Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Obaire Okimanyire?

Obaire Okimanyire?

Omu kasumi ka Yesu, misoro ya mulingo ki abantu ei bakaba basemeriire kusasura?

KUMARA emyaka nyingi, Abaisaleri bahayoga sente kusagika okuramya okw’amananu. Baitu omu kasumi ka Yesu, ensonga ey’okusasura omusoro ekagumangana muno kandi ekaba efokiire Abayudaaya omugugu.

Abayudaaya boona abasaija abarukuhinguza emyaka abiri baali basemeriire kusasura ekicweka kya sekeeri (ediderakima ibiri) kusobora kusagika eheema ey’okutangatanganiramu hamu na yekaru eyaizireho hanyuma. Omu kasumi ka Yesu, omusoro ogu gwakozesebwaga kugura ebihongwa kandi n’okurolerra yekaru Herode ey’akaba ayombekere. Abayudaaya abamu bakakaguza Petero Yesu obwaraaba yasasuraga omusoro ogu, kandi Yesu akabagambira ngu kikaba kitali kibi kugusasura. Kandi ekindi, akaragirra Petero, nambere araiha ekinusu eky’okusasura omusoro ogu.​—Mat. 17:24-27.

Abantu ba Ruhanga omu kasumi ako, bakaba basemeriire kusasura omusoro ogundi ogwayetwaga kimu kya ikumi. Ekyamanyisaga ngu baali basemeriire kuhayo kimu kya ikumi eky’ebirimwa byabo rundi entahya yabo. (Lev. 27:30-32; Kubar. 18:26-28) Abebembezi b’ediini bakagambira abantu ngu bakaba basemeriire kwegendereza muno, kurora ngu bahayo kimu kya ikumi ekya buli mukubi otwaliremu n’emikubi entaito ‘nk’omubuiga, naneta, na kumino.’ Yesu atajumirre kuhayo kimu kya ikumi baitu akagamba ngu omulingo abahandiiki n’Abafalisaayo bakozesaaga ekiragiro kinu gwali gw’obugobya.​—Mat. 23:23.

Omu kasumi ako, Abayudaaya baali basemeriire n’okusasura emisoro endi nyingi hali Abarooma abakaba nibabalema. Ekyokurorraho, abo ababaga baine itaka basasuraga omusoro nibahayo sente rundi ebintu. Omuntu obuyagesaaga kilo 100 ez’ebintu ebiyabaga alimire, akaba aine kuhayo kilo 20 rundi 25 nk’omusoro hali Abarooma. Hali haroho n’omusoro buli Muyudaaya wena oguyasasuraga. Omusoro gunu nugwo Abafalisaayo bakagwizeeho Yesu. Akooleka omulingo tusemeriire kuroramu kusasura omusoro obuyagambire ati: “Mumuhe Kaisali ebya Kaisali; na hali Ruhanga ebya Ruhanga.”​—Mat. 22:15-22.

Hali haroho n’obusuuru obubaali basemeriire kusasurra ebintu byona ebyabaga nibitaaha rundi nibituruka omu distrikiti. Omusoro gunu bagusorolerezaaga ha myaro, ha ntindo, ha ntangatangano, rundi ha miryango ey’etawuni rundi ey’obutale.

Hansi y’obulemi bw’Abarooma, emisoro yoona abantu baali basemeriire kusasura ekaba ebafokiire omugugu ogw’amaani. Kusigikirra ha munyabyafaayo Omurooma arukwetwa Tacitus, omu bulemi bwa Tiberius Yesu obwakaba akyali omu nsi, “Busuli hamu na Yuda, bakesengereza basasule omusoro omutaitoho habwokuba gwali gubafokiire omugugu ogw’amaani.”

Omugugu gunu gukeyongera habw’omulingo basorozaamuga emisoro egi. Obujunanizibwa obw’okusorooza emisoro bwahebwaga omuntu ayabaga akizireyo kuhayo sente kusobora kutunga omulimo gunu. Omuntu ogu na uwe yatungaga abakozi abandi kumusorooleza emisoro egi, kandi banu boona baali nibalengaho kwekorra amagoba. Nikizooka ngu Zakayo akaba aine abakozi nka banu abamusoroolezaaga emisoro. (Luk. 19:1, 2) Nahabweki, tikirukutuhuniriza kurora ngu abantu tibateekamuga ekitiinisa kandi banobaga abo ababasorozaamuga emisoro.