebirukwetagisa. (Soma Luka 14:28, 29.) Abazaire abamu abakulize abaana nibagumya ngu kukuza abaana nikyetagisa sente nyingi, obwire, hamu n’amaani. Nahabweki kikuru, abaswerangaine babanze bekaguze ebikaguzo binu: ‘Itwena nikiija kutwetagisa kukora kusobora kutunga ebyetaago eby’eka yaitu? Twikiraniza ha byetaago by’eka yaitu ebikuru? Kakuba itwena tucwamu kukora, noha ararolerra abaana baitu? Noha arabakonyera kutunga entekereza ey’ehikire n’okubegesa engeso enungi?’ Abaswerangaine ababazaaho kurungi ebikaguzo binu baba nibahondera obuhabuzi obuli omu Enfumo 21:5.​Soma.

Nyineka ow’aine okugonza naija kukora kyona ekirukusoboka kukonyera mukazi we (Rora akacweka 8)

8. Bujunanizibwa ki abaswerangaine obu basemeriire kwetekaniriza, kandi nyineka ow’engonzi asemeriire kukora ki?

8 Buli muzaire asemeriire kuha omwana obwire oburukumara n’okukozesa amaani ge kumukonyera nk’oku kirukwetagisa. Nahabweki abazaire abazaara abaana abahonderaine haihi haihi, kibagumira kufaaho kurungi buli mwana. Abazaire abamu abaazaire abaana abahonderaine muno, nibagamba ngu kikabagumira muno kubakuza. Mama w’abaana n’asobora kwehurra ataine maani buli kaire kandi ayenubire. Nasobora kujwaha muno akaburwa obwire obw’okwesomesa, kusaba, hamu n’okutebeza butoosa. Ekizibu ekindi, nasobora n’okulemwa kuteekaho omutima omu nsorrokano kandi n’okuzigasirwamu. Nyineka ow’aine okugonza naija kukora kyona ekirukusoboka kukonyera mukazi we kufaaho abaana baabo obu baraaba bali omu nsorrokano rundi omu ka. Ekyokurorraho, nasobora kukonyera mukazi we n’emirimo ey’omuka. Ayekamba kurora ngu eka ye yoona yagasirwa omu ntekaniza ey’okuramya okw’eka. Kandi banyineka Abakristaayo bekamba okugendaga obutoosa n’ab’omu ka gaabo omu mulimo ogw’okutebeza.

YEGESA ABAANA KUGONZA YAHWE

9-10. Kintu ki ekikuru abazaire ekibasemeriire kukora kusobora kukuza kurungi abaana baabo?

9 Bintu ki ebimu abazaire ebibasobora kukora kukonyera abaana baabo kugonza Yahwe? Nibasobora bata kulinda abaana baabo batahabisibwa engeso embi? Wetegereze ebintu ebimu abazaire ebi basobora kukora.

10 Musabe Yahwe abakonyere. Tekerezaaho ekyokurorraho kya Manoha na mukazi we, abazaire ba Samusoni. Manoha obuyakimanyire ngu baali nibagenda kuzaara omwana ow’obwojo, akesengereza Yahwe kubaha oburagirizi obw’okumanya omulingo basobora kumukuzaamu.

11. Abazaire nibasobora bata kwegera ha kyokurorraho kya Manoha ekiri omu Ekyabacwi 13:8?

11 Abazaire abarukwetwa Nihad hamu na Alma, kuruga omu ihanga lya Bosnia and Herzegovina, bakegera ha kyokurorraho ekya Manoha. Nibagamba ngu: “Nka Manoha, tukasaba Yahwe kutukonyera kumanya ekitusemeriire kukora nukwo tusobole kuba bazaire abarungi. Kandi Yahwe akagarukamu okusaba kwaitu omu miringo nyingi​—kurabira omu Byahandiikirwe, omu bitabu eby’omwiru omwesigwa, ensorrokano ez’ekitebe, hamu n’ensorrokano enkooto.”​—Soma Ekyabacwi 13:8.

12. Kyokurorraho ki ekirungi Yusufu na Malyamu bateriireho abaana baabo?

12 Batereho ekyokurorraho ekirungi. Ebigambo byawe by’omugaso, baitu ebikorwa byawe nibyo birukwija kukwataho muno omwana wawe. Nitukigumya ngu Yusufu na Malyamu baine kuba bateriireho abaana baabo otwaliremu na Yesu ekyokurorraho ekirungi. Yusufu yayekambaga muno kurolerra eka ye. Ekintu ekindi, Yusufu akekambisa ab’omu ka ye kugonza kuheereza Yahwe. (Bir. 4:9, 10) Yusufu yatwaraga eka ye Yerusalemu buli mwaka ha bugenyi obw’Okuhingurwaho n’obukiraaba ngu omu Biragiro bya Musa akaba atarukuragirwa kukikora. (Luk. 2:41, 42) Banyineka abamu omu kasumi ako, nibasobora kuba baroraga orugendo orw’okugenda Yerusalemu nk’omugugu, kusiisa obwire, kandi orw’okusiisa sente. Baitu Yusufu uwe yagonzaga ebintu eby’omwoyo kandi akakonyera abaana be nabo kubigonza. Ekintu ekindi, Malyamu akaba amanyire kurungi Ebyahandiikirwe. Nahabweki, kurabira omu bigambo bye hamu n’ebikorwa bye, aine kuba yayegeseze abaana be kugonza Ekigambo kya Ruhanga.

13. Nihad na Alma bakahondera bata ekyokurorraho kya Yusufu na Malyamu?

13 Nihad na Alma, abatusangire tubalizeehoga bakahondera ekyokurorraho kya Yusufu na Malyamu. Kinu kikabakonyera kita kwegesa mutabani wabo kugonza n’okuheereza Yahwe? Nibagamba ngu: “Tukateka omu nkora emisingi ya Yahwe obwomeezi bwaitu bwona nukwo tutereho mutabani waitu ekyokurorraho ekirungi.” Nihad nayongera nagamba ati: “Wetwaze omu mulingo oguwakugondeze omwana wawe ayetwazeemu.”

14. Habwaki abazaire basemeriire kumanya abantu abakoragana n’abaana baabo?

14 Konyera abaana baawe kutunga abanywani abarungi. Omuzaire omusaija n’omukazi boona basemeriire kumanya abantu abakoragana n’abaana baabo. Kinu nikitwarramu n’okumanya abantu ababaza n’abo ha mikura ey’okubalizaaho rundi h’amasimu. Abantu abo nibasobora kusiisa entekereza n’enyetwaza ey’abaana baawe.​—1 Kol. 15:33.

15. Ekyokurorraho kya Jessie nikyegesa ki abazaire?

15 Abazaire nibasobora kukora ki kakuba baba batamanyire kukozesa ebyoma ebyakalimagezi nka kompyuta rundi amasimu? Nyineka omu arukwetwa Jessie kuruga omu ihanga lya Philippines, nagamba ati: “Twali tumanyire bitaito ha kukozesa ebyoma ebyakalimagezi. Baitu kinu kitatutange kukonyera abaana baitu kumanya akabi akali omu kukozesa kubi ebyoma byakalimagezi.” Jessie atatange abaana be kukozesa ebyoma byakalimagezi ngu habwokuba uwe tabimanyire kurungi. Nagamba ati: “Nkekambisa abaana bange kukozesa ebyoma byabo ebyakalimagezi kwega orulimi orundi, kutekaniza ensorrokano hamu n’okusoma Baibuli buli kiro.” Obumuraaba muli bazaire, musomere kandi mwabazaaho n’abaana banyu ekicweka ekirukukwataho okusindika obutumwa hamu n’ebisisani ekirukusangwa ha mukura gwa jw.org® nambere hali “Teenagers”? Orozere nabo vidiyo eine omutwe Noha Arukulema Ondi​Iwe Rundi Ekyoma Kyawe Ekyakalimagezi? hamu na vidiyo Kozesa Emikura ey’Okubalizaaho omu Mulingo gw’Amagezi? * Vidiyo zinu nizisobora kukukonyera kwegesa abaana baawe kukozesa kurungi ebyoma byakalimagezi.​—Nfu. 13:20.

16. Kiki abazaire baingi ekibakozere kandi kiki ekirugiremu?

16 Abazaire baingi bekamba muno kukonyera abaana baabo kutunga abanywani abarungi abataireho ekyokurorraho kirungi omu kuheereza Yahwe. Ekyokurorraho, ow’oruganda N’Déni hamu na mukazi we Bomine, kuruga omu ihanga lya Côte d’Ivoire, barazaaga omuroleerezi w’ekicweka omu ka yabo. N’Déni nagamba ati: “Kinu kikakonyera muno mutabani waitu omukuru. Akatandika kuheereza nka payoniya kandi hati naheereza nk’omukonyezi w’omuroleerezi w’ekicweka.” Naiwe n’osobora kukonyera abaana baawe kutunga abanywani nkabo?

17-18. Abazaire basemeriire kutandika ddi kutendeka abaana baabo?

17 Tandika kara kutendeka abaana. Kiba kirungi abazaire obu batandika kara kutendeka abaana baabo. (Nfu. 22:6) Tekerezaaho ekyokurorraho kya Timoseo, ayakuzire yatandika kugenda hamu n’omukwenda Paulo. Nyina Timoseo, arukwetwa Unike hamu na nyinenkuru arukwetwa Loi bakamutendeka “okuruga omu buto.”​—2 Tim. 1:5; 3:15.

18 Ow’oruganda ondi, Jean-Claude hamu na mukazi we Peace kuruga omu Côte d’Ivoire bakakuza abaana mukaaga kandi babakonyera kugonza n’okuheereza Yahwe. Kiki eky’abakonyire kusobora kubakuza? Bakahondera ekyokurorraho kya Unike na Loi. Nibagamba ngu: “Twayekambaga kwegesa abaana baitu Ekigambo kya Ruhanga obwire buke hanyuma y’okuzaarwa.”​—Bir. 6:6, 7.

19. “Kwekamba kwegesa” abaana Ekigambo kya Ruhanga nikitwarramu ki?

19 Nikimanyisa ki “kwekamba kwegesa” abaana baawe Ekigambo kya Ruhanga? “Kwekamba kwegesa” nikimanyisa “kwikara nobegesa kandi nobagarukiramu ebyobegeseze.” Abazaire kusobora kukora eki, basemeriire kuha abaana baabo obwire oburukumara buli kiro. Obwire obumu nikisobora kukujwahya kwikara n’ogarukiramu abaana baawe ekibasemeriire kukora. Baitu kinu abazaire basemeriire kukitwara nk’omugisa ogw’okukonyera abaana baabo kwetegereza Ekigambo kya Ruhanga n’okubakonyera kukiteeka omu nkora.

Abazaire basemeriire kumanya omulingo ogw’okutendekamu buli mwana (Rora akacweka 20) *

20. Soborra omulingo nk’oku Zabuli 127:4 ekonyera omu kukuza kurungi abaana.

20 Manya kurungi abaana baawe. Zabuli eya 127 erengesaniza abaana n’obusaali. (Soma Zabuli 127:4.) Engobe rundi obusaali nibusobora kukorwa omu bintu ebirukwahukana kandi nibusobora n’okwahukana omu buraiha. Omu mulingo nugwo gumu, abaana babiri tibasobora kusisanira kimu. Nahabweki abazaire basemeriire kumanya omulingo ogw’okutendekamu buli mwana. Ow’oruganda na mukazi we abaikara omu ihanga lya Isaleri eya hati abasoboire kukuza n’okukonyera abaana babiri kuheereza Yahwe nibagamba ngu: “Buli mwana twamwegesaaga wenka Baibuli.” Baitu nyineka nuwe asemeriire kucwamu obukiraaba nikyetagisa rundi nikisoboka kwegesa abaana omu mulingo ogu.

YAHWE NAIJA KUKUKONYERA

21. Yahwe akonyera ata abazaire?

21 Obwire obumu abazaire behurra ngu kigumire muno kwegesa abaana baabo, baitu basemeriire kwijuka ngu abaana kisembo kuruga hali Yahwe. Kandi ayetekaniize kubakonyera. Yahwe ahuliiriza okusaba kwabo. Kandi akozesa Baibuli, ebitabu eby’omwiru omwesigwa, amagezi kuruga h’abazaire abandi omu kitebe kugarukamu okusaba kwabo.

22. Bintu ki ebimu ebirukukirayo oburungi abazaire ebi basobora kuha abaana baabo?

22 Bagamba ngu kukuza omwana bujunanizibwa oburukumara emyaka 20, baitu amananu gali ngu obujunanizibwa bw’omuzaire bugumizaamu. Bimu ha bintu ebirungi abazaire basobora kwikara nibaheereza abaana baabo nukwo okugonza, obwire, hamu n’obuhabuzi kuruga omu Baibuli. Abazaire basemeriire kwijuka ngu, abaana bahukana omu mulingo bateeka omu nkora obuhabuzi obubahairwe. N’obukiraaba nukwo kiri, abaana baingi basoboire kukonyerwa kugonza Yahwe kandi baingi ha baana banu nibaikiraniza na Joanna Mae kuruga omu Asia ayagambire ati: “Ninsiima muno bazaire bange habw’okuntendeka, kumpana, n’okunyegesa kugonza Yahwe. Batampe obwomeezi kwonka, baitu bakankonyera kutunga obwomeezi obw’ekigendererwa.” (Nfu. 23:24, 25) Obukaikuru n’obukaikuru obwab’oruganda n’abanyanya itwe nukwo barukwehurra bati.

EKIZINA 59 Tukugirize Hamu Yahwe

^ kac. 5 Abaswerangaine basemeriire kuzaara abaana? Obubaracwamu kuzaara, bazaale abaana baingaha? Kandi nibasobora bata kutendeka abaana babo kugonza n’okuheereza Yahwe? Ekicweka kinu kirumu ebyokurorraho eby’abazaire ab’omu kasumi kanu kandi kirumu emisingi kuruga omu Baibuli ey’esobora kutukonyera kugarukamu ebikaguzo ebi.

^ kac. 15 Rora n’akatabu Questions Young People Ask​Answers That Work, omuzingo 1, sur. 36, hamu n’omuzingo 2, sur. 11.

^ kac. 60 KUSOBORRA EBISISANI: Abaswerangaine nibabazaaho obubaraaba basemeriire kuzaara abaana kandi nibabazaaho ebirungi hamu n’obujunanizibwa obw’okukuza abaana.

^ kac. 64 KUSOBORRA EBISISANI: Omusaija na mukazi we nibegesa buli mwana wenka kusigikirra ha myaka n’enyetegereza ye.