Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Iwe Wakugondeze Kumanywa n’Okusiimwa Oha?

Iwe Wakugondeze Kumanywa n’Okusiimwa Oha?

“Baitu Ruhanga tali atahikiriire okwebwa emirimo yanyu, nokugonza okumwayolekere hali ibara lye.”​—ABAHEBURANIYA 6:10.

EBIZINA: 39, 30

1. Nyehurra ki ey’obuhangwa eya buli muntu agira?

NOSOBORA kwehurra ota kakuba omuntu ow’omanyire kandi ow’otamu ekitiinisa ayebwa ibara lyawe, rundi alemwa n’okumanya ngu niiwe? Ekintu kinu nikisobora kukumaramu amaani. Habwaki? Habwokuba buli muntu akahangwa aine ekyetago ky’okugonza abandi kumusiima. Baitu titwakugondeze omuntu agarukire ha kumanya bumanya ngu turoho. Twakugondeze omuntu amanye kiki kyonyini ekituli kandi atusiime habw’ebitukozere.​—Okubara 11:16; Yobu 31:6.

2, 3. Kakuba tuterinda, kintu ki ekisobora kuhika ha nyehurra ey’obuhangwa eyitwine ey’okugonza kusiimwa abandi? (Rora ekisisani ekiri ha rupapura 3.)

2 Baitu habwokuba tituhikiriire, nitusobora kwesanga enyehurra enu ey’obuhangwa tutandikire kugyoleka omu miringo etahikire. Ensi ya Setani n’esobora kutuletera okwegomba kuba bantu ruranganwa rundi kugonza kutwarwa nk’abantu abakuru muno. Omuntu obwatunga okwegomba kwa mulingo gunu, taha Isiitwe Yahwe ow’omu iguru ekitiinisa n’okuramya ebimusemeriire.​—Okusuku’rwa 4:11.

3 Omu busumi bwa Yesu, abebembezi bamu ab’ediini bakaba baine entekereza ey’etahikire obukyahikaga ha kumanywa n’okusiimwa. Yesu akatererra abegeswa be ati: “Mwerindege abahandiki, abarukugonza okugenda bajwaire engoye eziraihire, nibagonza okuramukibwa omu katale, nentebe eza hagati omu maso’rokaniro, nebiikaro ebyekitinisa ha bugenyi;” Akongera yagamba: “Abo [balicwerwa] omusango” ogurukukira ogw’abandi. (Luka 20:46, 47) Okwahukanaho n’Abafalisayo, Yesu akasiima omukazi omufakati ayahaireyo obunusu bubiri obutaito muno kandi nikisobora kuba ngu busaho omuntu ayamurozere baitu Yesu akamurora yamuhaisaniza. (Luka 21:1-4) Kinu nikyolekera kimu ngu entekereza ya Yesu ekaba neyahukanaho n’ey’abantu abandi obukyahikaga ha nsonga y’okumanywa n’okusiimwa abandi. Ekicweka kinu nikiija kutukonyera kwikara twine entekereza ehikire, ei Yahwe Ruhanga arukugonza tube nayo ey’erukukwata ha kumanywa n’okusiimwa.

KUMANYWA N’OKUSIIMWA YAHWE​—KITIINISA KY’AMAANI

4. Kumanywa kwa mulingo ki okurukukirayo obukuru, kandi habwaki?

4 Kusiimwa kwa mulingo ki okurukukirayo oburungi? Tikuli okw’abantu baingi baserra kurabira omu bwegese obwahaiguru, omu by’obusubuzi, rundi kuranganwa omu by’okwesemeza eby’ensi. Paulo akakusoborraho ati: ‘Baitu hati bunu obumumanyire Ruhanga, rundi okukira obumumanyirwe Ruhanga, nimugarukayo muta enyuma omu bigambo ebyokubanza, ebitanyina amani, ebigara, nimugonza okulemwabyo omurundi ogwakabiri?’ (Abagaratiya 4:9) Mugisa gw’amaani ‘kumanywa Ruhanga,’ Omulemi Omukuru ow’obuhangwa bwona. Yahwe nammanya ekituli, atugonza, kandi agonza tube banywani be bonyini. Yahwe akatuhanga nukwo tube banywani be.​—Omugambizi 12:13, 14.

5. Tusemeriire kukora ki kurora twamanywa Ruhanga?

5 Nitukimanya ngu Musa akaba ali munywani wa Yahwe. Obuyasabire Yahwe ngu: “Onyoleke hati emihanda yawe,” Yahwe akamugarukamu ati: “Neki ekyogambire ndikikora: baitu okabona embabazi omu maiso gange, kandi nkumanyire ibara.” (Okuruga 33:12-17) Naiwe Yahwe nasobora kukumanya nk’omuntu. Baitu kuba banywani ba Yahwe, kiki ekitusemeriire kukora? Tusemeriire kumugonza n’okuhayo obwomezi bwaitu haluwe.​—Soma 1 Abakolinso 8:3.

6, 7. Kintu ki ekisobora kusiisa enkoragana yaitu na Yahwe?

6 Nikitwetagisa kwikazaaho obunywani bwaitu na Isiitwe ow’omu iguru. Nk’Abakristaayo ab’okubanza ab’omu Garatiya, leka tuleke kufooka abairu “omu bigambo ebyokubanza, ebitanyina amani, ebigara” obu otwaliiremu obusinguzi hamu n’okuranganwa okw’omu nsi munu. (Abagaratiya 4:9) Abakristaayo ab’omu Garatiya bakaba bamanyire Ruhanga, kandi na Ruhanga nauwe akaba abamanyire. Baitu Paulo akagamba ngu ab’oruganda banu bonyini bakaba ‘nibagarukayo enyuma’ omu bintu ebitaine mugaso. Nitusobora kugamba ngu akaba nabakaguza ati: ‘Habwaki mwagarukiremu kukora ebintu ebitanyina amagezi kandi ebitanyina omugaso ebimukaba nimukora ha kubanza?’

7 Notekereza ekintu kinu naitwe nikisobora kutuhikaho? Ego, nikisobora. Okusisanaho na Paulo, obutwayegere amananu, nitusobora kuba twayerekeseze ebitinisa hamu n’ebintu ebyatuleteraga obusinguzi omu nsi ya Setani. (Soma Abafiripi 3:7, 8.) Obundi nitusobora kuba twayerekeseze kusomera busa omu masomero ag’amaani, emirimo emirungi, rundi emigisa ey’okukora sente nyingi. Obundi habw’okuba tukaba twine ebisembo by’okuzina rundi eby’emizaano twakubaire bantu ruranganwa rundi baguuda. Baitu tukangira kimu ebintu ebi byona. (Abaheburaniya 11:24-27) Tikiri kyamagezi kweyijukya habw’encwamu enungi ezitwakozere rundi kutekereza ngu obwomeezi bwaitu bwakubaire buli burungi kakuba twagenzere omu maiso n’ebintu binu! Entekereza enu nesobora kutuletera kugaruka enyuma tukatandika kukora ebintu by’ensi, ha kubanza ebitukaba turozere ngu tibiine amaani, kandi biri bigara. *​—Rora obugambo obuli hansi.

KORA KYONA EKIRUKUSOBOKA KURORA WASIIMWA YAHWE

8. Kiki ekiragumya enyehurra yaitu ey’okugonza kumanywa n’okusiimwa Yahwe?

8 Nitusobora kukora ki kurora ngu okugonza kwaitu okw’okumanywa n’okusiimwa Yahwe kwafooka kw’amaani muno kukira okugonza kumanywa n’okusiimwa ensi? Tusemiriire kuta omutima gwaitu ha bintu bibiri ebikuru. Eky’okubanza, Yahwe aikara namanya kandi nasiima abo bonka abamuheereza n’obwesigwa. (Soma Abaheburaniya 6:10; 11:6) Buli muheereza we omwesigwa amutwara kuba w’omuhendo mwingi, nahabweki narora ngu kakuba atasiima abaheereza be, naaba “atahikiriire.” Yahwe amanya, “abe.” (2 Timoseo 2:19) Uwe “amanyire omuhanda ogwabahikiriire” kandi amanyire nk’oku asobora kubajuna.​—Zabuli 1:6; 2 Petero 2:9.

9. Ha ekyekurorraho ekirukwoleka omulingo Yahwe yayoleke ngu nasiima abantu be.

9 Obwire obumu, Yahwe ayolekere omu mulingo ogwembaganiza ngu nammanya kandi nasiima abantu be. (2 Ekyebyomubusinge 20:20, 29) Ekyekurorraho, tekerezaho omulingo Yahwe yajunire abantu be obu bakaba bali ha Nyanja Eyerukutukura ihe lya Faraho ely’amaani obulikaba niribahambya. (Okuruga 14:21-30; Zabuli 106:9-11) Kumanya ekyamahano kinu kyali nikihuniriza, abantu ab’omu kikaro ekyo bakaikara nibakibazaho kumara emyaka 40. (Yosuha 2:9-11) Kwijuka omulingo Yahwe yagondeze abantu be omu busumi bwa kara kandi yakozesa amaani ge kubajuna nikitugarramu amaani habwokuba Gogi ow’omunsi ya Magogi ali haihi kututahirra. (Ezekyeri 38:8-12) Omu kasumi ako, tulisemererwa muno habwokuba tulirora ngu kikaba ky’amagezi okusiimwa Yahwe hatali ensi.

Obwire obumu Yahwe aha abaheereza be empeera omu mulingo baba batarukunihira

10. Kintu ki ekindi ekitusemeriire kutaho omutima?

10 Ekintu ekindi ekitusemeriire kutaho omutima nikyo ngu Yahwe nasobora kwoleka ngu natumanya kandi natusiima omu miringo ei tuba tutarukunihira. Abantu kakuba bakora ebirungi habw’okugonza babahaise, Yahwe tarukwija kubaha empeera. Habwaki? Habwokuba, Yesu akagamba ngu egi niyo empeera yabo. (Soma Matayo 6:1-5.) Baitu Yahwe uwe “anyakurora omunsita” arora abo abatahebwa ekitiinisa habw’ebirungi ebi baba bakoliire abandi. Arora byona ebibakora kandi abaha empeera rundi abaha emigisa. Kandi obwire obumu Yahwe aha abahereza be empeera omu muringo ei baba batarukunihira. Leka tubazeho ebyokurorraho ebimu.

OMUKAZI OMUCULEEZI AKAMANYWA KANDI AKASIIMWA YAHWE OMU MULINGO AKABA ATARUKUNIHIRA

11. Yahwe akoleka ata ngu nammanya Malyamu?

11 Yahwe akakoma omukazi omuto kandi omwebundaazi arukwetwa Malyamu kuba nyina Yesu. Malyamu yaikaraga omu rubuga orutaito orurukweta Nazalesi, kandi rukaba ruli hara na Yerusalemu nambere yekaru nyaburungi ekaba nesangwa. (Soma Luka 1:26-33.) Habwaki Yahwe yakomeremu Malyamu? Maraika Gabiryeri akagambira Malyamu ngu akasiimwa Ruhanga. Malyamu ebiyagambiire omunyabuzaale we arukwetwa Erisabesi nibyoleka ngu akaba ali munywani wa Yahwe. (Luka 1:46-55) Yahwe akaba amazire akasumi narora Malyamu, kandi akamuha omugisa Malyamu ogwakaba atarukunihira habwokuba akamuroramu obwesigwa.

12, 13. Yesu akatebwamu ata ekitiinisa obuyazairwe, n’obubamutwaire ha yekaru hanyuma y’ebiro 40?

12 Yesu obuyazairwe, nibaha Yahwe abayagambireho ha kuzaarwa kwa Yesu. Noha ou Yahwe yagambire ebirukukwata ha kuzarwa kwa Yesu? Atagambire abakuru rundi abalemi ab’omu Yeruselemu hamu na Beterehemu. Oihireho, akasindika abamaraika kugenda hali abaliisa abebundaazi abakaba nibaliisa entaama aheru y’orubuga Beterehemu. (Luka 2:8-14) Abaliisa banu bakacwamu kugenda kurora enkerembe eyekaba ezairwe. (Luka 2:15-17) Malyamu na Yusufu nibasobora kuba bahuniriire kurora ngu Yesu ahairwe ekitiinisa omu mulingo gunu. Omulingo Yahwe akoramu ebintu nigwahukanaho n’omulingo Setani akoramu ebintu. Setani obu yatumire abantu abaraguza enyunyuzi kugenda kurora Yesu n’abazaire be, buli muntu wena akamanya okuzaarwa kwa Yesu kandi ekintu kinu kikaletaho ebizibu biingi. (Matayo 2:3) Kinu kikarugirramu abaana baingi kwitwa.​—Matayo 2:16.

13 Yahwe akaha Abaisareri ekiragiro ekirukugamba ngu hanyuma y’ebiro 40 omukazi amazire kuzaara omwana omwojo, akaba aine kuhayo ekihongwa hali Yahwe. Nahabweki Malyamu na Yusufu bakaruga Beterehemu batwara Yesu ha yekaru omu Yerusalemu orugendo orukwingana nka kilomita mwenda (mairo mukaaga). (Luka 2:22-24) Obubakaba bali omu muhanda, Malyamu nasobora kuba yayekagwize abanyakatagara obubaraaba baali nibagenda kukora ekintu ky’embaganiza kutamu Yesu ekitiinisa. Kandi nasobora kuba yayekagwize abanyakatagara obubaraaba barakora ekintu eky’embaganiza kwoleka ngu nibatamu Yesu ekitinisa. Yesu akatebwamu ekitinisa, baitu omu mulingo Malyamu akaba atarukunihira. Yahwe akakoma Simeoni, omusaija ow’akaba “ahikiriire kandi omwekengi,” hamu na Ana nabbi omukazi, omufakati kandi ow’akaba ahikize emyaka 84 ey’obukuru, kurangirra ngu Yesu nuwe akaba nagenda kuba Masiya rundi Kristo ow’akaba araganiziibwe.​—Luka 2:25-38.

14. Yahwe akaha Malyamu mpeera ki?

14 Yahwe akagumizamu nayoleka ngu nammanya kandi nasiima Malyamu habw’okukuza n’okurolerra Yesu? Ego, akakikora. Yahwe akarorra kimu ngu ebintu ebimu ebi Malyamu yakozere n’ebiyabalize byahandikwa omu Baibuli. Nikisisana ngu emyaka esatu n’ekicweka ei Yesu yamazire natebeza, Malyamu atasobole kugendaga nauwe omu mulimo gunu. Ensonga nesobora kuba ngu habw’okuba akaba ali mufakati, aine kwikara Nazalesi. Nahabweki akaferwa ebintu ebirungi bingi eby’abandi barozere. Baitu akaba aroho ha kufwa kwa Yesu. (Yohana 19:26) Hanyuma, Malyamu akaba ali hamu n’abegeswa ba Yesu omu Yerusalemu obubakaba batakatungire omwoyo ogurukwera ha kiro kya Pentekoti. (Engeso Ezabakwenda 1:13, 14) Nauwe nasobora kuba yaseserweho omwoyo ogurukwera n’abegeswa abandi. Obukiraaba nukwo kiri, nikimanyisa ngu akatunga omugisa gw’okwikara omu iguru na Yesu ebiro n’ebiro. Akatunga empeera nungi habw’okuheereza n’obwesigwa!

YESU AKAMANYWA KANDI AKASIIMWA YAHWE

15. Yesu obwakaba ali omu nsi, Yahwe akoleka ata ngu namusiima?

15 Yesu akaba atarukugonza kutunga ebitiinisa kuruga omu bebembezi b’ediini rundi abalemi. Baitu emirundi esatu, Yahwe akabaza kuruga omu iguru, kwoleka Omwana we ngu namugonza. Eki nikisobora kuba kyagarwiremu Yesu amaani. Yesu obwakaba nakyamara kubatizibwa omu Kyambu Yorudani, Yahwe akagamba: “Ogu nuwe Mwana wange oundukugonza, ounsemereriirwe muno.” (Matayo 3:17) Nikisisana ngu Yesu na Yohana Omubatizi nubo bonka abahuliire ebigambo ebi. Hanyuma obu hakaba nihaburayo omwaka nka gumu Yesu aitwe, abakwenda be basatu bakahurra Yahwe nagamba hali Yesu ati: “Ogu nuwe Mwana wange oungonza, ounkyanganukiire muno: mumuhurre.” (Matayo 17:5) Obuhakaba nihaburayo ebiro bike Yesu afe, Yahwe akongera yabaza n’Omwana we kuruga omu iguru.​—Yohana 12:28.

Kiki ekyorukwegera ha mulingo Yahwe yayolekere okusiima hali Omwana we? (Rora obucweka 15-17)

16, 17. Yahwe akatamu ata Yesu ekitiinisa omu mulingo ogukaba gutarukunihirwa?

16 Yesu akaba akimanyire ngu abantu nibaija kumujunaana ogw’okujuma Ruhanga kandi akaba akimanyire ngu naija kwitwa omu mulingo ogurukuswaza. Baitu, nabwo akasaba ngu kitaba nk’oku uwe arukugonza baitu kibe nk’oku Ruhanga arukugonza. (Matayo 26:39, 42) ‘Akagumisiriza omuti nagaya ensoni zagwo,’ habwokuba akaba nagonza kusiimwa Ise, hatali ensi. (Abaheburaniya 12:2) Yahwe akoleka ata ngu namusiima?

17 Yesu obwakaba ali omu nsi, akasaba kuhaabwa ekitiniisa ekyakaba aine obwakaba akyali omu iguru hamu na Ise. (Yohana 17:5) Baibuli tegamba ngu Yesu akaba nanihira kutunga ekitiinisa ekirukukiraho. Akaba atarukunihira kuhaabwa empeera ey’embaganiza habw’okukora Yahwe eby’agonza. Baitu Yahwe akakora ki? Akaha Yesu ekitiinisa ekikaba kitarukunihirwa. Yahwe obuyahumbwire Yesu, ‘akamunyumiza haiguru muno’ yamuha ekitiinisa ekirukukira n’ekyakaba aine ha kubanza. Akaha Yesu obwomeezi obw’omwoyo obutasobora kufa, ekintu ekikaba kitakahebwaga omuntu ondi wena. * (Rora obugambo obuli hansi.) (Abafiripi 2:9; 1 Timoseo 6:16) Omulingo Yahwe yahairemu Yesu empeera habw’okumuheereza n’obwesigwa kaniguhuniriza!

18. Kiki ekiratukonyera kuserra kusiimwa Yahwe hatali ensi enu?

18 Kiki ekiratukonyera kusiimwa Yahwe hatali ensi? Tusemeriire kumanya ngu Yahwe aikara nasiima abaheereza be abesigwa kandi emirundi erukukira obwingi abaha empeera omu mulingo baba batarukunihira. Titumanyire omulingo gwonyini ogu Yahwe alituha empeera omu biro by’omu maiso. Baitu ekikuru ekitusemeriire kukora nukwo kugumisiriza ebizibu ebiturukurabamu omu nsi enu embi n’okwikara nitwijuka ngu eri haihi kuhwaho. Nahabweki ensi obweraaba nehwaho, kinu nikimanyisa ngu n’okusiima okwetuha nakwo kulihwaho. (1 Yohana 2:17) Baitu Isiitwe Yahwe ow’okugonza talyebwa emirimo yaitu n’okugonza okutwoleka hali ibara lye, habwokuba “tali atahikiriire.” (Abaheburaniya 6:10) Busaho okugurukyagurukya naija kwoleka ngu natusiima, obundi n’omu mulingo tutakatekerezahoga.

^ kac. 7 Empindura ezindi eza Baibuli zikozesa ebigambo nka “ebitaine mugaso,” “ebinaku,” hamu na “eby’obujune” mukiikaro ky’okukozesa ekigambo “ebigara”.

^ kac. 17 Yesu nasobora kuba akaba atarukunihira empeera enu, habw’okuba obwomeezi obutafa tikirukubazibwaho omu Byahandikirwe eby’Oruheburaniya.