1. Yahwe akira kugarukamu ata esaara ez’abaheereza be?

 OBAIRE okimanyire ngu Yahwe nasobora kukukozesa kugarukamu esaara ey’omuntu ondi? Nosobora kukonyera abandi k’obe oli mugurusi omu kitebe, omuheereza, payoniya rundi omutebezi. N’osobora n’okukonyera k’obe oli muto rundi mukuru k’obe oli w’oruganda rundi munyaanya itwe. Omuntu ow’arukugonza Yahwe obw’amusaba obukonyezi, Ruhanga waitu akira kukozesa abagurusi omu kitebe rundi abaheereza abandi abesigwa kuhuumuza omuntu ogu. (Bak. 4:11) Kamugisa gw’amaani ogw’okuheereza Yahwe n’ab’oruganda omu mulingo ogu! Nitusobora kukonyera n’okuhuumuza Abakristaayo bagenzi baitu obuhacwekaho oburwaire, obuhabaho ekigwererezi, rundi okuhiganizibwa.

2. Habwaki nikisobora kutugumira kukonyera abandi obuhacwekaho oburwaire?

² Obuhacwekaho oburwaire, nikisobora kutugumira kukonyerangana. Ekyokurorraho, nitusobora kuba nitugonza kubungira banywani baitu, baitu nikisobora kuba ky’akabi ha bwomeezi bwaitu. Nitusobora kugonza kuraaliza abo abatali kurungi omu byentahya kulya naitwe ekiihuro, baitu nakyo nikisobora kutasoboka. Nitusobora kugonza kukonyera abandi, baitu nikisobora kutugumira kakuba n’ab’omu ka yaitu bonyini baba nibabonabona. Baitu nabwo, tugonza kukonyera ab’oruganda bagenzi baitu, kandi kisemeza Yahwe obutukora kyona ekiturukusobora kubakonyera. (Nfu. 3:27; 19:17) Kiki ekitusobora kukora?

3. Kiki ekiturukwegera ha kyokurorraho ky’abagurusi ab’omu kitebe kya Desi? (Yeremiya 23:4)

³ Abagurusi ekibasobora kukora. Obworaaba oli mugurusi w’ekitebe, manya kurungi entaama. (Soma Yeremiya 23:4.) Munyaanya  itwe Desi outwabalizeeho omu kicweka ekyahoire, nagamba ati, “Abagurusi b’ekitebe omu guruupu yange, baikaraga nibakora nanyowe hamu n’abandi omu buheereza kandi batweteranizaahoga n’omu bwire obundi obw’okwesemezaamu.” b Kinu kikaleetera abagurusi abo kwanguhirwa kukonyera Desi obuhacwekereho oburwaire bwa Korona kandi obuyaferiirwe bamu h’abanyabuzaale be habw’oburwaire obu.

4. Habwaki kyayanguhiire abagurusi kukonyera Desi, kandi isomo ki eribarukwega?

⁴ Desi nagamba ati, “Habwokuba abagurusi bakaba bali banywani bange, kyanyanguhiraga kubagambira omulingo nayehurraga hamu n’ebyabaga binyeralikiriize.” Isomo ki abagurusi eribarukwega? Faaho abo abali hansi y’obujunanizibwa bwawe hatakaibaireho ekizibu. Bafoole banywani baawe. Kakuba hacwekaho oburwaire oburukukutanga kubabungira maiso ha maiso, bahikirre omu miringo endi. Desi nagamba ati: “Obwire obumu abagurusi abarukwahukana banterraga esimu rundi bansindikiraga obutumwa omu kiro kimu. Ebyahandiikirwe ebibansomeraga byankonyeraga muno n’obukiraaba ngu nabaga mbimanyire.”

5. Abagurusi nibasobora bata kumanya biki ab’oruganda na banyaanya itwe ebibarukwetaaga, kandi bakabakonyera?

⁵ Omulingo gumu ogw’osobora kumanya biki Abakristaayo bagenzi baawe ebibarukwetaaga, nugwo ogw’okukozesa ebikaguzo omu mulingo ogw’amagezi. (Nfu. 20:5) Baine ebyokulya ebirukumara, emibazi, hamu n’ebintu ebindi eby’okukozesa? Nibasobora kufeerwa omulimo gwabo rundi kuburwa sente ez’okusasura nambere barukwikara? Nibetaaga kubakonyere kwehandiikisa nukwo basobole kutunga obukonyezi kuruga omu gavumenti? Desi akatunga ebintu eby’akaba nayetaaga kuruga hali Abakristaayo bagenzi be. Baitu ekyakizireyo kumukonyera kuraba omu birengo nukwo kugonza n’obusagiki omu by’omwoyo ebiyatungire kuruga hali abagurusi. Nagamba ati: “Abagurusi baasabaga nanyowe. N’obukiraaba ngu tindukwijuka ebigambo byonyini ebibaabalize, ninyijuka omulingo nayehuliire. Omu mulingo gunu, Yahwe akasisana nk’arukungamba ati, ‘Toli wenka.’”​—Is. 41:10, 13.

6. Kiki buli omuntu omu kitebe eky’asobora kukora kuhumuza abandi? (Rora ekisisani.)

⁶ Abandi ekibasobora kukora. Nitusobora kutekereza ngu abagurusi bonka nubo basemeriire kufaaho ab’oruganda na banyaanya itwena omu  kitebe. Baitu Yahwe nagonza itwe tugarremu abandi amaani kandi tubakonyere. (Bag. 6:10) N’obutukora ekintu ekitaito kukonyera omuntu ow’arwaire nikisobora kumugarramu muno amaani. Omwana omuto nasobora kusindikira ow’oruganda kaadi. Rundi ekisisani ekyatiire kumugarramu amaani. Ow’oruganda rundi munyaanya itwe omuto nasobora kugenda kugurra munyaanya itwe ow’akuzire omu myaka ebintu rundi kumukorraho emirimo endi. Abandi omu kitebe nibasobora kucumbira omuntu ow’arwaire ekiihuro kandi bakakimutwarra omu ka ye. Amananu gali, obuhacwekaho oburwaire, buli omu omu kitebe aba nayetaaga kugarurwamu amaani. Obundi nitusobora kubanza kwikaraho kubaza n’ab’oruganda na banyaanya itwe hanyuma y’orusorrokano, katube tuli nabo maiso h’amaiso rundi nitukozesa vidiyo. Kandi abagurusi nabo betaaga kugarurwamu amaani. Abakristaayo abamu basindikira abagurusi abakira kuba na bingi eby’okukora obuhaba hacwekereho oburwaire obutumwa obw’okubasiima. Kakiba kirungi kukora kyona ekiturukusobora kuhumuzangana n’okwombekangana!​—1 Bas. 5:11.

7. Bizibu ki ebisobora kubaho hanyuma y’ekigwereezi kuteera?

⁷ Ekigwererezi nikisobora kubaho ahonaaho kandi kikatabaijura obwomeezi bw’omuntu. Abahikirweho ekigwererezi nibasobora kufeerwa ebintu byabo, amaka gaabo, rundi kufeerwa abantu baabo. N’Abakristaayo bagenzi baitu bahikwaho ebizibu binu eby’amaani. Kiki ekitusobora kukora kubakonyera?

8. Kiki abagurusi na banyineeka ekibasobora kukora hatakabaireho ekigwererezi?

⁸ Abagurusi ekibasobora kukora. Abagurusi, mukonyere ab’oruganda kwetekaniriza kara ekigwererezi kitakabaireho. Kigumye ngu boona omu kitebe nibamanya eky’okukora kusobora kuhikirra abagurusi kandi n’okwerinda kutahikwaho akabi. Margaret, outwabalizeeho omu kicweka ekyahoire nagamba ati: “Omu kicweka eky’ebyetaago by’ekitebe, abagurusi baitu bakatutererra ngu sizoni ey’omurro ekaba etakahoireyo. Bakatugambira ngu kakuba ab’obusobozi baturagira kuruga omu maka gaitu rundi enyikara ekeyongera kuba mbi, tusemeriire kwiruka ahonaaho.” Obutumwa obu mali bukaizira ha bwire, habw’okuba hanyuma ya wiiki itaano zonka, hakacwekaho omurro ogw’amaani muno. Omu kaire ak’okuramya okw’eka, banyineeka basemeriire kubazaaho kiki buli omu omu ka ekyalikora. Kakuba iwe n’abaana baawe mwetekaniza kara, nimwija kwikara mutekaine kakuba habaho ekigwererezi.

9. Abagurusi nibasobora kukwataniza bata hatakabaireho ekigwererezi na hanyuma y’ekigwererezi?

⁹ Obworaaba oli muroleerezi wa guruupu, kigumye ngu watunga enamba z’esimu ezihikire n’endagirro ez’abo boona abali omu guruupu yaawe ey’obuheereza. Kandi kinu kigumye ngu wakikora hatakabaireho ekigwererezi. Handiika enamba z’amasimu hamu n’endagirro kandi okigumye ngu byaikara bihikire. Hanyuma kakuba habaho ekigwererezi, nikiija kukwanguhira kuhikirra buli mutebezi kandi omanye biki ebyarukwetaaga. Hanyuma obutumwa bunu busindikire omuteraniza w’akatebe k’abagurusi ahonaaho, ow’arukwija kubusindikira omuroleerezi w’ekicweka. Ab’oruganda banu obubakorra hamu, bakora kyona ekibarukusobora kukonyera ab’oruganda na banyaanya itwe. Hanyuma y’omurro kucwekaho, omuroleerezi w’ekicweka ow’ekitebe kya Margaret akamara esaaha 36 atabyamire obu aliyo nakwataniza n’abagurusi kuhikirra n’okufaaho ab’oruganda na banyaanya itwe 450 abakaba bataine ah’okwikara. (2 Kol. 11:27) Nahabweki, abo boona abakaba nibetaaga ah’okuraara bakahatunga.

10. Habwaki abagurusi basemeriire kwikara nibagarramu Abakristaayo bagenzi baabo amaani omu by’omwoyo? (Yohana 21:15)

 ¹⁰ Abagurusi baine obujunanizibwa bw’okugarramu Abakristaayo amaani n’okubakonyera omu by’omwoyo. (1 Pet. 5:2) Obuhabaho ekigwererezi, abagurusi basemeriire kubanza kukigumya ngu buli w’oruganda na munyaanya itwe ali kurungi, aine ebyokulya, eby’okujwara n’ah’okuraara. Baitu hanyuma y’emyezi nyingi, abo abakizireho nibaija kwetaaga kugarurwamu amaani n’okuhuumuzibwa omu by’omwoyo. (Soma Yohana 21:15.) Harold, ow’arukuheereza h’Akatebe k’Itaagi kandi ow’atangatangaine ab’oruganda na banyaanya itwe baingi abahikirweho ebigwererezi nagamba ati: “Kitwara akasumi kutekaana. Nibasobora kutandika kuba n’obwomeezi obwa buli kiro, baitu nibasobora kwikara nibatekerezaaho omuntu wabo ayafiire, ebintu byabo eby’omuhendo ebibaferiirwe, hamu n’enyikara embi eyibarabiremu omu bwire obw’ekigwererezi. Obubaijuka ebintu nka binu, nibasobora kwongera kutunga enyehurra embi. Kinu tikirukumanyisa ngu tibaine kwikiriza, baitu eri nyehurra eya buli kiro.”

11. Amaka nigasobora kwikara nigetaaga bukonyezi ki?

¹¹ Abagurusi bateeka omu nkora obuhabuzi oburukugamba ngu “murre hamu nabo abanyakurra.” (Bar. 12:15) Abagurusi nibetaaga kugumya abo abahikirweho ekigwererezi ngu Yahwe hamu n’ab’oruganda na banyaanya itwe nibakyabagonza. Abagurusi nibaija kukonyera amaka kwikara nigejumbira omu bintu eby’omwoyo nk’okusaba, kwesomesa, kugenda omu nsorrokano, n’okwejumbira omu mulimo gw’okutebeza. Abagurusi nibasobora n’okwekambisa abazaire kukonyera abaana baabo kuteeka omutima ha bintu ebitasobora kuhwerekerezebwa ebigwererezi. Abazaire, mwijukye abaana banyu ngu Yahwe naija kwikara ali Munywani wabo kandi ngu araikaraga n’abakonyera. Kandi basoborre ngu nibaija kwikara bali kicweka ky’eka ey’ab’oruganda na banyaanya itwe ey’ensi yoona, abaikara betekaniize kubakonyera.​—1 Pet. 2:17.

12. Biki abandi ebibasobora kukora kukonyera abahikirweho ebigwererezi? (Rora ekisisani.)

¹² Abandi ebibasobora kukora. Kakuba habaho ekigwererezi omu kicweka ekiri haihi nambere orukwikara, kaguza abagurusi omulingo osobora kukonyeramu. Obundi nosobora kuha abo abaferiirwe amaka gabo rundi abaizire kubakonyera ah’okuraara habw’akacu kake. N’osobora kutwarra abahikirweho ebigwererezi ebyokulya hamu n’ebintu ebindi. N’osobora n’okukonyera ekigwererezi obukigwa omu kiikaro ekiri hara  na nambere oli. Omu mulingo ki? Kuraba omu kusabira abahikirweho ebigwererezi. (2 Kol. 1:8-11) N’osobora kusagika omulimo ogw’okukonyera abahikirweho ebigwererezi kuraba omu kuhayo sente kusagika omulimo gw’ensi yoona. (2 Kol. 8:2-5) Kakuba oba n’osobora kugenda omu kiikaro ekihikirweho ekigwererezi, kaguza abagurusi bakugambire eky’okukora. Obworaaba oikiriziibwe, n’osobora kutunga okutendekebwa, nukwo osobole kukozesebwa kurungi nambere hali obwetaago.

13. Bizibu ki ab’oruganda abarukwikara nambere omulimo gwaitu gutangirwe barukurabamu?

¹³ Omu mahanga nambere omulimo gwaitu gutangirwe, okuhiganizibwa kugumanganiza obwomeezi obw’ab’oruganda. Baitu nabwo ab’oruganda abali omu mahanga ago batunga n’ebizibu omu by’entaahya, barwara, kandi bafeerwa abantu baabo. Habw’omulimo gwaitu kutangwa, abagurusi nibasobora kulemwa kubungira rundi kubaza n’ab’oruganda abarukwetaaga kugarurwamu amaani. Eki nikyo kyahikire hali Andrei outwabalizeeho omu kicweka ekyahoire. Munyaanya itwe omu guruupu ye ey’obuheereza akaba aine ebizibu omu by’entahya. Hanyuma akatunga obutandwa. Akaba nayetaaga kusemezebwa baitu kandi akaba ataine mulimo. N’obukiraaba ngu omulimo gwaitu gukaba gutangirwe kandi hacwekereho oburwaire, ab’oruganda bakakora kyona ekibarukusobora kukonyera kandi Yahwe akaba narora.

14. Abagurusi nibasobora bata kuteekaho ekyokurorraho kuraba omu kwesiga Yahwe?

¹⁴ Abagurusi ekibasobora kukora. Andrei akasaba kandi yakora ekyarukusobora. Yahwe akamugarukamu ata? Akekambisa ab’oruganda be abakaba baine obugabe bw’okurubata kumukonyera. Abamu batwaraga munyaanya itwe omu irwarro. Abamu bakamuha sente kumukonyera. Yahwe akabekambisa kukora kyona ekibarukusobora kumukonyera, kandi yabaha emigisa habw’amani agabatairemu. (Baheb. 13:16) Abagurusi, omulimo gwaitu obuguraaba gutangirwe, musabe abandi kubakonyera. (Yer. 36:5, 6) Kukira byona, mwesige Yahwe. Naija kubakonyera kuhikiriza ebyetaago by’ab’oruganda.

15. Nitusobora kwikazaaho tuta obumu n’obutuba nituhiganizibwa?

¹⁵ Abandi ekibasobora kukora. Omulimo gwaitu obuguba gutangirwe, nitusobora kusorrokana n’ab’oruganda na banyaanya itwe omu guruupu entaito taito. Nahabweki, kikuru muno kwikazaaho obusinge hagati yaitu. Murwanise Sitaani hatali kurwanisangana. Mutateeka omutima ha nsobi z’ab’oruganda rundi mulengeho  kumaraho obutetegerezangana omu bwangu. (Nfu. 19:11; Bef. 4:26) Mwikale mwetekaniize kukonyerangana. (Tit. 3:14) Obukonyezi ab’oruganda bahaire munyaanya itwe ow’akaba ali omu bwetaago bukakwataho muno abandi omu guruupu ye ey’obuheereza. Bakeyongera kwirrangana haihi nk’eka.​—Zab. 133:1.

16. Kusigikirra ha Abakolosai 4:3, 18, nitusobora kukonyera tuta ab’oruganda na banyaanya itwe abarukuhiganizibwa?

¹⁶ Abʼoruganda na banyaanya itwe baingi nibaheereza Yahwe n’obukiraaba ngu gavumenti zitangire omulimo gwaitu. Bamu halibo batairwe omu nkomo habw’okwikiriza kwabo. Nitusobora kubasabira, tukasabira ab’omu maka gaabo, hamu n’abo abarukuteeka obugabe bwabo omu kabi kusobora kukonyera ab’oruganda na banyaanya itwe banu omu by’omwoyo, omu by’omubiri, hamu n’okubasagika omu kooti. c (Soma Abakolosai 4:3, 18.) Oijuke ngu esaara zaawe nizisobora kukonyera ab’oruganda na banyaanya itwe omu nsi yoona!​—2 Bas. 3:1, 2; 1 Tim. 2:1, 2.

17. N’osobora ota kwetekaniriza hati okuhiganizibwa?

¹⁷ Iwe n’eka yaawe nimusobora kwetekaniriza hati okuhiganizibwa. (Eng. 14:22) Otalengaho kutekerezaaho ebintu ebibi byonka ebisobora kubaho. Oihireho, gumya enkoragana yaawe na Yahwe kandi okonyere n’abaana baawe kukora nikyo kimu. Kakuba ohurra obwire obumu oyeralikiriire, sesera Ruhanga omutima gwawe. (Zab. 62:7, 8) Nk’eka, mubazeeho ensonga habwaki nimwesiga Yahwe. d Nk’oku kiri na ha bigwererezi, kakuba okonyera abaana baawe kwetekaniriza kara okuhiganizibwa, nikiija kubakonyera kwesiga Yahwe, kuba bamanzi, n’okwikara baine obusinge kakuba kubaho.

18. Mugisa ki ogutulindiriire omu kasumi ak’omu maiso?

¹⁸ Obusinge bwa Ruhanga butuletera kwehurra twine obulinzi. (Baf. 4:6, 7) Habw’obusinge bunu, Yahwe aletera omutima gwaitu kutekaana n’obuhabaho endwaire, ebigwererezi, n’okuhiganizibwa ebisobora kutukwataho kasumi kanu. Akozesa abagurusi kutugarramu amaani. Kandi itwena atuha omugisa ogw’okukonyerangana. Obusinge obuturukwegondezaamu kasumi kanu, nibwija kutukonyera kuraba omu birengo eby’amaani ebirukwija, otwaliiremu ‘n’omuhito omwingi.’ (Mat. 24:21) Omu kasumi ako, nikiija kutwetaagisa kwikazaaho obusinge bwaitu n’okukonyera abandi kukora nikyo kimu. Baitu hanyuma y’omihito omwingi, titurukwija kwongera kuhikwaho ebizibu ebitweralikiriza. Ha kumalirra nitwija kwegondeza omu kintu Yahwe aikaire n’atugondeza​—obu nubwo obusinge bwonyini obuliikaraho ebiro n’ebiro.​—Is. 26:3, 4.