1-2. Habwaki, tusemeriire kugonza kumanya ebiri omu kitabu eky’Okusuku’rwa?

 OMUNTU yakakuhaga alibbamu kurora ebisisani? Obwoba norora ebisisani ebi, ororamu abantu ab’otamanyire. Baitu obwohika ha kisisani kimu okikazaaho amaiso. Habwaki? Habwokuba oli omu kisisani eki. Obwokirora, olengaho kwijuka akasumi n’ekiikaro nambere kyateriirwe. Kandi olengaho kwijuka buli omu ow’ali omu kisisani eki. Ekisisani eki nikiba kiri ky’amakuru muno haliiwe.

² Ekitabu eky’Okusuku’rwa kiri nk’ekisisani eki. Habwaki? Habw’ensonga zinu ibiri. Ey’okubanza, ekitabu kinu kikahandiikwa habwaitu. Omu rukarra orw’okubanza, nihagamba ngu: ‘Okusuku’rwa kwa Yesu Kristo, Ruhanga okuyamuhaire okwoleka abairube ebi ebihikiriire okubaho bwango.’ (Kus. 1:1) Nahabweki, ebihandiikirwe omu kitabu kinu, tibiri by’abantu boona, byaitu abehaireyo kuheereza Ruhanga. Habwokuba tuli bantu ba Ruhanga, tikisemeriire kutuhuniiriza habw’okukimanya ngu nitwejumbira omu kuhikiiriza obunabbi obuli omu kitabu kinu ekirungi. Nahabweki obutukisoma, tusomaho ebintu ebirukutukwataho.

3-4. Kusigikirra ha kitabu eky’Okusuku’rwa nidi obunabbi bunu bwakuhikiriziibwe, kandi eki kisemeriire kutuletera kugonza kukora ki?

³ Ensonga eyakabiri nekwataho akasumi nambere obunabbi bunu busemeriire kuhikiirizibwa. Omukwenda Yohana akooleka akasumi ako, obuyagambire ati: ‘Nkabandi omu mwoyo ha kiro kya Mukama waitu.’ (Kus. 1:10) Yohana obuyandiikire ebigambo binu nk’omu mwaka gwa 96 C.E., ‘ekiro kya Mukama  waitu’ kyali kitakabaire kuhika. (Mat. 25:14, 19; Luk. 19:12) Baitu kusigikirra ha bunabbi bwa Baibuli, ekiro eki kikatandika omu 1914 Yesu obuyafookere Mukama omu iguru. Kuruga omu mwaka ogu, obunabbi obuli omu kitabu ky’Okusuku’rwa oburukukwataho abantu ba Ruhanga, bukatandika kuhikirizibwa. Ego, hati tuli omu kasumi ‘k’ekiro kya Mukama waitu’!

⁴ Habwokuba tuli omu kasumi kanu akarukusemeza, tusemeriire kuteekaho muno omutima okuterererwa okurukusangwa omu Okusuku’rwa 1:3, orukugamba ngu: “Anyina omugisa anyakusomamu, nabo abanyakuhurra ebigambo ebyokuragura kunu, nibakwata ebigambo ebihandikirwemu: baitu akasumi kali haihi.” Mali, tusemeriire ‘kusoma,’ nukwo “[tuhurre] ebigambo ebyokuragura kunu,” kandi ‘tubikwate.’ Bimu ha bigambo binu ebitusemeriire kukwata nibyo biha?

5. Kusigikirra ha kitabu eky’Okusuku’rwa, habwaki tusemeriire kukigumya ngu okuramya kwaitu nikusiimwa Yahwe?

⁵ Kurugira kimu omu suura ey’okubanza ey’ekitabu eky’Okusuku’rwa, nitukirorra kimu ngu Yesu amanyire byona ebirukukorwa omu bitebe byona. (Kus. 1:12-16, 20; 2:1) Obutumwa Yesu yasindikiire ebitebe musanju eby’omu Asiya nibugumya ekintu kinu. Omu butumwa obu, akaha oburagirizi obw’embaganiza obw’akukonyiire Abakristaayo ab’omu kyasa eky’okubanza kuramya omu mulingo ogurukusiimwa Yahwe. Kandi n’ebiyabalizeeho omu butumwa obu, nibikwataho abaheereza ba Ruhanga boona kasumi kanu. Eki nikitwegesa ki? Omwebembezi waitu Yesu Kristo amanyire kurungi enyikara yaitu ey’eby’omwoyo. Atwebembera, atulinda, kandi arora buli kimu kyona. Amanyire ekitusemeriire kukora nukwo tugumizeemu twine enkoragana enungi na Yahwe. Buragirizi ki obuyatuhaire obutusemeriire kuhondera kasumi kanu?

6. (a) Kusigikirra ha bigambo bya Yesu ebirukusangwa omu Okusuku’rwa 2:3, 4, ekitebe kya Efeso kikaba kiine kizibu ki? (b) Kinu nikitwegesa isomo ki?

⁶ Soma Okusuku’rwa 2:3, 4. Titusemeriire kuleka okugonza okutukaba twiniire Yahwe ha kubanza kukakeeha. Obutumwa bwa Yesu hali Abakristaayo ab’omu kitebe kya Efeso, bukooleka ngu baali bagumiisirize kandi bakaba bagumizeemu nibaheereza Yahwe n’obukiraaba ngu baali baine ebizibu bingi. Eki n’obukiraaba nukwo kiri, bakaba balekere okugonza kwabo okwaha kubanza. Baali nibetaaga kwongera kutunga okugonza oku, kitali eki okuramya kwabu kwali kutarukwija kusiimwa. N’omu kasumi kanu, titusemeriire kugarukira ha kugumiisiriza kwonka. Tusemeriire kugumiisiriza twine ebigendererwa ebihikire. Ruhanga waitu tagarukira ha kugonza kumanya ebiturukukora byonka, baitu agonza n’okumanya habwaki nitubikora. Ebigendererwa byaitu bikuru haluwe habwokuba nagonza okuramya kwaitu kusigikirre ha kugonza okw’amaani okutumwiniire hamu n’okusiima.​—Nfu. 16:2; Mar. 12:29, 30.

7. (a) Nk’oku kyolekerwe omu Okusuku’rwa 3:1-3, kizibu ki Yesu ekiyarozere omu kitebe kya Sadi? (b) Kiki ekitusemeriire kukora?

⁷ Soma Okusuku’rwa 3:1-3. Tusemeriire kwikara niturora kandi tulibulindaara. Abakristaayo ab’omu kitebe kya Sadi bakaba baine ekizibu ekirukwahukana. N’obukiraaba ngu enyumaho baali nibaheereza Yahwe n’obwekambi bakaba batandikire kugarukirra. Nahabweki Yesu akabagambira ngu baikale ‘nibarora.’ Isomo ki eriturukwega? Hataroho kugurukyagurukya, Yahwe tarukwija kwebwa emirimo yaitu. (Baheb. 6:10)  Baitu titusemeriire kuteekereza ngu habwokuba tukaheereza Yahwe omu busumi obwakara, tikirukwetaagisa kumuheereza hati. N’obukiraaba ngu hati twine obuceke kukira kara, nitwetaaga kwikara nitwekamba “omu mirimo ya Mukama,” obu nitwikara niturora kandi tuli bulindaara kuhikira kimu ha mpero.​—1 Kol. 15:58; Mat. 24:13; Mar. 13:33.

8. Isomo ki eriturukwega kuruga omu bigambo bya Yesu hali ab’oruganda ab’omu Laodikiya? (Okusuku’rwa 3:15-17)

⁸ Soma Okusuku’rwa 3:15-17. Tusemeriire kwekamba kuramya Yahwe n’omutima gwaitu gwona. Obutumwa bwa Yesu hali ekitebe ekya Laodikiya, bukooleka ekizibu ekirukwahukana. Bakaba bali “koyakoya” omu kuramya kwabo. Habwokuba bakaba batakyali bekambi, Yesu akabagambira ngu bali omu nyikara ‘ey’obunaku, kandi ey’obujune.’ Bakaba basemeriire kweyongera kugonza Yahwe n’okwekamba omu kuramya kwabo. (Kus. 3:19) Isomo ki eriturukwega? Obwekambi bwaitu obuburaaba bukeehere, nitwetaaga kweyongera kusiima habw’ebintu byona ebirungi ebitutunga kuruga hali Yahwe hamu n’ekitebe kye. (Kus. 3:18) Tutaliikiriza nakake kuteeka ebintu eby’omwoyo omu kiikaro ekyakabiri, habw’okulengaho muno kutunga obwomeezi oburungi omu kasumi kanu.

9. Nk’oku kyolekerwe omu butumwa bwa Yesu hali Abakristaayo ab’omu Peregamo na Suatira, kabi ki akatusemeriire kwetantara?

⁹ Tusemeriire kwangira kimu enyegesa zaabo abecwireho ekitebe. Yesu akahana abamu omu Peregamo habwokuba baali nibakurakuraniza entekereza z’abantu kandi nibaletera ab’oruganda kwebaganizaamu. (Kus. 2:14-16) Akasiima abamu omu kitebe kya Suatira abakaba betantaire “ebyokuhama bya Setani,” kandi yabatererra kukwatira kimu amananu. (Kus. 2:24-26) Abakristaayo abaceke omu by’omwoyo ab’omu bitebe ebi, abaali batandikire kuhondera enyegesa ez’ebisuba baali basemeriire kwegarukamu. Kandi itwe omu kasumi kanu? Tusemeriire kwangira kimu entekereza yoona erukuhakaniza entekereza ya Yahwe. Abecwireho ekitebe nibasobora “okusisana nkokutina Ruhanga, baitu amani gakwo bagehakaine.” (2 Tim. 3:5) Nikiija kutwanguhira kumanyirra n’okwangira kimu enyegesa ezitahikire kakuba twekambira kimu kwesomesa Ekigambo kya Ruhanga.​—2 Tim. 3:14-17; Yud. 3, 4.

10. Isomo ki erindi eruturukwega omu bigambo Yesu hali ebitebe bya Peregamu na Suatira?

¹⁰ Tusemeriire kwangira kimu ebikorwa byona eby’obusihani. Omu bitebe bya Peregamo hamu na Suatira hali haliyo ekizibu ekindi. Yesu akajumirra abamu omu bitebe ebyo habwokuba  bakaba nibasagika ebikorwa eby’obusihani. (Kus. 2:14, 20) Kiki ekiturukwega? Titusobora kunihira Yahwe kwitira eriiso ekikorwa kyona eky’obusihani, n’obukiraaba ngu tumazire emyaka nyingi nitumuheereza rundi ngu omu kasumi kanu twine obujunanizibwa bwingi omu kitebe. (1 Sam. 15:22; 1 Pet. 2:16) Natunihirramu kugumira ha ndengo ze ezirukukwata ha ngeso n’obukiraaba ngu ensi n’eyeyongera kusiisikara.​—Bef. 6:11-13.

11. Kiki ekitwakamara kwegaho? (Rora n’akasanduuko “ Amasomo Agatwegere Kiro Kinu.”)

¹¹ Biki ebitwakamara kwegaho? Twegere ngu tusemeriire kukigumya ngu okuramya kwaitu nikusiimwa Yahwe. Obuturaaba nitukora ekintu kyona ekisobora kuleetera okuramya kwaitu kutaikirizibwa, tusemeriire kukora empindahinduka aho naaho nukwo Ruhanga aikirize okuramya kwaitu. (Kus. 2:5, 16; 3:3, 16) Yesu akabazaaho ekintu ekindi omu butumwa bwe hali ebitebe. Kintu ki eki?

12. Kiki ekitusobora kwega kuruga omu butumwa bwa Yesu hali ab’oruganda ab’omu Sumuna na Firaderefiya? (Okusuku’rwa 2:10)

¹² Leka hati tubazeeho obutumwa Yesu yahaire hali ebitebe eby’omu Sumuna hamu na Firaderefiya. Akagambira Abakristaayo ab’omu bitebe ebi kutatiina okuhiganizibwa habwokuba Yahwe akaba naija kubaha empeera habw’obwesigwa bwabo. (Soma Okusuku’rwa 2:10; 3:10) Isomo ki eriturukwega? Tusemeriire kunihira ngu nitwija kuhiganizibwa kandi n’okwikiriza kukugumiisiriza. (Mat. 24:9, 13; 2 Kol. 12:10) Habwaki okwijukibwa kunu kw’omugaso?

13-14. Abantu ba Ruhanga bakwatwaho bata ebintu ebirukubazibwa omu Okusuku’rwa esuura 12?

¹³ Ekitabu eky’Okusuku’rwa nikitugambira ngu abantu ba Ruhanga bakuhiganiziibwe omu kasumi ‘ak’ekiro kya Mukama waitu,’ kandi hati tuli omu kasumi ako. Okusuku’rwa esuura 12 ebazaaho obulemu obwacwekereho omu iguru aho naaho Yesu amazire kufoorwa Mukama ow’Obukama bwa Ruhanga. Mikaeri, ogu nuwe Yesu amazire kugaruka omu iguru, hamu n’abamalaika be barwanisa Sitaani hamu n’abadaimoni be. (Kus. 12:7, 8) Ekirugamu, abanyanzigwa ba Ruhanga basingurwa kandi banagwa omu nsi kandi baleetera abantu kubonabona muno. (Kus. 12:9, 12) Baitu kiki ekihika h’abantu ba Ruhanga hanyuma y’eki?

¹⁴ Okusuku’rwa kutugambira omulingo Sitaani yayetwaizeemu. Nk’oku atakyasobora kugaruka omu iguru, acwamu kurwanisa abaheereza ba Ruhanga abaseserweho amagita omu nsi, banu nubo barukukiikira Obukama bwa Ruhanga kandi baine omulimo ogw’okutebeza enjiri erukukwata hali Yesu. (Kus. 12:17; 2 Kol. 5:20; Bef. 6:19, 20) Obunabbi bunu buhikiriziibwe buta?

15. Nibaha abarukukiikirra ‘abakaiso babiri’ abarukubazibwaho omu Okusuku’rwa esuura 11, kandi kiki eky’abahikireho?

 ¹⁵ Sitaani akaleetera abanyanzigwa ba Ruhanga kutahirra ab’oruganda abaseserweho amagita abakaba nibebembera omulimo gw’okutebeza. Abasaija abo baali nibakiikirirwa ‘abakaiso babiri’ abaisirwe. * (Kus. 11:3, 7-11) Omu 1918, ab’oruganda munaana abakaba nibebembea omu kitebe, bakabahangirra, babasingisa omusango, kandi baheebwa ekifubiro eky’okumara omu nkomo emyaka nyingi. Abantu abarukukira obwingi bakatekereza omulimo ogw’abaseserweho amagita banu gukaba guhoireho.

16. Kintu ki ekirukuhuniiriza ekyabaireho omu 1919, baitu kiki Sitaani ekyagumizeemu kukora kurugira kimu omu kasumi ako?

¹⁶ Obunabbi obuli omu Okusuku’rwa esuura 11 bukongera bwagamba ngu “abakaiso babiri” bakwongiire baba boomezi hanyuma y’akaire kake. Ekirukuhuniiriza, obunabbi bunu bukahikirizibwa hatakarabireho omwaka ab’oruganda banu batairwe omu nkomo. Omu Maaci 1919 ab’oruganda abo abaseserweho amagita bakalekerwa kuruga omu nkomo, kandi hanyuma emisango bakagibaihaho. Aho naaho ab’oruganda banu bakongera batandika kukora omulimo ogw’Obukama. Baitu eki kitatange Sitaani kugumizaamu natahirra abantu ba Ruhanga. Kurugira kimu omu kasumi ako, Sitaani aletiire abantu ba Ruhanga boona “ekyambu” eky’okuhiganiza. (Kus. 12:15) Mali, itwena nitwetaaga “okugumisiriza nokuikiriza.”​—Kus. 13:10.

17. Bukonyezi ki obutarukunihirwa abantu ba Ruhanga obu batungire, n’obukiraaba ngu Sitaani aikaire n’abarwanisa?

¹⁷ Okusuku’rwa esuura 12 eyoleka ngu abantu ba Ruhanga bakutungire obukonyezi kuruga omu kiikaro ekitarukunihirwa. Ekitabu eky’okusuku’rwa kisoborra ngu “ensi” yakumizire “ekyambu” eky’okuhiganiza. (Kus. 12:16) Kinu nikyo kyonyini ekyabaireho. Obwire obumu, ebintu ebimu omu nsi ya Sitaani nk’ebitongole ebirukucwa emisango, birwaniriire abantu ba Ruhanga. Emirundi nyingi, abaheereza ba Yahwe basingwire emisango omu kooti ekibasobozeseze kutunga obugabe obumu. Obugabe bunu babukozeseze bata? Bakozeseze kurungi obwire bwabo kukora omulimo Yahwe ogw’abahaire. (1 Kol. 16:9) Omulimo gunu nigutwarramu ki?

18. Omulimo gwaitu omukuru niguha omu kasumi kanu akaha mpero?

 ¹⁸ Yesu akaranga ngu abantu be bakutebiize enjiri ey’Obukama bwa Ruhanga omu nsi yoona empero etakahikire. (Mat. 24:14) Obubatebeza batunga obukonyezi kuruga hali malaika rundi guruupu ya bamalaika abarukubazibwaho nk’abaine “enjiri eyebiro nebiro okutebeza abo abarukuikara hansi, namahanga gona, nenganda, nendimi, nabantu.”​—Kus. 14:6.

19. Butumwa ki obundi abo abarukugonza Yahwe obusemeriire kutebeza?

¹⁹ Amakuru amarungi ag’Obukama tibuli nubwo butumwa bwonka abantu ba Ruhanga basemeriire kutebeza. Basemeriire n’okusagika omulimo gw’abamalaika ogurukubazibwaho omu Okusuku’rwa esuura 8 kuhikira kimu ha 10. Bamalaika banu nibaranga ebizibu ebimu eby’amaani ebirahika hali abo abanga Obukama bwa Ruhanga. Nahabweki, Abakaiso ba Yahwe baikaire nibatebeza obutumwa oburukulengesanizibwa ‘n’orubaale hamu n’omurro,’ kandi oburukusoborra emisango Ruhanga ey’acweriire ebicweka by’ensi ya Sitaani ebirukwahukana. (Kus. 8:7, 13) Abantu nibetaaga kukimanya ngu empero eri haihi kuhika nukwo basobole kukora empindahinduka eza bwangu omu bwomeezi bwabo nukwo basobole kukira ha kiro kya Yahwe eky’ekiniga. (Zef. 2:2, 3) Baitu obutumwa bunu baingi tabarukubugonza. Nahabweki nitwetaaga kuba bamanzi nukwo tusobole kubugambiraho abandi. Omu kasumi ak’omuhito omwingi, obutumwa obw’okucwa omusango obw’okumalirra nibwija kubiihiza muno abantu n’okukiraho.​—Kus. 16:21.

20. Kiki ekiturukwija kubazaaho omu bicweka bibiri ebirukwongeraho?

²⁰ Nitwetaaga kworobera “ebigambo ebyokuragura kunu” habwokuba naitwe nitutwarwamu omu kuhikiiriza ebi ebitusoma omu kitabu eky’Okusuku’rwa. (Kus. 1:3) Baitu nitusobora tuta kugumira okuhiganizibwa tulibesigwa kandi tukagumizaamu nitutebeza obutumwa bunu n’obumanzi? Nitwija kugarurwamu amaani habw’ebintu binu bibiri: eky’okubanza, ebintu ekitabu eky’Okusuku’rwa kirukutugambira ha banyanzigwa ba Ruhanga kandi ekyakabiri, emigisa eituratunga omu kasumi ak’omu maiso kakuba tusigara tuli besigwa. Nitwija kubazaaho ensonga ezo omu bicweka bibiri ebirukwongeraho.