1. Habwaki abantu abamu balemwa kwesomesa?

OMU kasumi kanu, abantu baingi baine kukora muno kusobora kutunga sente ezirukumara ez’okwerolerra. N’ab’oruganda baingi bakora kumara esaaha nyingi kusobora kutunga ebyetaago eby’amaka gaabo. Haroho n’abandi baingi abamara esaaha nyingi nibatura rundi nibainuka kuruga ha mirimo. Kandi abandi baingi bakora emirimo erukwetaaga amaani nukwo batunge sente ez’okwerolerra. Nambere bainukira, ab’oruganda n’abanyaanya itwe banu baba bajwahire muno batakyaine amaani ag’okwesomesa.

2. Otunga di obwire obw’okwesomesa?

² Baitu amananu gali ngu tusemeriire kutunga obwire obw’okwesomesa kurungi Baibuli hamu n’ebitabu by’omwiru omwesigwa. Kinu kikuru muno obuturaaba tuli b’okwikara twine enkoragana enungi na Yahwe hamu n’okutunga obwomeezi obutahwaho. (1 Tim. 4:15) Abamu bazinduka muno buli kiro nukwo besomese, kandi obwire bunu buba burungi habwokuba eka eba etekaine kandi nabo baba baine amaani hanyuma y’okuhumura. Abandi beteraho obwire buke hanyuma y’okukora emirimo yoona nukwo besomese kandi becumitirizeho ebintu eby’omwoyo.

3-4. Mpindahinduka ki ezikozerwe ha muhendo gw’ebitabu na vidiyo ebitutunga, kandi habwaki?

³ Busaho kugurukyagurukya, naiwe n’okiikiriza ngu kikuru muno kweteraho obwire obw’okwesomesa. Baitu kiki eky’osemeriire kwesomesa? ‘Nosobora kugamba ngu haroho ebintu biingi eby’okusoma, nikingumira kusoma ebintu byona.’ Ab’oruganda abamu batunga obwire obw’okusoma ebitabu byona ebitutunga hamu na vidiyo zoona baitu abarukukira obwingi kibagumira kutunga obwire obu. Ab’oruganda ha Katebe Akalemi bamanyire ensonga enu. Kandi enu niyo ensonga habwaki bakehezeeho ha  bintu barukuturukya kandi n’ebibateka ha mukura.

⁴ Nk’ekyokurorraho, titukyatunga akatabu aka Yearbook of Jehovah’s Witnesses, habwokuba ha mukura gwaitu ogwa jw.org^® na ha tivi yaitu eya JW Broadcasting^® tusangaho ebyokurorraho biingi eby’ab’oruganda ebirukugarramu amaani. Kandi hati magaziini ez’Omunaara gw’Omulinzi ogw’okugaba omu buheereza hamu na Awake! tuzitunga emirundi esatu yonka omu mwaka. Empindahinduka zinu zikakorwa nukwo tusobole kutunga obwire obw’okukora ebintu ebindi. Kandi n’okutukonyera kufaayo ha bintu “ebirukukira obukuru.” (Baf. 1:10, NW) Hati leka tubazeeho omulingo osobora kumanya ebintu ebirukukira obukuru n’omulingo osobora kugasirwa omu kwesomesa kwawe.

5-6. Bintu ki ebindi ebitusemeriire kweyongera kwesomesa kurungi?

⁵ Bintu ki ebitusemeriire kwebembeza? Busaho kugurukyagurukya, kikuru muno kutunga obwire buli kiro obw’okwesomesa Ekigambo kya Ruhanga. Enkarra ezitusoma omu kwega Baibuli okwa wiiki bakazikehya nukwo tusobole kutunga obwire oburukumara obw’okuzecumitirizaaho hamu n’okukora okuseruliriza ha biturukusoma. Nahabweki ekigendererwa kyaitu tikisemeriire kuba eky’okurabamu burabamu enkarra zinu, baitu kwikiriza obutumwa bunu kuruga omu Baibuli kuhika ha mutima gwaitu nukwo kitukonyere kweyongera kwirra haihi na Yahwe.​—Zab. 19:14.

⁶ Bintu ki ebindi ebitusemeriire kweyongera kwesomesa kurungi? Mali kikuru muno kwetekaniriza kurungi Okwega okw’Omunaara nk’Ekitebe, Okwega Baibuli nk’Ekitebe, hamu n’ebindi ebiba omu nsorrokano eza hagati omu wiiki. Kandi kikuru kusoma buli magaziini yoona empyaka ey’Omunaara gw’Omulinzi hamu na Awake!

7. Habwaki tutasemeriire kuhwamu amaani kakuba tuba tutarukusobora kusoma buli kimu kyona ha mukura gwaitu rundi kurora buli vidiyo ey’eri ha tivi yaitu eya JW Broadcasting?

⁷ Nosobora kugamba oti: “Ebi byona ndengaho kubikora, baitu kandi ebintu ebindi biingi ebiri ha mukura gwaitu ogwa jw.org, hamu na vidiyo nyingi ha tivi yaitu eya JW Broadcasting mbikorre ki? Amananu gali ngu, twine ebintu biingi eby’okusoma n’okurora. Baitu tekerezaaho ekyokurorraho kinu: Ogenzere omu hoteri kulya kandi wasanga baine eby’okulya biingi. Tosobora kulya buli kimu oihireho okomamu eby’orukugonza kulya byonka. Omu mulingo nugwo gumu, obwaraaba otasobora kusoma buli kimu kyona ekiri ha mukura gwaitu, otahwamu amaani. Soma rundi rora eby’orukusobora. Hati katubazeeho amakuru g’okwesomesa kandi n’ekitusobora kukora kusobora kweyongera kugasirwa omu kwesomesa.

8. Bintu ki ebitusobora kukora obuturukuba nitwesomesa Omunaara gw’Omulinzi, kandi kinu nikiija kutugasira kita?

⁸ Kwesomesa nikimanyisa kuta omutima haby’orukusoma nukwo osobole kwega ekintu ekikuru ekisobora kukugasira. Tikirukumanyisa kusoma busoma kwonka n’okusazaaho eby’okugarukamu. Nk’ekyokurorraho obwaraaba n’otekaniza Omunaara ogw’Omulinzi, banza oyetegereze akacweka akaine omutwe “ebiturayega” akali hansi y’ekizina ky’okubanza. Ekyakabiri, tekerezaaho omutwe gw’ekicweka, emitwe entaito hamu n’ebikaguzo eby’okweijukya. Hanyuma osome ekicweka mpora kandi n’oyegendereza. Faayo muno ha bigambo ebiri ha kutandika kwa buli kacweka habwokuba bisoborra amakuru g’akacweka ako n’ekikarukugenda kusoborra. Obworaaba n’osoma obucweka, tekerezaaho omulingo obucweka burukusagikamu emitwe entaito hamu n’omutwe omukuru. Handika ha rubaju ebigambo byona ebihyaka, rundi ekintu kyona eky’obaire  otamanyire kandi eky’orukugonza kwongera kumanya n’okuserulirizaaho.

9. (a) Habwaki tusemeriire kuta muno omutima ha byahandiikirwe obuturukuba nitwega Omunaara gw’Omulinzi, kandi nitusobora kukikora tuta? (b) Nk’oku kyolekerwe omu Yosuha 1:8, kintu ki ekindi ekitusemeriire kukora oihireho kusoma ebyahandiikirwe?

⁹ Obutwega Omunaara gw’Omulinzi omu kitebe, kitukonyera kwetegereza Baibuli. Nahabweki obworaaba n’oyesomesa, tekaho muno omutima ha byahandiikirwe kukira muno ebi ebirukwija kusomwa. Kira muno kwetegereza omulingo ebigambo ebiri omu kyahandiikirwe bikozesiibwe kusagika ensonga eyolekerwe omu kacweka. Ekintu ekindi, obworasoma ebyahandiikirwe, tunga obwire bw’okubyecumitirizaaho n’okwecumitiriza ha mulingo osobora kubita omu nkora omu bwomeezi bwawe.​—Soma Yosuha 1:8.

10. Kusigikirra ha biturukwega omu Abaheburaniya 5:14, habwaki abazaire basemeriire kukozesa obwire bumu obw’okuramya kw’eka kwegesa abaana kwesomesa n’okukora okuseruliiriza?

¹⁰ Ky’obuhangwa abazaire kugonza abaana babo kwegondeza omu Kuramya okw’Eka okwa buli wiiki. N’obukiraaba ngu abazaire basemeriire kwikara bamanyire ekibarabazaaho omu kuramya kwabo okw’eka, kinu tikirukumanyisa ngu basemeriire kwikara nibatekaniza ekintu ky’embaganiza rundi ekiraletera abaana okusemererwa kwingi buli wiiki. N’obukiraaba ngu obwire obumu obw’okuramya nk’eka nimusobora kubukozesa kurora puroguramu eya buli kwezi eya JW Broadcasting rundi kubukozesa kukora ekintu eky’embaganiza nk’okulengaho kwombeka elyato erirukusisana nk’elya Nuha, kikuru muno abazaire kwegesa abaana babo kwesomesa. Kirungi bamanye omulingo ogw’okwetekaniriza ensorrokano, rundi bamanye omulingo basobora kuseruliiriza ha nsonga ey’erukubatalibaniza ha isomero. (Soma Abaheburaniya 5:14.) Kakuba tubegesa kutunga obwire bw’okuseruliiriza hatali kurora vidiyo kwonka, nikiija kubakonyera kuhuliriza kurungi obubaraaba bali omu nsorrokano ez’omu kitebe hamu n’ensorrokano enkooto ezitarumu kurora vidiyo. Baitu mwijuke ngu obwire obumuramara omu kuramya kw’eka nibwija kusigikirra ha myaka n’okwetegereza kw’abaana.

11. Habwaki kikuru kwegesa abeegi baitu aba Baibuli kwega kwesomesa kurungi?

¹¹ Abeegi baitu ba Baibuli nabo basemeriire kumanya omulingo gw’okwesomesaamu. Obubaba bakyatandikire kwega Baibuli, kitusemeza kurora nibasazaaho eby’okugarukamu omu butabu bwabu obubegeramu rundi nibetekaniriza ensorrokano. Baitu tusemeriire kubegesa kuseruliiriza n’okwesomesa omu mulingo ogurabagasira obubarukuba bali bonka. Kinu kibakonyera kwekorra okuseruliiriza obubatunga ebizibu omu kiikaro ky’okukaguza abantu abandi eky’okukora.

12. Bigendererwa ki ebitusemeriire kuba nabyo obuturukuba nitwesomesa?

¹² Obworaaba oli muntu atagonza kusoma, nosobora kutekereza ngu tikirukusoboka kwegondeza omu kwesomesa. Baitu nikisoboka. Tandika n’okozesa obwire buke kwesomesa nukwo ogende noyongeraho obwire mporampora. Ba n’ekigendererwa habwaki noyesomesa. Mananu ngu ekigendererwa ekikuru kisemeriire kuba eky’okwirra haihi na Yahwe. Ekigendererwa ekindi nikyo eky’okusobora kugarukamu omuntu kakuba atukaguza rundi kuseruliiriza ha mulingo tusobora kuraba omu kizibu ekitwine.

13. (a) Soborra omulingo omwegi asobora kusoborra abeegi bagenzi be enyikiriza ze. (b) Nosobora ota kuhondera obuhabuzi obuli omu Abakolosai 4:6?

¹³ Nk’ekyokurorraho, okyali omu isomero? Abeegi bagenzi baawe boona nibasobora kuba nibaikiriza ngu ebintu bitahangwe baitu bikaruga omu bindi. Nosobora kuba n’ogonza kubasoborra nk’oku Baibuli eyoleka ngu ebintu bikahangwa baitu n’oyehurra otarukusobora kubasoborra kurungi. Nikikwetagisa kwesomesa! Nosobora kwesomesa oine ebigendererwa bibiri: (1) kwongera kugumya okwikiriza kwawe ngu Ruhanga nuwe yahangire ebintu byona hamu (2) n’okweyongera kumanya omulingo osobora kusoborra kurungi enyikiriza zaawe. (Bar. 1:20; 1 Pet. 3:15) Nosobora kubanza okekaguza, ‘Habwaki abeegi bagenzi bange baikiririza ngu ebintu bitahangwe?’ Hanyuma nosobora kukozesa ebitabu byaitu kuseruliiriza. Nosobora kusanga ngu kusoborra enyikiriza zaawe tikigumire nk’oku obaire notekereza. Abantu abarukukira obwingi baikiririza ngu ebintu bitahangwe habwokuba omuntu ou barukwikiririzaamu akabagambira ngu nukwo kiri. Obworatunga ensonga emu rundi ebiri ez’osobora kusoborra kurungi, nosobora kukonyera omuntu arukugonza kumanya amananu.​—Soma Abakolosai 4:6.

14-16. (a) Nosobora kukora ki kweyongera kwetegereza ekitabu kya Baibuli eky’otamanyire kurungi? (b) Nokozesa ebyahandiikirwe, soborra omulingo osobora kumanya biingi ebirukukwata ha kitabu kya Amosi. (Rora akasanduuko “ Manya Ebirukukiraho ha by’Orukusoma.”)

¹⁴ Kiki eky’osobora kukora kakuba ekitebe kiba nikigenda kwegaho ekimu ha bitabu ebigufu muno eby’obunabbi, kukira muno ekitabu ekyahandiikirwe omuntu ow’omanyireho bike. Nosobora kubanza kwongera ha kihika kyawe eky’okugonza kumanya ebintu nabbi ogu yahandiikireho. Kinu nosobora kukikora ota?

¹⁵ Banza oyekaguze: ‘Kiki ekimmanyire hali omuhandiiki w’ekitabu kinu? Akaba muntu wa mulingo ki, yaikaraga nkaha, yakoraga mulimo ki?’ Obworamanya ebintu binu, nikiija kukukonyera kumanya ensonga habwaki yakozeseze ebigambo n’ebyokurorraho ebiyakozeseze. Obworaaba nosoma Baibuli, serra ebigambo ebirakukonyera kweyongera kwetegereza omuhandiiki ogu.

¹⁶ Ekyakabiri, kikuru muno kumanya akasumi ekitabu kyahandiikirwe. Eki nitusobora kukikora kakuba tukebera enyuma ya Baibuli eya New World Translation of the Holy Scriptures nambere hali omutwe “Table of the Books of the Bible.” Ekintu ekindi, nosobora kurabyamu amaiso orupapura orukubazaaho banabbi n’abakama omu Appendix A6. Ekitabu kya Baibuli eky’orukusoma obukiraaba kiri ky’obunabbi, kirungi kumanya abantu baali mu nyikara ki omu kasumi kyahandiikirwemu. Nabbi yali atumirwe kuhabura abantu ha ngeso ki embi? Banabbi ki abandi abaali baraho omu kasumi ako? Kusobora kwetegereza kurungi, nikisobora kukwetagisa kuseruliiriza n’omu bitabu ebindi ebya Baibuli. Nk’ekyokurorraho, kusobora kumanya kurungi enyikara eyali eroho omu kasumi ka nabbi Amosi, nosobora kusoma enkarra eziri omu 2 Ekyabakama hamu na 2 Ekyebyomubusinge eziine akakwate na Amosi 1:1.  Kwongererezaaho, nosobora n’okusoma ekitabu kya Hoseya ow’asobora kuba yali aroho omu kasumi nuko kamu. Ebyahandiikirwe binu byona nibisobora kukukonyera kweyongera kwetegereza enyikara eyali eroho omu kasumi ka Amosi.​—2 Bakam. 14:25-28; 2 Byom. 26:1-15; Hos. 1:1-11; Am. 1:1.

17-18. Kosesa ebyokurorraho kuruga omu kacweka rundi ekyawe habwawe, kwoleka omulingo kufaaho ebintu ebirukuzooka nk’ebitaito kisobora kutukonyera kwongera kugasirwa omu kwesomesa Baibuli.

¹⁷ Obuturukuba nitusoma Baibuli, kirungi kugisoma n’ekihika ky’okugonza kumanya ekintu ekihyaka. Nk’ekyokurorraho, n’osobora kuba n’osoma esuura 12 ey’ekitabu kya Zakaliya ekyarangire okufa kwa Masiya. (Zek. 12:10) Obw’orukuhika ha rukarra 12, nirugamba ngu ‘enju ya Nasani’ eriganya muno habw’okufa kwa Masiya. Omu kiikaro ky’okugurukya amaiso ebigambo binu, banza osibemu kake kandi oyekaguze: ‘Enju ya Nasani ine kakwate ki na Masiya? Haroho omulingo nsobora kumanya ebirukukiraho?’ Tandika kuseruliiriza. Omu rubaju rw’ekyahandiikirwe eki, bajuliize 2 Samuiri 5:13, 14 ey’erukwoleka ngu Nasani akaba ali omu ha batabani b’Omukama Daudi. Ekyahandiikirwe kindi ekibajuliize nikyo eky’omu Luka 3:23, 31, ekirukwoleka ngu Yesu akaba mwijukuru wonyini owa Nasani habwokuba Nasani akaba isenkuru Malyamu. (Rora “Yusufu owa Heri,” ebigambo ebirukusoborra Luka 3:23, nwtsty.) Kinu kikuletera kugonza kumanya ebirukukiraho! Okimanyire ngu kikarangwa nk’oku Yesu aliba mwijukuru wa Daudi. (Mat. 22:42) Baitu Daudi akaba aine abatabani abarukuhingura omu 20. Tikirukuhuniiriza kurora ngu Zakaliya akolekera kimu ngu enju ya Nasani niyo ekaba negenda kuganya habw’okufa kwa Yesu?

¹⁸ Tekerezaaho ekyokurorraho kindi. Esuura y’okubanza ey’ekitabu kya Luka n’egamba ngu Maraika Gabiryeri akabungira Malyamu yamugambira nk’oku akaba nagenda kuzaara  omwana omwojo nagamba ati: ‘Aliba mukuru, kandi alyetwa Omwana wogu anyakuli haiguru muno: kandi Mukama Ruhanga alimuha ekitebe kya Daudi isenkuru. Kandi alirema enju ya Yakobo ebiro n’ebiro.’ (Luk. 1:32, 33) Kyanguhire kubanza kutekerezaaho ebigambo ebirukubanza ebiri omu butumwa bwa Gabiryeri oburukwoleka ngu Yesu akaba nagenda kwetwa ‘Omwana w’Ogu Anyakuli Haiguru Muno.’ Baitu Gabiryeri atagarukire aho, akongera yaranga ngu Yesu “alirema” nk’Omukama. Nitusobora kwekaguza, Malyamu aketegereza ata ebigambo bya Gabiryeri? Akatekereza ngu Gabiryeri akaba namanyisa ngu Yesu akaba nagenda kugaruka omu kikaro ky’Omukama Herode​—rundi omu kiikaro ky’omukama ondi ow’akaba asemeriire kuhonderaho? Kuba Yesu yafookere mukama, Malyamu akaba nagenda kufooka nyina omukama, kandi eka ye ekaba negenda kwikara omu kikaali. Baitu Baibuli tegamba ngu Malyamu akagambira Gabiryeri ekintu kya mulingo gunu; kandi tegamba ngu Malyamu akasaba kutunga ekitiinisa omu Bukama nk’oku abegeswa babiri aba Yesu bakozere. (Mat. 20:20-23) Ekintu kinu nikitukonyera kwongera kugumya ngu Malyama akaba mukazi omuculeezi muno!

19-20. Kusigikirra ha Yakobo 1:22-25 na 4:8, tusemeriire kuba n’ebigendererwa ki obuturukuba nitwesomesa?

¹⁹ Twikale nitwijuka ngu ekigendererwa kyaitu ekikuru eky’okwesomesa Baibuli n’ebintu ebiturukiibwe omwiru omwesigwa nukwo kutukonyera kwirra haihi na Yahwe. Ekintu ekindi, twine kusoma n’ekigendererwa eky’okweyongera kurora ‘nk’oku turukusisana’ n’okumanya mpindahinduka ki ezitusemeriire kukora kusobora kusemeza Ruhanga. (Soma Yakobo 1:22-25; 4:8.) Buli murundi turaaba nitutandika kwesomesa tusemeriire kusaba Yahwe atuhe omwoyo gwe ogurukwera kutukonyera. Tusemeriire kumwesengereza atukonyere kugasirwa omu biturukusoma kandi atukonyere kurora empindahinduka ezitusemeriire kukora.

²⁰ Itwena katube nk’omuheereza wa Yahwe omwesigwa arukubazibwaho omu Zabuli: ‘Ebiragiro bya Mukama nibyo bimusemeza; nomu biragirobye numwo atekereza nyamusana nekiro. . . . Nekyarakoraga kyona arakiherwaga omugisa.’​—Zab. 1:2, 3.